Þjóðviljinn - 06.08.1966, Blaðsíða 5

Leugardagur 6. ágúst 1966 — JÞJÓÐVILJXNN — SlÐA g
í nafni „frelsisins“ reyna hermenn L. B. Johnsons að eyðileggja margra ára uppbygggingarstarf í Norður-Vietnam.
Hve grimmdaróðir geta
Bandaríkjamenn orðið?
Prá þvi Bandaríkiamerm hofu
sprengjuárásir á NorfVur-Viet-
nam hef ég heimsótt eitt þeirra
héraða, sem orðid hafa fyrir
sMkum sprengjuárásum.
Ég var stödd á ströndinni við
Sam Sum dag nokkum þegar
tvaer bandarískar flugvélar
flugu yfir. Nú vildi svt> til, að
þær voru aðeins á könnunar-
flugí, en enginn vissi það a-
kveðið, né hvort sprengjur
myndu fylgja í kjölfarið.
Á ströndinni létu menn sér
fátt um finnast. Fiskimenn
héldu áfram að bæta net sin
og fisksalar héldu áfram að
þvarga um verðið-
Þetta svæði hafði orðið fyrir
mjög hörðum sprengjuárásum
og fórkið var orðið vant því, að
flugvélar flygju yfir oft á dag-
Ályktunin virtist vera sú, að
lífið yrði að hafa sinn gang
eins og vanalega.
Og lífið heldur áfram að
ganga sinn gang, jafnvel í Han-
oi og Harphong, enda þótt þeim
borgum sé nú sífellt ógnað. Og
þó gengur lífið ekki alveg sinn
vanagang, því allir þurfa að
yera viðbúnir.
Þar af kemur brðatiltaekið:
Skóflan í annarri hendi, riffill-
inn í hirmi- Flestir fullorðnir
bera riffta við vinntn sina.
Allir skólar í Hanoi hafa nú
verið taemdir, það er ill nauð-
syn sem hefur orðið til þess að
tvístra margri fjölskyldunni.
Fólkið í Vietnam á sér ekki
mikið af þessa heims gæðum
og fjölskyldulífið er því þeim
mun dýrmætara. Það var al-
geng sjón að sjá föður kominn
frá vinnu sinni leiðandi Ktinn
son sinn eða dóttur við hörtd og
sýna þeim umhverfið.
Höfundur þessarar grein-
ar nefnist Freda Cook, hún
er ensk kennslukona og
hefur nm árabil dvalizt i
No' <mr-Vietnam og þekkir
Iand og þjóð betur en flest-
ir útlendingar aðrir. Hér
lísir hún viðbröcðtim þjóð-
arinnar við villimannlegum
sprengjuárásum Bandaríkja-
manna; greinin er þýdd ur
brezka kommúnistablaðinu
„Moming Star“.
-4?

ÞaÖ hefur lengi veriö á-
greiningsefni í þjóðfélaginu
hverjir œttu að stela og
hverjir ekki, og jafnvel ver-
ið géfin út hók með titlin-
úm: Hverjir eiga ekki að
stela? Eins er það mikið á-
greiningsefni í opinberu lífi
hverjir eigi að brjóta lög
opinberlega og hverjir ekki.
Síðarnefnda ágreiningsefn-
ið er nú mfög á dagskrá,
vegna þess að virðuleg yfir-
völd hafa lýst því yfir að
atferli svonefndra „sjón-
varpsáhugamanna“ í Vest-
mannaeyjum varði við lög,
en hins vegar halda þeir
sjálfir því fram að allt
þeirra atferli sé fallegt og
eðlilegt og löglegt.
☆ ☆ ☆
Nú þykir mönnum um
allt land orðið talsvert
spennandi hvort þeir bræð-
urnir Gylfi sjónvarpsmála-
ráðherra og Vilhjálmnr út-
varpsstjóri manna sig upp
í að láta sér ekki nægja að
segja „sjónvarpsáhuga-
mönnum“ hvað eru lög í
landinu, eða hvort eigi að
setja „áhugamenninau í
þann flokk lögbrjóta sem
fá háar orður í sárabœtur
þegar upp kemst um lög-
brot þeirra. Jafnframt hef-
ur sú hugmynd 5c omizt á
gang og skal liér með skol-
ið til rílcisstjómarinnar, að
þægilegra vœri fyrir al-
menninq að birt væri op-
inber tilkynning, t.d. í sér-
stöku hefti stjómartíðinda,
meS lista yfir þau af lögum
landsins sem ætlazt- er til
að haldin séu og farið eftir,
og hin sem menn mega
brjóta að óselcju og ef til
vill sér til frama og orðu-
verðleika. Úr því gœti orð-
ið algert öngþveiti ef þegn-
arnir vissu eklci hverjum
lagabálkum á lögbókum
landsins eigi að talca mark
ái. og hverjir séu bur bara
af gömlum vana. Svo gœti
farið að menn tækju í óða-
önn að brjóta þau lög sem
ríkisstjórnin og dómstólar
landsins œtlast til að hald-
in séu, t þeirri sælu trú
að lögbrjótar muni fá orðu
ef upp kemst eða að
minnsta kosti sams konar
frið og „sjónvarpsáhuga-
menn“ Vestmannaeyja. sem
krafizt hafa jafnréttis til
að stela bandarísku sjón-
varpsefni á viS glápendur
dátasjónvarpsins sem heima
eiga nær herstöðinni við
Keflavík, hvað sem líður
íslenzkum lagaakvœðum.
Hörmungar
afleiðingar trjj
Stundum spretta hörmungar
af aðskilnaðinum. Stúlka sem
ég þekki, kennari, fór með
skóla sínum á eirtangraðan
stað en gat ekki tekið með sér
þangað eins árs gamalt bam
sitt-
Hún skildi barnið eftir hjá
frænku sinni í Hanoi, frænkan
hélt einnig hús fyrir eiginmann-
inn, sem er læknir- Dag nokk-
urn kom læknirinn að frænk-
unni meðvitundarlausri með
barnið í örmum sér, hún hafði
fengið slag.
Það tók þrjá daga fyrir sím-
skeyli að ná til vinkonu
minnar og síðan átti hún langa
ferð fyrir höndum að komast
til manns síns t>g bams.
Dæmin eru mörg verri en
þctta, eins og þegar böm láta
líf sitt í árásunum.
Hinsvegar eru
stríðsins að sumu leyti ekki þær
sömu og þær myndu vera í há-
þróuðu iðnaðarþjóðfélagi.
Vietnam er nýþyrjað að þróa
iðnaðarsvæði sín. Landið er fá-
tækt og það er aðeins smám
saman sem það er fært um að
framleiða fjölbreyttar fæðuteg-
undir og nægilegar vörur svo
sem klæði, húsgögn os-frv.
Miklu meira er fáanlegt nú
en þegar ég kom til landsins
fyrir sex ámm. En iðnþróunin
er svo ný, að meiri .hluti fólks-
ins þekkir „þorpsiðnaðarkerfið“
betur.
Af þessu leiðir, að það er
ekki svo mikið stökk fyrir slíkt
þjóðfélag að snúa aftur að slík-
um framleiðsluháttum. Þegar
Bandaríkjamenn t.d- gerðu
sprengjuárásir á vefnaðariðnað-
arhéruðin í Nam Ninh, voru
verksmiðjumar þegar fluttar til
ýmissa héraða langt frá fjöl-
byggðum svæðum.
Þessu held ég að bandariska
herstjómin gleymi þegar hún
eyðir svo miklu fé og hættir
lífi svt> margra ungra Banda-
rfkjamanna, til þess að eyði-
leggja það, sem þessi sama her-
stjóm heldur að sé lífsnauð-
syn fyrir efnahagskerfi lands-
ins-
Bandaríska herstjómin fer
vill vegar. Það sem hún gerir
er grhnmd og eyðilegging, sem
orsakar erfiðleika og eyðir
mannslííum en hefur þó ekki
úrslitaþýðingu.
Victnambúar geta spunnið á
litla vefstóla og gert þannig
klæði. Þeir geta dreift sjúkling-
unuBJ jafnvel þótt spítali sé
eyðilagður og notazt við urta-
lyf forfeðranna í stað aðfluttra
lyfja. Þeir laga sig að aðstæð-
unum og eru staðráðnir í því
að sigra-
Hryggð
hallmæla bandarísku stjórninni,
þar að ég held ekki að það sé
vænlegt til árangurs. Sem
brezkur ríkisborgari verð ég að
reyna að fá sem flesta landa
mína til þess að segja skilið
við stefnu Bandaríkjanna-
Nokkrar tilraunir hafa verið
gerðar til þess að réttlæta
sprengjuárásir, sérstaklega hef-
ur verið haldið fram, að að-
varanir hafi verið sendar um
vestrænar útvarpsstöðvar og að
fólk, sem bjó nálægt elíugeym-
unum hafi haft tíma til þess að
yfirgefa heimili sín.
Sú lídlyrðing, að Vietnambú-
ar itnti heyrt það um útvarpið,
að sprengjum yrði varpað, er
hreinn þvættingur- Jafnvel þótt
Vietnambúinn eigi sitt útvarps-
tæki hlustar hann ekki á er
lendar stöðvar og oftast hlust-
ar hann aðeins á hátalarann.
Og alla vegana eru akramir
og kofinn ættarjörð hans þar
sem forfeður hans hafa búið
kynslóðum saman. Hann og
landið eru eitt, eins og sérhver
sá, sem búið hefur í Asíu veit.
Hvaða rétt hefur einhver út-
lendingur til þess að ógna hon-
um?
Ég býst við því, að þessar
sérstölfu árásir hafi verið ná-
kvæmari en áður. En á síðasta
ári, þegar skólar, spítalar, þorp
og elliheimili urðu fyrir árásun-
um, var okkur sagt það, að í
sprengjuárásum nútimans gæti
enghm verið fullviss um að
hitta skotmarkið eingöngu.
Afsakanir
Þeir eru kurteisir, vingjam-
legir og góðhjartaöir. Þegar ég
kom til Hanoi fyrir sex árum
til þess að kenna ensku, kom
ég þangað algjörlega ókunnug-
Nemendumir, sem ég hitti,
hjálpuðu mér með einstakri al-
úð Pg margir þeirra eru enn
nánir vinir mínir- Mér finnst
ég vera með minni eigin fjöl-
skýldu. Ei’n litil 'saga lýsir
þessu.
Einn nemandinn minn er nú
giftur og á 18 mánaða gamalt
bam. Bamið er fremur heilsu-
lítið og ég kom oft í heimsókn.
Rétt áður en ég yfirgaf Hanoi
fórum við öll i dýragarðinn og
ég stóð með bamið í örmum
mér og við horfðum á apana.
Ég heyrði einhvem spyrja
móðurina: „Hvemig stendur á
þvi, að hamið er ekki hrætt
víð útlendinginn?“
Vinur minn hló. „Barnið mitt
veit ekki, að hún er útlending-
ur“, svarnði hún, „það heldur
að hún tilheyri því“. Vissulega
tilheyri ég því. — Það er
þetta sem gerir mér kleift að
halda áfram vinnu minni hér
jafvel eftir að sprengjuárásim-
ar hófust á síðasta ári og við
fréttum það með hryggð að
enska stjómin styðji þær. Vinir
mínir vita það, að samúð mín
og annarra Breta er með þeim.
Ég ætla ekki að halda áfram að
Að hæfa eitthvað þrem eða
fjórum eða fimm mílum frá
skotmarkinu hefur verið afsök-
unin fyrir .Jireinum slysum"
áður, „slysum“ sem valdið hafa
hroðalegustu skélfingum.
Það sem ég skil ekki er það,
hvemig fólk í háþróuðu iðnað-
arlandi sem þykist bera vanþró-
uð lönd fyrir brjósti, getur
haldið slikri hræsni fram, vit-
andi vits um það, að aðgerðir
þess eyðileggja heimili, sjúkra-
hús, skóla, fbrðabúr, vatnsveit-
ur og stíflugarða-
Síðustu tíu árin hafa gífurleg-
ar framfarir átt sér stað í N-
Vietnam, framfarir sem eru á-
vöxtur elju, þrautseigju og
fóma. Lífskjör fólksins hafa
batnað margfaldlega.
I nafni „frelsisins“ reyna svo
ungir herliðar Johnsons Banda-
ríkjaforseta að eyðileggja þetta
allt saman.
Fái Bandaríkjamenn að halda
áfram til eilífðamóns hemaðar-
aðgerðum sínum. hýst ég Við
því, að þeir geti undír lokin
drepið alla Vietnambúa.
En það væri varla „sigurí*
og andann sigra þeir aldrei. Vi-
etnambúar munu aldrei sætta
sig við þá hugsun, að aflið eitt
ráði- öldum saman hafa þeir
trúað þvi, að hið góða sigri að
lokum-
Ef Bandaríkjamenn og banda-
menn þeirra halda áfram að
eyðileggja, drepa, særa og sví-
virða, munu kynslóðir Afriku-
manna og Asíumanna vaxa upp
til að hata þá og jafnvel hvíta
kynstofninn allan. Þá rennur
upp tímabil blóðsúthellinganna
í stað bess friðar og bræðra-
lags, sem við höfðum öll látið
okkur dreyma um svo lengi.
Asturias veitt
Lenínverölaun
Hann lifir í útlegð, en tek- ^
ur mikinn þátt í friðarhreyf- |
ingunni og baráttu fyrir k
frelsi og sjálfstæði Suður-Am- ^
eríku.
I
19. júlí sL var hinum heims-
þekkta rithöfundi Miguel
Angel Asturias veitt friðar-
vcrðlaun Lcnins-
Hacn fæddist 19. október
1899 og var sonur lögfræðings.
Á háskólaárum sínum stóð
hann framarlega í baráttu
stúdenta gegn ríkisstjóm Ca-
brera-
Hann lauk námi 1923 og
1925 flutti hann til Evrópu,
en sneri aftur heim til Guat-
emala 1933.
Fyrsta bók hans birtist ár-
ið 1922 og siðan hefur hann
í verkum sínum einkum bar-
izt gegn arðráni bandarísku
heimsvalda.siwnanna í Suður-
Ameríku.
Eftir gagnbyltinguna 1954
var Asturias gerður landræk-
ur og bækur hans voru
brenndar.
Meðal þekktra bóka hans
eru „Guatemalskar sagnirí* k
1930, skáldsögumar „Forseti 3
lýðveldisins“ 1933 og „Menn |
og maís“ 1949 og „Helgi í !
Guatemala“ 1956, en það er I
smásagnasafn.
Undanfarin ár hefur Astu- I
rias verið að vinna að skáld- k
sögu í þrem bindum, sem ■
fjallar um baráttu fbúa Gu- L
atemala gegn einokunar- |
skrímslinu bandaríska: Uni- k
ted Fruit Company.
Forseti lýðveldisins eftir k
Asturias hefur komið út á ®
íslenzku í þýðingu Hannesar |
Sigfússonar hjá Máli og menn- j
ingu.