Þjóðviljinn - 17.04.1968, Blaðsíða 3

Blódugir bardagar milli stúdenta og
Iðgreglu í V-Berlín og V-Þýzkalandi
Óeirðirnar höfust eftir að ieiðtoga róttækra stúdenta, Dutschke,
var sýnt banatilræði í V-Berlín á skírdag — Hann er á batavegi
BERLÍN og BONN 16/4 — Miklar og blóðugar óeirðir milli
stúdenta og lögreglu hafa geisað í Vestur-Berlín og mörg-
um borgum Vestur-Þýzkalands síðan á skírdag, en þá um
kvöldið efndu stúdentar í Vestur-Berlín til mótmælaað-
gerða á götum úti, vegna þess að einum leiðtoga þeirra,
Rudi Dutschke, hafði verið sýnt banatilræði þá um dag-
inn. Þrjú skammbyssuskot hæfðu hann og var hann þungt
haldinn, en læknum tókst að bjarga lífi hans og er hann
nú á batavegi.
Tilræðismadurinn er 23 ára
Háhýsi Springer-hringsins við Berlínarmúrinn
Viinistrisininaðilr stúdentar eíindu
í dag til mótmælaaðgerða í Bonn,
en Kiesinger fbrssetisráðherra
haföi kallað saman ráðuneytis-
fiund til að fjalla um það vand-
Tilræðismaðurinn Bachmann
ræðaástand seœn rfkir í Vestuir-
Þýzkalandi vegna óeirðanna.
AFP-fréttastofan sagði í kvöld
að ákvörðun hefði verið tekin
um þad á ráðuneytisfundinuim
að þingið skyldi kvatt saimain ef
óeirðunuim linnti ekki, en for-
ystumenn stúdenita hafa lýst yfir
að mðtmæluinum muni haldið á-
flram a.m'.k. fram tál 1. maí.
Á páskadag fóru bandarískar
flugvélar í 143 árásarferðir geign
Norður-Vietnam og var ráðizt á
brýr, radarstöðvar, vegi, her-
stöðvar, vörubíla og báta, var
sagt í Saigon í gær. Samtímis
vax haldið uppi stórskotabiríð á
strönd Norður-Vietnams frá
beitiskipinu „St. Louis“.
Tugbúsundir bandarískra her-
manna hafa undanfiarniair tvær
vikur tekið bátt í heirn'aðarað-
gerðum bæði umhverfis Saigon
og í grenmd við borgimar Hue
og Quang Tri og eru þetta sagð-
ar umfangsmestu hemaðarað-
gerðir Bandaríkjamanna í stríð-
inu. Þær hófust um bað leyti
sem Johnson forseti tilkynnti í
sjónvarpsávarpi sinu að ætlun
Bandaríkj anrna væri að draga
verulega úr hemaðaraðgerðum.
Bandaríkjastjóm hefn>
tillögum stjómáir Norður-Viet-
nams um fundarstað fyrir full-
trúa þeirra, fyrst Phnom Penh
síðan Varsjá. Sjálf hefur hún
stungið upp á Nýju Delhi, Bang-
kok, Vientiane eða Djakarta.
gamall, Josef Bachmann að
mafni, og hefur oftar en einu
sinná hlotið refsddöma. Hann
veitti Dutschke fyrirsát og haefði
hann þremur skotum. Lögreglu-
menin komu fljótt á vettvang og
náðu honium á sitt vald eftir að
hafa hæEt hanm með byssuikúlu.
Embætti saksóknara í Vestur-
Berilín skýrir frá því að hann
hafi játað á sig tilræðið, en
Ivvoðst hafa verið einn að vcrki.
Hann hafi fónigið hugmyndiina um
að róða Dutschke af dögumþeg-
ar hann frétti af morðinu á
Martin Luther Kinig í Bandaríkj-
unum. Bachmamn sagðisit vera eld-
heitur amdkommúnisti og hefði
hanin skotið Dutschke af því að
hamn væri koanimúnistd.
Gegn Springer
Bnda þótt tilræðismaðuirinn
segist hafa verið einn að vefrki
og hafa framið vehknaðimn af
sjálfsdáðum én hvatnimgar ann-
arra voru fólagar Dutschke,
stúdentar í Vestur-Bcrlín, ekki
lengi að gera það upp við sig
hver hefði sitaðið að baki tilræð-
inu. Stnax á skírdagskvöld söfn-
uðust þeir þúsundum saman við
háihýsi bttaðahrings Axels Spring-
er rétt við Berlínarmúrinn. Blöð
Springers hafla'lagt Dutschke og
félaga hans i eimteJti. Þar var
fyrir til varmair fjðilmennt lög-
Hanoiblaðið „Nban Dan“ sakaði
hana í dag um að bafa borið
fram „hverja fáránlegu mótbár-
una“ af annarri gegn tillögum
Norður-Vietnams.
Johnson forseti sem kominn er
til Honolulu á Hawaii þar sem
ætlun hans er að ræða við her-
MOSKVU 16/4 — Sovézkir vís-
indamenn gerðu í gær aðra til-
raun sín,a með sjálfvirka teng-
ingu tveggja gervitungla á braut
umhverfis jörðina og tókst hún
að óskum eins og hin fyrri sem
gerð var í október í fyrra. Gervi-
tunglin voru síðan aftur aðskilin
með radíóboðum frá jörðu og
fóru þau þá hvort á sina braut.
Sjónvarpað var til jarðar mynd-
um af tenigingunni og aðskiln-
aðinum.
regluitið og sló þegar í bardaga.
Margir hiutu áverka, sumir
slæma, og fjöilimargiir stúdentar
voru handtaknir.
. Daginn eftir söfinuðust 4.000
stúdenitar saman á aðalistræti
Vestur-Berlínar, Kurfúrstendaimm,
og hóldu þaðan fylktu liði til
.ráðhúss borgarhlutans í Schöne-
berg-hverfi, hrópandi „Dutsohke
lifir, Sprin.ger bremmur“. En fjöl-
mennt lögreglluilið tók á móti
þeiim og hafði það fengið fyrir-
mæli um að stöðva fylkinguna
á aðal'gatnamiótunum, Kranzler
Eck, en stúdentar létu það ekki
og á Kyrrahafssvæðinu og einnig
við Park, forseta Suður-Kóreu,
gaf í skyn við komuna þangað
í dag að þolinmæði Bandarkja-
stjómar væri senn á þrotum og
kenndi hann Hanoistjóminni um
að viðræður fulltrúa þeirra
hefðu enn ekki hafizt.
Tilkynntar voru í Hanoi í dag
nokkrar hreytingar sem gerðar
hafa verið á stjóm Norður-Viet-
nams og bafa tveir sérfræðingar
um utanríkismál verið skipaðir
í embætti ráðhema og aðstoðar-
ráðherra og er talið líklegt að
þeim sé ætlað eitthvert hlutverk
í væntanlegum viðræðum við
fulltrúa • Bandaríkjanna.
Gervitunglin sem tengd voru
saman voru Kosmos 212 og 213
og eru hrautir þeixra mjög svip-
aðar þeirri sem geimfarið Sojús
var ó 24. apríl í fyrra, en það
var í þeirri ferð sem Komarof
ofursti lét lífið. Síðan hefur
mannað geimfar ekki verið sent
frá Sovétríkjunum en nú er tal-
ið líkleigt að slík ferð standi fyr-
ir dyrum og verði þá tvö mönn-
uð geimför tengd saman ó sama
háitt og Kosmos-tunglin.
ó sig fá. Þeir létu hart meeta
hörðu og tókst að hrekja lög-
regtuimieninina að næstu gatna-
mótum. Þar var ganga stúdenta
loks stöðvuð, og höfðu þá tugir
manns verið fluttir í sjúkrahús.
Stúden tar komust þó eftir öðr-
Rudi Dutschke
um leiðum til John F. Keninedy-
torgis fyrir framan róðhúsið í
Schöneberg og klröfðust þess að
borgarstjórinn Schútz segði þeim
álit sitt á banatilræðinu gegn
Dutsohke. Sohútz var í ráðhús-
inu, en neitaði að verða við
kröfu stúdenta.
í möi'gum borgum \
Svipaðar óeirðir urðu í mörg-
um öðrum háskóHahorguim í V-
Þýzkalandi og þar eins og í
Vestur-Berlín bitanaði reiði
stúdenta fyrst og fremst á blaða-
hring Springers. Stúden.tair reyndu
að koma í veg fyrir dreifingu
blaða hans og tókst það sum-
staðar. Biluim hringsiins var
hvolft og jafnvel kveikt í þeirn
og suimstaðar voru hlaðnirr vega-
tálmar úr ganigS'téttarhelilum.
Slfkar óeirðir urðu m.a. í Frank-
furt, þar sem Peter Brandt, 19
ára gamall sonur utamríkisráð-
herra Bonmstjómarinniar, ra r
einn af mörgum stúdentum sem
hamdteknir voru. Brandt hvatti
stúdenita í gær til að hætta ó-
spektunum, en Peter sonur hans
sagði í dag að það hefði vaikið
fögnuð simn að óeirðimar hefðu
breiðzt út um allt Vestur-Þýzka-
lamd. í Múnchem réðust stúdemt-
ar inm í skrifstofur Springer-
hrimigsims. brutu þar a'Ht og
brömiluðu. Götuvígi voru hlað-im
i Múnchen, Essldngen og Hanmo-
ver og sams'komar óeirðir urðu
eimnig í hinum fomfræga há-
I skólabæ, Heddelberg.
Ekkert samkomulag um stað fyrir viðræðufundi
Bundaríkjamenn hafa enn hert
lofthernaðinn gegn N- Vietnam
SAIGON og HANOI 16/4 — Um páskana gerðu Bandaríkja-
menn höðustu loftárásir sem gerðar hafa verið á Norður-
Vietnam í meira en þrjá mánuði, og jafnframt var frá því
skýrt í Saigon að yfir hefðu staðið umíangsmestu hernað-
araðgerðir Bandaríkjamanna í Suður-Vietnam síðan stríðið
hófst. Enn hefur ekki tekizt samkomulag um fundarstað
fyrir undirbúningsviðræður fulltrúa stjórna Bandaríkjanna
og Norður-Vietnams.
stjóra Bandaríkjanina í Vietnaim
Sjálfvirk tenging tveggja
sovézkra geimfara á braut
Miðvikudagur 17. april 1868 — ÞJÓÐVTLJINN — SlÐA 3
Fyriir tvö þúsund árum gat
engimm hreykt sér hærra
en sá sem gat sagt Civis
Romanus sum. f heimi fmeds-
isims í dag getur enigimm hreykt
sér hærra en sá sem getu r
sagt Ich bin ein Berliner". Það
eru aðeins liðin tæp fimm ár
síðan Kennedy Baindainílkja-
fonseti mælti þessii fleygu orð
af svölum Sohöneberg-ráð-
hússims í Vestur-Berlím og vakti
taumilausam („delii*ious“ var
lýsingarorðið sem firéttaritar-
ar motuðu) fögmuð borgarhúa
— 1250 þúsuindiir þeirra voru
taldar hafa fagmað honum og
má fasitlega geva ráð fyrir að
í þanm mikla hóp hafi ekiki
vantað margá stúdemita eða
prófessora frá hinum „Frjólsa
háskóla" Vestur-Berlínar,
sem reymdar var stofnaður og
refcinm að verulegu leyti fyrir
bamdarískt fé. Em á þeim fáu
árum sem siðan eru liðim
Blaðakóngurinn Axel Springer
Svar b/aðakóngsins
hafa orðið alger umskipti, eims
og þær fréttir .sem síðustu
daga hafa bcrízt frá Vestur-
Berlín og mörgum öðrum há-
skóHaborgum Vestur-Þýzka-
lands hafa gefið Ijóslega iil
kymna. Þær þúsumdir stúdenita
sem söfimuðuisit saman á Kur-
fúrstendamim á föstudaginm
langja og héldu þaðan fylktu
liði til raðhússins í Schöme-
berg hefðu veitt forseta
Bandaríkjanna annars konar
viðtökuir en John F. Kenmedy
fékk hjá félöguim þeirra í
júmií 1963. Allt það álit og
traust sem Bamdarikin nutu
> enn í stuttri valdaitið Kemm-
edys hefur siðam farið for-
görðum svo að í dag er leit-
un á þeim umgu menmtamönm-
um í Bvirópu — og reyndar i
Bandaríkjuinuim sjálfum —
sem telja sig eiga nokkra sam-
leið með húshændum í Hvita
húsinu. Til þess liggja margar
óstæður, en stríðið í Vietnam
og sú aindúð og hatuir sem
það hefur vakið á Bamdaríkj-
..... unurn .um aillar álfluir er vafa-
laust veigamest. Það hefur af-
hjúpað eðli hins baindaríska
imperíalisma, svipt lýðræðis-
og frelsisdulunni af ófrýmilegri
ásjónu þessarar forustusveit-
ar heimsauðvaldsims. Ailllur
þorri æsikufölks í Vestur-
Berlím myndi í dag telja það
frelklega móð'gum við sig og
átthaga sína ef forseti Banda-
rfkjamma vogaði sér að gera
tilkall tii þegmiréttar þar.
vi að það er eftirtektar-
verðast við þann straum
til vinistri ’sem gert hefur vart
við sig meðal umigra menmita-
manna í Vestuir-Þýzkaiamdi
(og reynidar í öllum hinum
vestræna heimi, heggja vegma
Atlanzliafsins) að þar er ekki
um að ræða fámemna en há-
væra hópa, eiins og raðamemn
í Bornn og sorpblöð Springer-
hringsins hafa viljað halda
fram. Eims og sjá má af við-
tali þvi sem birtist á ööpum
stað í blaðinu í dag við leið-
toga vesturþýzka stúdemta-
samibandsims er alilur þorri
stúdenta í Vestur-Þýzkalandi
samþykkur viðhorfum og að-
gerðum himma róttæku afla
sem menm á borð við Rudi
Dutschke hafa haft forystu
fyrir. Fyrir nokkrum vikum
birti „Der Spiegel" niður-
stöður skoðanakönnumar seam
sýndu að 74 af hundraði vest-
urþýzkra stúdenita væru sam-
þykkir stefnu og starfsemii fé-
lags sósíálistískra stúdenta
(SDS). Og enn athyglisiverðaira
var að samu skoðumar voru
67 af humdraði 'allra æsku-
manma á aldrinum 15-25 ára
og meira en helmimguir þeirra
(58 prúsent) kvaðst reiðubú-
inn til að hætta lífi og lim-
um í þágu þess málstaðar sem
SDS berst fyrir. Banatilræðið
við Dutsehke á skírdag og
blóðugir bardagar sem af því
hafa blotizt gefa til kynma að
enginm gerir það að gamini
sinu að sýna í verki stuðn-
ing við þamm málstað. (Sú
barátta hefur reyndar þegar
kostað mannslíf: Lögreglu-
maður í Vestur-Berlín skaut
í júmí í fyrra umgan stúdemit,
Benmy Ohnesorg, til bama;
morðinginn var að sjálfsögðu
sýkmaður).
En hver er þá þessi mál-
staður sem þorri v-þýzkira
æskumamma lýsir fylgi sínu
við saimkvasmt könnum Spieg-
els? Þvú er vamdsvarað f
stuttu máli, en megimatriði
hams eru afnedtum ailra þeinra
verðmæta sem neyzluþjóðfé-
lag neokapitalismams leggur
mest upp úr, eindregim sam-
staða með þjóðum þriðja
heimsins (Che Guevara er
fyrirmyndin, Kúba fyrirheitna
landið), vissa um að auð-
valdsþjóðfélagið hafi lifað sitt
fegursta, að samivirkt sósíai-
istiskt þjóðfélag hljóti aðtaka
við af því. Jafnframt hafa
þessir ungu róttæku menmta-
menm verið fullir efasemda
gaigmivart skipam mála í him-
um sósialistísku rfkjum Aufif-
ur-Evrópu, og þá ekfci hvað
sýzt í Austur-Þýzkal andi
(Dútsohke er sjálfiur flótta-
maðuir þaðan). Þeir hafia þó
efcki látið þær efaseimdir ragla
sig i ríminu; eins og áður-
nefnt viðtal ber með sér telja
þeir það skipta mestu að í
Austur-Bvrópu sé stefinit í
iiétta átt, fram á við, em fýrir
vestam miði öll 1 aftur á bak.
Þeir atburðir sem gerzt hafa
umdamfarnar vikur í Tékkó-
slóvakíu eru þeim áreiðamlega
kaarkomin staðfestimg á rétt-
mæti þeirrar skoðumar, og
banatilræðið við Dutschke
nokkrum dögum efitir morðið
á Martin Luther Kimg í
Memphis hefur veitt þeimenm
eima sömmun fyrir því mati
þeirra að „hið síðfcapítalíska
þjóðfélag hljótá að búa í hag-
inm fyrir fasismann sem að-
eins verði afistýrt með bylt-
ingu“ („New Staitesmam" 29.
mairz). Bamatilræðid við Dut-
schke var rökrétt afileiðtimg afi
þeám hatursáróðri sem hlöð
Sprmger-hrinigsins hafa hald-
ið uppi gegn SDS og öðrum
slíkum samitökum, álróðri eem
er algerlega sambærilegur við
skrifin í „Völkischer Beob-
achter“ og ,,Der Stúrmer“ á
sínum tíma. Pátt lýsiir betur
raunveru'legu eðli þess ,Jýð-
ræðis" sem ríkár í þýzkasaan-
bamidsilýðvetidimu að nær helm-
imigur saimanilagðra upplaga
allra dagblaða í lamdimu er
háður vilja edns mamms, Axels
Springers, og í Vestur-Berlín
mé hanm heita eimm um hiit-
uma. Augljóst er að við slíkar
aðstæður er frjáls skoðama-
myndum, undirstaða lýðræðis,
óhugsamdi, hvað svo sem
stemdur í stjámarsfcránmi. Þiað
hefur því verið eim megám-
krafa Dutschke og fylgis’-
manma hans að Springer-
hringurinn yrði leystur upp.
Banatilræðið á skírdag var
svar blaðakóngsims við þeirri
kröfu, þótt hamm héldi efcki
sjálfiur á vopnimu. — ás.
IIUIIUIIIIlHIIIIIUHHIuillHimilllHII