Þjóðviljinn - 10.02.1967, Page 2

2 SÍÐA — ÞJÖÐVILJINN — Föstudagur 10. febrúar 1967.
kvikmyndir
Þetta hefur þýzk kvik-
myndagerð komizt lægst
I
□ Laugarásbíó hefur nú sýnt kvikmyndina
um Sigurð Fáfnisbana síðan á jólum eða í um
það bil 6 vikur. Sitthvað hefur verið um þessa
mynd rætt og ritað — og ekki allt lofsaimlegt.
Kunnur danskur gagnrýnandi, Henrik Ringsted,
var til dæmis lítið hrifinn, er hann gat kvik-
myndarinnar í einu Kaupmannahafnarblaðanna.
Þó að nokkuð sé um liðið síðan greinin birtist
þykir Þjóðviljanum rétt að endurprenta hana
hér í heild.
í mynd þessari, háttvirtu les-
endur, eru saman komnir 24
leikarar, og einnig 260 tækni-
fræðingar, 8000 statistar, sem
hafa 250 hesta, 1500 sverð,
2000 boga, og „meira en“ 15.000
örvar. Ennfremur 6000 gervi-
skegg, fimm hundruð hárkoll-
ur, og 40 kg. af andlitsfarða.
12.000 herklæði, 250 kjóla, 1800
einkennisklæðnaði og 4000 pör
af skóm.
Ein víggirt borg, 130 metrar
á lengd og 100 á breidd. Súl-
urnar í hásætissalnum eru 15
metrar á hæð, borðin að með-
altali 30 m á lengd. Varðturn-
arnir eru „meiri um sig en
þúsund ára gamlar eikur, og
hærri en ljósastaurar umhverf-
is knattspyrnuvöll."
Við þetta má bæta því að
myndin kostaði 8 miljónir j DM,''
og hetjan er 1,91 m á hæð.
Mein I.iebchen, was willst
du mehr?
"“Svo segir páfi nútíma kyik-'
myndagerðar í Þýzkalandi, en
til samanburðar við hann
mætti kalla prófessor Tribuni
menningarpáfa. Sá sem séð
hefur hið mikla söguljóð hans
frá Worms snemma á miðöld-
um í Þýzkalandi, minnist
manns sem þar átti heima
löngu seinna og orti þetta:
— Þó kóngar fylgdust allir aö
með auð og valdstign hárri
þeir megnuðu ei hið minnsta
blað
að mynda á netlu smárri.
Nú er það líklega runnið
upp fyrir lesandanum, að þessi
myrki og duli inngangur sé
inngangur að „stærsta fram-
lagi í þýzkri kvikmyndagerð
fram að þessu“, — kvikmyrid-
in af „Nibelungenlied“, en
fyrsta hluta hennar er fyrir
stuttu farið að sýna í kvik-
myndahúsum.
Það gerist sjaldan að ég
skrifi um slæmar kvikmyndir
eða leiksýningar, sem ég sé
utan lands — ég tel það ekki
vera mitt hlutverk — mér er
miklu tamara að kynna lönd-
um mínum ágæt verk og ef
til vill hefur mér stundum
tekizt að koma þeim í kynni
við sumt af þessu. Það er
ástæðulaust að kynna ruslið
fyrirfram. En nú ætla ég að
brjóta þessa reglu. , ;
Vonandi verður hún
horfin úr minni mínu
eftir tvo daga
Herra Arthur Brauner hefur
ekki skirrzt við (auk þessar-
ar romsu sem tilfærð var hér
að framan), að setja í boðs-
bréfin og myndaskrárnar þá
yfirlýsingu sína, að hann viti
nú raunar að maður að nafni
Fritz Lang hafi einnig gert
mynd um þetta sama efni á
þriðja tugi aldarinnar, þegar
myndir voru þöglar, en svo
kemur þessi dómadags lygi:
... honum var ólíkt hægara
nm vik. Hann eat stílíserað
og hann var Iaus við allt tal
og tóna, lit^ og „cinemascope“
... en þetta állt verður að hafa
í nútíma kvikmyndum. En það
torveldar stílíseringuna.
Nú er mér spurn: hvorum
var hægara um vik?: Ætli
ekki dr. Harald Reinl, sem
fram að þessu hefur ekki látið
sjá eftir sig neitt teljandi ann-
að erv Edgar Wallace- og Karl
May-kvikmyndir, og ræður yf-
ir tali og tónum, litum og
stærðar-sýningartjöldum auk
Þar fyrir hefur hann ekki fram
að færa annað en bjálfalegt
bros...
þessara .8 milj, DM, sem hann
hafði til umráða?
Varla hefur það verið Fritz
Lang, sem ekki hafði annað
en smáskák af tjaldi og þögl-
ar, gráar myndir, en samt tókst
honum að gera kvikmynd, sem
líklega var ekki sem allra bezt,
en samt svo góð, að eftir 40
ár man maður eftir ýmsum
áhrifamiklum atriðum, og það
þó að í þetta væri vafinn nokk-
uð vafasamur blendingur af
,,jugendstíl“ og expressión-
isma, þá er nú samt svo, að
eftir nærri hálfa öld fá ung-
ir kvikmyndagerðarnemendur
mynd þessa sem námsefni til
athugunar, og eldri kvikmynda-
fræðingar þyrpast um hana
þegar hún er sýnd í kvik-
myndasöfnum.
En nú verð ég að flýta mér
að skrifa þessa grein áður en
ég verð búinn að steingleyma
myndinni, að líkindum (og
vonandi) eftir tvo daga.
íþróttakempan dylst
undir huliðshjálmi
„Nibelungenlied", Niflunga-
ljóð, þetta fagra, ógnþrungna
og miskunnarlausa miðalda-
kvæði um hetjur, hatur og hór-
dóm, er nú — og það í hönd-
unum á þýzkum manni — orð-
íð að bandarískum „comic
strip“ þar sem persónurnar
tala samarj með þessum hérna
loftbólum. sem við þekkjum
allt of vel. Auk þess er hún
vönuð, og það svo að sex ára
gömlum börnum er ekki bann-
að að sjá hana, hvað þá eldri
börnum, og líklega verður
þetta til þess að bjarga fjár-
hagsútkomunni, því þó að full-
orðið fólk með heilbrigða skyn-
semi eigi mjög á hættu að
deyja alveg úr leiðindum, þyk-
ír börnum alltaf gaman að
horfa á vígalega menn í her-
klæðum, þar sem þeir eru að
gefa hver öðrum „á hann“.
Uwe Beyer heitir sá sem
ieikur Sigurð, og er þetta mein-
**' laifSt-UngmeWni &em hefur sett
met í sleggjukasti á Ólympíu-
leikjum, en annars held ég
hann viti varla hvað hann á
"’að gefð af síálfum 'séff'Þegar
mest liggur við og hann vinn-
ur hvað frækilegust afrek, eins
og þegar hann gengur í það
fyrir hönd Gunnars liðleskj-
unnar, að þreyta keppni við
Brynhildi í spjót- og sleggju-
kasti (réttara mundi vera:
steinkasti. Þýð.), og eins þeg-
ar hann gengur í eina sæng
með Brynhildi fyrir hönd
Gunnars, — þá er hann ger-
samlega ósýnilegur áhorfend-
um, — þetta er samkvæmt því
sem segir í Nibelungenlied —
en til þess að gera sig ósýni-
legan hefur hann huliðshjálm
þann, sem hann stal af dverg-
gerpinu Alberich. Þessvegna
er börnum, jafnvel þó lítil séu.
alveg óhætt að sjá þessa mynd
— en til hvers er þá verið að
hafa þennan ofurkappa, fyrst
áhorfendur fá ekki að sjá hann
keppa?
Þar fyrir utan hefur hann
ekki fram áð færa annað en
feimnislegt og bjálfalegt bros.
óg hann er áhorfendum til
álika mikillar skapraunar og
Haka (eða Högna), enda'stenzt
Haki ekki mátið að endingu,
og rekur hann í gegn með
Sverði. Þetta finnst okkur á-
horfendum vel af sér vikið og
hið bezta verk, því þá er það
fullvíst að hann komi ekki
fram í þáttunum sem eftir eru.
En honum láðist því miður að
gera Grímhildi sömu skil. og
losnum við ekki við þetta Ijós-
hærða guðslamb í ókomnum
þáttum fyrir vikið.
Brynhildur er svartklædd og
þessvegna eo ipso. ill. Það sjá
væntanlega allir. Þessi leikkona
er gift kvikmyndaleikstjóran-
um og hefur verið fasta-til-
hjálp í mörgum Edgar Wallace-
myndum. Það er sagt að hún
sé mjög glóandi kynborpba, en
klæðnaður þessarar aldar, sem
myndin er ' frá, leyfir ehgar
sýningar líkamsparta, og hlýt-
ur hún því að glóa með leynd
og a.m.k. nær sú dulda glóð
ekki til áhorfendanna.
Með hlutverk Haka fer leik-
ari að mennt og mætti, og má
það kallast undantekning, en
honum er gersamlega um megn
að sigrast á því rígskorðaða
gervi og hinum jafn rígskorð-
uðu fyrirmælum um leik sinn,
sem hann er háður.
í þessari stórmynd stór-
mynda eru samt tvö atriði þar
sem haldið er á af viti; Rolf
Henninger gerir virðingarverða
tilraun til að leika þennan góð-
viljaða en veikgeðja mann, sem
Gunnar á að vera fyrst, þó
hann snúist upp í svikahrapp
síðar. Hann gerir allt í einu
atrennu — en dr. Edgar Karl
Wallace May Reinl lætur ekki
að sér hæða: sú atrenna verður
að engu eins og allar hinar.
og þegar konungurinn snýst á
sveif með Haka, er sem maður
sjái loftbólu hugsunar þessar-
ar stíga upp af hvirflinum:
•.. (hann hugsar) ætli það væri
ekki bara nokkuð gott bragð
að reyna að ná í gullið hans
Fáfnis?
Leikkona, sem ber það
nafn með réttu, kemur
fram á tjaldinu í tvær
mínútur
Aftur bir*ir ofurlítið til þeg-
ar eljur-a' tvær, Brynhildur
og Grírr’' 'idur hittast á dóm-
kirkju'r' unum. Þetta atriði
er svo ■’1 gert af hendi hins
ókunna 'röfundar frá miðöld-
um, að bví er ekki auðvelt að
spilla t’l fulls. Og nú nær það
að skína í öllum ljóma sínum
þegar fram kemur á sjónar-
sviðið Hilda Weissner leik-
kona, og stendur við í tvær
mínútur, en þó stuttur sé tím-
inn, nær hún að gera sem að
engu tjald, tal, tóna, miljón-
irnar 8, og annað allt. Og með
því afhjúpast allur skrípaleik-
urinn.
Þessi er munurinn á því að
kunna til verks síns og að lát-
ast kunna. Allt í einu birtist
mennskur maður á tjaldinu
innan um þessi 6000 gerviskegg
og 40 kílógrömm af andlits-
farða. En því miður dregur
fljótt fyrir aftur.
Geysir gýs rauðu bleki
Rétt er að láta þær njóta
sannmælis þessar undurfögru
landslagsmyndir frá íslandi.
Þær eru auganu fögnuður, en
samt valda þær nokkrum efa-
semdum. Því miður hef ég
ekki komið til íslands, svo ég
get ekki borið um það af eig-
in raun hvort hverirnir þar
gjósi rauðu bleki sanjskonar
því sem haft var til að leið-
rétta stílana mína forðum,
þangað til ekki sást i þá (ef
ég hafði gert einhverjar villur)
— af ótuktarskap hélt ég — en
þetta gera þeir þarna í mynd-
inni.*)
í þáttunum sem teknir eru
á íslandi hefur herra Reinl
sett upp þrjár kvenmannsmynd-
ir á kletti, sem aldrei láta af
að góna með grimmilegri á-
fergju og heift út í bláinn — í
stað þess að gera eitthvað af
viti, eins og t.d. að spinna.
Það hlýtur að hafa vakað fyrir
honum að þetta ættu að vera
nornirnar þrjár (Urður, Verð-
andi og Skuld), en þessu verð-
ur ekki betur lýst en gert
hefur kvikmyndagagnrýnandi
„Frankfurter Zeitung“, en hann
segir að sér hafi sýnzt þessar
konur vera „cinna líkastar því
sem væru þær þvottakonur hjá
hefðarfólki, sem orðnar væru
atvinnulausar í þessu eyðilega
Iandi, og væru í versta skapi
af þeim sökum og búnar að
koma sér saman um að heimta
hærra kaup."
Vesaldómurinn leynir sér
hvergi. Jafnvel Fáfnir dreki er
afleitur dreki Rrauner og Reinl
*) Hennk V Ringsted veð-
ur hér villu og reyk. Það sem
hann heldur vera Geysi að
gjósa rauðu bleki, það er Surt-
nr að cnésa p-lóandi hrauni.
— Þýð
sögðu i leikskránni, af gikks-
skap sínum, um dreka Fritz
Lang, að hann „mundi öllum
sýnast hlægilegur nú orðið“.
Ætluðu þeir víst að gera betur,
og gerðu sér mikinn dreka sem
andar og blæs, saminn af vís-
endum (pneumonisk og elek-
tronisk), en um hann stendur
sá styr af blæstri, reyk og<S>-
eldi, að hvergi sér í hann.
Skástar eru á honum tærnar.
Miklu hefði verið betra að
fá einhvern algengan hring-
ekjuhest til þess að tákna
þessa skepnu, góðan Ijósmynd-
ara og leikstjóra til að vinna
verkið, og dálítið af hinni fyr-
irlitlegu „stílíseringu".
, ,Riesen-Schinken ‘ ‘
Þýzkir kvikmyndagagnrýn-
endur, sem mark er takandi á,
eru þegar búnir að gefa mynd-
inni nafngift, sem á að duga
henni. Þeir kalla hana „Riesen-
Schinken" ógurlega stórt svins-
læri, og verður ekki sannara um
hana sagt. Það má ekki taka á
þessu með silkihönzkum, því
þetta hefur nútíma þýzk kvik-
myndagerð komizt lægst, og
framleiðendurnir eru svo
heimskir að halda að hún verði
mæld í miljónum, kílómetrum
og kílógrömmum — með þessu
ætla þeir, sér heldur en ekki
að komast fram úr hinni fyrri
mynd, mynd Fritz Lang, sem
er sýnu betur gerð, þó hún sé
hvorki jafn há og breið og
þykk sem þessi.
Auk þess sem þeir hafa gert
úr þessu svipmikla mergj-
aða miðaldakvæði eitthvað á-
móta 'o'g þessar óþolandi ít-
ölsku hetju-kvikmyndir um
Herkúles og gladíatora, og all*
það bull
Brauner og Co. fá ugglaust
upp í kostnaðinn og vel það,
Því miður, því sex ára göm-
ul börn í hvaða landi sem er,
hafa fæst lesið Niflungaljóð,
en hetjusögur kunna þau því-
betur að meta.
En þeir hafa valdið þýzkri
kvikmyndagerð meiri álits-
hnekki en sem nemur 8 milj-
ónum þýzkra ríkismarka.
Loftárásum
sé hætt
LONDON 7/2 — Fjórtán heims-
kunnir Vestur-Evrópumenn, . af
þeim fimm nóbelsverðlaunahaf-
ar, skoruðu í dag á Johnson
Bandaríkjaforseta að færa sér
í nyt vopnahléið sem verður nú
um vietnamska nýárið til að fyr-
irskipa að öllum loftárásum á
Norður-Vietnam skuli endanlega
hætt.
Blað-
dreifing
Blaðburðarbörn óskast i
eftirtalin hverfi:
Vesturgötu
Laufásveg
Laugaveg
Hverfisgötu
Skipholt.
>