Þjóðviljinn - 27.02.1968, Blaðsíða 4

4 SlÐA — ÞJÓÐVruri'NN — Þriðjudagur 27, febrúaæ 1968.

Otgefandi: éameiningaríioklíui aiþyðu - Sósialistatlokkurinn.
Ritstjórar: Ivar H. Jónsson. (áb.). Magnús Kjartansson.
Sigurður Guðmundsson.
Fréttaritstjóri: Sigurður V. Friðþjófsson.
Auglýsingastj.: Sigurður T. Sigurðsson
Framkvstj.: Eíður Bergmann
Ritstjórn. afgreiðsla. auglýsingar prentsmiðja: Skólavörðustig 19
Sími 17500 (5 linur). — Áskriftarverð kr. 120.00 á mánuði. —
Lausasöluverð krónur 7,00.
Grundvallaratríði
Jjegar ríki öðlast fjárhagslegt bolmagn taka þegn-
arnir að gera til þeirra óhjákvæmilegar félags-
legar kröfur, og þjóðfélög eru réttilega talin þeim
mun fullkomnari serri þau raekja betur félagslegar
skyldur sínar. Á því svið; mótast grundvallarregl-
ur sem verða svo sterkar að hver ríkisstjóm verð-
ur að taka tillit til þeirra í athöfnum sínum. Verk-
efni af þessu tagi eru til að mynda almennt skóla-
kerfi, heilbrigðisþjónusta, almannatryggingar,
samgöngur o.s.frv., en kröfur um félagslega þjón-
ustu á þeim sviðum eru taldar svo sjálfsagðar að
engri stjórn kemur til hugar að hafna þeim í sæmi-
lega fjáðum löndum. Að sjálfsögðu eiga ríkis-
stjómir einatt í erfiðleikum með að rækja hlut-
verk sitt á þessum sviðum, en komi til slíkra örð-
ugleika er þeim talið skylt að breyta stefnu sinni
til þess að geta rækt hin félagslegu grundvall-
arverkefni.
Jjau atriði sem nú ber hæst í kjarabaráttu á ís-
landi eru af sama toga spunnin. Kröfurnar um
fulla atvinnu og verðtryggingu launa eru félags-
leg grundvallaratriði sem ekki á að hvika frá í
sæmilega auðugu þjóðfélagi. Þessi atriði hafa að
vísu ekki hlotið jafn almenrna viðurkenningu enn-
þá og þau sem fyrr voru talin, en engu að síður
hefur þróunin hvarvetna miðað að því að gera
þessi verkefni að forsendum hverrar ríkisstjórnar.
Við íslendingar höfum á undaufömum árum hælt
okkur af sæmilegu atvinnuöryggi og verðtrygg-
ingu launa; Bjami Benediktsson hefur talið þessi
atriði einhver mestu ágætisverk sem hann hafi
urunið á stjómarferli sínum; og frá þessum sjón-
armiðum mega landsmenn ekki hvika. Hér þarf
að drottna almenningsálit sem geri það jafn fr^leitt
að hrófla við réttinum til atvinnu og umsaminna
lauma og að ætla að leysa tímabundna efnahags-
örðugleika með því að leggja niður skólakerfið.
Ekki skal dregið í efa að það sé nokkurt vanda-
mál fyrir ríkisstjóm og atvinnurekendur um
þessar mundir að standa við þessi félagslegu
grundvallaratriði, en þá ber þeim aðilum að breyta
stefinu sinni og starfsaiðferðum á þann hátt að þeim
takist að leysa vandann. Við megum ekki gleyma
þeirri staðreynd að þrátt fyrir. örðugleikana að
undanfömu, eru þjóðartekjur íslendinga nú meira
en þriðjungi hærri en þær voru í upphafi þessa
áratugs, og við emm enn í hópi auðugustu þjóðfé-
laga í heimi. Slíkt þjóðfélag hefur fjárhagslegt bol-
magn til þess að tryggja fulla atvinnu og verð-
tryggingu launa. Kröfur um þau réttlætismál eru
ekki óbilgirni heldur sjálfsagt viðhorf allra þeirra
sem vilja að íslendingar ræki félagslegar skyldur
sínar á sómasamlegan hátt. — m.
Ég komst snemma í kymni
við fátsekt og atvixmuleysi sam-
borgara mirma. Ég átti þá
heiima í smá fiskiplássi á ut-
anverðu Snæfellsnesi. Vinna
var árstíðabundirt. Á vetrum
var stumdaður sjór á opnum
vélbátum. Hafnarskilyrði voru
slæm og það sem gert var í
þá átt, sem lítið var, tóm enda-
leysa. Nú líkjast þessi hafnar-
mannvirki mest fjárréttum
austanbænda.
Breiðafjörður er gjöfull til
sjávar, gullkista allskonar fisks.
Skilningur vaidhafa og íhalds
(því þeir hafa þar haft lengst
völd) á að nota sér beztu fiski-
mið landsins þjóðinni í hag, var
enginn. Vegur var enginn. All-
ur aðdráttur sjóleiðis. Allar
vörur voru bomar á baki.
Verkalýðsfélag var á staðnum.
Þeir sem í því voru voru kall-
aðir „bolsar“. Skilningur ásam-
tökum verkamanna var á lágu
stigi. Nú hefur þetta breytzt
sem annarsstaðar.
1 mínu ungdæmi var at-
vinnuleysi böl sem og i dag.
Þá gerðust þau tiðindi að við
reyndum að færa líf í verka-
lýðsfélagið með málfundum o.
fl. Ég man að aðalhvatamaður
þess var Skúli Guðmundsson, sá
ágæti kennari. Eitt mólefnið
sem rætt var, var atvinnuleys-
ið. Var rætt um spumingu sem
hljóðaði svo: Af hverju stafar
atvinnuleysi og eymd í heim-
inum? a. af óréttlátri fjármála-
stjóm eða b. rangri nýtingu
auðlinda og vinnuafls?
Þetta var erfið spuming fyr-
ir fiski- og verkamenn, lítið
skólaða, en við lærðum mikið
af að hugsa um hana og ræða.
Væri ekki tilvalið að þú, laun-
þegi góður, athugaðir þessa
spumingu í dag. Ef til vill
hefur þú álitið að til atvinnu-
leysis kæmi aldrei meir á ís-
landi. En í dag og á morgun
læðist vofa atvinnuleysisins
með stígandi hraða yfir byggðir
landsins.
Röng stefna í atvinnu- og
fjármálum hefur þegar kveikt
fyrsta neistann að atvinnuleysi.
Ef þú ert ekki á verði getur
þetta orðið að báli eymdar.
Braskaralýður allskonar veður
uppi í atvinnulífi okkar og að
honum virðíst hlúð eins og að
viðkvæmum gróðri af valdhöf-
um okkar. Valdhafar og brask-
aralýður þessa lands tala fjálg-
lega um skipulag og hagræð-
ingu, en hver er árangurinn?
Enginn. Sérfræðingar sóttir til
annarra landa og skýrslum
þeirra hrúgað upp en aldrei
birtar. Meðan allt þetta fer
fram milda braskarar jarðveg-
inn eins og ánamaðkar í moldu
til frekari spillingar í atvinnu-
lífi okkar.
Ég er byggingariðnaðarmaður
og um þann iðnað hefur verið
mikið rætt og ritað en lftið til
gagns. Hinum almenna iðnaðar-
manni hefur verið úthúðað í
blöðum (Mbl. og Vísi) og út-
varpi. Talið er að hann sé vald-
ur að þeim háa byggingarkostn-
aði sem hér er. Ráðizt hefur
verið á einstaka iðngreinar með
slíku offorsi og rökleysum að
slíks eru fá dæmi. T.d. eins og
skrif eins blaðamanns Vísis um
málara og Reynimelshúsin
frægu. Allt reyndist það rök-
leysa ein, en þó fékkst hann
ekki- til að leiðrétta umsagnir
sínar í sínu blaði eins og allir
menn myndu hafa gert sem
vilja héldur hafa það sem sann-
ara reynist. Hvemig stendur á
því að leiðin frá hinum al-
menna iðnaðarmanni að meist-
ara hans og húsabraskaranum
er ekki könnuð. Hvað veldur?
Eru þeir sem um þessi mál
hafa skrifað eitthvað í andleg-
um tengslum við á,ðurgreinda?
Sumir iðnaðarmenn vinna í á-
kvæðisvinnu en aðrir á tíma-
kaupi. Ákvæðisvinna hefur ver-
ið gagnrýnd. Hefur það verið
gert með rökum sem frambæri-
leg eru? Nei, öll skrif og um-
ræður hafa auðkennzt áf van-
þekkingu. Hefur þetta komið
fram þegar einhver hefur lagt
á sig að svara þessum postul-
um vanþekkingar og illmælgi.
Verðskrá málara (sem ég er
kunnugur) er byggð upp á sama
hátt og verðskrá Dana og
Norðmanna. Verðskráin hefur
kostað félögi-n bæði milkið fjár-
magn og mikla vinnu. Ef ríkis-
stjórnin hefði unnið jafn vel að
skipulagningu atvinnulífsins á
Islandi hefði hún eitthvað til
að stæra sig af.
Hér ó vinnusvæði málara í
Reykjavík, Kópavogi og Sel-
tjamarnesi eru fullgerðar 1100-
1200 íbúðir á ári. Flestar þess-
ar. íbúðir fá lán af almennu fé
en 20 prósent af þessum fbúða-
fjölda eru málaðar af málurum.
Stór hluti þessara fbúða er
byggður af húsabröskurum sem
selja gegnum fasteignasala sem
fær 25-30 þúsund fyrir sinn
snúð sem er álíka og kostar að
mála 100 fermetra fbúð. Þetta
borgar fólkið en gleður sig við
að geta málað sjálft. Því ber
ekki að neita að margir iðnað-
armenn hafa fallið í andleg
faðmlög við húsabraskarana og
orðið leppar fjárplógsmanna i
byggingariðnaði. Þetta ástand
hefur skapazt vegna þessa marg-
umtalaða „frelsis“ í athöfnum
sem núverandi valdhafar hafa
hlúð svo vel að í sinni stjóm-
artíð. Ef hið opinbera hefði haft
betra eftirlit með því fjármagni
sem það vedtir til húsnæðis-
lána, væru fleiri fbúðir byggðir
fyrir sömu fjárupphæð.
Sú skoðun. er rfkjandi hjá
frændþjóðum okkar að það fé
sem veitt er til húsbygginga
sikuli einnig vera til að við-
halda vinnu hjá þeim sem
byggingarvinnu stunda en ekki
vedtt í „hobby“-starf fyrir
væntanlega eigendur. 1 Norr-
köbing í Svfþjóð voru byggð-
\ ar 1500 íbúðir sl. ár sem nutu
lána bæjar og ríkis. Þær voru
afhentar fúllbúnar. Verktakar
\toru þrír og sáu þeir um alla
þætti framkvæmdanna. Þessar
íbáðir voru seldar á kostnaðar-
vecði og án milliliða. Norrköb-
ing er minni borg en Reykja-
vik en samt eru byggðar á
henirsar vegum 1500 íbúðir. Þeir
sem fara með þessi mál hér á
landí ættu að hafa það í huga
að á félagssvæði Málarafél. R,-
vfkur eru rúmir 100 málara-
sveinar sem eiga fullan rétt á
að þeim séu sköpuð sömu skil-
yröi til yinnu af hálfu hins op-
inbera sem öðrum þegnum
þessa velferðarþjóðfélágs.
Bkki ætti kaup mélarasveins-
ins að draga úr. Kaup málara
er 66 kr. pr. tíma, 3300 kr. fyr-
ir 50 stunda viku. Gera má ráð
fyrir 20 prósent hækkun sem
fæst vegna ákvæðisvinnu. Þetta
er allt. Við höfum engu að
leyna. Verðskráin fæst á skrif-
stofu okkar og geta allir fengið
hana keypta. Nú er svo komið
að stór hluti málara er atvinnu-
laus eða með stopula vinnu og
segja gamlir málarar að nú sé
hin gamla „normal“ tíð kom-
in aftur, sá tími sem þekktist
svo vel á árumum fyrir stríð;
Ef til vill er langþráðu talc-
marki sumna manna náð um
takimarkað atvinnuleysi. Nú er
svo komið eftir öll þessi vel-
gengnisár undanfaríð að við
veltum á barmi glötunair i
fjármálum. Alröng stjómar-
stefna og úrræðaleysi hefur
kyrkt rnargar iðngreinar hér á
landi. Jámiðnaður landsins 'er
í kalda koli. Smóiðnaður er all-
ur að leggjast niður vegna ó-
hófs í innflutnimgi erlends iðn-
vamings. 1 byggingariðnaði rík-
ir handahófskenmd ringulreið,
fjárskortur og skipulagsleysi.
Þegar íhuguð er þessi sorg-
lega staðreymd kemur í huga
mamms sagan góða um nýju föt-
in keisarans. Hafa fjármála- og
hagfræðivefarar fhalds og krata
blekkt okfcur? Hafa húsabrask-
arar, heildsalar og fleiri fengið
fötim í voðinni?
Að emdingiu vil ég hvetja alla
þá sem atvinnulausir eru að
skrá sig sem fyrst. Verum vel
á verði um hag okkar og barma.
Treystum samtök okkar með fé-
lagshyggju í þeirri baráttu sem
hlýtur að. bíða okkar á næstu
mánuðum.
A.C.
Sveitarstjómir Kópavogs, Hafnarfjarðar og Garðahrepps:
Syrjað verðí í vor á lagningu
Hafnarfiarðarvegarins
□ Á fundi sem bæjar-
stjórn Kópavogs boðaði til
með sveitarstjómum Garða-
hrepps og Bessastaðahrepps
og bæjarstjóm Hafnarfjarð-
ar 17. þ.m. til að ræða sam-
eiginleg hagsmunamál sveit-
arfélaganna var eftirfarandi
tillaga frá Ólafi G. Einars-
syni sveitarstjóra í Garða-
hreppi samþykkt einróma:
„Fundur sveitarstjómar-
fulltrúa í Kópavogi, Hafnar-
firði og Garðahreppi haldinn
17. febrúar 1968 í Kópavogi
beinir þeirri eindregnu á-
skorun til ríkisstjómarinnar,
að nú þegar á þessu vori
verði hafizt handa um end-
urlagningu Hafnarfjarðar-
vegar“.
□ Tillögunni fylgir eftir-
farandi greinargerð:
Undamfarin ár hefur æ bet-
ur komið í Ijós, hve þeir aðilar,
sem um Hafnarfjarðarveg þurfa
aö fara, eru afskiptir þeirri sjálf-
sögðu þjónustu, sem ætla mætti
að þeir ættu rétt á frá þeim
vegi, sem þjónustutækis. Vist er,
að umferð um vegiinn á sumuim
köflum er komin langt fram yfir
þau takmörk, sem talin eru há-
mark á vegi í slikum gæðaflokki.
Má þar einkum nefna hinar
miklu hindranir í Kópavogi á
ýhisum tímum dags, en ástandið
á þeim kafla vegarins sem lágg-
ur um Garðahrepp fer einnig
hríðversnandi vegna aukinnar
umferðar til þeirra hluta höfuð-
borgairsvæðisins, sena eru að
byggjast upp í Garðahreppi og
Hafnarfirði. Ekki er við öðru að
búast en ástandið versmi stónum
í þeám hluta vegarins næstu 3-4
árin, þ.e. á þeim tfma, sem ætl-
að ' er að endurlagnimg vegarins
um Kópavog taki.
Með sömu uTnferðarauikningu
og verið hefur undanfarin ár má
ætla, að umferð um Fossvogsbrú
yrði allt að 30 þús. bílar á dag
og yfir Kópavogslæk allt að 15
þús. bifreiðar á sólarhring, sem
er laingt yfir þvi marki, er veg-
urinn getur borið. Benda má á,
að nú þegar hefur orðið að setja
verulegar takmarkanir á hluta
vegarins gegnum Garðahrepp. Við
Engidal er ástandið vegna um-
ferðarinnar sýnu skárra þar eð
umferðin dreifist þar verulega.
Þar er vegurinn hins vegar verst-
ur.
Með vísum til ofanritaðs ber
nauðsyn til að gera eftirfarandi.
1. Hefja framkvæmdir og Ijúka
sem ailra fyrst endanlegri
vegargerð yfir Kópavógsháls.
2 Jafnframt hefja • framkvæmdir
við lagningu vestarf #khrautar
tvöfalds vegar gegnum Garða-
hrepp að Bngidal. Sú' braut
þarf helzt að vera tilbúin þeg-
ar árið 1969, svo að unmt verði
að hefja fraimkvæmdir við
eystri akbrautina og ljúka
henni árið 1970.
Samgöngumálaráðherra hefur
lýst því yfir, að hann. ætlist tál,
að Hafniarfjarðarvegur verði
kominm í endanlegt horf um það
leyti. Skilningur virðist þvi vera
fyrir hendi á æðstu stöðum um
þessa framkvæmd,
Fjárhagsatriði
HaSgt er að leiða að þvi rök,
að umferðin um veginn greiðd nú
í ríkissjóð um 120 þúsund krón-
ur á idag, eða. sem næst 44 milj-
ónir árlega. Er þá aðedns átt við
hlut rfkissjóðs af bifreiðqm og
rekstrarvörum þeirra, að frá-
dregnum 30 prósént tolli á þær
og eldsneyti þeirra, en það læt-
ur nærri að vera meðaltóllur á
innfluttar vörur hér á lamjdi.
Niðurstaða
Framangreind atriði sýna, að
brýna nauðsyn ber til að hefja
þegar í stað fraimkvæmdir við
Framhald á 9. síðu.
i
i