Þjóðviljinn - 08.09.1966, Blaðsíða 3

I
Fimmtudagur 8. septerober 1966 — ÞJÓÐVELJINN —
------------,--------------------------------
IÐA 3
,Nú er allt of
mikií í hútr
Blaðamaðurinn heimskunni,
Alexander Werth, hefur
verið í Sovétríkjunum og seg-
ir frá dvöl sinni þar í eftir-
tektarverðri grein sem birtist
nýlega í franska vikublaðinu
„Le Nouvel Observateur“.
Hún hefst þannig:
„Ef ég ætti að lýsa því sem
fyrir augu og eyru mín bar
í þriggja vikna dvöl í Rúss-
landi í einni setningu myndi
ég segja: — Hve hamingju-
samt þetta land væri og hve
miklu frjálsara ef ekki væri
sríðið í Vietnam".
Werth lýsir því síðan hve
mjög efnahagsástandið oglífs-
kjörin hafi batnað í Sovétríkj-
unum á þeim tveimur árum
sem liðin eru síðan hann var
þar síðast, en skuggi Viet-
namstríðsins hvíli þó yfir
öllu þjóðlífinu. Hann segir
m.a. í því sambandi: „Rússar
búa nú við blómlegan efna-
hag, en þeir hafa ekki gleymt
því að þeir misstu 20 milj-
ónir manna í síðasta stríði
og engin tilhugsun er þeim
skelfilegri en sú að nýtt stríð
kunni að leggja í rúst þá vel-
megun sem svo dýru verði
var keypt“.
Stríðsóttinn sem hefur graf-
ið um sig í Sovétríkjunum
hefur haft í för með sér vax-
andi fjandskap og jafnvel
hatur í garð þeirra ríkja sem
sovézkt fólk telur eiga sök á
stríðshættunni, Bandaríkjanna
og Kína, segir Werth: „Rúss-
ar leggja sig alla fram við
að lýsa Vietnamstríðinu sem
grimmdarlegasta og blóðug-
asta stríði ^sem stórveldi get-
ur háð af'öllu sínu afli. Orð-
ið „þjóðarmorð“ nota þeir til
að lýsa afrekum bándarísku
flugmannanna og Johnsön
forseta kæmi það e.t.v. ekki
á óvart að í Rússlandi er
nafn hans tengt nafni Hitl-
ers. „Það sem Hitler gerði
með gasklefunum, gerir John-
son í dag með benzínhlaup-
inu, eiturgasinu og öðrum
meistaraverkum hinnar banda-
rísku tækni“. Þrátt fyrir hóg-
værðina í ræðum Kosygins,
magnast óðum reiðin í garð
Bandaríkjamanna. Því að
samúð Rússa með hinni viet-
nömsku þjóð er fullkomlega
einlæg“.
Werth segir að óvild Rússa
í garð Kínverja sé nærri því
jafnheit og fjándskapur
þeirra í garð Bandaríkja-
manna. Það sé mjög útbreidd
skoðun að „Kínverjar leitist
við að kalla fram stríð milli
Sovétríkjanna og Bandaríkj-
anna. Maður heyrir oft sagt
í Moskvu: „Þeir gera allt
hvað þeir geta til að trufla
vopnasendingar okkar til Vi-
etnams um Kína. Þeir gera það
til þess að neyða okkur til
að s^nda vopnin sjóléiðina í
þeirri von að Bandaríkjamenn
sökkvi sovézku skipi, en það
gæti leitt til stríðs milli lands
dkkar og Bandaríkjanna“.
Sjóleiðin Vladivostok-Hai-
phong gæti þannig orðið Sara-
jevo þriðju heimsstyrjaldar-
innar.“
„En sé -hættan á stríði milli
Sovétríkjanna og Bandaríkj-
anna raunveruleg“, heldur
Werth áfram, „þá er ekki
minni hætta á stríði milli
Kína og Bandaríkjanna“ og
hann spyr hver verða myndu
viðbrögð Sovétríkjanna þá.
„Það er aðeins hægt að geta
sér til um það, en eitt er
víst: Það er alrangt að halda
— eins og sumir menn i
Bandaríkjunum gera — að
„Rússum kæmi ekkert betur
en stríð Kína og Bandarikj-
anna“. Hve slæm sem sam-
skipti Rússa og Kínverja eru
Bréf Weymouth aðmíráls
o§ Emils um dátasjónvarp
Alexander Werth
nú, vita þeir að þeir myndu j
neýðast til að skerast í slíkt j
stríð. Ástæður þeirra til þess ■
— sögulegar, hugmyndafræði- ■
legar — væru of miklar til j
þess að þeir gætu skorazt ■
undan því“.
Werth lýsir því síðan ■
hvernig stríðið í Vietnam og j
ótti sá við heimsstyrjöld sem ■
af því stafar hefur orðið til ■
þess að vekja aftur upp ýms j
fyrirbæri kalda stríðsins sem :
menn höfðu vonað að væru j
úr sögunni fyrir fullt og allt. ■
'Hertur agi, aukin „árvekni“
gagnvart útlendingum, þung-
ar refsingar fyrir „skrílslæti j
unglinga“, o.s.frv. Hann nefn- ■
ir sérstaklega eitt dæmi um j
hin harðnandi viðhorf manna
í Sovétríkjunum, mál þeirra
Daníels og Sinjavskís og ger-
breytt álit manna á því. Hann j
segir að nú sé það haft fyrir j
satt í Moskvu að sérstakur j
miðstjórnarfundur hafi verið j
haldinn til að ákveða hvort j
' þeir yrðu leiddir fyrir rétt. j
Minnihluti sem í hafi verið ■
bæði Kosygin forsætisráð- j
herra og Fúrtséva mennta- j
málaráðherra hafi verið því j
andvígrjr, en meirihluti hinna ■
harðskeyttari fulltrúa (þar j
eru tilnefndir Súslof og Sél- j
epín, en Bresnéf flokksritari j
sagður hafa setið hjá) hafi j
knúið það fram. Yfirgnæf- j
andi meirihluti sovézkra j
menntamanna hafi verið ein- j
læglega hneykslaður á réttar- ■
höldunum. Síðan'segir Werth: j
„Ég ræddi um þettá mál j
við marga sovézka rithöfunda j
sem ég vissi að höfðu verið ■
mjög andvígir réttarhöldun- j
um yfir Sinjavskí og Daní- j
el. Afstaða þeirra hafði ger- j
breytzt. Þeir lýstu rithöfuud- j
unum tveimur sem „ómerki- j
legum föðurlandsleysingjum" j
og iðruðust þess eins að þeir j
skyldu hafa verið fangelsaðir. j
Það hefði verið betra að j
„senda þá einfaldlega úr landi j
eins og Tarsis, fyrst þeim lík- j
aði ekki að eiga heima í Sov- j
étríkjunum".
Þegar ég spurði einn þess- j
ara rithöfunda hvers vegna ■
hann hefði skipt um skoðun j
— því að vitað var að hann j
hafði fordæmt harðlega rétt- j
arhöldin og dómana — svar- ■
aði hann mér: „Sjáið til, ég j
er frjálslyndur, en þær stund- j
ir geta komið að of langt er j.
gengið í frjálslyndinu ef ■
mönnum eins og Sinjavskí og j
Daníel er leyft að skrifa hvað j
sem er og níða kerfisbundið ■
niður Sovétríkin. Ástandið j
hefur breytzt síðan í fyrra- j
vetur. Við erum nú á barmi j
styrjaldar. Kýnismi stássstofu- j
manna á ekki við á slíkri j
stund. Við verðum að þjappa j
okkur saman. Þegar stríðinu j
í Vietnam er lokið, getum við ■
aftur farið að ræða um kost jj
og löst á Sinjavskí og Daníel,
og skrifa ádeilubæklinga. Nú
er allt of mikið í húfi“.“
Þjóðviljanum barst í gær eft-
irfarandi fréttatilkynning frá ut-
anríkisráöuneytinu um bréfa-
skipti varðandi takmörkun á
hermannasjónvarpinu:
„Yfirmaður varnarliðsins á
Keflavíkurflugvelli Ralph Wey-
mouth aðmíráll og Emil Jónsson,
utanríkisráðherra hafa dagana 6.
og 7. september skipzt á bréfum
þeim sem hér fara á eftir í þýð-
ingu, viðvíkjandi sjónvarps-
sendingum varnarliðsins:
Headquarters — Iceland Def-
ence .Force. Hinn 6. september
1966.
Herra ráðherra,
Eins og yður er kunnugt rekur
varnarliðið á íslandi sjónvarps-
stöð samkvæmt leyfi íslenzkra
stjórnvalda. Tilgangurinn með
rekstri stöðvarinnar er að sjá
varnarliðsmönnum, fjölskyldum
þeirra og starfsfólki hér á landi
fyrir fréttum, fræðslu og skemmt-
un.
Stöð þessi er ein af mörgum
sjónvarpsstöðvum bandaríska
hersins, sem fá aðallega þætti,
sen\ framleiddir eru til sölu ó-
dýrt (eða endurgjaldslaust), þar
sem útsendingar að jafnaði ná
ekki til áhorfenda, er aðrarsjón-
varpsstöðvar ná til. Mér hefur
verið tilkynnt, að nckkrir af
framleiðendum sjónvarpsefnis
okkar líti á tilkomu íslenzks
sjónvárps sem samkeppni, og
hafa gert ráðstafanir, er mundu
koma í veg fyrir valfrelsi sjón-
varpsefnis, sem sjónvarpsstöð
varnarliðsins hefur áður notið,
ef ekki verði gerðar ráðstafanir
tii þess að draga úr fjölda ann-
arra áhorfenda en varnarliðs-
manna.
Mér er ljóst, að margir Is-
lendingar hafa keypt sjónvarps-
tæki ■, og horfa á AFRTS-sjón-
varpsþætti. Þótt hér sé um fólk
að ræða sem aó eigin frum-
kvæði hefur gerzt áhorfendur, þá
hefur það fylgzt svo lengi með
Kaupbindingin var samþykkt
á alþýðusambandsþinginu
BLACKPOOLi — 7/9 — Það fór
eins og spáð hafði verið að á-
lyktunartillögunni sem gagn-
rýndi stefnu stjórnar Wilsons í
efnahagsmálum myndi verða
vísað frá þingi alþýðusambands-
ins og féllu atkvæði nærri þvi
eins og menn höfðu getið sér
til um, 5 miljónir á móti 3,9
með. tJrslitum réð. eins og vitað
var, atkvæðatala sambands námu-
verkamanna.
Munurinn var enn minni þeg-
ar greidd voru atkvæði um til-
lögu til fordæmingar á þeirri
yfirlýstu stefnu stjórnar Wilsons
að beita löggjafarvaldinu ef
verkalýðsfélögin sætta sig ekki
við kaupbindinguna. Hún var
felld með 4,7 miljónum móti 4,2
miljónum atkvæða.
Frank Cousins, formaður stærsta
verkalýðssambandsins í Bret-
landi, sambands flutningaverka-
manna, sagði að hann og félag-
ar hans myndu halda áfram bar-
áttunni gegn kaupbindingarlög-
unum sem hann sagði að brytu
gegn grundvallarréttindum verk-
lýðssamtakanna. Wilson væri ó-
bilgjarnari í kröfum sínum um
að ríkisvaldið skyldi hlutast ril
um kjaramál en nokkur íhalds-
ráðherra hefði verið.
Mannlaus bifreið
lenti á barni
f gærmorgun vildi það óhapp
til að ungur maður, Rúnar Ar,t-
húrsson datt ofan af þaki húss-
ins að Ármúla 22. Hann var
fluttur á Slysavarðst,ofuna, en
meiðslin voru ókunn þegar ■ síð-
ast fréttist.
Nokkru eftir hádegi í gær varð
einnig það slys að mannlaus
bifreið rann frá Laugavegi 168
og lenti á annarri' bifreið og síð-
an á barni. Barnið sem er 7 ára
gamalt hafði verið á göngu með
móður sinni þegar slysið varð og
mun hafa meiðzt eitthvað á
fæti.
í gær barst Þjóðviljanum eft-
irfarandi fréttatilkynning frá
saksóknaraembættinu:
Að aflokinni dómsrannsókn
vegna kæru 48 sóknarmanna í
Mööruvallaprestakalli í Eyja-
fjarðarprófastdæmi út af atvik-
um í sambandi við prestskosn-
ingu í fyrrnefndu prestakalli
hinn 8. maí sl. hefur skipaður
saksóknari af þessu tilefni, Hall-
varður Einvarðsson, eigi krafizt
frekari aðgerða vegna máls þessa.
Er málið þar með niður fallið af
ákæruvaldsins hálfu.

Settir í stöður
héraðslækna
í nýútkomnu Lögbirtingarblaði
er skýrt frá setningu lækna í
nokkur laus héraðslæknaemb-
ætti.
18. ágúst sl. setti dóms- og
kirkjumálaráðuneytið Eggert Þ.
Briem cand. med. héraðslækni í
Þórshafnarhéraði frá og með
16. ágúst þar til öðru vísi verð-
ur ákveðið.
Sama ' dag setti ráðuneytið
Gísla Ólafsson cand. med. héraðs-
lækni í Patreksfj arðarhéraði frá
4. ágúst þar til öðrp vísi verður
ákveðið.
19. ágúst setti sama ráðuneyti
Bjarna Arngrímsson cand. med.
héraðslækni i Húsavíkurhéraði
frá 21. áfúc+ þar til eöruvísi
verður ákveðið.
Menuiruir séttir
íSurtsey í gær
Eins og sagt var frá í Þjóð-
viljanum í gær urðu 6 menn veð-
urtepptir í Surtsey á mánudags-
kvöldið eftir nokkra hrakninga.
Blaðið hafði samband við Ein-
ar Sv. Jóhannesson, skipstjóra
Lóðsins, i gærkvöld, og sagði
hann að flugvél frá Keflavíkur-
flugvelli hefði flogið út í eyn'a í
gærdag um kl. 2 og náð í menn-
fna. Voru’ þeir síðan fluttir til
Vestmannaeyja og virtust allir
vera við góða heilsu.
sjónvarpsþáttunum, að skapazt
hefur áhugi hjá því, sem • taka
verður tfllit til vegna góðrar sam-
búðar, og er ég þeirrar skoðunar,
að þér munuð vera mér sam-
mála um, að þessir áhorfendur
eigi rétt á skýringu á sérhverri
breytingu, sem snertir þá. I sam-
ræmi við þetta óska ég að taka
fram, að vamarliðið verður að
gera ráðstafanir, er draga muni
úr fjölda annarra áhorfenda en
varnarliðsmanna, þannig að hægt
verði að varðveita hinar ódýru
útsendingar og fjölbreytni varn-
arliðssjónvarpsins, sem byggjast
á- að ekki var áður um að ræða
samkeppni . af hálfu annarra
sjónvarpsstöðva. Þess vegna . er
lagt til, áð sjónvarpsútsendingum
vérði breytt þannig, að venjuleg
sjónvarpsmóttaka á heimilum
verði takmörkuð að svo miklu
leyti sem hægt er, við næsta- ná-
grenni Keflavíkurflugvallar, þar
sem vamarliðið dvelur. Þetta
mundi verða framkvæmt á þeim
tíma, sem ríkisstjóm Islands á-
lítur heppilegastan, væntanlega
þegar íslenzka sjónvarpið hefur
útsendingar sínar, til þess að
valda íslenzku áhorfendum AFR-
TS-sjónvarpsins sem minnstum ó-
þægindum.
Ég er þess fullviss, að þér
munuð skilja nauðsyn þessara
aðgerða og ég vænti sarttþykkis
yðar og ráðs um það, hvenær
þessar aðgerðir skuli koma til
framkvæmda.
Sign. Ralph Weymouth.
Utanríkisráðuneytjð.
Hinn 7. september 1966.
Herra aðmíráll.
í bréfi yðar dags. í gær skýr-
ið þér frá vandamálum í sam-
bandi við rekstur sjónvarpsstöðv-
ar yðar í Keflavík, og þeirri
ósk yðar áð ..breyta núverandi
sjónvarpsaðstæðum.
Með tilliti til þess ástands, sem
þér lýsið, mun ríkisstjórn fs-
lands ekki vera mótfallin til-
lögu yðar um að draga úr sjón-
varpsútsendingum yðar, þannig
að þær verði takmarkaðar við
venjulega sjónvarpsmóttöku á
heimilum í næsta nágrenni
Keflavíkur.
Þar sem mörg sjónvarpstæki
og loftnet, sem nú eru í notkun
munu þurfa breytinga við, til
þess að hægt sé að nota þau til
móttöku á íslenzku sjónvarpi, er
bess óskað, að breytingarnar á
Keflavíkur AFRTS útsendingun-
um verði samræmdar tilkomu ís-
lenzka sjónvarpsins.
Sign Emil Jónsson.
Utanríkisráðuneytið, Reykja-
vík, 7. sept. 1966“.

BLAÐ-
DREIFING
Blaðburðarfólk óskast í
eftirtalin hverfi:
Mela
Framnesveg.
Laufásveg.
Leifsgötu.
Grettisgötu «
Njálsgötu.
Miðbæ.
Laugaveg.
Hverfisgötu.
Stórholt
Miklubraut.
Höfðahverfi
Múlahverfi
Sldpholt
Sigtún
Brúnir.
Langholtsveg.
Vogar
Fékk stólinn
á Iðflsýningunni
Á degi tré- og húsgagnaiðnað-
ar á Iðnsýningunni 1966, sém var
í fyrradag, efndu sýnendur í
þessari deild iðnaðar til happ
drættis og var vinningurinn veg-
legur hvxldarstóll frá Skeifunni.
Dregið hefur verið í happdrætt
inu og kom vinningur upp á
miða nr. 1332, en eigandi hans
var Sigui'ður Guðjónsson, verzl-
unarmaður, Suðurgötu 32.
Mikil aðsókn hefur verið að
Iönsýninguryii undanfarna dag^x
og koms1 tala sýningargesta í
um 23000 í gærkvöld.
Sr. Ágúst skipaður
Séra Ágústi Sigurðssyni á
Möðruvöllum hefur verið veitt
Vallanesprestakall frá 1. septem-
ber sl. að telja, en hann var
kjörinn þar lögmætri kosningu
nýverið. ______
Happdrætti DAS
Nýlega var dregið í 5. flokki
Happdrættis DAS um 280 vinn-
inga og féllu hæstu vinningar
þannig:
íbúð eftir eigin vali fyrir kr.
500.000,00 kom á nr. 26523. Um-
boð: Aðalumboð.
Bifreið eftir eigin vali fyrir kr.
200.000,00 kom á nr. 16129. Um-
boð: Vestmannaeyjar.
Bifreið eftir eigin vali fyrir kr.
150.000,00 kom á nr. 2726. Um-
boð: Aðalumboð.
Bifreið eftir eigin vali fyrir
kr. 150.000,00 kom á nr. 24921.
Umboð: Aðalumboð.
Bifreið eftir eigin vali fyrir
kr. 150.000,00 kom á nr. 49413.
Umboð: Aðalumboð.
Bifreið eftir eigin vali fyrir
kr. 150.000,00 kom á nr. 63704.
Umboð: Aðalumboð.
Húsbúnaður eftir eigin vali
fyrir kr. 35 þús. kom á nr. 1593.
Umboð: Aðalumboð.
Húsbúnaður eftir eigin vali
fyrít kr. 25.þús. kom á nr. 2719.
Umboð: Sigr. Helgadóttir.
Húsbúnaður eftir eigin vali
fyrir kr. 20 þús. kom á nr. 23926.
Umboð: Flatej'ri og 29805. Um-
boð: Aðalumboð.
Húsbúnaður eftir eigin vali
fyrir kr. 15 þús. kom á nr. 21251
og 28393. Umboð: Aðalumboð,
og 48589. Umboð: Akureyri.

■■■■■■■■■■■■■■■■■■!
■■■■■■■■■■■■■■■■■■
Hvai kostar
ai hreyta?
Möi’gum er nú vafalaust
spurn hvort allir þeir fjár-
munir sem eytt hefur verið til
• kaupa á sjónvarpstækjum séu
glataðir — að sumu eða öllu
leyti. Að sögn fróðra rnanna
munu nú vera hér á landi
'Mim 18.000 sjónvarpstæki, sem
að meðaltali (að greiddum
tollum og sköttum) kosta hvert
um 20.000 króna og er því um
að ræða fjárfestingu sem
némur rúmum þriðjungi milj-
arðar. Hefur öllu þessu fé ver-
ið kastað á glæ, eða má not-
ast við einhvern hluta þess
til að njóta hins íslenzka
sjónvarps sem nú er um það
bil að hefjast? Svar það sem
við höfum eftir „áreiðanleg-
um heimildum" er að miklu
flest þeirra tækja sem nú eru
í notkun megi einnig nota fyr-
ir íslenzkt (evi’ópskt) sjón-
varpskerfi. Af þessum áætlaða
fjölda sjónvarpstækja (18.000)
megi þó gera ráð*fyrir að all-
stór hluti sé amerískur (tæki
■ eins og General Electric, Zen-
ith, R C A og fleiri)
og hafi verið fluttur
til landsins án þess að af þeim
hafi verið greidd tilskilin
gjöld. Heimildarmaður okkar
telur að þessi amerísku tæki
séu um 3.000 talsins og öllum
þeim verði að breyta ef nota
á þau við íslenzka sjónvarpið.
Breytinguna segir hann muni
kosta um 2.000 kr. á tæki, ef
aðeins er skipt um rás, en
muni verða a.m.k. tvöfalt
dýrari ef halda eigi Kefla-
víkurrásinni — sem margir
munu vafalaust kjósa í þeirri
von að flotaforingjanum í
Keflavík snúizt hugur.
V