Þjóðviljinn - 06.10.1965, Blaðsíða 6

g SlÐA — ÞJÓÐVTLJIN N — Miðvikudagur 8. ototóber 1965,
Glœpamenn i sféffabarátfu:
MAFÍAN
- VOPN AFTURHALDSINS Á iTALlU
10. júlí 1943 er mikilvægur
dagur í sögu Heimsstyrjaldar-
innar síðari: Þann dag ganga
hersveitir Bandamanna á land
á Sikiley, og „öðrum vígstöðv-
unum“, sem svo lengi hefur
verið beðið eftir, er nú loks á
fót komið. Með þessum atburði
hefst bók, sem mjög hefur ver-
ið um rætt. Bókin er eftir
Norman Lewls og fjallar um
Mafiuna, glæpafélagið ítalska.
Með því að láta bók sxna
hefjast á landgöngunni á Sik-
íley, minnir höfundur líka á
það, sem er einn meginþráður
bókarinnar: Frásagan um
samvinnu Mafíunnar og banda-
n'sku leyniþjónustunnar, CIA.
A þvf getur enginn vafí leik-
ið, að aðgerðir bandarisku
iteyniþjónustunnar með ítalska
glaepamenn að millíliðum,
höfðu úrslitaþýðingu í bardaga
þeím, sem háður var milli aft-
urhalds og lýðraeðis á Sikiley
eftir strið. Eyjan var frelsuð
undan oki fasismans og það
yar 7. bandariski herinn, sem
framkvæmdi það, er Patton
hershöfðíngi hefur nefnt „fljót-
ásta leifturstríð sögunnar". Sá
sigur var tæpur og nánast
ærulaus: Raunverulegur sigur-
vegari í orustunni um Sikiley
var nefnilega Mafían.
L fyrir Lucky
Bandarisk skriðdrekadeild
hefur með leynd komizt gegn-
um víglínur fasistanna og
heldur af skyndingu að bæn-
um Villalba. Yfir fremsta
Skriðdrekanum blaktir gulur
fáni skrýddur svörtum bókstaf
— bókstafnum L.
Á torginu í Villalba ná
skriðdrekarnir sambandi við
gildvaxinn borgarbúa, sem ber
einnig samskonar fána. Hann
stígur upp í einn skriðdrekann
’ og er í mesta flýti fluttur til
■. .............................<s>
^ t f
— Það er engin furða, að Eng-
lendingar drekka ekki kaffi —
annað eins kaffi og þeir drekka.
bandarísku aðalstöðvanna.
Þessi gildvaxni farþegi heit-
ir Don Calogero Vizzini, og er
borgarstjóri í Villalba. Auk
þess virðulega embættis gegn-
ir hann einnig öðru þýðingar-
meira. Hann er nefnilega ó-
krýndur konungur Mafíunnar!
L á gula fánanum þýðir dul-
málsorðið „Lucky‘“. Það er
nafn sem heima í Bandarikj-
unum vekur ugg og óhugnað;
nafnið á verndarengli þessara
aðgerða, nafnið á glæpakóngin-
um Lucky Luciano . ..
Glæpakóngur
Salvatore Lucky Luciano —
óhugnanlegur maður úr tmdir-
heimum Bándaríkjanna. Með-
an á stríðinu stendur er hann
settur í steininn til þess að af-
plána 50 ára fangelsisdóm. Og
nú er hann allt í einu orðinn
þáttiakandi í hernaðaráætlun-
um Pattons um innrás á Sikil-
ey. Þessi samvmna er að sjálf-
sögðu algert hernaðarleyndar-
mál. Fyrir bragðið er það lít-
ið sem síast út. En slík sam-
vinna virðist hvergi nærri neitt
undarlfeg í dag, þegar við
þekkjum til afskipta banda-
rísku leyniþjónustunnar á
Kúbu, Guatemala og fjöl-
mörgum löndum öðrum, þar
sem stöðva skal lýðræðislega
þróun.
öldungadeildarþingmaðurinn
Ester Kefauver var þó nógu
barnalegur til þess að líta á
málið sem yfirmaður glæpa-
máladeildar öldungadeij'dar-
innar. Lucky Luciano var
nefnilega látinn laus þegar
eftir stríð og að sjálfsögðu
áratugum áður en fangelsis-
tími hans væri á enda runn-
inn. Dewey landstjóri, maður-
inn sem undirritað hafði náð-
unartilskipunina, vildi hins-
vegar ekki bera vitni í mál-
inu, og rannsóknin rann út í
sandinn. Svo mikið kom 'pó
fram í dagsljósið, að háttsett-
ur embættismaður leyniþjón-
ustunnar, Haffenden að nafni,
var milligöngumaður við náð-
un glæpakonungsins.
Samvinnan milii Mafíunnar
og bandaríska hersins kom
þannig glæpakonunginum að
göðu haidi. Fátækir íbúarSik-
ileyjar eiga hinsvegar enn
þann dag í dag um sárt að
binda, vegna þessarar sömu
samvinnu.
Úr ösku í eld
Það glæpaveldi. sem fylgdi i
kjölfar bandaríska hersins,
var litlu betra en fasistastjórn-
in.
Hér er ástæða til þess að
útrýma í eitt skipti fyrir öíl
hugmyndinni um Mafíuna sem
andfasistasamtök. Um þetta
efni farast Lewis svo orð:
„Það var óhjákvæmilegt, að
til árekstra kæmi með Musso-
lini og Mafíunni, en báðir að-
ilar virðast hafa vanmetið
styxkleika hins. Don Calogero
og hinir forsjá'Hi Mafíuforingj-
ar voru ekki einu Sikileyjarbú-
arnir, sem höfðu talið það
hyggilegt að baktryggja sig
með því að gefa fé í sjóði fas-
ismans ...” Og annars staðar
segir Lewis: „... í byrjun
hafði Don Calogero verið í
vafa um þr.ð, hvernig snúast
skyldi gegn Mussolíni. Ha.in
var að því leytinu gagnlegur,
að hann lofaði að brjóta á bak
aftur sóerfalisrrann. En þegar
hann fór ?ð hafa orð á þvf að
stjóma með fastri hendi, bá
þóttust Mafiuleiðtogarnir mið-
ur öruggir. Svo sem í öryggis-
skini, en án nokkurrar hrifn-
ingar, lét Don Calogero af
hendi drjúgan skilding til þess
að kosta hergönguna tíl Róm-
ar . . .”
Mafían snerist þá fyrst gegn
Mussolini, er hann tók að
vega að henn-ar eigin valdaað-
stöðu. Hinsvegar var hann
gagnlegur í baráttunni gegn
sósíaj'ismanum.
Þyrnir í auga
Mafían varð snemma heims-
valdasinnanum Mussolini þyrn-
ir í auga. En Sikiley er ekki
það sama og Italia. „Nýrikir“
fasistarnir stóðu vanrnáttugir
frammi fyrir aldagömlum yf-
irráðum Mafíunnar.
1 kongulóarvef sínum sátu
nú Mafíuleiðtogarnir hinir
þolinmóðustu og biðu þess, að
fasistaríkið hryndi til grunna.
Þegar innrásin skall svo að
lokum yfir eyna, var Mafían
reiðubúin til þess að taka við.
Samvinnan við bandaríska
herinn reyndist með ágætum,
Kristilegi demókrataflokkurinn
á ltalíu hefur jat'nan frá stofn-
um sinni verið í nánum tengsl-
um við mafíuna. Sá forustu-
maður flokksins sem þar hefur
helzt komið við sögu er Gius-
eppe Pella sem lengi var inn-
anrikisráðherra og varð þá al-
ræmdur fyrir ofsóknir sínar
gegn verkalýðshreyfingunni
jafnframt því sem hann héit
hlífiskiidi yfir glæpamönnum
mafíunnar.
og allstaðar fól herinn Maff-
unni allt framkvæmdavald.
Hvar sem Bandaríkjamenn
komu var skipt á fasistum og
Mafíumönnum. Innan stundar
sátu menn Don Calogerosar
sem borgarstjórar um eyna
þvera og endilanga. Mafíu-
flokkamir voru þegar búnir
bandarískum vopnum — enda
voru þeir i augum Bandaríkja-
manna sannir bandamenn og
andfasistar!
Sú aðstaða, sem Mafían fékk
nú, gaf henni tækifæri til þess
og skipuleggja svartamarkað,
sem sjaldan hefur átt sinn
líkan. Bókstaflega öll verzlun
með lífsnauðsynjar fór í gegn-
um þessa Mafíuhít. Þessi ó-
hugnanlega blóðsvga þúsunda
munna lagðist á fátækan al-
menning eyjarinnar og sat
sem fastast.
Svartamarkaðurinn var auðs-
uppspretta Mafíimnar, en
beinn árangur samvinnunnar
við Bandaríkjamenn yar póli-
tískt vald. Vesturvéltíin voru
ekki síður en. Mafían uggandi
vegna þeirrar vinstri hreyf-
ingar, sem fór yfir ítaliu alla.
Þar voru þau innílega sam-
mála (ornum aðli gózeigenda á
Kirk junnar menn voru einnig í slagtogi við Mafíuna, þótt ekki sé þess getiö, að þeir hafi bætt
móraiinn svo teljandi væri. Munjkarnir hér á myndinni eru úr klaustri einu í Messina og myndin er
tekin árið 19B2: Guðsmennimir voru þá dregnir fyrir rétt, sakaðir um morð og fjárkúgun, auk ann-
arra minni afbrota. Við fyrstu málsmeðferð voru munkarnir sýknaðir á þeim forsendum, að rétt
væri frá skýrt þegar þeir sögðust hafa verið þvjngaðir til þess að fremja afbrotin. Síðar tókst þó á-
kæruvaldinu að fá máiið tekið upp að nýju, og munkamir hiutu þá þrettán ára fangelsi.
Sikiley — mönaum, sem ótt-
uðust landbúnaðarumbætur á-
líka mikið og Mafían verka-
lýðshreyfinguna. Þessi sameig-
inlegi ótti við allt lýðræði
leiddi til þess, að komið var
á fót skilnaðarflókki. Ef nauð-
synlegt væri viidu þessir ad-
ilar afturhaldsins á Sikiley
slíta eyna úr tengslum við It-
alíu. Sikiley yrði þá annað-
hvort konungsriki, ensk ný-
lenda eða 49. fylki Bandaríkj-
anna!
Þessi sfðasta fyrirætlan
hljómar kannski furðulega, en
það voru vissulega blákaldar
staðreyndir bak við þann
draum. Fátæktin á eynni héfði
leitt til þess, áð meir en tvær
miljónir Sikileyjarbúa bjuggu
nú í Bandaríkjunum. Fimmtán
hundraðsh'lutar bandaríska
innrásarlíðsins á eynni voru
ættaðir frá Sikiley í fyrsta og
annan ættlið. Með tilliti til
þeirrar valdaaðstöðu, sem
Bandaríkin höfðu veitt Mafí-
unni á eynni, var það sízt að
furða, að hún hefði djarfar á-
ætlanir á prjónunum . ..
Vestræn stefna
Samvinna Vesturveldanna við
Mafíuna og skilnaðarhreyfing-
una á eynni á sér sinar her-
fræðilegu skýringar. Um það
atriði farast Norman Lewis svo
orð:
„Á því gctur enginn vafi
leikið, að Vesturveldin studdu
skilnaðarhreyfinguna, minnsta
kosti nokkra hríð, og þá með
tilliti til hernaðarástands, sem
enn var harla óljóst. Þar að
auki bentu skýrslur leyniþjón-
ustunnar viðvíkjandi hinum
endurskipulagaða kommúnista-
flokki til þess, að hann yrði
sennilega hinn öflugasti í V-
Evrópu. Ef samvinna tækist
með sósíaldemókrötum og
kommiínistum, væru þcssir
flokkar í sameiningu færir um
að taka völdin í sínar hendur,
Nokkrir vcstrænir stjórnmála-
sérfræðingar sögðu það bein-
um orðum, að ef Italía tæki
nú upp á því að stíga eitthvert
risaskref tii vinstri, gæti það
verið einkar þægileg tilhugsun
að vita Sikiley, með þessiim
prýðiiegu flotahöfnum, i á-
reiðanlegum höndum. Það cr
einkar ósenniiegt, að það muni
nnkkurn tíma firnast fyrir því
ákveðnar sannanir, að samn-
ingurinn, sem gerður var fj-r-
ir milligöngu Lucky Lucianos
ha.fi haft að geyma loforð ur-
fullan stuðning við skiir.aðar
hreyfinguna (og þar með vit
Mafíuna). Þessu hefur þö þrá-
faidiega verið baltífð fram f
blöðum bæði á Italíu og Sikii-
ey.
Fín sambönd
Starfsmenn bandarísku leyni-
þjónusitunnar, CIA, skrifa
sjaldan endurminningar sínar.
Þvi er al.lt að mestu hulið um
þátt þeirra í þessum leik.
Hinsvegar leikur ekki minnsti
vaFi á þeirri nánu samvinnu,
sem átti sér stað milll Mafíu-
manna beggja vegna Atlanz-
hafsins og aðalborinna vina
þeirra í flokki skilnaðarmanna.
Það er engin tilviljun, að
næsti nágranni Don Calogeros
á Palermóhótelinu þar sem
hann bjó, hét — Lucky Luci-
anö. Síðar kemur fram á sjón-
arsviðið annar ekki síður hátt-
settur bándarískur glaépamað-
ur, Nick Gentile, sem þá er
nýkominn heim til fæðingar-
borgar sinnar, Raffadili. Hann
nær þegar ágætri samvinnu
við bandarfsku herstjómina á
staðnum. Lewis notar tilvitn-
anir í sjálfsævisögu Gentiles,
sem út kom úrið 1963, til þess
að lýsa þessu nánar: „Maður
gat sagt,, að Monroe höfuðs-
maður og ég höfum myndað
embættismannakerfi og yfir-
'stjórn fyrir all't svæðið“.
Fvrir óheppni komast Eng-
lendingarnir í spilið, og þessir
tveir herramenn lenda í svart-
holinu. Gentile sleppur þó
fljótlega út aftur. Hann tekur
upp á ný satnvinnu sína við
herinn og nú er hann „hækk-
aður í tign“, næsti verndar-
engill hans er ekki höfuðsmað-
urheldur ofursti, Max Brod að
nafnil
Brod ofursti hefur einnig
góð sambönd, en vill þau
fínni. Nú grátbiður hann Gent-
ile um að nota fortöluhæfi-
leika sína til þess að koma sér
í mjúkinn hjá — Umbertó
konungi II. af Ita.Iíu! Nick
Gentile er orðinn konunglegur
hirð-glæpamaður...
Glæpahirð
.......Hægriflokkarnir höfðu
gert sig seka um sálfræðileg
mistök“, segir Lewis. „Þjóðar-
atkvæðagreiðsla skyldi gera út
um örlög Umbertós konungs II.
og konungssinnar gengu til
kosninga undir kjörorðinu:
„Sá sem greiðir lýðveldími at-
kvæði kýs komanún.ismann".
Kjörorðið verkaði eins og
boomerang, því um þe.ssar
mundir var Don Calogero Vizz-
ini sjálfur orðinn lýðveldis-
:inni og kristilegur demókrati
■ . Mafíuleiðtoginn gamli bar
bersýnilega gott skynbragð , á
stjómmál: Hann fann það á
sér, að konungsættin ætti sfr
ekki viðreisnar von, og bezt að
forða sér úr þeim herbúðum,
áður en það væri orðið um
seinan. Nick Gentile er hins-
vegar konungshollustan sjálfj
og býður fúslega aðstoð sína
og vina sinna úr frímúrara-
rgglunni“.
... „Nokkru síðar fékk hann
og stórmeistarinn áheym hjá
Umbertó. Konungur bað Gent-
ile um stuðning Mafíunnar við
„síðasta glæsisigur Savoien-
ættarinnar.‘‘ ,>Við áttum einkar
innilegar samræður saman”,
segir Nick Gentile, ,,og þegar ég
sagði honum, að allir Sikileyj-
arbúar stæðu einhuga með
honum, var hann mjög hrærð-
ur ...“
----
Frestur til 8.
þ.m. að sækja
um námsstyrki
Menntastofnun Bandarikj-
anna á Islandi, Fulbright-stofn-
unin, hefur beðið Þjóðviljann
að minna á, að fresturinn tíl
að sækja um náms- og ferða-
styrki fyrir árið 1966—’67 er
útrunninn 8. október n.k. —
Styrkir þessir eru veittir ts-
lendingum, sem þegar hafa
lokið háskölaprófi og hyggja
á frskara nám við bandaríska
háskóla á skólaárinu 1966—’67.
Umsækjendur um. styrki
þessa verða að vera íslenzkir
ríkisborgarar og hafa lokið há-
skólaprófi, annaðhvort hér á
landi eða annars staðar utan
Bandaríkjanna. Þeir, sem eru
ekki eldri en 35 ára að aldri,
verða að öðru jöfnu látnir
gan.ga fyrir um styrkveitingar.
Nauðsynlegt er, að umsatkj-'
endur hafi gott vald á enskri
tungu.
Þeim, sem sjálfir kunna að'
hafa a.flað sér násmvistar .yjð
bandariskan háskóla, er bent
á sérstaka ferðastyrki sem stofn-
unin mun, auglýsa til umsókn-
ar f aprílmánuði næsta árs.
Enn eitt dráttar-
vélarslysið
Enn eitt dráttarvélaslysið vijdi
til um eittleytið á sunnudaginn
þegar dráttarvél valt á þjóðveg-
inum í nánd við eyðibýlið Geir-
hildjxrgarða í öxnadál. Ökumað-
urinn var Gísli Jónsson, bóndi
frá næsta bæ, Engimýri í Öxna-
dal. Varð hann undir' dráttarvél-
inni og var fluttur á sjúkrahúsið
á Akureyri og liggur þar nú.
Reyndist hann talsvert marinn
og brákaður en ekki talinn
hættulega slasaður.