Þjóðviljinn - 10.04.1968, Blaðsíða 5

w
Miðvöfcudagiuir 10. aprtl 1968 — ÞJÓÐVTÍLJIiN!N — SÍÐA J
LEIKFLOKKUR LITLA SVIÐSINS:
Tíu tilbrigði
eftir ODD BJÖRNSSON
Leikstjóm, sviðsmynd og búningar:
BRYNJA BENEDIKTSDÓTTIR
Þad verður aö virða mér til
vorkuimar þótt umsögn þessi
um „Tíu tilt>rigði“, hið nýja
verk Odds Bjömssomar sem
frumsýnt var í Lindarbæ á
'pálmasunnudag verðd bæði
stutt og ómerkileg — leikritið
er ekki ann að en þáttur, fiutn-
ingur hans tekur tæpan Mukku-
tíma. „Tíu tilbrigði" aukatæp-
ast þær vondr sem ég haf
lengi gert mér um góða fram-
tíð Odds Bjömssonar sem leik-
sfeáld, en duaga ekki úr þeim
heidur — hann or enn umgur
að árum og oinskonar hirð-
skáld æskjunnar, og því htot-
skipti má hann vel una; í
annan stað er ýmsum hinum
eldri mönnium torveíldara að
hrífast af dramatísikum til-
rauwum hans. Skáldið hefur
sjálft sagt í blöðuxn að þóittur
svörin þannig vonum færri, og
raunar um þráiátar endurtekn-
ingar orða að ræða. „Tiu til-
þrigði“ er háðstegur skopleik-
ur um hjónaband og önnur
mannileg samskipti, ekiki tor-
ræður þótt eflaust megi skilja
á ýmsa vegu; ég ætla sízt af
öllu að í-eyna að skýra ætlan
höfundarins. Þar segir lítillega
frá ungum hjónum, eiginmað-
uirdnn er tónskáld og sení að
eigim áliti og ætlar sér að
sigra heiminn — Dg viti menn;
hann kann að spíla „Gamla
Nóa“ með einum fingri. Eigin-
konan fagna verður amðvitað
að þræla fyrir honum og krökk- f"
unium baki brobnu og kcimrjr
jafnon svo örþreytt heim að
hún getur ekfci á fótunum
steðið, en krefst þesis um leið
að hann elsfci sig yfirmáta og
Margrót Ilelga Jóhannsdóttir
þessd sé bæði absúrd og raun-
ssár í senn, og er eikki fjarri
lagi, og ber þó flest einkenni
alkunnra leikskálda fáránledka
óg framúrstéfnu, en áhrifa gæt-
ir úr ýmsum áttum. Stundum
er aðeins um þöglan látbragðs-
léik að ræða, hljómlist ogstíl-
féerðar hréýfingar og sjálf tál-
SKIPAÍUGCRB KIKISINS
M/s ESJA
fér austur um land til Seyðis-
fjarðar 17. þ.m. Vörumóttaka í
dag og árdegis á laugardag til
Breiðdalsvíkur, Stöðvarfj arðar,
Fáskrú ðsf j arðar, Reyðarf j arðar,
Eskifj árðar, Norðf jarðar og Seyð-
isfjarðar.
ofurheitt, en eimmitt þarsdend-
ur hnífurinn í kúnni. Hjónin
hemgja móður frúarinnar, að
vísu in eiflfigie, en hún gengur
afbur að vörmu spori, og loks
fer konan sjálf sömu leið;
morð þessi virðast lítt rök-
studd eða efciki, en yfir því
að sjálfsögðu eimber fásdnna að
kvarta. Það á eflaust fyrir
aumingja tónskáldinu að liggja
að búa með tveimur draug-
um, manni dettur ósjálfrátt í
hug „Ærsladraugurinn“ eftir
Noel Coward. Mér virðist auð-
sætt að Oddi Björnssyni hafi
sem oftar dottið gott 'efini í
hug og sum tiltæki hans eru
óneitanlega talsvert sikemmti-
leg og fyndin, en honum hef-
ur ekki tekizt að vinna til
hlxtar úr hinum skoplegu
stefjum, gæða þau fyllingu og
vemlega dramatísku lífi. Þátt-
urinn skiptist f möng önstutt
atriði og er sífellt verið að
siökfeva og kiveákja á ný, það
þykja mér smíðaiýti á leikn-
um. Klé það sem haft var á
sýningumnii rrriðri spilltti lika
fyrir, en er ekki sölk sikálds-
ims.
Leikendur eru aðeins þrír og
fiara allir vol með hlutvork
sín. Athyglin beinist mest að
eiginkonurmd, Margrétd Helgu
Jdhannsdótbur sem gefst í fyrista
sinn verúlegt tækifæri í Lind-
ambæ og notar það líka út
í æsar — gerviíleg og laglleg,
Mægilega alvarleg í orðum og
gerðum, þróttmikil og kann aö
leika á marga stnemgi. Ég héf
reyndar lengi vitaö að Mar-
grét væri hæfileikiuim búin,
eða aiffit frá því ég sá hana
leika Amöndu í „EimkailÉfi“,
Cowards uppi í MosMlssveit
fyrir átta árum. Ég hefði bú-
izt við því að tónsniiMingurinn
æfcti að vera yfirlætMegri og
tilgerðariegri en Sigurður Skúda-
son og leifcstjóriran gera hann,
en um þá hluti má deila. Sig-
urður leikur skemmti'lega og
notalega á sinn látlausa hátt.
öruggur og skýr í máli. Hlut-
verk móðurinnar er látbragðs-
leikur einn, en Auður Guð-
mumdsdóttir er í senn spaugi-
leg og beinlfnis óhuignanleg aft-
urgamiga og fatast hvergi tökin.
Leikstjóri er Brynja Bene-
diktsdóttir og skapaði einnig
sviðsmynd, gervi og búnimga,
öbul, áhugasöm og smekkvís á
flestan hátt; fárámleiki og
framúnstetfina er hdwni ungu
leiktoonu sýnilega vel að skapi.
Hjónin búa auðvitað í asríð
sérkennilegum húsakynnum,
það er hvítmáluðum pg auð-
um sexstrendingi með mjög
hallandi gólfi, hnittdlegit og vel
ummið venk. Klæðnaður hjón-
anna vökur ekdci síður athygli,
skrautlegir búningar og frum-
legir prýddir knipplingum og
falla prýöilega að gerð leiks-
ins; þaminig er Brynju sýndlega
margt til lista lagt. Um svo-
nefnd leikiMjöð annaðist Leif-
ur Þ<>rarinsson með sönmum á-
gæbum, tónldst hans er flutt af
segulbandi og á miktom Mut
að gegma. Ljósunum er eifihig
beitt af kosbgæfnd og smokk-
vísi.
Það er augljósara en frá
þurfi að segja að hér var að-
eins um hálft leikkvöld að
ræða og tæpast þaö, flokkur
hinna imgu leikenda hefði átt
að flytja amman þátt jafnlang-
an „Tíu tiílþrigðum“, enda af
nógu að tafca. En gestirnir tóku
viljann fyrir verkið, margir
hlógu óspart og skemmtu sér
hið bezta og klöppuðu mikið
fyrir hverju atriði. „Tíu til-
brigði" er síðaisba viðfangsefni
flrtkksins í Lindat-bæ á þessu
leikári. Ég vænbi þess að himm
efnilegi og áhugasami hópur
haldi starfi sfnu áfram, sýning-
ar hans i vetur eru aMrar æru
verðar og sipá góðu.
A. Hj.
Sviðsmynd úr ,,Tíu tiibrigðum": Margrét, Sígurður og Auður.
Að eiga inni hjá samtíðinni
Sagt frá því hvernig borgarstiórnaríhaldið snýst við tillögu
um að tekjulitlu öldruðu fólki sé sýnd svolítil tillitssemi
Eins og getið hefúr veríð í
frétbum, flutti Guðmundur Vig-
fússom, borgarfuUtrúi Alþýðu -
bamdalagsdns, tillögu á síðasta
borganstjórharfundi um að
borgin styrki áldrað fólk til að
sækja leiksýningar.
Tillagan var svohljóðandi:
„Borgarstjórnin ákveður að
gera ráðstafanir til að gefa
öldruðu fólki í borginni, sem
að mestu eða öllu er hætt störf-
um og hefur Iitlar eða engar
tekjur aðrar en ellilaun, kost á
að sækja sýningar leikhúsanna
við mun vægara verði en al-
mennt gerist, t.d. með allt að
helmings lækkun á aðgangseyri,
enda greiði borgarsjóður mis-
muninn samkv. nánari reglum,
er félagsmálaráð setur, en því
er jafnframt falið málið til
frekari undirbúnings og fra-m-
kvæmda."
1 framsöguræðu sinni sagði
Hutndngsmaður m.a.:
Efni tillögunnar er auðskilið
og ætbi ekki að þuirfa að hafa
um það mörg orð. Allir viður-
kenna nú orðið, a.m.k. í orði
kveðnu, að nauðsynlegt og rétt-
mæét sé að hlynna sem bezt að
gamla fólkiinu og glera því ell-
ima som léttbænasta.
Eitt þeirra atriða sem gefa
þarf gaum að í þe.ssu sambandi
er að gamalt fólk eiigi ]>eiss kost
að njóba í lfkum mœili og aðrir
þeirrar idsitar og þeirra dægra—
styttinigar sem borgin hefur upp
á að bjóða, og hæía simekk þess
og áhugaefínuim. Ég hygg það
alimœild að aildaö fólk kunni yf-
irieitt betur að meta leiklist og
leiiksýningar en aðrar greinai-
lisiba og sikemmdama sem um er
að ræða. Hins vegar hefur aildr-
að fólk, sem hætt er störfum
ýmist fyi-ir alduirs sakir eða
heilsuibrests, nema hvoi't.tveggja
sé, oft og tíðum úr litlu að spila
og stundum engu öðru en tak-
mörkuðum ellilaunuim eða öðr-
um tryggiingabótuim. Bigi aildr-
aða fólkið ekki í önnur hús að
venda en að dvelja á elli- og
vistheimilum hverfa ellilaundn í
uppihaldskostnað og hrökkva þó
ekki til. Hleypur þá bæjarfélag-
ið undir bagga, sé ekki mis-
mumurinn greiddur af ættingi-
um eða öðrum aðstandendum.
1 slíkuim tdlfeillum, og raunar
mörgum fleirum, hefiur gamla
fólkið ekkert aflögu til þess að
veita sér ýmsa hlutd sem öðrum
þykja sjálfsagðir, svo sem að
lyfta sér upp kvöldstuind í leik-
húsi og nj'óta þar deegrastytt-
iiriigar og góðrar listar. Frá
þesisu geta verið og eru að sjálf-
sögðu uindantekningar, þar sem
ættingjar og vinir eru sériega
umhyggjusamir og gæta þess að
gamla fólikið fari ekki þess á
mis sem það hefur áhuga fyrir
og ánaegju af. En þeir eru ainm-
ig því miður margir sem fáa
eða enga eiga að, eða sem af
ýmsum ástæðum gleymast að
masibu á ellidögum, og eiiga fáa
kosti til s'kemmtana eða list-
nautnar. Hér þarf boxigarfélagið
að koma til aðstoðar og gera
gamla fólkinu auðveidara em nú
er að sæfcja t.d. sýningiar leik-
húsanna, eins og laigt er til í
tillögumni, sem fyrir liggur.
Ég hygg að slfk tillitssemi og
aðstoð af hálfu bongarinnar við
aldrað fólk í borginmi yrðd vel
þegim af þeim sem njóta ættu
og eintniig vel séð og skilin af
borgarbúum aJmemnt. Þessi
stuðnin'gur við aldraða fólkið
yrði um ledð stuðnimgur við
leikhúsin og leiMistima í borg-
inni. Ha.nn myndi væmbamllega
auka aðsókm aö lerfchúsumuim og
þar með geira þeim reksturimn
lóttari. Hór vœri því ekki edn-
umgis um að ræða aöstoð við'
aldrað fiölk til jxsss að njóta
lieiksýnimiga, heldur styddi borg-
in um leið stnrfsomi leikihús-
anma í ríkara mæili en nú er, og
sikoil Jx') sízt glert h'tið úr ]»im
stuðniingi sem borgim veitir ár-
lega Leiífcfélagi Roykjavíkur tíl
myndaríegrar starfsemi þess á
sviði leiklistairinmar. Ég tel það
þó okki á þessu sbigi meiginat-
riði málsims, heldur hitt, að mæta
á maminúðliegam og drengilegan
hátt þörfum og óskuim aldraðs
og tekjulítils fólks uim að fá að
njóta á auöveldari hátt en áður
þeirrar listar og skemmtunar,
sem leifchús borgarimmar hafa
upp á að bjóða hverju sinmd.
Hér í borginmd eru nú um 7
þúsund manns 67 ára og eldri.
Yfir 70 ára eru 5500 og yfir 75
ára 3200. Ég tel rébt að néfna
þessar tölur þótt þær segd lítið
um hugsanilegan kostnað af
framkvæmd þessa máls. Margt
af þessu fóliki vinmur fullam
vininudag, þrátt fyrir aldur sinn,
og hefúr þar af leiðamdi sæmi-
legar tekjur a.m.k. meðan því er
ekki ýbt út af vinnumarkaði.
Samkvæmt tillögunni er ekki
gert ráð fyrir að aldursmark
eitt ráði réttí til niðurgredðsdu
á aðgamigseyri, heldur hitt hvort
fólk er vegna aldurs og e.t.v.
bilaðrar hedlsu hætt störfum og
hefur þar af leiðamdd rýrar
tekjur eða engar aðrar en sín
ellilaum.
Eðlilegt virðist að félags-
málaráð bongarinmer fjalii nám-
ar um þetba mál eftir að borg-
arstjómim heifur tekið tíl þess
efnislega afstöðu. Nánari skil-
yrði til þess að verða þessara
hlunnimda aðnjótamdi ættu að
felast í reglum, er ráðið semdi,
svo og nauðsynleg fram-
kvæmdaatriði sem mér virðist
að ekkd ættu að verða vamda-
söm. Ég teldi æskiilegt og rétt
að þessi afsláttur eða niður-
gredðsla á aðgamigseyri að leiik-
húsumum fyrir aldraða Reyk-
víkimga kæmi til framkvæmda
á næsta leikári og þyrfti þá að
sjálfsögðu að gera ráð fyrir
fjárfraimlagi í þessu skyni í
næstu fjárhagsáætlum.
Þórir Kr. Þórðamson prófess-
or í guðfræði og borgarfulltrúi
hefur af fhaldsims hálfu verið
mdikið auglýstur sem fmjmkvöð-
ull alls er tíl bóta mé horfa í
málefnum himma öldruðu í R-
vík. Forusta hans hefur að vísu
ekki alltaf veríð með neimum
glæsibrag — framkvæmriir hafa
sjaldan fylgt fiögru orðunum
eftír.
Þegar fymnefind tillaga Guð-
mumdar Vigfússonar kom til
umræðu í borrgarstj óminni í
síðustu viku stóð Þórir Kr.
Þórðarson að sjálfsögðu upp.
Harnn sagðist í upphafi næðu
simnar ekki efast um góðan
vilja fllutningsmanns með til-
lögufllutninignum, en varði siðan-
löngum tíma tál að ræða aði-a
tillögu sem fyrir langa löngu
var aflgreidd í borgarsti óminm1.
Virtist tililaga Guðmundar eátt-
hvað bögglast fyrir brjóstinu. á
raeðumanini og lagði hamn tfl að
henmi yrði vísað til félagsmála-
ráðs.
Guðmiundur Vigfússom talaði
þá aftur og bentí m.a. á að
aldraða fólkið hefði unnið lang-
an vinnudag og strangam og
ættí svo sannaríega sitthvað
inmd hjá samtfðdmni.
Þórír Kr. Þórðarsom stóð enn
upp og hafði síðari ræða flutn-
ingsmamms greinilega farið i
fínu taugarmiar á honum, því að
hann var óvemju þykkjuþumgur.
Sneri hann nú við blaðinu og
Framhald á 7. síðu.
Ungir Vinstrímenn í Noregi
andvígir lengrí Nato-aðild
OSLÖ 8/4 — Bebur verður séð
fyrir öryggisþörfum Noregs með
öðrum hætti en áframhaldandi
þátttöku Norðmanna í Atlanz-
bandalaginu, eins og bandalaginu
er háttað í dag. Þannig er kom-
izt að orði í ályktun sem lands-
þing ungra Vinstrimanna í
Sandefjord samþykktí í gær.
★
— Það er raunhæf lausn að
Noregur búi við vopnað hlutleysi
meðam unnið er að þvi að koma
á evrópsfcu öryggiskerfi. Og við
mutnum þegar fram í sækir
vinna að afvopmun sem eigi sér
stað ssuntimis því sem komið sé
á laggimar öryggiskerfi fvrir
allan heimirm á vegum Samein-
uðu þjóðanna, segir ennfremur í
ályktuninnd.
— Það virðaist nú vera littar
líkur á þvi að Atlanzbandalagið
verði endurskipulagt. En það em
mangir kostír við vopnað hlut-
leysi og það gerir okteur kledft
þann hátt fáum við það sjálf-
stæði gagnvart stórvaldablökkun-
um sem við höfum óskað eftir
til þess að geta lagt fram okkar
skerf í þágu friðar og réttlætis,
segja hinir ungu norsku Vinstri-
menn.
i.
t
i