Þjóðviljinn - 03.01.1968, Page 5

Miðvikudagur 3. janúar 1968 — ÞJóÐVtLJINN — StÐA g
Hiálpum þeim tíl að
Ávarp IngJmars Erlendar SigurSssonar I lok varSsföSu
ÆskulýSsfylkingarinnar viS bandariska sendiráSiS
5 nýir bruna-
verðir

Borgarráð hefur samþykkt
ráðningu fimm nýrra bruna-
varða. Bárust 53
meðal frá 11
a
að
umsóknir, þar
mönnum sem
afleysingum í
Félagar.
Ég hef heyrt kristilegt fólk
hneykslast á varðstöðu okkar
yfir jólin. Góðar húsmaeður sem
ekkert hafa til sparað að gera
jólin sem ánægjulegust fyrir
sína hafa sagt: ekkert skil ég
í ykkur að láta hafa ykkur í
þetta.
Það er sem sé einhver sem
hefur okkur í þetta þogar ann-
að kristilegt fólk unir í fjöl-
skylduskauti og étur út jólin.
Ég hef yellt því fyrir mér hver
það hefur verið se<m hafði okk-
arr í þetta — okkur sem erum
rnestu sælkerar líka.
Ég hef spurt sjálfan mig
hvort það hafi verið Bússar.
Svarið var lítið nema þögn-
in. Þeir eru víst alltof upptekn-
ir af sjálfum sér: að vera stór-
veldi og varðveita valdajafn-
vægið í heiminum — sem kall-
est að varðveita heimsfriðinn.
Það er kannski göfugt hlut-
verk ef friður er í heiminum.
En hverjum leyfist að tala um
frið þegar verið er að saxa liimi
þjóðar fyrir innri augum okkar.
Ég efa meira að segja að séra
Árelíusi leyfist það.
Hvað þú Hússum.
Neitaði ekki leiðtogi viet-
nömsku þjóðarinnar að taka við
orðu frá þeim — fyrr en þjóð
hans hefði unnið sigur. Betra
svar var ekki hægt að gefa
þeim og heiminum. Mér er ti,l
efs að þvílíkur kinnhestur hafi
áður verið lostinn opinberlega:
hann yfirgnæfði um stund
Itvala-" 'óg dauðastunur þjóðar
hans — meira að segja her-
brest Bandaríkjamanna.
Nei, það voru ekki Hússar
sem fengu okkur til mótmæla-
stöðu í Reykjavík og Bonn eða
öðrum höfuðborgum Vestur-
landa. Það voru ekki einu sinni
Kínverjar — þessi skáeyga gula
hætta sem alls staðar lymskast
inn í heila hvíta mannsins,
rema hjá Sameinuðu þjóðun-
um.
Voru það þá Víetnamar sjálf-
ir?
Eftir nokkra umhugsun komst
ég að raun um að það voru
ekki einu sinni þeir. Einfald-
lega vegna þess að þeir þurfa
á öðru og meira að halda en
okkur og okkar kristilegu sam-
vi7.ku — sem sé sjálfum sér.
Aftur á móti þurfum við á
þeim að haHda — hvíta mann-
kynið eins og það eitt sinn var
nefnt í kennslubókum. Þeir
nafa í langan tíma haldið upni
einskonar sýnikennslu fyrír
okkur: blóðugri sýnikennslu í
því hvað er að vera maður —
og hvar það getur kostað.
Þvi vorum við — hvíti mað-
urinn — nefnilega búin að
gleyma í auðsæld okkar, sjálfs-
ánægju og hroka; við héldum
]>að væri að vera saddur —
jafn vel ofsaddur — þegar meiri-
hluti mannkyns hungrar, búa í
fullkomnum húsum — jafnvel
offullkomnum — þegar meiri
hhiti mannkyns hefur ekki þak
yfir höfuðið, eiga nógu góða
farkosti þegar meiri hluii
mannkyns á ekki skó á fæt-
uma, gefa bömum okkar ffn-
ar jólagjafir begar önnur böm
. fá ekkert í jólagjöf nema
kannski dauðann; i einu orði
sagt: við héldum það vera vel-
megun — á kostnað meiri hluta
mannkyns.
Léf Tolstoj bréf...

Dag einn í apríl árið 1909
varð uppi fótur og fit í húsi
einu í borginni Vilnius. Þang-
að barst bréf frá Jasnaja
Polnaja, frá þeim rithöfundi
sem þá bar hæst í rússnesk-
um bókmenntum og þótt víð-
ar væri leitað: Léf Tolstoj.
Bréfið var stílað til eins af
íbúum hússins, sem hafði áð-
ur sent Tolstoj gamla bréf og
hljóðaði svo:
„Sú ósk yðar að gerast rit-
höfundur er afleit. Að vilja
verða rithöfundur það þýðir
að láta sig dreyma um frægð
meðal manna. Þetta sprettur
af hinni illu hvöt hégóma-
skaparins. Það er aðeins eitt
sem menn eiga að keppa að:
að vera góður maður, særa
engan, dæma engan, hata
engan, en láta sér þykja
vænt um alla.
Léf Tolstoj".
Sá íbúi hússins sem fékk
þetta merkilega bréf hét Serg-
ei Ermolínskí, aðeins átta ára
gamall drengur, sem hafði
orðið yfir sig hrifinn af sög-
um Tolstojs og skrifað gamla
manninum og látið í ljós þá
ósk sína að verða frægur rit-
höfundur eins og hann.
Ermoflínski fór reyndar
ekki að heilræðum Tolstojs,
en gerðist þegar hann óx úr
grasi málsmetandi leikrita-
skáld í landi sínu. Hann
hefur nú launað Tolstoj til-
skrifið með því að setja sam-
an kvikmyndahandrit um sið-
ustu ævidaga skáldsins árið
1910. En eins og marga rek-
ur minni til voru þeir mjög
sögulegir, ýmsar andstæður í
einkalífi Tolstojs og þver-
stæður í kenningakerfi hans
hröktu hann á einkennilegan
flótta frá heimih síná í Jasn-
aja Polnaja, og lézt hann á
þeim flótta, háaidraður mað-
ttr.
«>-
Svo sýnir þessi þjóð og sann-
ar okkur — að það er ekkert
af þessu. Ef hún áliti það vera
eitthvað af þessu væri hún
löngu búin að semja frið fyrir
tíollara. f stað þess heldur hún
áfram að lifa — og deyja —
fyrir eitthvað sem við höfum
týnt.
Dag eftir dag, ár eftir ár —
jefnvel á sjálfum jölunum —
megum við horfa upp á það
rugluð og samvizkuslegin hvern-
ig þetta íólk fórnar Iffinu fyrir
einhverja okkar óþekkta stæ”ð
— og afsannar þar með gildi
alls þess sem við héldum vera
sjálft lífið.
Það liggur við að hægt sé oð
efast um að þetta sé fólk af
holdi og blóði. Enda mun
Bandaríkjamönnum vera farið
að finnast sem þeir séu aðberj-
ast við drauga — berjast í dag
við afturgöngur þess fólks sem
þeir drápu í gær.
Og hvað þá um morgundag-
inn . . . ?
Það virðist sama hvað mesta
herveldi sögunnar kostar til af
sprengjum og hermönnum —
alltaf eru þeir jafn fjarri því
að sigra þessa litlu og fátæku
þjóð með hugsjónirnar stóru.
Aðeins kjarnorkusprengjan er
geymd — af ótta við sjá.'lfsmorð.
Hvemig þær hugsjónir eru
getur hver ykkar svarað fynr
sig, látið sig renna grun í það
a.m.k. Það er ekki vafi á því
að þetta fólk veit það sjálft.
Þær em því veruleikinn sjálf-
ur. Maður freistast til að segja
meira en veruleikinn — meira
virði en sjálft lífið.
Aldrei hefur heimurinn verið
vitni að þvílíku baráttuþreki,
þvílíku hugrekki, þvilíku æðru-
leysi í návist dauðans . .
kvenna, barna, manna.
Eigum við svo enn að spyrja
hvað sé að vera maður —
hverjir séu menn?
Við héldum okkur vera menn
þegar við börðumst við nazista
og kölluðum það heimsstjrrjöld.
Nú er það komið í iljós að við
börðumst við sjálfa okkur — og
töpuðum. Nú emm við nazist-
arnir og vitum ekki hvað við
eigum að kalla þetta stríð. Við
getum ekki kallað það þjóðar-
morð þegar við höfum aldrei
séð jafn lifandi þjóð — það
leyfist okkur einfaldlega ekki.
En ef til vill verður það síðar
kallað stríð milli hugsjóna og
hugsjónaleysis.
Nei — við stóðum ekki að
þessum mótmæilum fyrir Víet-
nama.
Við stóðum fyrir Bandaríkja-
menn — hvíta manninn í oikk-
ur sjálfum — samherja ókkar í
tveim heimsstyrjöldum, her-
menn Krists, mestu lýðræðis-
þjóð í heimi og ég veit ekki
hvað og hvað. Við viljum
hjálpa þeim — hjálpa þeim til
að tapa þessu stríði. Þeir eru
þeir einu sem við getum hjálp-
að. Hjálpað þeim — innan frá
— til að viðurkenna að þeir
hafa rangt fyrir sér í öllu —
r.ema því að tapa. Hjálpa þeim
áður en þeir eyðileggja sig sem
þjóð og draga okkur öll niður
í svaðið til sín — endanlega.
Við þekkjum miblu verðugri
verkefni þtíim til handa en að
murka niður þessa fuUhuga. Þó
ekki væri nem» að rétta hlut
svörtu þegrxanna í heimaland-
inu — áður en það er eirrnig
um seinan.
Vopn okkar er þeirra eigin
samvizka. Hin kristna sam-
vizka — sem ef til vili ætti
fremur að nefina samvizfculbit.
Tilkomin vegna framferðis
hváta mannsins f hcámiraam um
al<teraðrr.
Rómverjar höfðu ekki sam-
vizkubit vegna herleiðangra
sinna, morða sinna, sigra sinna,
Þetta hefur þó hvíta manninum
farið fram síðan: Hann hefur
samvizkubit af óréttlæti sínu,
lygum sínum og morðum.
Bandariska þjóðin þjáist af
samvizkubiti — jafnvel sjálf
ríkisstjórnin: það sést af rétt-
lætingarherferðum hennar.
Það stoðar hana ekki að
hrópa með ölílum áróðursbörk-
um sínum: kommúnisti komm-
únisti. Skjóta síðan í allar átt-
ir. Það skelfir ekki þessa ská-
eygu djöfla. Það skelfir okkur
sjálf og gerir sjálft orðið
kommúnisti að réttlæti — sem
hrépar daga og nætur inn i
samvizku okkar.
Við getum ekki efazt um ó-
léttlæti þessa stríðs af hálfu
Bandaríkjamanna — sízt á
sjálfum jólunum. Þar er þýð-
ingarlítið að færa að því rök.
Það hefur ótal sinnum verið gert.
Þeir sem hafa ekki gert sér
Ijóst hvoru megin réttlætið er
gera það ekki fyrir áhrif neinna
raka. Þá vantar einfaildlega
réttlætiskennd. Það sem jóla-
guðspjallið hefur ekki getað
Ingimar Erlendur Sigurðsson
kennt þeim verða þá Víetnain-
ar að kenna þeim.
Ef ekki þeir — þá einhverjir
aðrir.
Stríð hugsjóna gegn hug-
sjónaleysi heldur áfram eins og
það hefur gert frá upphafi. Því
lýkur ekki fyrr en allir menn
eru orðnir eitt eða síðasti mað-
urinn fallinn.
Tap Bandaríkjamanna og sig-
ur víetnömsku þjóðarinnar væri
okkur sigur — sigur mannsins
í sjálfum ókkur.
Gleðileg jól.
starfað hafa
slökkviliðinu.
Ráðnir voru Guðbrandur Boga-
son vélvirki, Miðtúni 10, Gunn-
laugur Hjálmarsson verkamað-
ur, Reynihvammi 20, Kópavogi,
Kristinn Jónsson húsasmiður,
Hrísateigi 15, Ragnar Guðmunds-
son froskkafari, Reynimel 94,
Þorkell Guðmundsson bílstjóri,
Kópavogsbraut 4.
Staða fastafull-
trúa Islands í
Bonn lögð niður
Utanríkisráðuneytið hefur á-
kveðið, að frá og með 1. janú-
ar 1968 skuli sendiráðið í Par-
ís annast gæzlu hagsmuna ís-
lands hjá Evrópuráðinu. Sam-
tímis er felld niður staða sér-
staks fastafulltrúa með aðsetri
í Bonn.
Falskar ávísanir
PARXS 30/12 — Lögreglan í
Paris tilkynnti í gær að hún
hefði komið upp um alþjóðleg-
an bófaflokk, sem hefur selt
falskar ávisanir fyrir um 50
miljónir króna í Evrópu og
Arabalöndunum. Fjórir Italir,
þrír menn og ein kona, hafa
þegar verið handtekin og telur
lögreglan að þau hafi einn’g
verið að verki í Bandaríkjunum
og í Suður-Afríku. Ávísanimar
eru stílaðar á kanadískan banka.
Frumhlaup Hannibals
f síðasta tbl. Austurlands,
málgagns Alþýðubandalagsins
á Austurlandi, birtist eftirfar-
aridi grein eftir ritstjórann,
Bjarna Þórðarson bæjarstjóra,
um fund miðstjónnar Alþýðu-
bandalagsins í nóvembermán-
uðu s.H.;
*
Framkoma formanns Alþýðu-
bandalagsins, Hannibals Váldi-
marssonar, á nýlega afstöðnum
fundi miðstjórnar samtakanna,
hefur orðið tilefni nokkurra
umræðna og að sjálfsögðu hafa
andstæðingar Alþýðubandalags-
ins reynt að notfæra sér þetta
dæmalausa frumhlaup for-
mannsins til að reyna að sá
sæði sundrungar i raðir Al-
þýðubandalagsmanna.
Ég var á umræddum mið-
stjórnarfundi og þykir rétt að
skýra frá því sem gerðist, eins
og það kom mér fyrir sjónir.
Eins og lög gerá ráð fyrir,
setti formaðurinn fundinn og
stjómaði kjöri fundarstjóra.
Kosinn var í einu hljóði Finn-
ur Torfi Hjörleifsson, sem mér
er sagt að sé ákveðihn stuðn-
ingsmaður Hannibals. Þú skyldi
kjósa varaforseta. Stungið var
upp á Hjörleifi Guttonmssyni.
Bjöm Jónsson, alþingismaður
stakk þá upp á Ingólfi Áma-
syni á Akurcyri, en Hjörleifur
hlaut mildu fleiri atkvæði-
Þá skyldi kjósa þrjár þing-
nefndir. Framkvæmdastjórnm
hafði komið sér saman um
uppástungu og voru þeir Bjöm
og Hannibal báðir á fundi
stjómarinnar, er uppástungur
vom gerðar og hreyfðu ekki
mótmælum. Þrátt íyrir það
gerir Hannibal nýjar tillögur,
sýnilega í þeim tilgangi ein-
um að skapa illt andrúmsloft á
fundinum og tefja störf hans.
Þegar kosningum loks var
lókið, flutti HannibaJ tveggja
tíma ræðu, sem vera átti um
stjómmálaviöhorfið. — Ræðan
fjallaði þó ekki nema að li.tlu
leyti um það efni. Fyrsti hálf-
timinn fjallaði að mestu um
síðustu atburði í stjómmálun-
um og viðbrögð verklýðshreyf-
ingarinnar. Var Hannibal sýni-
efst í huga að ré'ttlæta
afstöðu sina sem forseti Al-
þýðusambandsins, en frammi-
staðaj hans á þeim vettvangi
hefur valdið mikilli óánægju
meðal launþega. En ekki meira
um það að sinni.
Þá sneri Hannibal sér að
innbyrðis átökunum í Alþýðu-
bandalaginu og lýsti frá sínu
sjónarmiði klofningnum í sam-
tökunum í Reykjavík við kosn-
ingamar fyrr á árinu. Var það
gömul og slitin plata.
Þá vék Hannibal að sam-
starfinu innan æðstu stofn-
ana samtakanna, framkvæmda-
stjómar og þingflokks. Var
það einn samfelldur harma-
grátur yfir meðferðinni á
Hannibal og stuðningsmönn-
um hans- Hann — Hannibal
Valdimarsson — var ekki kos-
inn formaður framkvæmda-
nefndar. — Hann — Hannibal
Valdimársson — var ekki kos-
inn formaður þingflokksins.
Hann — Hannibal Valdimars-
son — var ekki kosinn í Norð-
uriandaráð o.s.frv. í sama dúr.
Hinsvegar lét Hannibal undir
höfuð leggjast að geta þeirra
starfa, sem honum og hans
fylgjendum hafa verið falin, en
eins Og sýnt var fram á síðar
á fundinum, er síður en svo, að
beiiæa hlutur hafi verið fyrir
borð borinn.
Ekki lét Hannibal eitt orð
falla í þá átt að um málefna-
legan ágreining væri að ræða
innan Alþýðubandalagsins. Hér
var aðeins um að ræða særða
metorðagimd og hégómaskap.
Mín skoðun er sú, að ekki
sé rétt að fela sama manni að
gegna öllum æðstu trúnaðar-
störfum í samtökunum. Ég
hefði h*lið rangt að fela jafn
önnum köfnum manni og for-
maður Alþýðubandalagsins er,
formennsku í framkvæmda-
stjóm og þingflokki.
Fyrirfrám var ákveðið, að
fundurinn stæði ékki lengur en
til kl. 7. Hannibal gætti þess
vandlega, að ljúka ræðu sinni
á mínútunni kl. 7 svo engin
hætta væri á andsvörum.
I lok ræðunnar lýsti Hanni-
bal yfir því, að harm mundi
ekki mserta aftur á ftmdinum.
Stóð þá upp Bjöm Jónsson og
mælti eitfchvað á þá leið, um
leið og hann renndi fránum
sjóníim yfir salinn, að liklega
væru fleiri hér irani, sem vildu
taka undir þessi orð. Viku þeir
síðan af fundi, Bjöm og Hanini-
bal, og fylgdu þeim fjórir Ey-
firðingar, tvö böm Hanrnbals,
einn ísfirðingur og einn Sel-
timingur.. Samtals viku því al
fundinum 10 manns af 50—60
sem fundinn sátu.
Daginn eftir var svo fundi
fram haldið, eins og ékkert
hefði i skorizt. Var þar mikil
eindrægni ríkjandi og menn
staðráðnir í, að láta ekki at-
burði dagsins áður á sig fá,
en leggja sig fram um að efla
samtökin.
Hinir brotthlaupnu reyndu
mikið til þess að fá fundar-
menn, sem þeir töldu sér
hlynnta. til að mæta ekki á
fundinum síðari fundardaginn,
en varð nákvæmlega ekkert
ágengt. En þeir komu sjálfir
saman til fundar til þess að
ráða ráðum sínum. Þar var
þeirri hugmynd hreyft að
kljúfa Alþýðubandalagið, en
lítinn hljómgrunn fékk sú til-
laga-
Það er ekki ofmælt, að flest-
ir fundarmenn voru undrandi
á framkomu Hannibals. Fyrst
heldur hann langa ræðu og
ber samstarfsmenn sína þung-
um sökum. Síðan hleypur
hann út og neitar að hlýða á
andsvör þeirra, sem fyrir sök-
um voru hafðir, og neitar líka
að eiga viðræður við miðstjóm-
armenn, sem sumir voru langt
að komnir, á fyrsta eiginlegum
miðstjómarfundi Alhýðubanda-
lagsins. Sérstaklega þétti þetta
einkennileg framkoma, þar
sem aðalverkefni fundarins var
að taka ákvörðun um að
breyta Alþýðubandalaginu í
formlegan stjómmálaflokk. Sú
framkoma gefur fyllstu ástæðu
til þess að efast um, að Hanni-
bal og stuðningsmönnum hans
sé það mikið áhugamál að hað
skref verði stigið. Þeir virðast
kunna vel óbreyttu ástandi,
sem öðmm finnst óþolandLi með
öllu. B.Þ.
i
i