Þjóðviljinn - 16.11.1967, Blaðsíða 7

i
KnHntudiagmr 16. ndvember 1067 — &3ÓÐVILJXNN — SÍÐA 'J
\
Hægri umferð í Svíþjóð:
Framkvæmdin
þykír yfirleitt
hafa tekizt ágætlega

erti liönar rúmar 10 vikur — Hvað um fótgangendur?
— Fullyrða má að almenn
þekking manna á umferðar-
reglum hafi aukizt til muna
síðustu vikur og mánuði og
jafnframt áhugi á bættri um-
ferðarmenningu. Fótgangandi
menn hafa yfirieitt sýnt meiri
varkárni á gðtum og við gang-
brautir en áður og vantar 'þó
nokkuð enn á að menn átti sig
á því að líta í rétta átt eftir
umferðinni, þegar yfir gðtu er
gengið. í>á sýnir fulloröið fóilk
að jafnaði meiri gætoi í om-
ferðinni en hinir yngri, og yngsti
aldurshópurinn, þ.e. böm og
ungiingar allt að 16 ára aldri,
óvarkárastir.
Munur á íramúrakstri í vinstri
umferð (V), hægri umferð í
Svíþjóð eftir 3. september sl.
(S) og hægri umferð utan Sví-
þjóðar (II).
Tvær unglinga-
Bókfellsútgáfan hefur gefið
út tvær þýddar ungilingabækur:
„Daníel djarfa“ eftir Ilans Kirk
og „PoIIyanna giftist“ eftir E.
Porter.
Fyrri bókin, „Daníel djarfi"
er 166 síður og hefur Ólafur
Einarsson þýtt söguna.
„Pollýanna giftist“ er nýjasta
bókin um hina vinsælu sögu-
persónu Eleanor H. Porter, en
Freysteinn Gunnarsson fyrrum
skólastjóri hefur þýtt. Sú bók
er um 130 blaðsíður.
tóku upp hægri handar tunferð,
og þvi talsverð reynsla þegar
. fengin á framkvæmd breyting-
arinnar. Á þessari reynslu Sví-
anna hljótum við Islendingar
að venulegu leyti að byggja á-
ætlanir um framkvæmd wn-
ferðarbreytingarinnar hér á
landi seint á maí næsta vor, og
þessvegna þykir fréttamanni,
sem staddur er í Stokkhólmi,
forvrtnilegt að heyra það sem
starfsmenn fnamkvæmdanefnd-
ar hægri umferðar þar í landi,
Statens högertrafikkommissio'n,
vilja um framkvaBTndina segja.
Holmström, blaðafulltrúi
nefndarinnar (réttara: stofnun-
arinnar), segir að þegar á heild-
ina er litið megi segja að um-
ferðarbreytingin hafi tekizt
mjög vel og betur en menn
þorðu yfirleitt að vona fyrir-
fram. Slys hafi reynzt sízt fleiri,
kannski heldur færri fyrstu
vikumar eftir H-dag en á sama
tímabili árið 1966. Menn hafi
yfirleitt sýnt mikla varkámi í
umferðinni, gætoi og lipurð, '
bæði ökumenn og gangandi.
Þeklring á umferðarregilum hafi
almennt aukizt. Dauðaslys, bæði
í þéttbýli og dreifbýli, hafi orð-
ið talsvert færri i wmferðinni
nú í haust en á sama tíma í
fyrra.
, — Hver eru algengustu slys?
— Fyrsto vfkumar eftrr H-
dag, 3. september, fjölgaði
nokkuð slysum er urðu í þétt-
býli af völdum bifhjóla eða
annarra slíkra litilla vélknú-
inna farartækja, en nú síðustu
vikumar hefur aftur dregið úr
þeim. Hafa þessi slys einkum
s orðið á gatoamótuto eða kross-
götum og í sambandi við fram-
úrakstur.
Á vegum utan þéttbýlissvæð-
anna hefur einnig f jölgað nokk-
uð slysum, sem orðið hafa þeg-
ar farartæki hafa mætzt eða
ekið fram úr. Fyrstu þrjár vik-
umar eftir að hægri umferðin
var tekin upp urðu silys af ^
þessu tagi 121 ails. Við rannsókn
kom í Ijós, að um 80 slys höfðu
orðið með þeim hætti sem hér
greinir:
1. 1 35 skipti hafði ökumaður
annars farartækisins, sem £
slysinu lenti, ekið á vinstri
vegarhelmingi með þeim af-
ieiðingum að það rakst á
ökutæki sem kom á móti.
2. Atján sinnum höfðu öku-
menn tekið of krappa beygju
og lent af þeim sökum ( á-
rekstri við farartæki sem á
móti kom.
> 3. I sex skipti höfðu ökumenn
haldið að farartæki, semkom
úr gagnstæðri átt, væri röng-
um megin á veginum — sem
svo reyndist ekki vera — og
ekið sjáífir yfir á vinstri veg-
arhelming tH þcss að forða
árekstri.
4. Fimmtán sinnum höfðu öku-
menn haldið sig á rcttum
vcgarhelmingi, en ekið yfir á
hinn helming vegarins þegar
farartækin mættust.
• \
— Þess er vert að, geta, sagði
Holmström ennfremur, — aö
um það bil 87% af þessumslys-
um urðu á hinum minni og fá-
famari vegum, en aðeins 13 af
hundraði á hráðbrautum eða
stærri þjóðvegum.
Holmström getur þess að
mun minna beri nú á óánægju
manna með breytinguna í hægri
umferð en áður (og verður
ferðalangur þó enn mjög var
við þá skeðun manna, að ekki
hafi verið svo knýjandi fyrir
Svía að breyta til fyrst Bret-
ar telji sig enn geta búið sem
þezt við vinstri umferðina og
gömlu reglumar. Mörgum vex
líka kostnaður í augum, telja að
hann kunni að fara langt fram
úr áætlun. Holmström segist þó
geta fulilyrt að kostnaðurinn
fari ekki fram úr 600 miljónum
króna (sænskra) eins og gert
var ráð fyrir í upphaflegu á-
ætluninni).
Það kemur líka fram hjá
blaðafulltrúanum að starfsmenn
hægri nefndarinnar í Stoikk-
hólmi era nú'um 50 talsins og
hafa verið um skeið. Um næstu
áramót fær stofnunin nýtt nafn,
Statens Trafiksákerhets Komm-
ission, og verður verkefni henn-
ar þá almennara eðlis, bundið
almennu umferðaröryggi.
Enn gilda ýmsar hraðatak-
markanir í Svíþjóð, bæði
í þéttbýli og á vegum úti, og
er óvíst hvenær þeim verður
aflétt, sennilega ekki fyrr en
næsta vor.
Möguleikar ökumanns til að fylgjast med umferöinni í framúrakstri.
Nokkurn ugg vakti það og
umtal í blöðum, að fileiri bana-
slys urðu í umferðinni í Sví-
þjóð um fyrri hélgi en nokkra
helgi aðra síðan hægri handar
umferðin var tekin upp, þ.e.
17 banaslys alls á 3 dögum. Á
blaðamannafundi benti for-
stöðumaður hægrinefndarinnar
á að þetta væri þó lægri tala
en um sömu helgi í fyrra; um-
ferð væri að jafnaði mikil um
þessa helgi í Svíþjóð og haust-
ið farið að segja til sín í lak-
ari akstursskilyrðum. Taldi
hann. þvi enga ástæðu til svart-
sýni, þvert á móti, ef ökumenn
og allur almenningur sýndu
framvegis gætni í umferðinni
sem hingað til.
" I.H.J.
Getii tveggja bóka
Hanncs J. Magnússon:
MANNLIF 1 DEIGLU
Greinar og crindi I.
Eciftur h.f. Reykjavík
1967, 333 bls.
Hannes J. Magnússon, fv.
skólastjóri barnaskólans á Ak-
ureyri og ritstjóri uppeldis-
málatímaritsins Heimili og
skóli, hefur um áratugaskeið
verið einn af skeleggustu og
jáicvæðustu uppeldisfrömuðum
þessa lands. Auk hins ágæta
starfs síns sem skólamaður,
hefur hann verið afkastamikill
rithöfundur. Frá hans hendi
hafa komið kennslubækur,
barnabækur, minningaþættir og
frásagnir. Nokkrar bækur hef-
ur hann og þýtt. Árið 1942 hóf
tímaritinu Heimili og skóli
göngu sína og hefur það komið
út óslitið síðan. Hannes J.
Magnússon hefur frá upphafi
stýrt þessu riti með miklum
myndarbrag. Þær era orðnar
margar greinamar um uppeld-
ismál, sem H.J.M. hefur frum-
samið eða þýtt til birtingar í
þessu riti.
Bók sú, sem hér um ræðir,
Mannlíf í cíeiglu, er að mestu
leyti erindi og greinar, sem áð-
ur hafa birzt í Heimili og
skóla. Er bókinni skipt í tvo
hluta. Sá fyrri ber yfirskriftima
Mótun og mannrækt, en hinn
síðari heitir Þekking og þroski
Alls munu vera í ritinu nálægt
sex tugir greina. Þar er víða
komið við, eins og að > líkum
lætur og mörgu efni gerð góð
skil.
Hér eru ekki tök á að gera
efni einstakra greina að um-
talsefni og verður því teð naegj-
ast við að benda á helztu sér-
kenni þessarar bókar. ,
Megin sjónarmið höfundar
hefur eflaust verið að ná til
foreldra og skólamanna. Marg-
víslegan boðskap hefur hann að
flytja þeim. Honum er annt
um, að uppeldismálin taki rétta
stefnu. En rétt stefna er að
hans áliti uppeldi, sem leggur
rækt við þjóðlegar erfðir og
þjóðlegar dyggðir, og uppeldi,
sem styðst við kristileg sann-
indi. Að hans skoðun mun
kjarni kristindómsins vera kær-
leiksboðskapurinn, jékvæður og
bjartur kristindómtrr, sem stuðl-
Ilannes J. Magnússon.
ar að heilbrigðu og jafnvægu
tilfinningalífi. Á grandvelli
þessarar meginstefnu fjallar
höfundur svo um fjöldann allan
af einstökum þáttum uppeldis
bæði í skóla og i heimahúsum.
Leiðbeiningar hans og athuga-
semdir era yfirleitt byggðar á
traustri sálfræðilegri þekkingu,
en þó fremur öðru á nærfærn-
um skilningi og virðingu fyrir
eðli barna og þörfum þeirra.
Geinamar eru ritaðar á lipru
og einföldu alþýðumáli. Stund-
ur bregður fyrir skáldlegum til-
þrifum og fjörsprettum. En
hvergi gætir óþarfa tildurs eða
málskrúðs.
Það er naumast vafamál, að
greinar þessar hafa haft mikil
áhrif á liðnum aldarfjórðungi.
Er óskandi, að þeirra áhrifa
haildi éfram að gæta, því að
hér er vissulega um holla og
mannbætandi Iesningu að ræða.
Það er tæplega hætta á, að þau
sjónarmið, sem þar eru sett
fram, úreldist á næstu áratug-
um.
Bókin er vel og smekklega
útgefin og hið eigulegasta rit
bæði að efni og frágangi.
Helzt mætti finna það að út-
gáfunni, að fullmikilla endur-
tekninga gætir súms staðar, en
hjá þvi er líklega erfitt að
komast í riti sem þessu. Enn-
fremur hefði ég kosið, að þess
hefði verið getið um hverja
grein, hvenær hún var rituð.
Sigurjón Björnsson.
Hannes J. Magnússon,
ÆVINTÝRI ÓTTARS
. Drengjasaga
Barnablaðið Æskan
Reykjavík, 1967, 159 bls.
Þessi drengjasaga er átt-
unda bók höfundar fjrrir börn
og unglinga. Hafa þær allar
orðið vinsælar, einkum sú síð-
Framhald á 9. síðu.