Þjóðviljinn - 19.10.1966, Blaðsíða 3

Miðvifcudagur 19. október 1966 — ÞJÓÐVILJINN — SÍDA 3
Fróðleg bók um flokksþing Verkamannaflokksins 1949
Með þvínguMM og fölsunum voru
Norðntenn dregnir inn í NATO
Vietnammenn rýmka skil-
yrðisín fyrir vopnahléi
OSLÓ 17/10. — í nýútkominni bók, sem hefur vakið mikla
athygli í Noregi, eru gefnar nákvæmar upplýsingar um það,
hvaða bolabrögðum var beitt á þingi Verkamannaflokksins
árið 1949 í því skyni að fá fulltrúana til að samþykkja
aðild Noregs að Atlanzhafsbandalaginu. Þar segir að þetta
þýðingarmikla mál hafi verið hespað af á einum degi án
þess að fulltrúarnir gætu kynnt sér það, að þingmönnum
flokksins hafi verið haldið útan dyra vegna þess að meiri-
hluti þeirra var andvígur aðild að Nato og Lange þáverandi
utanríkisráðherra hafi óspart notað falskan orðróm og
hæpnar upplýsingar til að skelfa þingheim. Einkum var
því haldið að mönnum að sovézk innrás í Noreg stæði
fyrir dyrum.
Rit þetta, sem er eftir þekkta
Verkamannaflokkskonu, Johanne
Amlid, og nefnist „Ut av kurs",
ætti að vera íslendingum fróðlegt,
því það var einmitt sá sami Hal-
vard Lange, sem reri að því
öllum árum um svipað leyti að
draga íslendinga inn í Nató.
Ennfremur, má að likindum finna
Jarðskjálltar
íPerú
LIMA 18/10 — Talið er að 80
til 87 manns hafi farizt í jarð-
skjálfta, sem gekk yfir Perú í
gærkvöldi. Af opinberri hálfu er
sagrt að 50 manns hafi látið Iíf-
ið.
"Sjónarvottar segja að jarð-
skjálftinn hafi byrjað með mikl-
um vábresti og síðan stigið upp
rykský og jörðin nötrað. „Það
var eins og járnbrautalest stefntíi
beint á mig varð einum að orði.
Bílstjórar misstu stjórn á öku-
tækjum sínum og i stórum lands-
hlutum hrundu minniháttar bygg-
ingar til grunna.
I hafnarbænum Calloa, hrundi
kirkjuveggur inn yfir söfnuðinn.
sem var þar inni til að hlýða ?
messu. í strandhéruðum flúði
fólk langt upp í Ignd undan
brotsjóum, sem helltu sér yfir
byggðina.
Talið er að 800 ti;l 1500 manns
séu heimilislausir og skemmdir á
mannvirkjum eru metnar á ?.7
miljónir punda, eða rúmlega 3
miljarða ísl. króna.
Umferðarslys
Framhald af 10. síðu.
varðstofuna en þaðari á Landa-
kotsspítala.
Stuttu siðar eða kl. 10,30 varð
árekstur milli bifreiðar og bif-
hjóls á horni Klapparstígs og
Lindargötu og kastaðist öku-
maður hjólsins. ungur piltur,
upp í loft og yfir bifreiðina.
Hann var fluttur á SlysavartV
stofuna. en reyndist aðeins
lítið meiddur og er það talið
hafa bjargað honum að hann
hafði ökuhjálm á höfði.
Um sexleytið varð 3ja ára
telpa fyrir bifreið sem bakkaði
a móts við hús nr. 162 við Lauga-
veg. Hún reyndist ekki alvarlega
meidd.
Rétt eftir kl. 8 í gærkvöld varð
svóeldri maður fyi*ir bifreið á
mótum Stórholts og Þverholts >g
var hann fluttur til læknisað-
gerðar en mun hafa sloppið lítið
meiddur.
ýmsar hliðstæður í bók þessari
við þær aðferðir, sem voru við
hafðar, þegar íslenzkir þingmenn
létu undan bandarískum fortölu-
mönnum 1951 og hersetan hófst
á ný.
Helztu niðurstöður bókarinnar
eru 'þessar
öllum að óvörum.
Þvert ofan í viðteknar reglur
um afgreiðslu mála 1 Verka-
mannaflokknum fengu fulltrúar
á flokksþinginu ekkert um það
að vita, að aðild að Nató yrði
tekin fyrir. Venjulega eru öll
þýðingarmikil mál send til um-
ræðu í flokksdeildum tveimur
mánuðum fyrir flokksþing. Þessi
regla var brotin í þessu þýð-
ingarmikla máli.
Fulltrúar á flokksþinginu fengij
aðeins einn dag til að ræða
málið. Það var 19. febrúar 1949
og samt var það ekki fyrr en
um hádegisbil að málskjöl voru
lögð fram, svo og élitsgerðir
minnihluta og meirihluta í mið-
stjóm flokksins.
Þingmenn útilokaðir
Af 47 þingmönnum flokksins
höfðu aðeins átta verið kjömir á
flokksþingið. Hinir fengu ekki
aðgang, enda var meirihluti
þingmanna andvígur aðild Nor-
egs að Nato. Fulltrúamir fengu
þannig ekki að heyra álit margra
helztu foryígismanna flokksins á
málinu. Það hafði aldrei gerzt
áður að þingmönnum flokksins
væri meirtaður aðgangur að
flokksþingi — venjulega mæta
þeir sem gestir með málfrelsi, en
án atkvæðaréttar.
Falskur orðrómur
Natósinnar dreifðu tvennskon-
ar orðrómi á þinginu, og var
það allt byggt á fölskum for-
sendum. 1 fyrsta lagi var möno-
um talin trú um að næst á eft-
ir Tékkóslóvakíu myndi sovézk-
ur her leggja undir sig Noreg.
Þetta átti að vera haft eftir
„góðum heimildum“. 1 öðm lagi
var því haldið fram, að Svíar
hefðu spillt 'öllum samningum
um norrænt hemaðarbandalag
með því að krefjast svo mikils
vigbúnaðar af Norðmönnum, að
þeir gætu ekki við það ráðið —
þessvegna yrðu Norðmenn nð
flýta sér inn í Nató.
Forsætisráðherra Srdþjóðar, Er
lander, hefur í viðtali viðnorska
Dagbladet neitaði að nokkuð
hafi verið hæft í þessum orð-
rómi.
Hlutverk Langes.
Athafnamestur Natósinna var
Halvard Lange, þáverandi utan-
ríkisráðherra. Hann kom frá
Washington daginn áður en
flokksþingið hófst, og hélt því
frám að Bandaríkjamenn hefðu
gefið mjög stuttan umhugsunar-
frest. Ef ákvörðun yrði ekki tel?-
in strax yrði Noregur útilokaður
frá þátttöku í Nató (og Rússar
áttu semsagt að vera reiðubúnir
að grípa gæsina). Þessu hélt
Lange fram þótt ekki hefði bá
enn verið gengið frá Natósamn-
ingi og Bandaríkjaþing hefði
enn ekki lagt blessun sína yfir
fyrirtækið.
NEV YORK 18/10 — UtanrÍK-
isráðherra Ungverjalands, Janos
Peter, skýrði í dag frá svari
stjómar Norður-Vietnams og
Þjóðfrelsisfylkingarinnar í Suðui-
Vietnam við tillögum Goldbergs,
aðalfulltrúa Bandaríkjanna hjá
SÞ um lausn Vietnamdeilunnar.
Er tillögunum hafnað og sagt
að þær feli ekki í sér raunhæft
fiiðartilboð. En fréttaskýrendur
telja sig mega ráða af svarinu,
að Vietnamar vilji rýmka nokk-
uð fyrri skilyrði sín fyrir vopna-
hléi.
1 ræðu sinni greindi Peter frá
þrem skilyrðum Víetnamá fyrir
samningaviðræðum. 1 fyrsta lagl
ei þess sem fyrr krafizt að loft-
árásum á Norður-Vietnam verði
hætt. í öðm lagi að Bandaríkja-
menn ákveði að verða á broit
með her sinn úr Suður-Vietnam,
en áður hafði þess verið kraf-
izt að bandarískt herlið yrði á
brott áður en samningar hefjist.
í þriðja lagi skal áætlun Þjóð-
frelsisfylkingarinnar um framtíð
Víetnams verða „tekin til athug-
unar“ (orðalag NTB-fréttastof-
unnar). Það skilyrði hafði áður
verið orðað þannig, að Þjóðfrels-
ishreyfingín væri eini lögmæii
fulltrúi íbúa .Suðurvietnams.
Agnon frá ísrael
menntaverðlaun
JERUSALEM 18/10 — Útvarpið í ísrael skýrir frá því í dag,
að ísraelski rithöfundurinn Sjmúel Josep Halevi Agncn
hefði hlotið bókmenntaverðlaun Nóbels í ár. Agnon, sem
er 78 ára gamall hefur verið kallaður faðir sámtímabók-
mennta hebreskra. N 1
Opinber tilkynning um úthlutunina verður gefin út í
Stokkhóimi á föstudag.
|| Otvarpið sagði
að fræðslu-
málaráðherra
landsins hefði
heimsótt Agn-
on til að segja
honum tíðind-
in, en hann
hefði neitað oð
trúa þeim,
Forsætisráð-
herrann, . Leví
Ésjkol, hefur
sent Agnon heillaóskaskeyti og
látið í ljós aðdáun sína áfram-
lagi hans til hebreskra sam-
tímabókmennta.
Agnon er fæddur í suðaust-
urhluta Póllands árið 1888. Hann
fluttist til Palestínu þegar árið
Ekur í skofheldum bíl á fund vina sinna
Miklar varúðarráistafanir
vegna ferialags Johnsons
1907, eða skömmu eftir að evr-
ópskir Gyðitgar byrja landnám
sitt þar fyrir áhrif Zíonismans.
Agnon tekur því svotil frá upp-
hafi þátt í sköpun bókmennta
á hebresku eftir að hún varð aft-
ur lifandi tunga.
Agnon skrifar á klassískri he-
bresku og er sagður undir sterk-
um áhrifum Jjiblíumáls. Mörg
verka hans fjalla um lifið í
aut bók-
ébels í ár
pólsk-úkraínskum átthögum hans.
Þekktust þeirra eru ,,Bæði þetta
og aðrir hlutir“ og „Brúðkaups-
tjaldið“. Hann hefur hlotið
merkustu bókmenntaverðlaun Is-
raels, sem kennd eru við skáld-
ið Bjalík. Bækur Agnons hafa
verið þýddar á fimmtán tungu-
mál.
Fjölmargir Gyðingar hafa hlot-
ið Nóbelsverðlaun í ýmsum
greinum, en Agnon er fyrsti ís-
raelski ríkisborgarinn er þau
hlýtur.
Fulltrúar Sænsku akademíunn-
ar hafa neitað að gera athuga-
semdir við þessa frétt, en í
Stokkhólmi er talið líklegt að
hún sé á rökum reist.
Sökudólgur í Ben Barka-
málinu gefur sig iram
RABAT 18/10. — Othar Dlimi,
varayfirmaður öryggislögregiu
Marokkó og einhver helzti söku-
dólgur í Ben Barka-málinu, gaf
sig í dag fram við frönsk yfir-
völd.
Dlimi hefur verið ákærður
fyrir þátttöku í ráni og morði á
marokkóska stjórnarandstöðu-
leiðtoganum Ben Barka í París
í fyrra. Dlimi flaug i dag til
Parísar og skildi eftir bréf ttl
Hassans Marokkókonungs, og er
þar sagður taka á sig alla ábyrgð
al ráni Ben Barka.
Á morgun er búizt við því að
dómur gangi í máli sex Frakxa,
sem þátt tóku í glæp þéssum
og átti um leið að dæma í máli
sjö manna, sem ekki tókst að
leiða fyrir rétt — en einn þeirra
er Dlimi. Getur svo farið að
málið verði að taka upp á nýjan
leik.
I
WASHINGTON 18/10. — Johnson forseti hélt í dag áfram
langferð sinni og fór hann flugleiðis frá Honolulu til Nýja-
Sjálands. Frá löndum þeim sem forsetinn heimsækir berast
fregnir um sérstaklega víðtækar öryggisráðstafanir til
verndar lífi hans! Víða er búizt við mótmælaaðgerðum gegn
stefnu fprsetans í Vietnam.
í Honolulu á Havaieyjum var
óttast að ílóðbylgja frá jarð-
skjálftum í Perú kynni að valda
spjöllum, og var forseta til ör-
yggis komið fyrir í hóteli hátt
uppi í fj allshlíð.
f Wellington, höfuðborg Nýja-
Sjálands var mikill viðbúnaður
í dag. 570 lögreglumenn áttu að um
vera einkalífverði Johnsons til
aðstoðar, utan herliðs. Auk þess
höfðu leynilögreglumenn rann-
sakað hvert einasta hús á leið
þeirri sem forsetinn fer um frá
flugvellinum.
Forsetinn ekur til höfuðborg-
arinnar ,i bíl með skotheldu
gleri, sem sérstaklega var flutt-
ur frá Bandaríkjunum flugleið-
HERNÁMSANDSTÆÐINGAR
★ Dregið var í nappdrætti Samtaka hernámsandstæðinga • októ-
★ ber sl. Þeir sem enn hafa ekki gert skil í happdrættinu eru
■k beðnir að gera það sem allra fyrst svo hægt sé að birta vinn-
★ ingsnúmerin. Tekið er á móti skilum í skrifstofu samtakanna í
★ Mjóstræti 3, 2. hæð, sími 24701.
1
is vegna heimsóknarinnar.
Lögregla borgarinnar hefur
heitið því að fjarlægja öll kröfu-
spjöld er særa kynnu augu for-
seta, en búizt er við kröfugöngu
gegn árásarstríðinu í Vietnam.
Forsætisráðherra landsins, Holy-
oke, hefur borið til baka orðróm
að Johnson muni krefjast
aukinnar aðstoðar Nýsjálendinga
í Vieþjam, en þar hafa þeir nú
150 manna lið.
Frá Nýja-Sjálandi fer Johnson
til Sidney í Ástralíu og er búizt
við því að miljón manns muni
horfa á hann aka í bæinn. Verð-
ur það bandarísk móttaka með
pappírsrúllum, lúðrasveitum.
blöðrum og dúfum. í Sidney
verða einnig gerðar miklar var-
úðarráðstafanir. því andúð á
Vietnamstríðinu hefur gert þar
sterklega vart við sig. Hafa
verkalýðsforingjar og stjórn-
málamenn þegar boðað til kröfu-
göngu fyrir utan hótel það sem
Johnson mun dveljast í.
f Manila, höfuðborg Filipps-
eyja verður haldin ráðstefna sú
um Vietnam sem Johnson situr.
Þar er þegar byrjað að hand-
taka grunsamlega menn. • Þar
munu um 2000 lögreglumenn
verða settir stjórnmálamönnum
til verndar; þjónar, ljósmyndar-
ar og bílstjórar sem munu snú-
ast í kringum þá verða og úr
lögreglunni.
Drengir stálu
20 þús. kr.
Lögreglan í Hat'narfirði hafði í
dag upp á þrem drengjum sem
undanfarna þrjá mánuði hafa
verið valdir að mörgum þjófnuð-
um og hnupli úr verzlunum og
hirzlum fólks í heimahúsum.
Hafa drengirnir sem eru áaldr-
inum 10—12 ára alls stolið milli
15 og 20 þús. kr. á þessu tíma-
bili.
Drengirnir náðust þannig að
því var veitt athygli að þeir
höfðu óeðlilega mikla peninga
handa á milli og var þá farið
að gefa þeim nánari gætur. F.r
þeir fóru saman inn í verzlun
og tveir þeirra fengu afgreiðslu-
manninn með sér út i hom, en
sú þriðji laumaðist inn á skrif-
stofuna á meðan, þótti sýnthvað
um væri að vera. Drengirmr
hafa játað.
Stjórnarstefnan veldur kreppunni
Framhald af 1. síðu.
fram á hvemig óheillastefna rík-
isstjórnarinnar kæmi skýrt fram
í fjárlagafrumvarpinu og ræddi
ýtarlega núverandi ástand og
horfur í atvinnumálum og m.a.
áróður ríkisstjómarinnar undan-
farið. Geir sagði þar m.a.
„Þrátt fyrir linnulausa verð-
bólgustefnu ríkisstjómarinnar
undanfarin ár blossar jafnan
upp hjá stjórnarflokkunum áhugi
á „stöðvun" þegar verkalýðsfé-
lögin ætla með nýjum kjara-
samningum að bæta kjör félags-
manna sinna og gera tilraun ti)
að endurheimta þann hluta af
auknum þjóðartekjum sem verka-
fólk heþjr farið varhluta af. Það
ei ekkert nýtt sem heyrist þessa
dagana frá stjómarflokkunum
um feikna áhuga þeirra á „stöðv-
un“. Þetta gerist um hverja
kjarasamninga, en lengur stend-
ur sá áhugi aldrei og reynslan
hefur .margsýnt að þegar kjara-
samningum er lokið með vægrí
hækkun á krónutölu kaupsins, er
öllu verðlagi sleppt lausu. A lof-
orðum og fyrirheitum þessarar
ríkisstjórnar geta launþegar ekk-
ert mark tekið, ekki nú frein-
ur en endranær. Þrátt fyrir lof-
orðin í upphafi og þrátt fyrir
loforðin um hverja kjarasamn-
inga hefur verðlagið stöðugtver-
ið hækkað og verðbólgan magn-
azt svo nú hriktir í stoðum a*-
vinnulffsins“.
★ Kreppu ekki forðað með árás
á launþega.
Geir Gunnarsson lagði á það
áherzlu að þeirri kreppu sem nú
færi að í atvinnulífinu yrði ekki
bægt frá með því að ganga á
hlut launþega, eins og ríkis-
stjórnin undir forustu Bjanía
Benediktssonar ætlaði að leggja
alla áherzlu á að gera.
I vaxandi mæli sér almenn-
ingur að hér verður að brey+a
um stefnu, sagði Geir. „Það er
f hróplegri mótsögn við hags-
muni vinnandi fólks að blind
gróðahvötin sé látin vera hið
ráðandi afl í þjóðfélaginu eins
og verið hefur í tíð „viðreisn-
arstjórnarinnar'*, en hún hefnr
mótað alla bætti þjóðlífsins í æ
'ríkara mæli, jafnt atvinnulíf,
irmflutningsmál oe húsnæðismál-
in!
Lauk Geir ræðu sinni með
hvatningu til alþýðufólks að
nota vel það hálfa ár sem er
fram til þingkosninga til að knýja
fram þær breytingar að ný
stjómarstefna vrði afleiðingin.
Umræðan hófst með framsögu-
erindi Magnúsar Jónssonar fjár-
málaráðherra, fyrir Alþýðuflokk-
inn talaði Birgir Finnsson. og
Halldór E. Sienrðsson fyrir
Framsókn Að lokum flutti fjá’--
máIaráAv»r,„r-, stn'ta svarræðu.
/