Þjóðviljinn - 05.07.1966, Blaðsíða 4

A StÐA — MÓÐVmjmPt — Þrfðjuriagur 5. JáH M66
Otgeíandl: SaTnpln<n£«7~flrtlrlmT alþýðU firiftfw.Hgfea.flnMtw
arinzL
Ritstjórar: Ivar H. Jónsson (áb). Magnús Kjartansson,
Sigurður Guörmmdsson.
Fréttaritstjóri: Sigurður V. Friðþjótsson.
Auglýsingastj.: Þorva’dur J<í,'annesson.
Sími 17-500 (5 lfnur). Áskriftarverð kr. 105.00 á mánuði. Lausa-
söluverð kr. 5.00.
Þögul mótmæli
TTm hádegisbilið í gær þegar íslenzkir ráðherrar
og aðrir fyrirmenn komu til veizluboðs banda-
ríska sendiherrans í tilefni af þjóðhátíðardegi hins
vesturheimska stórveldis, stóð hópur manna á
gangstéttinni gegnt sendiráðinu með fána þjóð-
frelsishreyfingarinnar í Víetnam og kjörorð þar
sem þess var krafizt að Bandaríkin létu tafarlaust
af .ofbeldisverkum sínum í Víetnam og leyfðu
hinni langhrjáðu þjóð að ráða málum sínum sjálf.
11/feð þögulli nærveru sinni minnti hópurinn á það
-*•” að aldrei hafa hugsjónir þjóðhátíðardagsins,
frelsisyfirlýsingin frá 1776 og bandaríski bylting-
arfáninn, veriið óvirt ja’fn gersamlega og nú, af
þeim sem sízt skyldi, forseta Bandaríkjanna og
félögum hans, sem í sífellu magna s'fríðsglæpi sína
og fjöldamorð til þess að koma í veg 'fyrir að hug-
sjónir frelsisy'firlýsingarinnar rætist í Víetnam og
meðal annarra fátækra þjóða.
ll<|'eð þögulli nærveru sinni minnti hópurinn á það
að íslenzk stjómarvöld og íslendingar bera
einnig sína ábyrgð á smáninni; við erum banda-
menn ofbeldisríkisins og höfum í ár leyff því að
áuka enn herstöðvakerfi sitt hér á landi, svo sem
í verðlaunaskyni fyrir þau óhæfuverk sem nu eru
að magna allar þjóðir til síharðnandi andspyrnu.
• •
Omur/egt h/utskipti
CJú var tíð að Alþýðuflokkurinn þóttist hafa sér-
^ stakan áhuga á togaraútgerð á íslandi og taldi
það eitt helzta verkefni sitt að efla þá atvinnu-
grein. Gat hann bent á ýmsan merkan árangur af
þeirri baráttu, stofnun bæjarútgerða, þátttöku í
kaupum á nýsköpunartogurum, ný togarakaup þeg-
ar Alþýðuflokkurinn fór um skeið með stjórnar-
forustu á íslandi; það var þá sem Stefán Jóhann
Stefánsson, formaður Alþýðuflokksins, sagði á
framboðsfundi hin frægu orð: „Nýsköpunartogara
inn á hvert heimili“.
||VÍ er það sérstaklega ömurlegt hlutskipti fyrir
Alþýðuflokkinn að forustumönnum hans skuli
falið að kasta rekunum á togaraútgerð á íslandi.
Alþýðuflokkurinn hefur farið með stjóm sjávarút-
vegsmála síðan viðreisn hófst, og á þeim tíma he'f-
ur t'ogurum á veiðum fækkað úr nær 50 í rúma 20.
Rætt hefur verið um þessa alvarlegu þróun ár eftir
ár. Alþýðubandalagsmenn hafa æ ofan í æ flutt
tillögur um endurnýjun togaraflotans, en ekki er
annað vitað en ráðherrar Alþýðuflokksins hafi lát-
ið sér það vel líka að mikilvirkustu veiðitækin
grotnuðu niður undir þeirra stjórn.
Vfmsir gerðu sér vonir um að á þessu kynni að
•*■ verða breyting þegar reynslan ýtti Emil Jóns-
syni úr embætti sjávarutvegsmálaráðherra og
Eggert G. Þorsteinsson tók við. En ekki hefur
orðið vart við neitt lífsmark frá honum heldur,
■’ð öðru leyti en því að nú stöðvast fleiri togarar
serin en nokkru sinni fyrr. — m.
Ætlar ríkisstjórnin að
drepa ísS. togaraútgerð?
(IMÁL

effir Jðhann J. E. kúld 3
Lögmál orsaka og afléiðinga
læt'ur sjaldan að sér hæða.
Þau tíðindi hafa nú gerzt í
togaraútgerðarmálunum, að á-
kveðið hefur verið að leggja
öllum Klettstogurunum og selja
þá síðan ef einhver finnst
kaupandinn. Þá hefur Bæjar-
útgerð Reykjavíkur samþykkt
að selja til Noregs tvo af tog-
urúm sínum, þá Skúla Magnús-
son og Pétur Halldórsson.
Þegar þessi rikisstjóm tók
við völdum, þá var allur tog-
araflotinn í gangi, en síðan
hefur sigið meira og meira á
ógæfuhliðina hjá þessari út-
gerð og má segja að hér sé að
stærsta hluta að ræða um
heimatilbúna kreppu.
Annars vegar hefur það al-
gjörlega verið vanrækt af rík-
isstjóminni að skipta landhelg-
inni í veiðisvæði á milli veiði-
aðferða,. og alljr togararnir þar
með hraktir af sínum gömlu
miðum.
1/ öðru lagi þá' hefur ríkis-
valdið eyðilagt sjálfah rekstr-
argrundvöll þessarar útgerðar
með -margskonar opinbemm
ráðstöfunum, og reyndar allrar
útgerðar nema í metaflaámm.
’ P.g hef hér í þessum þáttum
mörg undangengin ár varað við
þeim afleiðingum sem stefna
ríkisstjórnarinnar í útgerðar-
málum hlvti að hafa í för með
sér. Því miður þá eru nú af-
leiðingar þessarar' röngu stefnu
farnar að segja til sín fyrir al-
vöm, ■ hvað togaraútgerðinni
viðkemur, enda hefur sú grein
útgerðarinnar verið harðast
leikin af opinberri hálfu. En
strax og afli hinna nýju línu-
veiðara lækkaði úr metafla
niður í meðalafla I meðalári
þá stendur líka þessi útgerð í
sömu spomm ög togaraútgerð-
in nú. Þeir sem markað hafa
efnahagsmálastefnu " íslenzka
ríkisins undangengin ár, þeir
virðast öldungis hafa gleymt
því, að höfuðundirstöðuat-
vinnuvegur þjóðarinnar, sjáv-
anltvegurinn, hann þarf heil-
br’gðan rekstrargmndvöll svo
hann geti starfað á hagkvæm-
ari hátt.
Tograraútgerð
verður ekki lögð
niður á íslandí
Otlitið hjá íslenzkri togaraút-
gerð er dökkt þessa stundina
framuodan, svo ýmsir líklega
álykta að togaraútgerð héðan
verði lögð niður um leið og
hinir gömlu nýsköpunartoganar
liafa sungið út sitt síðasta vers.
Þetta er mikill misskilningur.
Fótki.ð við sjávarsíðuna í tog-
arabæjunum þar sem nú er
verlð nð ganga af þessari út-
gerð dauðri eða lamaðri. það
mun sjá til þess, að íslenzk
togaraútgerð verði endurnýjuð.
Hin stóm hraðfrystihús í Rvík
og Hafnarfirði, þau verða tæp-
ar.t rekin með nútímasniði árið
um kring án togaraútgerðar.
Þeir valdamenn þjóðfélagsins,
sem ekki skilja til fullnustu
jjennan einfalda sannleika og
iiap.a ekki aðgeröum sínum í
samræmi við hann, þeim verð-
ur beinlínis vikið til hliðar og
eklci spurðir ráða um fram-
\imlu mála á þessu sviði. Is-
lendingar vilja vel uppbyggðan
og, vel rekinn sjávarútveg, því
þeir skilja að á honum veltur
fjárhagsleg geta þjóðarinnar
um langa framtíð. Þeir stjóm-
málamenn sem ekki skilja
þetta og starfa ekki af fullri
einlægni samkvæmt þvi, þeir
eiga ekkert erindi inn á Al-
þingi.
Enginn annar at-
vinnurekstur getur
staðið undir slíku
Eftir að búið er að þrengja
svo að íslenzkri togaraútgerð
að hún fær ekki undir risið, þá
er farið að læða því inn hjá
almenningi. að sjávarútvegur sé
ekki faér um að standa undir
íslenzkri uppbyggingu í íram-
tíðinni og þessvegna sé eðlilegt
að við taki stóriðja í eigu út-
lendinga sem sjái íslenzkum
mönnum fyrir vinnu. Þetta er
falskenning sem á enga stoð
í veruleikanum, heldur aðeins
óskhyggju manna sem eru að
því komnir að gefast upp við
að vera Islendingar.
Fyrsta afleiðing þessarar ósk-
hyggju aumingjaskaparins eru
samningarnir um byggingu al-
úrrýnbræðslunnar. Ef gerður
er samanburður á því sem hag-
spekingar ríkisstjómarinnar
telja stóriðjuna hina nýju geta
staðið undir og svo því sem
sjávarútvegurinn hefur staðið
undir og greitt, þá verður hlut-
ur hinnar erlendu stóriðju
harla litilmótlegur í saman-
burði við getu sjávarútvegsins.
Og þó á að byggja stóriðjuna
á kostnað sjávarútvegsins. Hér
er því ekki til að dreifa að ver-
ið sé að bæta úr atvinnuskorti,
þar sem sjávarútveginn skortir
vinnuafl. Ef við lítum yfir ís-
lenzkar framkvæmdir, bygg-
ingu' banka og verzlunarhalla
hér í höfuðborginni og víðar,
þá vitum við að þeir fjármun-
ir sem í þetta fóru, þeir voru
eftir ýmsum krókaleiðum. sótt-
ir til sjávarútvegsins. Þær tug-
þúsundir bifreiða sem fluttar
hafa verið til Iandsins að und-
anfömu, þær eru fluttar inn á
kostnað sjávarútvegsins ásamt
margskonar óþarfa skrani, sem
hefur þann aðaltilgang að safna
tolltekjum fyrir ráðviiUta rikis-
stjórn í óseðjandi verðbólguhít
hennar. Og svo kóma menn
sem halda í alvöru að þeir séu
stjömmálamenn og tala um
að styrkja sjávarútveginn.
Hvaðan ætti að afla þess
styrks?
Ég las einu sinni sögu af
þjófi, sem kom til þess sem
hann stal frá aleigunni og
báuðst til að lána honum smá
peningaupphæð svo hann ætti
mat til næsta máls. Mér sýn-
ist hjálpsemi þess opinbera við
íslenzkan sjávarútveg vera í
ætt við þessa sögu. Þegar sjáv-
arútvegi er veitt fyrirgreiðsla
þá er verið að ákiia honum til
baka, af því sem áður var búið
af honum að taka. Það er
saimleikurinn.
Ofstjöm, óstjórn
Það skal viðurkennt að sök-
um stærðar jandsins og fá-
mennis þjóðarinnar þá hlýtur
stjórnarkostnaður fslenzka
þjóðfélagsins að verða nokkru
meiri heldur en ef þjóðin væri
mannfleiri. Hinsvegar verður
ekki ofstjóm og óstjórn á Is-
landi réttlætt með þessum stað-
reyndum. Kostnaður við ís-
lenzka ríkisbáknið hefur vaxið
með slíkum ofsahraða síðasta
áratug, að þar kemst verð-
bólguaukning sem mun þó
nálgast heimsmet, ekki í neinn
samjöfnuð. Ég á hér við stjóm-
arkostnað, beinan og óbein-
an. Hér hefur Parkinsonslög-
málið svonefnda verið að verki
í öllu sínu veldi. Þetta er
orðið líkt og illkynjað krabba-
mein, sem teygir anga sína um
allan þjóðarlíkamann. Hér dug-
ar engin smáaðgerð til lækn-
inga, ef meinið á ekki að ganga
af sjúklingnum dauðum, heldur
allsherjar endurskoðun á
stjórnarkerfi iandsins miðað
við þjóðarstærð. Og slik endur-
skoðun verður ekki gerð að
neinu gagni af embættismanna-
lýð landsins, heldur verða höf-
uð-atvinnustéttir landsins að
framkvæma hana, ef hún á að
koma að gagni. Þessi ofþensla
á ríkisbákninu þar sem hlaðið
hefur verið upp óþörfum emb-
ætbum miðað við þjóðarstærð,
mesit vegna pólitískra hags-
muna viðkomandi flokka sem
farið hafa með völd, þessi ó-
stjóm hefur kostað ógrynni
fjármuna sem sóttir hafa .verið
, í vasa f ramleiðslu-.. p,g , Jáúna-
stéttanna eftir ýmsum léiðufti.
Hinsvegar hafa verzlun ög
brask getað varið sig að stór-
um hluta gegn þessari öpinbéru
ásókn. en að sjálfsögðu hafa’á-
löguklyfjamar á hinum fyrr-
nefndu orðið að sama skaþi
þyngri. Ég vil' ekki segja, að
þetta sé ný saga á íslandi hin
allra síðustu ár, því þetta á
lengri aðdraganda, en hitt ætti
öllum að vera ljóst, að þessi
þróun hefur aldrei orðið jafn
ör, eða tekið á sig geigvænlegri
mynd heldur en í tíð þeiftrar
ríkisstjórnar, sem nú fer méð
völd. Sú verðbólguþróun siem
hér hefur átt sér stað marg-
falt hraðstigari heldur en' í
nokkru nálægu landi við okk-
ur og sem nú er að sliga ís-
lenzka framleiðslu, hún er vérk
ráðþrota ríkisstjómar, sem héf-
ur setið og situr í skjóli
brasksins, innan við þann emb-
ættismannamúr sem hún hefur
hlaðið kringum sig.
Það þarf þjóðar-
vakningu
Þegar svo er komið að . ís-
lenzkur undirstöðuatvinnuyeg-
ur, svo sem sjávarútvegurinn
getur ekki staðið undir rekst-
urskostnaði nema í met-aflaár-
um á þorski og síld og þá að-
eins nokkur hluti hans, sem
hefur yfir að ráða nýjustu og
bezt búnu skipunum, sem smíð-
uð hafa verið síðustu árin. En
á sama tíma býr launafólk sem
vinnur framleiðslustörfin við
lengri vinnudag og • lélegri
launakjör miðað við dýrtíð,
heldur en í nálægum löndum,
þá er áreiðanlega kominn
tími til endurskoðunar á þeirri
efnahagsmálastefnu, sem þessu
hefur fengið áorkað.
Hér þarf að verða á róttæk
breyting þar sem íslenzk fram-
leiðsla verður leidd til þess
öndvegis sem henni ber og
störf í hennar þágu greidd og
metin að verðleikum, sett f
liæsta flokk, en stjórnkostnað-
ur ríkis, ásamt störfum sem
minni þýðingu hafa, hvort-
tveggja miðað við greiðslugetu
Framhald á 7. síðu.
Bv. Skúli Magnússon, annar tveggja togara Bæjarútgerðar Reykja-
víkur, sem ákveðið er aö seldir verði til Noregs fyrir brota-
járnsverð.