Þjóðviljinn - 04.05.1965, Qupperneq 7

'priðjudagur 4. maí 19fö
HÖDVILIINN

Annað hlutskipti
var þér ætlað
Reykvískt alþýðufólk!
Hvað veldur því öðru fremur,
að víð skulum í dag, 1. maí
1965 ganga saman í einni kröfu-
göngu og vera saman á þess-
um útifundi en ekki eins og
oft áður í tveim eða þrem
hópum á þessum baráttudegi?
Skyldi ástæðan vera sú, að við
séum orðin sammála um hin
ýmsu atriði þjóðmálanna? Nei,
ástæðan er ekki sú, heldur er
það þróunin í launamálum
verkafólks undanfarin ár, þró-
unin til sífellt lengri og lengri
vinnutíma, þróunin til sífellt
hærri og ranglátari skatta á
launafólki. Það er þessi þróun,
sem krafðist þess, að við vær-
um f einni fylkingu í dag. Og
það eru þessar staðreyndir sem
krefjast þess. að við stöndum
saman í baráttu á þeim vor-
dögum sem í hönd fara.
SnúUm okkur beint og um-
búðalaust að kjaramálum verka
manna og mebum þær stað-
reyndir sem við blasa. Sam-
kvæmt upplýsingum sjálfs
Seðlabankans nýlega hefur
þ.ióðarframleiðslan aukizt um
yfir 20% á síðustu þrem ár-
um og þjóðartekjumar um ekki
minna en 25%.
Hefur kaupmáttur tímakaups
Dagsbrúnarmanns aukiztáþess-
um árum? Nei, hann hefur ó-
umdeilanlega stórlækkað. Ýms-
ir talsmenn atvinnurekenda
segja, að 3% kauphækkun á ári
sé eðlileg og hófleg, eins og
það er orðað. En ef kaupmátt-
ur Dagsbrúnarkaups hefði
hækkað um 3% á ári frá árinu
1960, þá ætti kaupið að vera
meira en briðjuhgi hærra en
það er í dag. Með einföldum
orðum þýðir þetta að kaup-
máttur fyrir klukkustund hefur
lækkað verulega á þessum ár-
um.
Hefur eitthvað skeð f þjóð-
félaginu? Hefur aflabrestur
dunið yfir? Nei, aflinn hefur
aldrei verið meiri!
Tækniþróun og vélanotkun
hefur farið vaxandi frá ári til
árs, slíkt er alls staðar grund-
völlur fyrir stórhækkuðu kaupi.
En hvað sem tæknin vex hér
á landi, þá lækkar kaupmátt-
urinn fyrir hverja klukkustund.
Til þess að bæta sér upp hið
lága kaup hefur vinnutími
verkafólks lengzt ár frá ári,
70-80 stunda vinnuvika er ekki
óalgeng, og þeir eru ófáir
vinnustaðirnir þar sem sunnu-
dagamir eru að verða algengir
vinnudagar. Meðan í öllum ná-
grannalöndum okkar er verið
að stytta vinnutímann, þá leng-
ist hann hér ár frá ári.
Um árabil hafa kauphækk-
anir verkafólks verið teknar
aftur með þvf að velta hækk-
uninni út í verðlagið og vel
það, þrátt fyrir það að kaupið
hafi alltaf hækkað á eftir dýr-
tíðinni. 1 fyrra var gert svo-
kallað júnísamkomulag. Af
hálfu verkalýðshreyfingarinnar
var það alvarleg tilraun til að
stöðva verðbólguþróunina. —
Nokkur árangur náðist og var
júnísamkomulagið skal ekki
meira rætt hér, en það aðeins
sagt, að ríkisstjómin var mjög
ákveðin í að neita kauphækk-
unum í júní sl. en hún hefur
ekki sýnt sömu hörku við að
neita skattahækkunum, sölu-
skattshækkun eða öðrum verð-
hækkunum sem bitnað hafa
leynt og ljóst á almenningi.
Á undanförnum ámm hafa
gengislækkanir, söluskattar og
aðrir óbeinir skattar alltaf ver-
ið afsakaðir með því að þetta
væri þáttur í því að lækka
beinu skattana. Og í fyrra var
okkur lofað stórkostlegri út-
svars- og skattalækkun. Þið
kynntuzt þeim lækkunum i
haust og hafið verið að borga
þær síðan. Jón Hreggviðsson
sagði forðum um dómsvaldið á
Islandi: „Vont er þeirra rang-
læti, en verra er þeirra rétt-
læti”. Eins gæti hinn almenni
Guðmundur J. Guðmundsson.
Rceða Guðmundar J. Guðmundssonar ó útifundi
Fulltrúaróðs verkalýðsfélaganna í Reykjavík 1. maí
það þýðingarmest að vísitölu-
greiðsla var tekin upp á kaup.
En hækkun kaups var nær eng-
in, og því var lýst yfir við und-
irskrift samkomulagsins, að
þetta væri aðeins frestur á
kauphækkun, sem óumflýjan-
lega kæmi að ári. Og nú er
þetta samningsár senn á enda.
Atvinnurekendur og ríkisvald
hafa vitað síðan í jýní í fyrra,
að kaupkröfur kæmu í ár,
kauphækkun, sem" ekki væri
velt jafnharðan út í verðlagið,
en atvinnurekendur yrðu að
borga sjálfir. En til þess að
kauphækkun verði raunhæf
þarf að hafa kjark, kjark til
að taka af gróðaöflunum í
þjóðfélaginu og það dugar ekki
að tala eins og engin brask-
arastétt sé til. Það þarf að
skipuleggja þjóðarbúskapinn og
það þarf að gera þær kröfur
til atvinnurekenda, að þeir
skipuleggi betur atvinnurekstur
sinn og treysti meira á það
en skattsvik og lágt kaup. Um
launamaður í dag, sagt við
skattayfirvöldin eftir reynsluna
í fyrra. „Vondar eru ykkar
hækkanir, en verri eru ykkar
lækkanir”.
Sífellt stærri hluti útsvar-
anna og skattanna lendir á
launþegum, en sífellt minni á
auðfélögum og fyrirtækjum.
Það er orðinn hreinn skrípa-
leikur, hvað sem öllum sérfræð-
ingum líður, þegar eignalaus
verkamaður sem þrælar myrkr-
anna á milli greiðir orðið helm-
ingi hærri skatta en þekktir
stóreignamenn. Og ef skatta-
lækkun ríkisstjórnarinnar i ár
er svipuð og í fyrra lízt mér
ekki á neina samninga.
Verkalýðshreyfingin er reiðu-
búin að ganga falslaust til
samninga við atvinnurekendur
og ríkisvald um stöðvun verð-
bólgu en fram hjá raun-
hæfum kauphækkunum verður
ekki komizt. Fram hjá 44 kl.st.
vinnuviku með óskertum laun-
um verður ekki komizt. Fram
hjá raunhæfum skattalækkun-
um verður ekki komizt, og fyr-
irfram segjum við: Það þýðir
ekkert að halda því fram að
kaup verkamanna hafi hækk-
að, ef sú hækkun felst eingöngu
í óhóflegri vinnutíma. Og ef
samningar nást ekki þá þýðir
ekkert fyrir stóreignamenn að
saka verkamanninn um kröfu-
hörku á meðan hann hefur
tæpar 35 krónur á klukkustund
í dagvinnu. Ef það er óþjóð-
hollusta að neyðast í verkfall
til að fá þetta kaup hækkað,
þá skulu þeir hinir sömu stór-
eignamenn, sem mest æpa um
þjóðhollustuna athuga sína eig-
in þjóðhollustu á sínu eigin
skattaframtali.
Nýverið hafa frystihúsa-
eigendur og útvegsmenn lýst
því yfir, að útilokað sé að þeir
geti greitt hærra kaup við
fiskvinnslu. Ef þessir menn í
grunnatvinnuvegum þjóðarinn-
ar hefðu verið raunsæjr, þá
hefðu þeir átt að aamþykkja
að þeir yrðu að hækka kaup-
ið, til að þeir stæðu ekki eftir
með böm og gamalmenni í
þessum undirstöðugreinum at-
vinnulífsins.
Skipafélög, sem láta vinna
flesta sunnudaga, þó kaup sé
þá helmingi hærra, skulu ekki
reyna að svara verkamönnum
því að þau geti ekki greitt
hærra dagvinnukaup.
Og ef einhverjir hagfræðing-
ar verða látnir rcikna að kaup-
ið megi ekki hækka, þá skulu
hinir sömu líka reikna, hvem-
ig Dagsbrúnarmaður getur lif-
að með fjölskyldu á 8 stunda
vinnudegi með 1672,00 kr. á
viku.
f ávarpi þessa dags er á það
minnt að 1. maí er alþjóðlegur.
Hann á sér engin' landamæri,
hann er baráttudagur verka-
lýðsstéttarinnar, og fátt hefur
skilið eftir heilladrýgri spor í
mannfélagsþróun síðustu kyn-
slóða en barátta verkalýðs-
hreyfingarinnar. Frelsisbarátta

■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■>■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■*■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■•■■■■■
Jafnvægi í byggð landsins
er mikið áhugamál stjóm-
málaflokka, og þá sennilega
jafnvægi í veðri landsins
líka. En ekki var hægt að
hrósa því um síðustu helgi,
þegar landsfundur Sjálfstæð-
isflokksins stóð yfir Norðan
lands var slydda eða úða-
þoka og hitinn rétt yfir frost-
markinu sums staðar jafnvel
lægri Grátt og ljótt var á
Húnaflóa. þar sem vorsins
ómar voru ekki annað en
gnauð hinna helfölvu skara,
en 4 Eyrarbakka sungu fugl-
ar ástaljóð í sólskini og 11
stiga hita . En Norðlingam-
ir eeta þó alltaf huggað sig
við það. að i blíðunni fyrir
sunnan geti þrestir og lóur
klakið út eggjum sínum og
komið upp ungaskara, sem
senda megi norður til að
syngja. þegar tækifærj gef-
ast Og 'kannski er þetta ein-
mitt ráðið til að stuðla að
jafnvægi í byggð landsins.
Félagslegt öryggi , — þjóð-
leg umbótastefna var niður-
staða landsfundarins og það
væri synd að segja, að öll
náttúran hefði ekki tekið und-
ir þennan fagnaðarboðskap.
Fiflamir mnnu upp sunnan
undir húsveggjum, glóandi
Þátturínn um veiríi sem ekki mátti
heyrust í átvurpinu l muí
StÐA 7
kúgaðra stétta og kúgaðra
þjóða á að eiga sterkan hljóm-
grunn 1. maí, því inntak dágs-
ins er aukið þjóðfélagslegt rétt-
læti. Baráttumennimir eru
fólkið sjálft með samtök sín að
vopni, það er baráttan fyrir
auknu réttlæti og fegurra
mannlífi. í anda 1. maí skul-
um við umyrðalaust viður-
kenna jafnrétti allra kynþátta
og allra þjóða. Og við skulum
leggja lið öllum þeim öflum er
berjast fyrir friði og afvopnun
— fyrir því að martröð kjarn-
orkuvopnanna verði kvödd fyr-
ir fullt og allt. Jafnframt því
sem við krefjumst friðar og af-
vopnunar þá skulum við minn-
ast þess, og ekki kinnroðalaust,
að bráðlega á erlend herseta
á íslandi 25 ára aftnæli.
Nú þegar rætt er um erlent
fjármagn til að hagnýta ís-
lenzkar auðlindir, þá skulum
við minnast dýrkeyptrar
reynslu annarra fámennra eða
tæknivana þjóða, þar sem er-
lendum auðfélögum var leyft
að vaxa innlendum atvinnuveg-
um yfir höfuð. Stöndum vörð
um að hagsmunir fslendinga
sjálfra fái ætíð að ráða í at-
vinnuþróun lands okkar.
Reykvíski alþýðumaður, —
mundu það að verkalýðsfélag
er engin fasteign; styrkur fé-
laganna fer eftir samtökum
fólksins sjálfs.
Reykvískt alþýðufólk! 1 dag
eigið þið þess kost að fylkja
ykkur um kröfur verkalýðs-
samtakanna og snúa þessari öf-
ugþróun við, tryggja raunhæf-
ar kauphækkanir, raunhæfar
aðgerðir til styttingar vinnu-
dagsins og naunhæfar skatta-
lækkanir. — En ef þið fylkið
ykkur ekki fast um samtökm,
þá verðið þið enn að lengja
vinnudaginn fram á nóttina,
auka sunnudagavinnuna og eig-
inkonur og böm verða að
starfa sama vinnudag.
Reykvíski alþýðumaður!
Sómi þinn, sjálfsvirðing og
manndómur er í veði, að þú
látir ekki troða þér niður í
þetta þrældómssvað. Annað
hlutskipti var þér ætlað; vinn,a
og góð afköst eru heilbrigðir
hlutir, en vinna hjá allri fjöl-
skyldunni meiri hluta sólar-
hringsins með lækkandi líaupi
ár eftir ár flokkast hvorki und-
ir heilbrigði né menningu.
Kröfur dagsins eru kröfur
einhuga ráðstefnu Alþýðusam-
bandsins:
1. almenn kauphækkun og sam-
ræming kauptaxta.
2. stytting vinnuvikunnar í 44
stundir með óskertum laun-
um.
3. lækkun útsvara og skatta af
almennum launatekjum.
Jafnframt £éu skattar og út-
svör á gróðarekstur hækkuð
Framhald á 9. síðu.
■
■
:
íagrir. Vífilsfell Ijómaði mjall-
hvítt í sólskininu, sumarleg
ský full af gróðurregni, eða
að minnsta kosti efnj í gróð-
urregn. svifu stillilega yfir
landinu, en úti við flóann er
heiðríkja að vanda. Fólkið á
biðstöðvum strætisvagnanna
hreyfði sig hægt eins og or-
lofsfólk á baðströnd, en vinnu-
mennirnir hans Geirs bónda
Hallgrímssonar óku skami á
hóla í samræmi við hina
þjóðlegu umbótastefnu. Anda-
parið er komið á grasblettinn
strax nóttina eftir að sam-
þykktin hafði verið gerð um
hið félagslega öryggi. Þau
hreyfa sig ekki þó maður setji
bílinn í gang fáeina metra
frá þeim, kollan liggur meira
að segja í grasinu og kúrir
höfuðið niður í bringuna.
Steggurinn mannar sig hins
vegar upp í að standa á upp-
réttum fóturn og ber höfuðið
sæmilega hátt, hvort sem það
er nú í öryggisskyni eða bara
til að taka sig út. Og í Norð-
urmýrinni syngja þrestimir
svo hátt um réttlæti, framfar-
ir og bætt lífskjör, að fólkið
vaknar fyrir allar aldir og
veit ekki hvemig það á að
drepa tímann fram að fóta-
ferð. Og að lokinni ræðu
Gunnars Thoroddsens á lands-
fundinum, heyrist lóan syngja
hástöfum í Öskjuhlíð; Ég hef
valið mér nýjan vettvang um
sinn — ég hef valið mér nýj-
an vettvang um sinn.
Á þriðjudag létti loksins
til víðast á Norðurlandi,
sunnangolan fyllti dalina og
sópaði burt þokuruðningi, svo
jakamir á fjörunum Ijómuðu
í vorsólinni. Á vestanverðum
Húnaflóa var þó enn norðan
andvari og þokuflákar, sem
tróðu sér undir sunnanáttina
og lögðu sig alla fram að
hlífa ísnum fyrir geislum sól-
arinnar. Það var þó sannarlega
ekki þjóðleg umbótastefna,
enda á hún oft við rdmman
reip að draga. En svo heyrðist
það, að nú ætlaði Landhelgis-
gæzlan að reyna að koma
fóðurbæti yfir flóann austan
frá Skagaströnd, og kýrnar á
Ströndum fengu vatn í munn-
inn. Óðinn lagði af stað í
samræmi við samþykkt lands-
fundarins um félagslegt ör-
yggi, stjak^ði jökunum á báða
bóga, og r.ú flæðir mjölkin á
Ströndum.
Á flugi landhelgisgæzlunn-
ar í leit að ís á fimmtudag-
inn var brá svo við, að varla
gat heit ð, að nokkur jaki sæ-
ist, en hins vegar gátu leið-
angursmenn frætt okkur á
Veðurstofunn; nákvæmlega
um það hvar þokan lægi. Hún
fyllti Húnaflóa með 1000
metra þykku teppi, og náði
austur á Skaga. Þaðan lá
þokuveggurinn- nærri beint til
norðurs, sveigði síðan austur
milli Kolbeinseyjar og Gríms-
eyjar og tók stefnuna beint
á Hraunhafnartanga, lá sfðan
skammt fyrir utan Raufar-
höfn yfir Þistilfjörð til Langa-
ness. Suður undan var svo
ekkert nema þokuhaf, enda í
samræmi við öll veðurskeyti
frá Austurlandinu suður und-
ir Homafjörð. Varla hefur
það þó verið nein tilviljun, að
ísinn var hvergi þar sem
þokulaust var. Ástæða er til
að ætla, að hann hafi einmitt
fylgt þokubrúninni nokkum
veginn, en fyrir því er sú or-
sök, að ísinn kælir loftið,
svo það fer að gráta smáum
þokudropum. Það er þess
vegna ekki ónýt för, þó ís-
könnunarmenn geti ekki ann-
að en kortlagt þokuna fyrir
Veðurstofuna. Þeir geta meira
að segja hrósað sér af á-
nægjulegum árangri eins og
Bandaríkjamenn að loknum
ferðum sínum inn yfir Norð-
ur-Vietnam.
í gær var hrimþoka á EVala-
tanga, hitinn komst tæplega
upp fyrir núllið, fjörugrjótið
og sinuna sýlaði í hráslagan-
um. En þegar sú hin sama
austlæga átt var komin vest-
ur yfir fjöll Suðurlands, var
kominn 16 stiga hiti á Þing-
völlum, en 15 á Hellu og
Galtarvita, í Reykjavík og
Siðumúla. Stundum fer hit-
inn í Reykjavík ekki hærra
en þetta allt árið. Hér er líka
allt að verða grænt undan
Skamanum, sem vinnumenn
Geirg bónda Hallgrímssonar
eru búnir að bera á. Þessi
vika eftir landsfundinn hef-
ur verið ein hin yndislegasta,
sem orðið getur, og væri ósk-
andi, að hrímuð sinan og
grjótið á annesjum Norðaust-
urlandsins yrði sem skjótast
aðnjótandi hins sama réttlæt-
is og framfara og sá reyni-
viður, sem nú er tekinn að
laufgast í Suðurgötunni. Fer
ekki illa á því, að reynivið-
urinn, sem er frá fomu fari
tákn þeirrar ástar, er naer út
yfir gröf og dauða, skuli á
þessum hátíðisdegi heilsa
verkalýð höfuðstaðarins í
grænum skrúða einmitt þegar
leiðin liggur framhjá ráð-
herrabústaðnum við Tjamar-
götu.
•■•■■■■■•■■■■■■■■■■■■■■■■■•■■■■■■M
■■■■■■■■■■■■■■■■•'■■■■■■■■■■■■■■■■■■•■»í«mbb*i
■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■^aaaaaBaaBBa,