Þjóðviljinn - 19.10.1967, Blaðsíða 7

FimMíiaítegMr t9. akti&ber 1907 — ÞUSÖÐVffijJ'IW!? — SfI>A J
Þgssí þrjú kvöld, sem við
dvöldumst á Hótel Úkraina,
löbbuðu sumir út á skemmti-
staði að sjá kvöldlífið, en aðrir
hvíldust eftir skoðanaferðir. Og
svo var lsgt af stað snemma
morguns 8. ágúst í áttina að
Svartahafi.
Langferðabíllinn þokaðist út
úr borginni, þar sem gömulhús
eru til annarrar handar en nýj
rísa af mikllum hraða tii hinn-
ar, og var okkur sagt að í
Moskvuborg séu byggðar 350 í-
búðir á dag. Akrar, tún og
skóglendi skiptast á og áður
en varir erum við setzt í flug-
vél á leið til Kiev, nú var ekki
flogið ofar skýjum, það voru
eftgin ský, en sól um allan'
himin. Þessi ferð tók þrjár
stundir, eina í lofti og tvær á
jörðu, og þarna kom Kænu-
garður á móti okkur í fangi
grænna skóga.
Gistihúsið DNIPRO er við
aðaltorg og þar fengum við
sömu aðbúð og í Moskvu og
urðum harla glöð. Húsið er ný
bygging, gler milli súlna. Leið-
sögukonan hún Helena yfirgaf
o-kkur ekki meðan við dvöld-
umst í Sovétríkjunum, og á
hún heiður skilinn fyrir dugnað
og ágæta fyrirgreiðslu. En auk
hennar komu tiíl móts við okk-
ur á tröppum DNIPRO ungur
menntamaður og kona, fríð og
mittisgrönn eins og Helena, og
höfðu þau leiðsögu í b-orginni.
Þegar allir voiu komnir með
lykla í hendur og höfðu áttað
sig á lyftum, var gengið til her-
bergja og var nú\gott að fá sér
bað eftir hita ferðarinnar. En
strax eftir mat var lagtafstað
að skoða borgina.
Jseja, sagði ég við sjálfan
mig, þá er maður kominn t.il .
Kænugarðs; svo renndi\ bíllinn 1
sér upp nokkrar brekkur og var
stanðnæmzt á hæðardrögum,
þar sem sá útyfir hluta af borg-
inni og ekki Skyggði á skógur.
Þarna sáum við fljótið Dnépr,
og á bökkum þess er lágborg-
in og margar verksmiðjur, auk
annarra bygginga; þar er djúpt
á fast.
Mikið bótti mér til þess koma
hvað túlkamir kunna borgirn-
ar utanbókar í sjón og sögu, og
var" ekki stanz á greinargóðum
lýsingum. Þessi borg hef-ur
staðið af sér storma stórra
styrjalda og er eftirminnileg-
ust árás nazistanna sem lögðu
þriðjung allra húsa í r-úst. En
Kievbúar sem eftir lifðu styrj-
öldina hafa unnið mikil þrek-
virki að byggja upp borgina og
fegra og ekki sést stuf á götu,
allt er þvegið og sópað og vinna
konur að þvf með strávondi i
höndum. Konur eru líka allan
fyrrihluta dagsins að vökva
blóm á cpnum svæðum og trén
við gangleiðir allar eru vökvuð
daglega í sól og dúnalogni.
( fornum helgi-
dómum og
katakombum
1 annan stað stóð til boða að
skoða katakombur fomar og
þangað lögðum yið leið okkar
og var farið neðanjarðar um
sinn. Þarna bjuggu mtmkarog
hellgir menn á söguöld í hellum
og jarðholum og þjónuðu þar
guði sínum með mikilli sjálfs-
ögun og fluttu þar helgar mess-
ur en pyntuðu ógurlega í af-
helium. - Fjölmargir dugandi
munkar gerðu klaustrið frægt
og streymdu þangað auðugir
menn úr öllum áttum, að hlýða
messum og gefa fó fyrir sálu
sinni, og varð klaustrið' stór-
auð-ugt og talið auðugast allra
klaustra þar um viðlendur.
Þetta klaustur átti 1/8 úr milj-
ón hekturum lands og 30 þús-
und sálir, ánauðugra manna.
Þegar helgir menn söfnuð-
ust til sinna fcðra á þessum
heilaga stað var þeim skákað
inn í hella sem höggnir voru
í bergið, en þannig er loftslagi
háttað í þessum landshluta að
bein þeirra fúnuðu ekki en
urðu að múmíum, sem varð-
veitast enn, hver á sínum stað,
og eru beínin í kistum sem vel
er við haldið; sumstaðar hanga
frummálaðar andlitsmyndir yf-
ir legstaðnum.
Múmíurnar eru fjölmargar og
var á þeim svo djúpstæð helgi
að klerkar tóku til að selja
þær til fjarlægra staða fyrir of-
fjár. Fyrir kom að u.pp kom-
ust vörusvik, þegar klerkar
skröpuðu saman gulnuðum
beinum og gerðu úr múmíur,
upp í loforð.
Fóru nú að rísa klaustur of,-
anjarðar svo vegleg og guði
þóknanleg að enn streymdu
þangað stónhöiðingjar að hlýða
helgum tíðum og vera vitni að
stórmerkjum. Einn hét Valdi-
mir -prins af Kiev (988) og kem-
ur hann mikið við sögur og átti
300 konur. Valdimir gerði út
menn að hlýða messu og skírð-
ist síðan undir siðinn og fóm-
aði þar með öllum sínum kon-
u-m.
40 fslendingar stóðu nú þarna
í helgidóminum, sem er eitt
hályft safnhús, og kom mér i
hug að þarna stóð á góflfi ís-
lenzkur rriaður að hlýða messu
árið 1000, og var það Þorvaldur
víðförli sem kom til Kænu-
garðs eftir ánni Dnépr. Þor-
vald-ur stofnaði síðan klaustur
undir fjallinu Dröfn og helgaði
Jóhannesi baptista. Hanservíða
getið í fslendingasögum.
Máski varð ég snortinn af
þessum sögulegu fornminjum,
en gott var að koma út í sól-
ina og virða fyrir sér blóim
vallarins og trén sem teygðu
sig móti himni.
Sigling á Dnépr-
fljóti og leikhús-
ferð
Þennan dag var okkur Dágs-
brúnarfólki boðið í siglingu um
ána Dnépr, sem streymir fram
tíu metra djúp og fleytir togur-
um sem smiðaðir eru í Kiev,
allt tl Svartahafs. Fljótið er
undir vernd landvætta og var
okkur sagt að hvergi rynnu f
það óhreinindi af mannavöfd-
um, en strendur þess eru bað-
strendur og þennan góðviðris-
dag lá aragrúi fólks í sandinum
að safna sól í húðina, en aðr-
ir óðu út í ána. Verklýðsfélög
og stórir vinnustaðir eiga sum-
ardvalastaði meðfram ánni.
Þama var gaman að sigla.
Eina kvöldstund var farið i
leikhús. Við gengum eftir uþp-
lýstum götunum og fórum
sýnilega hraðar en irmfacddir,
því al-ltaf vorum við að fara
framúr fólki, sem elcki virtist
liggja neitt á. Stórir og fagur-
lega gerðir blómareitir eru á
auðum svæðum við aðallgötur,
og nú voru þessir blómareitir
upplýstir með ljósaperum, sem
ýmist var komið fyrir meðal
þlómanna, eða edns og í leik-
húsi og skiniu að ofan á feg-
urstu blettina. Konur stóðu
vfða við gangstéttir og buðu
blóm sem þær voru með í bind-
• inum; þetta vonx gamlar konur
og datt mér stundum í hug,
hvort gömlu konurnar hefðu
gleymzt í hinni sósíalistíslcu
uppbyggingu, eða var þetta
vani að þær ynnu fyrir sér á
þennan hátt? Það er svo víða
að gamlar konur sópa götur og
jafnvel moka og grafa skurði,
, og mjög fannst mér þær í and-
stöðu við allt þetta unga og
velklædda fólk sem fyllir stræti
og torg. En nú vorum við Is-
lendingar á leið í leikhús að
horfa á rúmenskan leikflokk
sem þarna var á ferð. Leikhús-
ið var stórt og einfalt að gerð
og rúmaði fjölda fólks og var
borgin kvödd
Síðasta daginn í Kiev var
boðið til ferðar á einn meiri-
háttar vinnustað, þar sem hús
eru byggð úr steinsteypu og
send út um borg og óbyggð
svæði. Þarna vinnur fjöldi
fólks, karlar og konur og svo
liggur mikið á, að unnið er á
vöktum, nema konur aöeins á
daginn. Frá því að efnið kemur
inn og er mokað í mótin, er
alllt unnið með vélum, en steyp-
an gufuhert eins og í Hvera-
gerði. Helzt er þarna til nýj-
unga að fylgzt er með öllum
hreyfingum á steypustaðnum og
þar sem húsin eru reist með
sjónvarpi og rafmagnsheila, og
var okkur sýnt inn í vélasal
þessara tækja og myndir á
sjónvarpsskerminum sem stilla
má á hvaða hús sem er.
Þessi vinnustöð á orlofs- og
hvíldarheimili á Krímskaga og
við ána Dnépr, og fær hver
maður þar orlofsdvöl eftir
starfsaldri.
Dvölin á Kiev leið skjótt hjá,
en þar hefðí verið gott að vera
nokkru lengur og skoða sig
betur um. Borgin er skreytt
blómum og trjám, þar eru
margar glíæsöegar byggingar og
fólkið er mjög viðkunnanlegt
og svo eru sðgulegar minjar
við annað hvert fótmáL Þessi
borg á sinn sérstaka himin,
sem er blár eins langt og aug-
að eygir og slær á hann gulln-
um bjarma þegar dregur nær
borginni, og það er eins og trén
skyggi aldrei hvert á annað og
blómin þurfa ebki að halla sér
til hliðar, sðlin skín á þau frá
öllum h-liðum og hefur á þeim
sérstaka velþóknun, á kvöld-
in éru blómabeðin upplýst. En
nú urðum við að yfirgefa borg-
ina og fmmundan var síðasti
áfanginn á leiðinni suður.
Á stéttlnni fyrir framan Hót-
el Dnépr var kyrrlát umferð
gangandi fólks, en á breiðtorg-
inu fyrlr framan stóðu bílar
sem biðu eftir okkur og aðrir
sem sífellt komu og fóru.
Fararstjóramir, sem héldu
uppi mjög góðri reglu í allri
ferðinni, ^sáu um að hver mað-
ur væri í sínu sæti og þama
var Helena komin að telja
í bílunum og svo var keyrt af
stað.
Þegar kom út fyrir . borgina
var sveitin á næstu grösum og
brátt breytir um gróður, nú
Minnismerki um Vladimir prins af Kiev. — Sér yfir ána Dnépr i
baksýn.
hvert sœti skipað. Þsfrna sýndu
Rúmenar þjóðdansa og söng-
leiki, og fram komu afburða
söngmenn og konur. Inngangs-
eyrir var um 90 íslenzkar krón-
koma akurlönd í stað skóga svo
víð og breið að sléttuna slítur
fyrst við yzta sjóndeildarhring.
Þama á sléttunum eru bænda-
býlin þekku á víð og dreif, og
hér eru rekin samyrkjubú, ým-
ist á samvinnugrundvelli, eða
þau em rikiseign. Ekki vanrusí
timi til að koma heim á bæina,
en við sáum til bæja eða sam-
byggða og þama vom krakkar
að þeysa út í hagann, þangað
sem kúahjarðir em á beit, og
sýndist mér hestamir vel geta
verið íslenzkir, svo likt var
fótatakið.
Á þessum árstíma em sífelld-
ir þurrkar og hættir gróðri við
að skrælna á ökrunum, og
þannig er búskapurinn háður
veðurfari. Merkustu nýjungar í
búskap þarna auk samvinnuxm-
ar, eru áveitukerfin, og em það
vatnspípur sem liggja nú þvers
og langs eins og séð varð og
eru yfir þeim úðamekkir frá
smágötum á pípunum, en vatn-
ið er undir miklum þrýstingi ■
Þannig tryggja bændur upp-
skemna á þessum miklu akur-
löndum og er hvergi til sþarað,
svo gefur áveitan góða raun.
Við stönzuðum, á nokkrum
stöðum að sjá okkur betur um
og á einum stað var kona að
tína lauk í körfu í garðinum
sínum.
Haldið suður
á Krímskaga
Brátt kom flugvöllurinn í
ljós, og var þar stutt viðdvöil,
þar sem flugvélin stóð tilbúin
við sína afmörkuðu braut.
Þetta var skrúfuþota semfyllt-
ist af fólki á leið til Jalta. Það
var ^gaman að horfa niður á
akmna meðan gaf til sléttunn-
ar, en svo dróst landið saman
og hvarf, það var tekið að
rökkva og hugsanir mínar
drógust líka saman inn í flug-
vélinni þar sem við farþegarn-
ir sátum ömgg og létum fara
vel um okkur í níu þúsund feta
hæð. Frammí era flugmennirn-
ir að stjórna farartækinu, hvað
skyldu þeir hugsa með svo
þunga ábyrgð á herðum? Við
því fékk ég ekkert svar, en
hvarflaði augum til flugfreyj-
anna sem vora á stjái fram og
aftur að sinna skyldustörfum.
Þetta er þægilegt ferðalag að
sitja í stólnum sínum og fara
1000 km. á klukkustund. Menn
spjölluðu saman miíli sæta og
tíminn leið fljótt og aldrei í
þessari ferð varð séð að menn
fyndu til ónota í flugvél. En
nú fóm ljósin undir flugvélinni
að dreifa sér. og þama hlaut að'
vera borg, og alltaf komu ljósin
nær og nær og svo var setzt;
við vomm komnir á flugvöll-
inn í Simferopol.
Enn vaí-ð nokkur viðdvöl etn
svo kom bíllinn og lagt var af
stað og keyrt út af sléttunum
upp til fjalla á Krímskaga.
Bíllinn rann eftir þjóðveginum
og fór þessa 90 km. á tveim
tímum. Nú var farið eftir mal-
bikuðum vegi þar sem raf-
magnsknúðir vagnar ganga í sí-
felllu, en máski er ekki svo
langt að minnast að hér fóra
um þreyttir og þjakaðir menn
og hestar á langferð yflr sjó.
Kvöldsett var og myrkur yfir
landinu og þótti mörgum leitt
að hafa ekki þessi skógivöxnu
fjöll í augsýn.
Svo var staðnæmzt á stein-
lögðu stræti í skógivaxinni
borginni Jalta, eftir lengsta
ferðalag á allri leiðinní. Við
urðum næsta fegin að koma út
og hrista okk-yr og liðka til og
var nú boðið til gistingar á
Hótel Krím. Krím er gamalt
gistihús og skorti margt á við
þau nýrri, en það vandist vel.
Ekki var þó hægt að fá matinn
í sama húsi og var kennt
þrengslum, en í húsi þar
skammt frá var okkar borðsal-
ur allan tímann sem við dvöld-
um á Jalta, og var það mjög
skemmtilegur salur hringmynd-
Framhald á 9. síðu.
ur og hefðum við gjarnan vilj-
að fara aftur á þessa sýningu
og sannariega óskaði ég söng-
leikjaflokknum heim til ís-
lands, en hef ekki hitt á óska-
stundina, og þó getur svo
margt skemmtilegt skeð.
Vinnustaður
heimsóttur og
Þættir úr orlofsferð Dagsbrúnarmanna til Sovétrfkjanna II. hluti
Eftir
Tryggva
Emilsson
4
t
l
i