Þjóðviljinn - 16.08.1966, Blaðsíða 4

t
4 SÍDA — ÞJÖÐVrLJINN — Þriðjudagur 16. ágúst 1966.
Utgetandl: Sametnlngarflokkui alþýðu — Sósialistafloldc-
ariniL
Ritstjórar: Ivar H. Jónsson (áb). Magnús Kjartansson,
Siguröur Guömundsson.
Fréttaritstjóri: Siguröur V. Fi'iöþjófsson.
Auglýsingastj.: Þorva’dur J<','annesson.
Sími 17-500 (5 línur). Askriftarverð kr. 105.00 á mánuði. Lausa-
íöluverð kr. 5.00.
Gullglýjan blindar þá
YT antrúarmennirnir á íslenzka bjargræðisvegi
" sem nú eru í ríkisstjórn á íslandi þykjast stolt-
ir af því að hafa á einu og sama árinu ofurselt
orku íslenzkra fallvatna og íslenzkt vinnuafl er-
lendum auðhring til langs. tíma, svo langs tíma
að þeir hyggjast með því binda eftirkomendunum
á íslandi þá baggá einnig, og rétt illvígum banda-
rískum auðhring litlafingurinn með því að semja
við hann um kísilgúrverksmiðju við Mývatn. Þetta
er þeirra hugsjón, ráðherra Sjálfstæðisflokksins
og Alþýðuflokksins, þetta eru þeirra gjafir, þeirra
framlag tii framtíðarfólksins á íslandi, fyrir þess-
ar framkvæmdir vilja þeir láta þakka sér sem
framfaramönnum, sem framsýnum mönnum. Jafn-
framt er boðuð vantrú á íslenzka bjargræðisvegi,
í áróðri stjórnarflokkanna fyrir hinum óhugnan-
legu samningum við alúmínhringinn var minnt
á að „svipull væri sjávarafli“, og valt væri að
kyggja á íslenzkum sjávarútvegi, og lítið gert úr
íslenzkum iðnaði. Hugsjón ráðherranna sem nú
eru við völd á íslandi er að hleypa óheftu erlendu
auðvaldi inn í landið, gefa því kost á að arðnýta
íslenzkar auðlindir og vinnuafl íslenzkra manna.
íslendingar eiga svo að -hirða einhverja mola
af borðum hinna erlendu auðhringa. Fram
til þessa hefur tekizt að vernda ísland fyrir á-
sókn erlendra auðhringa, núverandi stjóm virðist
vilja opna þeim allar gáttir inn 1 íslenzkt þjóð-
líf; og þessir sömu flokkar hafa leyft herveld-
inu bandaríska, sama her og þessi árin er að
vinna stríðsglæpina í Víetnam, að hreiðra um sig
á íslenzku landi.
/^agnstætt þessari stórhættulegu s’tefnu ríkis-
^ stjórnarinnar hefur Sósíalistaflokkurinn og
Alþýðubandalagið boðað trú á íslenzka bjargræð-
isvegi, að íslendingar. séu þess megnugir og verði
þess megnugir að byggja upp atvinnuvegi sína án
þess að hleypa erlendum auðhringum inn í land-
ið og velta yfir þjóðina allri þeirri hættu sem því
hefur reynzt samfara fyrir aðrar smáþjóðir. Þær
hættur em raunar enn meiri fyrir íslendinga vegna
þess hversu fámenm þjóðin er og hve lítið íslend-
ingar hafa umleikis miðað við miljónaþjóðir og
hina voldugu hringa auðvaldslandanna. íslend-
ingar gætu stóraukið útflutningsverðmæti unnið
úr íslenzkum- sjávarafla, með því að einbeita sér
að því að koma upp hér á landi sem fullkomnust-
um matvælaiðnaði úr því afburða hráefni sem
sjómennirnir íslenzku færa á land. Endumýjun
togaraflotans og endurskipulagning á bátaútveg-
inum eru verkefni sem líkleg eru til að varða
miklu fyrir framtíð undirstöðuatvinnuvega ís-
lenzku þjóðarinnar. Fullvinnsluiðnaður úr búvör-
um gæti einnig átt sér mikla framtíð. Allt þetta
er vanrækt, gullglýjan 'í augum ráðherranna af
samskiptum þeirra og samningum við hina er-
lendu auðhringi virðast blinda þá fyrir tækifær-
um og framtíðarmöguleikum íslenzkra bjargræð-
isvega. Stjórnarflokkarnir hafa unnið nóg til ó-
þurftar; þeir gætu unnið óbætanlegt tjón verði
ekki völdum þeirra hnekkt. — s.
ÚR ÝMSUM ÁTTUM
með í ráðum við hagnýtingu
fiskistofnanna.
Fiskur veiddur á 4310
métra dýpi
Danski haf- og náttúrufræð-
íngurinn dr. Torben Wolff kaf-
aði nýlega niður á 4310 metra
dýpi í hafinu undan Madeira
frá rannsóknarskipinu Archi-
medes. Haffræðingurinn var
innan í glerhylki sem sökkt
var niður frá skipinu. Það tók
2 klukkustundir og 50 mín-
útur að komast niður á þetta
dýpi.
Torben Wolff segir að rétt
undir yfirborðinu hafi sjórinn
verið ljósblár á litinn. Hundr-
að metrum neðar hafi Iitur
sjávarins verið orðinn svo ein-
kennilega blár að ekki sé gott
að gefa á því lýsingu með orð-
um. Á 200 metra dýpi var haf-
ið blásvart, en eftir það fékk
svarti liturinn meira og meira
yfirhöndina, þar til komið var
niður í algert myrkur. En í
þessu myrkri sáust ljós og Ijós-
rákir, eins og á stjörnuhimni
um vetrarkvöld; Þar voru
sjálgýsandi fiskar á ferð í
uhdirdjúpum hafsins.
Vísindamaðurinn var 7
klukkustundir niðri á hinu
mikla dýpi, og gerði þar marg-
víslegar athuganir. Gerði hann
meðal annars tilraunir til veiða
frá hylkinu: Veiðistöng var
komið fyrir utan á hylkinu með
sérstökum útbúnaði sem hægt
var að stjórna innan frá. Fær-
ið sem fest var við stöngina
var með öngli og á hann hafði
verið beitt kolkrabba. Svo
skeði það sem ekki hafði áður
tekizt, að einn af þessum fisk-
um undirdjúpanna beit á öng-
ulinn og var dreginn upp í
skipið.
Fiskar þessir eru alveg blind-
ir, en þó með mjög stór augu.
Þeir eru ýmist svartir að lit
eða hreint litlausir. Mikil
mergð sást af þessum fiskum
þar sem þeir syntu framhjá
glerhylkinu. Fái þeir eitthvað
upp í sig sem þeir ekki vilja
éta, þá hreinlega gubba þeir
því strax upp aftur. Þannig
ætlaði hinn umræddi fiskur
að losa sig við öngulinn, en
þar sem hann stóð í gegnum
Frá Grænlandi
Danski fiskifræðingurinn dr.
Erik Smith telur að stöðva beri
allar smáfiskveiðar við græn-
lenzku ströndina og í fjörðun-
um til að tryggja þorskstofn-
inn við Grænland. Að undan-
förnu hafa Grænlendingar
stundað smáfiskveiðar víða við
ströndina og notað til þessara
veiða lagnet sem liggjd við
botn. Þorskurinn, sem þeir
veiða þannig. fer til fram-
leiðslu á fiskimjöli.
Nokkur ensk og skozk út-
gerðarfyrirtæki sömdu á sl.
vetri við norskar skipasmíða-
stöðvar um breytingar á veiði-
skipum sem þau áttu, svo að
hægt væri að stunda á þeim
síldveiðar með herpinót og
nota kraftblökk. Eftir því sem
ég bezt veit var um ca. 20
skip að ræða og í þeim ,hópi
voru nokkrir togarar af meðal-
stærð.
Fyrsta skipið sem lagði út
á veiðar við Hjaltlandseyjar
eftir þessa breytingu var tog-
sjónarmið fiskifræðingsins, en
telur jafnframt að ekki sé.
hægt að stöðva þessar veiðar
nema með nýrri lagasetningu
eða opinberri reglugerð, því
að eins og nú standa sakir,
þá ^iafi fiskimjölsverksmiðj-
urnar ekki heimild til að
veita móttöku slíkum smá-
fiski.
Þetta mál mun verða lagt
fyrir Grænlandsráðið nú á
þessu hausti og er búizt við
að settar verði reglur sem
banna veiðar á smáfiski sem
is, og var söluverð kringum
324 þús. ísl. krónur.
Um 20 júlí var svo skip no.
2 komið á miðin. Var það
Glenugie III. Síðast þegar ég
hafði spurnir af þessum veið-
um Englendinganna voru þeir
farnir að tileinka sér þessa
nýju veiðitækni.
Þessi ensku skip sem gerð
verða út á herpinót með kraft-
blökk eiga að stunda þessar
veiðar til að afla hráefnis í
síldarafurðir til _ manneldis, en
reykt síld er eftirsótt vara á
brezkum markaði.
ViB undirritun samninga um smíBi varðskips
Horft úr flugvcl til stranda Grænlands.
arinn Princess Anne; hann
mun vera smíðaður eftir síð-
ustu heimsstyrjöld og aðallega
fyrir togveiðar á fslandsmið-
um og eru eigendur skipsins
nú Boston Deep Sea Fisheries
og Hering Industry Board. Þetta
skip lagði út á veiðar snemma
í júnímánuði en Englendingun-
um gekk ekki greiðlega að
tileinka sér þessa nýju veiði-
tækni og hafði skipið enga
síld fengið seint í júnímánuði,
þó aðrir sem þar voru á mið-
um, svo sem Norðmenn, veiddu
vel. Var þá það ráð tekið að
ráða tvo Norðmenn til að kenna
skipshöfninni veiðarnar og
völdust til þessara starfa feðg-
ar frá Álasundi. Þann 1. júlí
kom svo Princess Anne á mið-
in með Norðmennina sem leið-
sögumenn og kennara. Þann
sama dag fékk skipið 650
hektólítra kast og fór strax
með síldina til Aberdeen þar®'
sem hún var seld til manneld-
þessum, og þá jafnframt á-
kveðin minnsta stærð á fiski
sem leyfilegt sé að veiða í
grænlenzkri landhelgi.
Er ekki einnig orðið tíma-
bært fyrir okkur íslendinga
að banna smáfiskveiðar hér
við ströndina, því að hún er
bæði til skaða og skammar?
Eins og ég hef áður sagt, hef-
ur verið mjög góður afli á mið-
unum undan Vestur-Grænlandi
í ár. Danskir fiskifræðingar,
sem fylgjast með veiðunum þar
vestra, telja að gera megi sér
einnig vonir um góðan afla
á árinu 1967, en eftir það ár
telja þeir að draga muni úr
afla í bili, vegna lélegra þorsk-
árganga sem þá fari að koma
í gagnið. Annars eru þeir ekki
svartsýnir á framtíð græn-
lenzkra veiða, ef nútímaþekk-
ing og skynsemi verður höfð
eftir* Jóhann
E, Kúld
kjálkann þá tókst honum það
ekki.
Gerðar voru tilraunir til að
veiða fleiri slíka fiska og
margir þeirra bitu á agnið en
flestum þeirra tókst að losa
sig aftur.
Vatnsskortnr jarðarinn-
ar kallar á auðævi
halsins i
Víða í stórum heimshlutum
er svo mikill vatnsskortur að
til vandræða horfir og því hafa
ýmsar þjóðir á undangengnum
áratugum lagt í mikinrw kostn-
að við að breyta sjónum í
ferskt drykkjarvatn. Það er
langt síðan að menn fundu upp
vélar til þessara nota, en
framleiíisla vatns á þennan
hátt hefur þótt dýr, allt fram
á síðustu ár.
Á síðustu árum hefur orðið
geysileg tækniþróun á þessu
sviði og hafa menn fundið upp
. ódýrari aðferðir til þessara
hluta heldur en áður þekktust.
Nú þykir t.d. sjálfsagt að setja
slíkan búnað í öll skip sem
ætlað er að hafa langa úti-
vist.
Árið 1962 var öll framleiðsla
heimsins á vatni úr sjó að-
eins 76 miljón lítrar á dag.
Á síðasta ári má svo segja að
straumhvörf verði á þessu
sviði, þá eykst framleiðsla
vatns úr sjó miðað við hvern
dag um 150 miljónir lítra.
Þessi mikla aukning skiptist
þannig á milli heimsálfa; Evr-
ópa með 112 miljóna lítra
aukningu, Asía með 22ja milj.
lítra, Rómanska-Ameríka með
9 milj. lítra og Afríka með 7
milj. lítra, allt niiðað við dags-
framleiðslu.
Aukningin á dagsframleiðsl-
unni í Evrópu á að talsverðu
Framhald á 7. síðu.
i
/
Fiskifræðingurinn segir að
þessar smáfiskveiðar séu bæði
heimskulegar og skaðlegar, því
að þær geri tvennt í senn, þær
skapi lítil verðmæti miðað við
fisk sem hæfur er til manneld-
is, og þær grafi undan fram-
tíðarmöguleikum grænlenzkra
þorr.kveiða.
Forstjóri "fiskiðnaðarins í
Godháb segist styðja þetta
Eins og getið var í fréttum fyrir helgina, hefur. nú verið undirritaður samningur milli íslcnzka rík-
isins og skipasmíðastöðvarinnar Aalborg Værft As í Danmörku um smíði nýs varðskips fyrir Land-
helgisgæzluna. Skip þetta verður að stærð og gerð svipað varðskipinu Óðni og kostar 83 miljónir
króna. Skipssmíðinni á að vera lokið á hálfu öðru ári. — Myndin var tekin .á dögunum, cr samn-
ingar u-.n smíði varðskipsins voru undirritaðir. Fremstir sitja Magnús Jónsson, fjármálaráðherra,
Jóhann Hafstein, dómsmálaráðherra og S.M. Krag, aðalframkvæmdastjóri skipasmíðastöðvarinnar í
Álaborg. Að baki þeim standa Guðlaugur Þorvaldsson ráðuneytisstjóri fjármálaráðuneytisins, Pct-
ur Sigurðsson forstjóri Landhelgisgæzlunnar og Baldur Möller ráðuneytisstj. í dcmsinálaráðuncytinu.
j