Þjóðviljinn - 23.02.1968, Síða 4

I
4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN — Föstudagur 23. febrúar 1968.
Crtgeíandi: oamemingarflokkui alþýðu - Sósíalistaflokkurinn.
Ritstjórar: Ivar H. Jónsson. (áb.). Magnús Kjartansson.
Sigurður Guðmundsson
Fréttaritstjóri: Sigurður V. Friðþjófsson.
Auglýsingaslj.: Sigurður T Sigurðsson
Framkvstj.: Eiður Bergmann
Ritstjóm. aígreiðsla. auglýsingar prentsmiðja: Skólavörðustig 19.
Sími 17500 (5 línur). — Áskriftarverð kr 120.00 á mánuði. —
Lausasöluverð krónur 7.00
Viðskipta- og þróunarmál nú til um-
ræðu á heimsráðstefnu í Nýju Delhi
Stofnað til étaka
J-Jverjir hafa stofnað til verkfalla ef þau verða nú
í imarzbyrjun vegna einróma kröfu verkalýðs-
hreyfingarinnar um verðtryggingu á kaupið?
Hverjir stofnuðu til ófriðar á vinnumarkaðinum
árin 1960-1964? Það skyldi þó ekki vera, að þeir
sem til verkfallanna stofna nú séu Bjami Bene-
diktsson, Emil Jónsson, Gylfi Þ. Gíslason, Ing-
ólfur Jónsson, Magnús Jónsson, Eggert G. Þor-
stemsson, Jóhann Hafstein og afgangurinn af þing-
mannaliði Sjálfstæðisflokksins og Alþýðuflokks-
ins? Það eru þessir menn sem að ráði kreddufræð-
iriga sinna í efnahagsmálum afnámu einhliða og
g'egn mótmælum allrar verkalýðshreyfingarinnar
þá verðtryggirígu kaups sem alþýðusamtökin
knúðu fram í júnísamningunum 1964. Með þá
verðtryggingu að forsendu hafa kaup- og kjara-
samningar verið gerðir síðan, og þessi ákvæði hafa
fært verkamönnum og öðmm launþegum 19%
kauphækkun frá 1964, til samræmis við aukna
dýrtíð. Núverandi stjórnarflokkar byrjuðu á því
að afnema verðtryggingu kaupsins, enda var það
trúaratriði kreddufræðinganna í efnahagsmálum
að vandi verðbólgunnar væri leystur ef tækist að
„taka vísitöluna úr sambandi“. Reyndin varð, að
verðlagið hélt áfram að æða upp á við, og kaup-
máttur láunanna hrapaði. Verkalýðsfélogin urðu
að berjast linnulausri baráttu og hreyfa kaup- og
kjarasamninga allt að þrisvar á ári til að. hamla
gegn rýrnun kaupmáttarins. Verðtrygging kaups-
ins hefur alveg. tvímælalaust áhrif í þá átt að
auka friðarhorfur á vinnumarkaðinum og horfur
á samningtim til lengri tíma, ef kæmist á sæmi-
lega eðlilegt ástand í verðlagsmálum. Það sást eftir
_að ríkisstjórn íhaldsins og Alþýðuflokksins taldi
sig tilneydda að hverfa frá kenningu kreddufræð-
inganna og semja um verðtryggingu kauþs á ný
í júnísamningunum 1964.
]^ú hafa Bjarni Benediktsson og Gylfi Þ. 'Gísla-
son hins vegar afnumið verðtrygginguna sem
samið var um í júnísamningunum 1964. Það er ein
fólskulegasta og óskynsamlegasta árás á verka-
lýðshreyfinguna sem afturhaldið á íslandi hefur
lengi gert. Verkalýðshreyfingin mótmælti árás-
inni. Hún hefur saimþykkt einróma á Alþýðusam-
bandsþingi og þingi Verkamannasambands íslands
að verkamenn og aðrir launþegar uni því ekki að
sá ávinningur langvarandi baráttu sem verðtrygg-
ingin var sé gérður að engu með ákvörðun skamm-
sýnnar afturhaldsStjórnar. Ekki væri óeðlilegt að
menn teldu, að þrír ráðherrar Alþýðuflokksins og
sex Alþýðuflokksþingmenn í viðbót hefðu getað
frætt Bjarna Ben og íhaldskumpána hans'um hug
verkalýðshreyfingarinnar til slíkrar árásar, afnáms
verðtryggingar kaupsins. En Alþýðuflokkurinn á
Alþingi lét hafa sig til þess að svipta verkamenn
og aðra launþega því öryggi og réttlæti sem í verð-
tryggingunni felst. Verði hér verkföll í marzbyrj-
un eru þeir ekki torfundnir sem til þeirra hafa
stofnað. Ráðherramir og alþingismennirnir sem af-
námu verðtryggingu kaups, samkvæmt ráðum
kreddufræðinga ríkisstjómarinnar, hafa stofnað
til þeirra átaka sem þarf til að heimta hana aftur.
— s.
Bæði vanþróuðu löndin og
iðnaðarríkin leggja mikla á-
herzlu á veigamesta viðburftinn
í starfi Sameinuðu þjóðanna á
þessum vetri og vori, þ.e.a.s.
aðra alheimsráðstefnu um utan-
ríkisverzlun og þróunarmál (U
NCTAD) scm haldin er í Nýju
Delhi frá 1. febrúar til 25. marz,
Báðir hópar leggja fram á-
kveðnar tillögur um leiðir sem
geri vanþróuðu löndunum fært
að komast út úr síversnandi
neyðarástandi. I hinum svo-
nefnda Alsír-sáttmála sinum
fara vanþróuðu iöndin fram á
almenn tollfríðindi fyrir út-
flutning sinn á iðnaðarvörum
til iðnaðarlandanna næstu 20
árin, og kannski lengur. Iðnað-
arlöndin hafa afráðið að bjóða
vanþróuðu löndunum slíkt for-
gangskerfi, ep tii styttri tíma:
Dregið verði úr fríðindunum á
tíu ára tímabili.
Um 1400 þátttakendnr frá 132
aðildarríkjum UNCTAD sitja
ráðstefnuna, sem var sett að
viðstöddum þeim frú Indíru
Gandhi, 1 forsætisráðherra Ind-
lands, og U Þant, framkvæmda-
stjóra Sameinuðu þjóðanma,
sem bæði héldu ræður við það
tækifæri.
Á dagskrá ráðstefnunmar eru
19 höfuðumræðuefni. Yfirleitt
má segja að tilgangur ráðstefn-
umnar sé i fyrsta lagi sá að
kanna ástandið eins og það er
nú og gamga úr skugga um,
hvaða afleiðingar það hefurfyr-
ir framkvæmd tillagnamma frá
fyrstu ráðstefnunni um utan-
ríkisverzlun og þróumarmál,
sem Haldin var 1964. 1 öðru
lagi er leitazt við áð koma á
*
..r,.
AstandiB í þróunarlöndunum
• Matvælaöflun rúmnl. miljarðs
manna í vanþróuðu löndun-
um verður æ erfiðari og i-
skyggilegri vegna ríkjandi tj-
hneiginga í alþjóðlegum efna-
hagssamskiptum.
• Tekjur á hvern íbúa iðnaðar-
landanna aukast um 60 doll-
ara árlega en í vanþróuðum
Tímarifið Skák að
18. árið
Tímaritið Skák, síðasta hefti
árgangsins 1967, er nýkomið út
og flytur það að vanda frásagn-
ir og skákir frá mörgumi inn-
lendum og erlendum mótum. Af
helztu rnótum sem fjallað er
um í blaðinu má hefna Haust-
mót Tafifélags Reykjavíkur 1967,
Millisvæðamótið í Sousse 1967,
Skákþing Reykjavíkur 1967,
Mjnningarmót Caj>ablanca á
Kúbu 1967 og Heimsmeistaraimót
unglinga 1967. Þá eru greinar í
blaðinu um Evrópukeppni íbréf-
skák 1965—1967, húsnæðismál
skákhreyfingarinnar, skák-
kennslu Bréfaskóla SÍS og ASl
og beztu skákmenn heimsins ár-
ið 1966- auk smærra efnis.
Með þessu hefti lýkur 17. ár-
gai.gi Skákar en fyrsta hefti á
þessu éri mun nú í þann veg-
inn að koma út. Útgefandi og
ritstjóri Skákar er Jóhann Þórir
Jónsson.
Skíðaþiag á Akur-
eyri 12. apríl
1 frétt frá Skíðasambandi fs-
lands segir að skíðaþing verði
haldið ó Akureyri föstudaginn 12.
apríl n.k. Málefni sem óskað
er eftir að tekin verði fyrir á
skíðaþingin-u ,skulu hafa borizt
stjóm SKl mánuði fyrir þingið.
löndu-m nemur tekjuaukning-
in tæpum 2 dollurum á
mann árlega.
• Hlutur vanþróuðu landanna í
útflutningi heimsins minnk-
aði úr 27 prósentum 1953 nið-
ur í 19,3 prósent árið 1966.
• Kaupmátturinn af útflutn-
ingi vanþróuðu landanna hef-
ur síminnkað. Um miðjan
yfirstandandi ératug gátu
vanþróuðu löndin flutt inn
fyrir ákveðinn hluta af hefð-
bundnum útflutningi sínum
einum tíunda mi-na en 10 ár-
um áður.
• ’Rikisskuldir vanþróuðu land-
anna við önnur ríki jukust úr
10 miljörðum dollara árið
1955 upp f 40 miljarða árið
1966. Afborganir af skuldu-m
nániu árlega háifum miljarði
dollara um miðjan síðasta
áratug. Nú nema þær fjórum
miljörðum, sem jafngildir
öllum óafturkræfum fjárfram-
lögum til þeirra. Verði ekki
breyting á þessu munu af-
borganir af lónum vanþró-
uðu landanna nema gervallri
aðstoðinni við þau áður en
þessi áratugur er úti.
• Nútfmatækni gerir of stórar
kröfur til fjármagns og kunn-
áttu til að vanþróuðu löndin
geti hagnýtt sér hana á rétt-
an hátt. Auk þess tælir hún
þá fáu sérfræðinga, sem van-
þróuðu löndin hafa eignazt,
burt.
• Iðrjaðarlöndin hafa aukið
tollvemd sína gegn ýmsum
þeim landbúnaðarafurðum
sem auðveldast er að rækta í
vanþróuðum löndum.
• Matvælaframleiðsla í vanþró-
uðum löndum hefur í stórum
dráttum staðnað á sama tíma
og fólksfjölgunin er ókaflega
ör. Þetta hefur stuðlað að
enn meiri vannæringu og
rangnæringu en þegar þegair
var fyrir hendi. Þegar fram-
leiðsla og verzlun truflast þar
á ofan af ýmsum orsökum,
verður hættan á alvarlegum
matvælaskprti ískyggileg.
• Þær ályktanir, sem gerðar
voru á fyrstu alþjóðaráð-
stefnu 'um utanh'kisverzlun
og þróunarmál (UNCTAD) ár-
ið 1964, hafa ekki veriðfraim-
kvæmdar. Engir nýir við-
. skiptasamningar ( hafa verið
gerðir um hráefni, sem skipta
vanþróuðu löndin miklu máli.
• Háir skattar eru enn lagðir
á mikilvægar útflutningsaf-
urðir vanþróuðu landanna. •
• Iðnaðarlöndin framleiða æ
fleiri gervivörur, en það leið-
ir til þess að markaður verð-
ur æ þrengri og verðlag æ
• lægra fyrir landsnytjar van-
þróuðu landanna.
• Aukinn útflutningur vanþró-
uðu landana til hinna sósíal-
ísku iðnaðarlanda ber minni
árangur en efni standa til
vegna hinna háu tolla sem
lagðir eru á þennan útflutn-
ing.
• Þrátt fyrir ríkjandi einhug
um, að iðnaðarlöndin eigi að
verja einu prósenti af þjóð-
artelcjum sínum til hjálpar
við vanþróuðu löndin, hefur
þessi aðstoð staðnað í ' end-
anlegúm tölum og hlutfalls-
lega dregizt saman. Árið 1961
nam aðstoðin • 0,87 prósenti af
brúttó-þjóðarframleiðslu iðn-
aðarlandanna, ,en 1966 var
hundraðstalan komin niður i
0,62.
• Þjóðir heimsins bera sameig-
inlega ábyrgð á þvi, að þessi
óheillaþróun verði stöðvuð.
Friður, framfarir og frelsi eru
ódeilanleg í heimi sem verð-
ur æ háðari innbyrðis sam-
vinnu og einingu. Þróun van-
þróuðu landanna kemur því
iðnaðarlöndunum einnig í
hag.
(Fná Sþ)
beinurn samningaviðræðum um
ákveðin efni, sem taka mætti
til afgreiðslu. Og í þriðja lagi
á ráðstefnan að reyna að kom-
ast að samkomulagi unq. hvern-
ig fjalla beri um langvinn
vandamál með jákvæðum og
uppbygilegum hætti.
Umræðuefni ráðstefnunnar
skiptast í 8 meginmélaflokka. 1
fyrsta málaflokki verður reynt
að skapa meiri eindngu um
viðskiptasambönd milli landa
með ólík efnahagskerfi og ólílrf
stjómarfar. 1 öðrum mélaflokki
er Tætt um alþjóðlega hráefna-
samninga og aðferðir til að ,
koma á meira jafnvægi á hirá-
efnamarkaði.
1 I
Iðnaðarvörurnar
Spumingin um forréttindi eða
frjálsan aðgang fullunninna
vara vanþróuðu landanna að
mörkuðum iðnaðarlandanpa er
meginþátturinn í þriðja mála-
flokki. Forgangsrétturinn,’ sem
mælt er með í Alsír-sáttmálan-
um, á að ná jafnt til allra van-
þróaðra landa, en má ekki hafa
í för .með sér að iðnaðarlönd-
in krefjist hliðstæðna hlunn-
inda í vanþróuðum löndum.
UNCTAD er falið að fram-
kvæma og hafa eftirlit með
hinu nýja kerfi. Tillögur iðnað-
arlandanna, sem samdar voru á
fundi Efnahags- og fnamfara-
stofnunarinnar (OECD) í París
í desember, eru í svipuðum dúr
og tillögur vanþróuðu land-
anna, en ekki eins langdrægar.
Auk þess gera þær ráð fyrir
ákveðinni vemd innlendra
framleiðenda í iðnaðarlöndun-
um.
Vandamál fjármögnunar og
beinnar hjálpar, sem fjallað er
um í fjórða málaflokki, taka
fyrst og fremst til spurningar-
innar um það, hvemig auka
skuli fjármagnsstraum einkaað-
ilja og ríkja til vanþróuðu land-
anna, bæta lánakjör og aðstoð-
ar, létta skuldabyrðamar og
finna raunhæfar leiðir til að
nýta innlent fjármagn. Enn-
fremur er tekin til handar-
gagns áætlun, sem Alþjóða-
bankinn hefur gert, um viðbót-
arfjárfestingu sem miði að því
að koma í veg fyrir, að fram-
faraviðleitni vanþróuðu land-
anna dvíni ef þau verða fyrir
ófyrirsjáanlegum útflutnings-
erfiðleikum.
Verzlunarflotar
Aukning á verzlunarflotum
vanþróuðu landanna er mikil-
vægt umræðuefni i fimmta
málaQokki undir fyrirsögninni
„ósýnileg verzlunarviðskipti".
Skrifstofa UNCTAD hefur lagt
fram skýrslu um farmgjalda-
skrár. Auk þess er rætt um’ að
korna á fót ráðgjafarstarfsemi
fyrir siglingar og vinna að því
að endurbæta hafnarmannvirki.
Verzlunarsamstarf milli van-
þróaðra landa jókst á árinu
1967. Þrjú austur-afrísk ríki,
Kenýa, Tanzanía og Uganda,
hafa undirritað sáttmála um
eflingu sameiginlegs markaðs
þeirra á milli. Forsetar ríkja
í rómönsku Ameríku létu þess
getið á ráðstefnunni í Punta
del Este, að þeir ihundu korna
á sameiginlegum markaði fyr-
ir árið 1985. Sömuleiðis héfur
miðað í rétta átt f samvinnu
Alsírs, Líbýu, Marokkós og Tún-
is, einnig í samstarfi írans,
Pakistans og Tyrklands (sam-
vinnusáttmálinn) og loks í sam-
vinnu Arabíska sambandslýð-
veldisi-ns, Indlands og ’Júgóslav-
íu.
i