Þjóðviljinn - 04.01.1966, Síða 3

Þriðjudagur 4. janúar 1966
ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 3
Svar Hanoistjórnar við „friðarsókn” Johnsons
Engir samningar í Vietnam nema á
grundvelli Genfarsamninganna 1954
Harðir bardagar aftur háðir í Suður-Vietnam — Enn hlé á árásum á
Norður-Vietnam — „Friðarsóknin” varla nema í fáa daga enn
WASHINGTON, HANOI og SAIGON 3/1 — Erindrekar
þeir sem Johnson Bandaríkjaforseti' gerði um áramótin út
til að „kynna stefnu Bandaríkjanna í Vietnam" eru tekn-
ir að tínast heim að gefa honum skýrslur um ferðir sín-
ar. Jafnframt virðist ljóst af undirtektum í Hanoi undir
það sem kallað er „friðarsókn“ Johnsons að litlar horfur
eru á að samningaviðræður séu á næsta leiti og það því
fremur sem hörkubardagar eru aftur hafnir í Suður-Viet-
nam, enda þótt enn sé hlé á loftárásum á Norður-Vietnam.
Johnson kom sjálfur til Was-
hington í dag úr nýársorlofi
sínu og ræddi þegar við bá
Humphrey varaforseta Og Gold-
berg, aðalfulltrúa hjá SÞ. sem
komnir eru heim úr ferðum
sinum. Aðstoðarutanríkisráð-
herrarnir Harriman og Mennen
Williams eru ókomnir enn þá.
en eru væntanlegir næstu daga.
Á grundvelli Genfarsamninga
Þótt engar opinberar yfirlýs-
ingar hafi verið gefnar í Hanoi
eða Peking vegna hlésins á
loftárásunum eða ítrekaðra full-
vissana um friðarvilja Banda-
ríkjanna virðist augljóst að
stjóm Norður-Vietnams sé ekki
reiðubúin að befja viðræður
nema gengið sé að bví frum-
skilyrði hennar að semja beri
á gmndvelli Genfarsamning-
anna frá 1954
Blaðið „Nhan Dan“ í Hanoi
vitnaði í dag í þau fjögur skil-
yrði sem stjórn Norður-Viet-
nams hefur sett fyrir viðræð-
um og öll eru byggð á Genf-
Bandðríkiastiórt!
veróhækkun
Washington 3/1 — Bandaríkja-
stjóm tilkynnti í dag að land-
varnaráðuneyti hennar myndi
eklki eiga nein viðskipti við þau
stáliðjufyrirtæki sem hækkuðu
verð á stáli og hyggst hún með
bessu knýja stáliðnaðinn til að
hætta við verðhækkanir. Annar
stærsti stáliðjuhrmgur Banda-
rí'kjanna. Bethlehem Steel. til-
kynnti á nýársdag að hann
ætlaði að hækka verð á stáli
um fimm dollara á lestina.
HAMBORG 3/1 — Konrad Ad-
enauer fyrrverandi kanzlari,
segir í dag í viðtali við blað-
ið ,.Die Welt“ að hann telji að
Bandarikin og Sovétríkin eigi
í viðræðum sem Vestur-Þjóð-
verjar fái ekkert að vita um.
arsamningunum. Friður myndi
verða á stundinni í. Vietnam.
þegar Bandaríkin hættu ofbeld-
isárás sinni, kölluðu heim her-
lið sitt og létu vietnömsku þjóð-
ina Um að ráða fram úr mál-
um sínum í samræmi við Genf-
arsamningana.
Blaðið sagði að sem endranær
væru brögð í tafli þegar Banda-
ríkin töluðu um friðsamlegar
viðræður nú sem áður væru
þau samtímis að magna og
færa út stríð sitt.
Málgagn japanskra kommún-
ista, ,.Akahata“, hafði Það í
dag eftir Pham Van Dong. for-
sætisráðherra Norður-Vietnams,
að ekkert stæði í vegi fyrir
friði í Vietnam nema yfirgangs-
stefna Bandaríkjanna. — Enda
þótt Bandaríkin sendi mörg
hundruð þúsund hermenn til
Vietnams. munu þau bíða ósig-
ur var haft eftir honum.
Franski stjómarerindrekinn
Jean Chauvel sem er nýkominn
heim úr ferð til Hanoi og Pek-
ing segir í blaðagrein í dag að
Vietnam-striðið sé fyrst og
fremst átök milli Kína og
Bandaríkjanna og kínversku
leiðtogamir teljj að enn sé ekki
kominn tímj tii að leita lausn-
ar Bæði í Harioi o-g Peking
hefði sér verið sagt að friðarhjal
Bandaríkjamanna hefði þann
eina tilgang að dylja frekari
útfærslu stríðsins.
Naumur tími
Fréttamenn j Washington
telja ástæðu til að ætla að úr-
slitastundin nálgist og ,.friðarr
sókn“ Johnsons muni varla
standa marga daga enn Banda-
ríkjaþing kemur saman eftir
viku og munu þar heyrast há-
værar raddir um að herða
stríðið í Vietnam. Johnson for-
seti verður innan fárra daga
að leggja fjárlagafrumvarp sitt
fyrir þingið, en búizt hefur
verið við að farið verði fram
á stórauknar fjárveitingar til
stríðsins í Vietnam. Senn líður
einnig að því að hann verði að
gefa þinginu skýrslu um ástand
og hag ríkisins og þar mun
hann varla komast hjá að lýsa
eindregið stefnumiðum Banda-
rikjanna í Vietnam.
Harðir bardagar Og eiturgas
Harðir bardagar eru afltur
hafnir í Suður-Vietnam og segj-
ast Bandaríkjamenn hafa haft
frumkvæðið að þeim og haft
betur. í gær var þannig mikið
lið bandarískra hermanna sent
gegn skæruliðum á óshólmum
Mekongfljóts rétt við landamær;
Kambodja og ekkj nema rúma
C3 km fyrir vestan Saigon. Stór-
skotaliði var beitt gegn stöðv-
um skæruliða sem þeir hafa’
fengið að hafa óáreittir síðan
í jún; í fyrra, en síðan var
fallhlífalið sent með þyrlum. en
úr öðrum þyrlum var sáldrað
eiturgasi yfir skæruliða. Banda-
ríkjamenn segjast hafa unnið
þama mikinn sigur. komizt yf-
ir miklar birgðir hrísgrjóna og
fellt 111 skæruliða. Sjö ckæru-
liðar hafa verið teknir höndum
en auk þeirra 502 „grunaðir“.
Frá Tasjkent, hinni sólbjörtu höfuðborg tJsbekistans.
Leiðtogar Indlands og Pakistans á
fundi í Tasjkent í Sovétríkjunum
Fagnað ákaft af miklum mannfjölda þegar þeir komu þangað í gær,
en menn voru vondaufir um að þeim tækist að jafna ágreining sinn
TASJKENT 3/1 — Mikill mannfjöldi fagnaði ákaft leið-
togum Indlands og Pakistans, Shastri forsætisráðherra og
Ayub Khan forseta, þegar þeir komu í dag til Tasjkent,
höfuðborgar Úsbekistans í Sovétríkjunum, að sitja þar
fundi í boði sovétstjórnarinnar til að reyna að finna lausn
á Kasmirdeilunni.
Fyrsti fundur þeirra veröur
á morgun, en óður munu þeir
ræða saman við Kosygin for-
sætisráðherra um ýms forms-
atriði varðandi fundinn sem
ætlað er að standi í eina viku.
Kosygin kom um helgina til
Tasjkents að taka á móti gest-
um sínum og voru í fylgd með
honum ýmsir háttsettir embætt-
ismenn, m.a. Gromiko utanrík-
isráðherra og Malinovski land-
vamaráðherra.
Flugvél Ayubs sem kom frá
Peshawaír lenti fyrst á flugvell-
inum, hálfum þriðja tíma á
undan flugvél Shastris sem hafði
orðið að fara mikla krókaleið
til að fljúga ekki yfir Pakistan
eða Kína. Báðir höfðu þeir mik-
ið föruneyti. Stjómarleiðtogarn-
ir héldu saman í bílalest til
borgarinnar sem skartaði sínu
fegursta.
Kosygin ræddi óforrnlega við
gesti sina, hvorn í sínu lagi,
strax eftir komu þeirra, fyrst
við Ayub, síðan við Shastri og
þá aftur við Ayub í klukku-
tíma og fór þá enn á fund
Shastris. Ekkert var látið uppi
hvað borið hefði á góma í þess-
um viðræðum, Kosygin hefur
ekki boðizt til að miðla málum
milli deiluaðila, heldur aðeins að
vera þeim innan handar ef þeir
óska þess.
Fréttamenn sem hafa fjöl-
mennt til Tasjkents eru þeirrar
skoðunar að ekki sé ástæða til
að gera sér miklar vonir um
árangur viðræðnanna. Svo mik-
ið beri á milli að ólíklegt sé
að samkomulag geti tekizt. Allir
eru hins vegar sammála um að
það hafi verið mikill diplómat-
ískur ávinningur fyrir Kosygin
og sovétstjórnina að þeir skyldu
þekkjast boðið að koma til
Tasjkents.

að hefur vesrið annríki hjá
undirmönnum Johnsons
Bandaríkjaforseta um þessi
áramót. Þeir hafa verið send-
ir um allar jarðir í því skyni
að ,,kynna stefnu Bandaríkj-
anna í ■Vietnam‘‘ og svo látið
heita að erindi þeirra væri
að sanna mönnum friðarvilja
þeirra og einlæga ósk eftir
samningum, Goldberg aðal-
fulltrúi hjá SÞ, var sendur
á fund Páls páfa, sem undan-
farið hefur hvað eftir annað
hvatt til firiðar í Vietnam.
Hann ræddi síðan við de
Gaulle í París og Wilson í
London, áður en hann hélt
heim. Harriman aðstoðarut-
anríkisráðherra var sendur
að ræða við Gomulka i Var-
sjá og Shastri í Nýju Delhi,
en Pólverjar og Indverjar
eiga sæti í þriggja ríkja
nefnd þeirri sem hefur átt
að annast eftirlit með því að
Genfarsamningarnir frá 1954
Einlægur
um Indókína væru haldnir.
(Kanada er þriðja ríkið og
Johnson ræddi sjálfur við
Pearson forsæti sráðherra)
Harriman kom við í Belgrad
að ræða við Tító og fór frá
Nýju Delhi til Peshawar að
hitta Ayub forseta. Mennen
Williams Afríkumálaráðherra
var þangað sendur, ræddi m.
a. við Boumedienne í Al"
geirsborg, fór þaðan til Tún-
is, síðan til Addis Abeba og
fleiri höfuðborga. Humphrey
varaforseta var falið óverðug-
asta verkefnið; hann var
sendur á fúnd Sjangs Kaj-
séks og annarra undirsáta
Bandarfkjanna- í Asíu.
Lítið hefur spurzt af und-
irtektum beirra sem fensu
bessar óvæntu heirnsóknir frá
Washington um nýárið, tn ó-
hætt að fulllyrða að meira
þurfi til en orðræður til að
sannfæra nokkum um ein-
lægan friðarvilja 00 sáttfýsi
Bandarfkjanna. Til þess
benda ifka eindregið ban
ummæli sem höfð eru eftú-
de Gaulle að loknum fundi
hans og Goldbergs, að eina
lausnin sem til greina komi í
Vietnam sé að allur aðkom-
inn her verði fluttur burt
þaðan. Það er einmitt hetta
meginsjónarmið sem Banda-
rikjamenn mega ekki heyra
nefnt. Þeim hefur margsinnis
verið gefinn kostur á aö
semja frið í Vietnam á þess-
um grundvelli; betta er
fyrata atriðið af beim fjórum
sem stjóm Norður-Vietnam'-
hefur talið frumskilyrði fyrfr
samningum, enda í fulh’
samraami við Genfarsamn
ingana frá 1954, en í 16.. i"
og 19. greinum þeirra er ski1
yrðislaust bann lagt við
hemaðRrlegri fhlutun fram-
andi aðil*i hvarvetna í Indó-
kína Það má ráða af um-
mæ'Ium de Gaulle að hann
hafi ekki látið sannfærast af
Goldberg, og varla hefur
Harriman gengið betur í Var-
sjá, Belgrad eða Nýju Delhi,
eða Williams í Algeirsborg.
Enn sem fyrr eru menn
dæmdir eftir gerðum sínum,
en efkki orðum, og bótt
Bandaríkjamenn hafi gert
nokkurt hlé á morðárásum
sínum á Norður-Vietnam,
bendir ekkert til bess að beir
hafi í rauninni i hyggju að
ganga til samninga á þeim
eina grundvelli sem til greina
kemur, á grundveili Genfar-
samninganna frá 1954, sem
beir voru sjálfir aðilar að.
Þeysireið sendihoða Johnsons
forseta í allar áttir er ekki
gerð í bví sikyni að greiða
fyrir samningum og friði;
hún ber vitni slæmri sam-
vizku ráðamanna í Washing-
ton og því að þeir eru farnir
að finna fyrir því að til
þeirra andar köldu hvarvetna
úr heiminum vegna framferð-
is þeirra í Vietnam. Það hef-
ur kvisazt og verið frá þvf
skýrt í bandarískum blöðum
að verið só að undirbúa nýja
útfæi'slu stríðsins með beinni
íhlutun Bandaríkjamanina í
Laos og Kambodja. Það em
ekki aðeins starfsmenn utan-
ríkisráðuneytisins sem hafa
verið að heiman undanfarið;
Wheeler herráðsforingi var
fyrir nokkrum dögum í Sadg-
on og Bangkok og stjómin í
Phnom Penh er þess fullviss
að erindið hafi verið að und-
irbúa samræmdar aðgerðir
herja Suður-Vietnams og
Thailands gegn Kambodja.
Eftirtefctarvert er það og
gílöggt dæmi um þau um-
sfcipti sem orðið hafa á al-
þjóðavettvangi á síðari áirum-
að á sama tíma og Banda-
rikjastjóm telur sig nauð-
beygða til að gera menn út af
örkinni til að sannfæra 'jafn-
vel helztu bandamenn sína
um friðarvilja sinn, sikuli
leiðtogar tveggja af stærstu
þjóðum heims leggja leið
sína til Sovétrikjanna til að
friðarvHji
Ayub
reyna að ráða fram úr deilu-
málum sínum. Þeir Shastri,
forsætisráðherra Indlands, og
Ayub Khan, forseti Pakistans,
sem Johnson forseti vildi
hvorugan fá í heimsókn til
sín á síðasta ári, hittast í
Tasjkent, hinni fögru og fom-
frægu höfuðborg Úsbekistans.
Hver hefði trúað því fyrir fá-
einum árum, eða jafnvel fyir-
ir einu eða tveimur misser-
um, að forystumenn tveggja
helztu ríkja brezka samveld-
isins, sem annað er auk þess
aðili að tveimur hemaðar-
bandalögum vesturveldanna,
myndu kjósa að biggja gest-
risni og holl ráð forsætisráð-
herra Sovétrfkjanna fremur
en að leita til London eða
Wasbington? En sá ótvíræði
diplómatíski sigur sem Sovét-
rfkin hafa unnið með því að
þeir Shastri og Ayub skyldu
tafca boði Kosygins í septem-
ber s.l. að koma til Tasjkent
að reyna að finna lausn á
Kasmírdeilunni og þiggja þau
ráð sem þeir kynnu að biðja
hann á sér mjög augljósa or-
sök. Hún er sú að emgum,
bókstafllega engum, dettur
lengur í hug að efast í al-
vöru um einlægan friðarvilja
Sovétrfkjanna. — ás.