Þjóðviljinn - 07.02.1967, Blaðsíða 4

4 SlÐA — ÞJÓÐVILJTNN — Þriðjudagur 7. febrúar 1967.
Otgefandi: Samciningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokk-
urinn.
Ritstjórar: Ivar H- Jónsson (áb). Magnús Kjartansson,
Sigurdur Guðmúndsson.
Fréttaritstjóri: Sigurður V. Friðþjófsson.
Auglýsingastj.: Sigurður T. Sigurðsson.
Framkvstj.; Eiður Bergmann.
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja Skólavörðust- 19.
Sími 17500 (5 línur) — Áskriftarverð kr. 105.00 á mánuði. —
Lausasöluverð kr. 7.00-
Meginnauðsyn
JJm þessar mundir greinir Þjóðviljinn frá ýmsum
nýjungum í starfi skólamanna, fjörugri og líf-
rænni starfsemi sem bendir á nýjar leiðir. Er þetta
frumkvæði skólamanna þeim mun mikilvægara
sem öllum kunnuguim ber saman um að við höf-
um um langt skeið verið að dragast aftur úr ná-
grannaþjóðum okkar á þessum sviðum, og hafa
verið raktar ýmsar ískyggilegar staðreyndir í þeim
samanburði. En þær nýjungar sem nú er verið að
kanna eiga það sammerkt að þær eru sprottnar
af áhuga skólamanna sjálfra, en því fer mjög fjarri
að yfirstjórn fræðslumálanna hafi búið í haginn
fyrir þvílíka starfsemi. Öllu heldur reka áhuga-
samir skólamenn sig fljótlega á það að þeiim er
skorinn afar þröngur stakkur vegna áhugaleysis
og fyrirhyggjuskorts valdhafanna.
Jil þess að unnt sé að endurvekja skólastarfið að
nútímahætti þurfa yfirvöldin að uppfylla þrenn
grundvallarskilyrði. Skólarnir þurfa að hafa á að
skipa nægilega mörgum sérmenntuðum kennur-
um, húsnæðið þarf að henta nýjum vinnubrögðum,
og skólarnir þurfa að ráða yfir nútímalegum
tækjakosti. Að því er kennara varðar er nú svo
ástatt í gagnfræðaskólum í höfuðborginni, að þar
eru aðeins rúmlega 20 kennarar sem hafa fyllstu
menntun til bóknámskennslu, einn í Kópavogi og
enginn í Hafnarfirði. Hefur ástandið á þessu sviði
farið versnandi á síðustu árum. Ástandið er þann-
ig í húsnæðismáluim að rétt hefst undan að koma
upp almennum kennslustofum, en meiri hörgull
er nú á sérkennslustofum til nýjunga en nokkru
sinni fyrr; það hefur meira að segja orðið aftur-
för í aðstöðu til leikfimikennslu hvað þá að sinnt
sé nýjum þörfum til raunvísindakennslu. Sú meg-
inhugsun einkennir skólabyggingar að þær þurfi
að rúma bekki af stærðinni 30, enda þótt nú sé
bæði talið nauðsynlegt að geta sameinað marga
slíka bekki til fyrirlestrahalds og skipt þeim nið-
ur í smærri hópa til einstaklingskennslu. Tækja-
kostur skólanna er afar frumstæður; hér á landi
eru skólabókasöfn til að mynda ekki talin nauð-
syn í nýjum skólum þótt hvarvetna annarstaðar
sé litið á þau sem undirstöðuatriði, og notkun nú-
tímatækni til lífrænnar kennslu og skýringa er af
miklum vanefnum.
r'
^ þessar staðreyndir hafa skólamenn bent ár eftir
ár, en eyru æðstu valdamanna hafa reynzt
dauf. Alla daga síðan 1958 hafa legið hjá mennta-
málaráðherra tillögur skólamálanefndar sem hélt
fjölmarga fundi og rækti störf sín vel, en hvað
framhaldsskólana snertir hafa þær engan árang-
ur borið. Þess vegna höfum við ekki fylgzt með
þeirri þróun sem verið hefur að gerast umhverf-
is okkur, við höfum uim skeið jafn't og þétt verið
að dragast aftur úr á því sviði sem sker úr um
gengi nútímaþjóðfélags. Er sannarlega ekki seinna
vænna að valdhafar menntamála taki að átta sig
á verkefnum sínum, búi í haginn fyrir áhugasama
skólamenn, tryggi nútímaaðferðum framgang og
útvegi það fjármagn sem til þarf. — m.

vel

NÚ ER líklega bezt' fyrir forsæt-
isráðherra Kúbu að fara heim og
leggja sig, og kommún'istana að
hætta að gorta af rrtælsku hans.
Castro er stirðmæltur . vesalingur
og bögubósi samanborið við fjár-
málaráðherra Islands, — Magnús
Jónsson frá Mel ’flutti níu ræður
á einum og hálfum degi fyrir norð-
an um daginn (Vísir 3. febrúar)
hverja annarri skörulegri og betri,
og var fyrst að komast í stuðið í
hinni -mundu og síðustu. Það er
ekki gott að vita’hvar þetta hefði
endað ef ráðherrann hefði ekki
þurft að skutlast suður til að
berja á Bólgunni. Þetta lofar góðu.
enn eru margir mánuðir til kosn-
inga, og verður nú vonandi líf í
tuskunum þegar kemur fram á vor-
ið. En nú ríður á að glopra ekki
niður þessu tækifæri til að gera
kosningahríðina reglulega spenn-
andi og skemmtilega, — það eru
4 ár þar til okkur stendur til boða
annað eins. Ég legg til að nú þepar
verði skipuð undírbúningsnefrid
Islandsmótsins í mælskulist, rétt til
þátttöku í keppninni hafi allir
frambjóðendur við næstu Albingis-
kosningar, og auðvi'tað verður þetta ■
deildakeppni. I I. deild keppa ál'l-
ir þeir sem nú sitja á þingi og'
léta tilleiðast að gefa kost á sér
aftur, í II. deild fyrrverandi falln-
,ir þingmenn sem. aeila. að reyna á
ný, svo og þeir sem áður hafa
boðið sig fram en alltaf fallið, en
í III. deild nýju stjórnmálaskörung-
arnir, forustumenn framtíðarinnar.
sem nú ganga í fyrsta sinn á fund
kjósenda. Bezt er að keppnin hefj-..
ist sem fyrst, t.d. 15. þessa mán-
aðar. enda verði þá búið að skina
mótsstjórn sem fylgist nákvæmlega
með öllum funda- og ræðuhöldum
fram að kjördegi, og skipi trúnað-
armenn á þeim stöðum sem hún
nær ekki að anna sjálf. Einnig skal
þess gætt að hafa nægar birgðir
varamanna um land allt, sem
hlaupi þegar í skarðið, ef aðalmenn
gefa upp andann, fyrirfara sér, eða
burtkallast á annan hátt meðan
á keppni stendur.
ÞÁ ER ÞAÐ tilhögun keppninnar.
Sjálfsagt er að hafa þetta í formi
norrænnar þríkeppni: Ræðulengd,
ræðufjöldi og ræðusnilld. í ræðu-
lengdarkeppnínni telst það ræða sem
nær 20 mínútum minnst, bannað
er að teygja úr ræðum með mál-
hvíldum, ræskingum og umhugs-
un, dregst og frá tímalengdinni
allt tafs og mismæli. Má víta
keppanda gf mikil >brögð eru að
slíku, en láti hann sér ekki segj-
ast ber að vísa honum burt úr
fæðustól um stundarsakir. og skal
þá sú ræða eða ræðustúfur sem
þegar hefur framgengið af hans
munni ekki reiknast með til úr-
slita/ í ræðufjöldakepnni ■ gilda
sömu-reglur, og er þá miðað við að
fundur hefjist kl. 18.00 að kvöldi,
en frá miðnætti til kl. 6 að morgni
mega ræður vera ívið styttri, allt
niður í 12 mínútur, en eftir þann
tíriria' og þar til :ýfir:’ lýkur aftur
lengri gerðin. HeimiÚ er að flyjjtjac
sömu ræðuna tvisvar á sama fundi
komist menn í rök.þrot, en alls
ekki. óftar nema sérstaklega standi
áf-.tsd. þegar fundarmenn eru all-
■•ir á bák og burt; svo og aðrir kenn-
endur, — þá er heimilt að flytja
sömu ræðuna allt að 5 sinnum í
rykk. Um ræðusnilld gilda sér-
reglur og því rétt að Háskólaráð
og Hæstiréttur velji dómnefnd úr
sínum hópi til að fjalla um hana,
en dómnefnd skal þó skylt að hafa
í huga við úrskurði sína undir-
tektir áheyrenda á fundarstað, svo
og raddblæ og raddmagn kepnenda.
— Til að standa straum af kostn-
aði við keppnina skal starfrækja
veðbanka á hver.jum fundarstað,
en einnig allsherjar banka, eins-
konar Landsbanka, en verði halli
á rekstrinum skal hann greiddur
niður úr ríkissjóði. Gróði renni aft-
ur á móti í nýjan sjóð sem Verzl-
unarráð íslands skai hafa undir
höndum, nefnist hann Styrktarsjóð-
ur heild- og smásala og verði veitt
úr honum óspart illastæðum kaup-
sýslumönnum sem hrekjast út í
pólitík til að drýgja tekjur sínar.
• • •
ÚRSLIT í Mælskulistarmótinu
verða birt strax að loknum kjör-
fundi í Alþingiskosningunum, og
fer þá fram verðlaunaafhending að
viðstöddum forseta fslands og
sendiherrum erlendra rík'ja. en
sjón- og hljóðvarpað frá athöfn-
inni, og allár segulbandsspólur og
filmur sem gerðar kunna að verða
fengnar Þjóðminjasafninu til varð-
veizlu. Og þá er bara eftir Meist-
araflokkurinn, en í honum fá ekki
aðrir að keppa en ráðherrar í nú-
verandi ríkisstjórn, og verður sú
keppni bæði hörð og tvísýn. Kirkju-
málaráðherra virðist í fljótu bragði
hafa yfirburða aðstöðu með allar
kirkjur og bænahús opin á gátt
þegar honum býður svo við að
horfa, en þá er því til að svara að
menntamalaráðherra getur orðið
honum ; skeinuhættur í veizlunum
og kokktdlunum, — en ég ætlænú
samt aci ve8ja á fjármálaráðherr-
ann, — jafnvel þótt ræðurnar níu
fyrir norðan um daginn verði ekki
taldar með.
KRUMMI.
Hjálmtýr Pétursson
Hægri
Það vakti undrun manna fyr-
ir nokkrum árum, þegar borg-
arstjórn Reykjavíkur varð
sammála, á einum næturfundi,
um það að stinga sér í tjörn-
ina, allur hópurinn, fimmtán
að tölu. Þ.e.a.s. sammála um,
að reisa Ráðhús í tjörninni. En
almenningsálitið hefur og mun
bjarga tjöminni, þó að ævin-
týrið hafi kostað borgarbúa 6
miljónir fyrir teikningar, sem
aldrei verða notaðar.
Því er á þetta minnzt hér,
að segja má að álíka glópska
virðist hafa hent hið háa Al-
þingi á sl. ári, er meirihluti
þess (36 gegn 17) samþykkti, að
tekin yrði upp hægri umferð
hér á landi nú á næsta ári.
Almenningsálitið hefur nú
dæmt þessa ákvörðun þingsins
þannig, að allir virðast vera á
móti breytingunni og geta
ekki komið auga á hvaða til-
gangi þetta þjónar.
Það er vitað, að í heimin-
um í dag hafa lönd, sem telja
800 miljónir manna vinstri
handar umferð og hefur ekki
heyrzt, að neinar þessar þjóðir
(nema Svíar) ætli að breyta
umferð sinni, nema við Is-
lendingar, sem teljum aðeins
200 þús. íbúa. Bretlandseyjar
með sínar 50 miljónir sem eru
okkar næsti nágranni munu
ekki hafa hug á að breyta dl
hægri, hafa víst næg verkefni
örinur að glíma við.
Sérstaða okkar Isléndinga er
auðsæ hverju mannbarni, nema
etv. meirihluta alþingismanna.
Við búum hér á eylandi, „langt
frá öðrum þjóðum.“ fjögra
daga sigling til Evrópu og átta
til tíu daga sigling til Vestur-
Heims. Um mikinn bílaflutning
ferðamanna til og frá landirtu
getur því aldrei orðið um að
rasða. Setulið Bandaríkjahers
virðist fara hér allrá sinna
ferða, svo að ástæðulaust virð-
ist vera að skipta um vegna
þeirra, en e.t.v. hefur það ver-
ið sjónarmið Alþingismanna, að
verndararnir væru eins og
heima hjá sér.
Mikið er vitnað í Svía vegna
breytingu þeirra í þægri um-
ferð. Þar er bara allt annað
viðhorf, þeir eru neyddir til
þess að breyta. Þeir eru um-
kringdir af löndum með hægri
umferð. En íslands-álar eru
djúpir og verða seint brúaðir.
Allar umræður um steypta
vegi hér á landi um næstu
framtíð á langleiðum er fleipur
eitt, en ágætt að ræða um' fyr-
ir kosningar. Jafnvel þó allt
það fé, sem tekið er af um-
ferðinni færi til þess að leggja
varanlega vegi kæmumst við
skammt, hér verða malarvegir
enn um langa framtíð. Milli R-
víkur og Hafnarfjarðar eru að-
eins rúmir 10 km. Á þessum
gamla, mjóa vegi er bílalest
frá morgni til kvölds alla daga
og um helgar má vegurinn heita
ófær vegna umferðar. Vegna
kostnaðar á lagningu: þessa
vegarspotta standa ríki og bæj-
arfélögin, sem hlut eiga að
máli, ráðþrótá vegriá fjárskor*s
akstur
(Vegurinn yfir Kópavogsháls er
talinn kosta ca. 70 miljónir).
Enginn veit hvénær hafizt
verður , handa um að gera
fjölförnustu leið landsins ak-
færa.
Hin mikla vegaáætlun eru
svipaðir .loftkastalar og teikn-
ingin af Tjarnarráðhúsinu og
Engeyjarhöfnin. Við megum
á næstu árum þakka fyrir, ef
það tekst að gera tvöfaldan veg
til Hafnarfjarðar og að halda
vegakerfi landsins í akfæru á-
standi.
Upph'áfsmenn þessarar hægri
umferðar halda því fram, að
þessi breyting kosti ekki nema
smáupphæð, 60-80 miljónir, og
þetta eiga bifreiðaeigendur að
fá að greiða. Það mun sannast,
að þessi útreikningur er fjarii
öllu lagi. Reykjavíkurborg ráð-
gerir að . kaupa heilan flota
nýrra strætisvagna, nefna sumir«S>-
töluna 30 stk. Breyta þarf öll-
um langferðabílum, sem kostar
óhemjufé, öllum umferðar-
merkjum þarf að breyta og ótal
m.fl., sem allri þessari breyt-
ingu fylgir. Sem sagt talan er
óþekkt stærð hvað kostnaðar-
hlið snertir, gæti orðið nokkur
hundruð miljónir.
Einhverjum mundi nú finnast
að þessari upphæð væri betur i
varið til þess að kcma áfram
hálfbyggðum sjúkrahúsum, sem
verið hafa áratugi í smíðum.
1 þeim málum er slíkt neyðar-
astand, .að veikt fólk verður að
senda . heim . fyrr en æskilegt I
væri, til þess að rýma fyrir
fársjúku fólki og slösuðu.
Hvaða ávinning höfum við
svo af öllu þessu brölti með
umferðina? Ekkert nema slys-
farir og hörmungar. Nú líður
varia sá dagur, að ekki séu
umferðarslys, hvað mun þá
verða, þegar allri umferð hefur
verið snúið við að ástæðulausu?
Ég skora nú á þjóðina að
stöðva þessa framkvæmd og
undirbúningur að söfnun und-
irskrifta þarf nú strax að heíj-
ast.
1 vor eru kosningar, auðvelt
er að hafa þjóðaratkvæði um
málið. Einnig er það mjög lýð-
ræðislegt og á hiklaust að
gera, þegar um stórmál er að
ræða, sem snerta hvern mann
í landinu. Það er auðvelt að
greiða um þetta atkvæði um
leið og kosið er.
Það er mannlegt að gera mis-
tök, en stórmannlegt að við-
urkenna þau. Vilja nú ekki 60-
menningarnir við Austurvöll
endurskoða afstöðu sína og taKa
upp málið að nýju, fyrir það
hlytu þeir þakkir alþjóðar.
Iljálmtýr Pétursson.
Aukin viðskipti
Frakklands og
Sovátríkíanna
PARlS 2/2 — Sovétríkin hafa
samið við Renaultverksmiðj-
urnar í Frakklandi um kaup á
vélum og útbúnaði í tvær verk-
smiðjur til að smíða yfirvagna
bifreiða. Sovétríkin hafa eirinig
samið um aukin kaup á neyzlu-
varningi frá Frakklandi.