Þjóðviljinn - 25.04.1968, Qupperneq 8

g SlÐA — ÞJÖÐVILJIKN — Fimmfcudagur 25. apríl 1968.
Frásögn fréftaritara DAGENS NYHETER frá flóttamannabúSum i SuSurVietnam
17.000
heimilis
lausra
búa
í dauni
og hita
:í*
jpL-vii'r-kr;

i^i

; -'ii* “

: i" -.J'iiujnuiiiiu:
sljpP! X i r Ttiaf14Í!.!íiÍB'.yv Liv i;,;.
Gömul kona í hitanum og dauninum í Cam ho. Eins og hinir 17.000 flóttamenn í búðunum hefur hún giatað heimili sínu og eflaust á hún ættingja í ÞFF
og fær því ekki að fara úr búðunum. Búðirnar er n bókstaflega þaktar í flugum, en úrgangi og rusli er hent umhverfis þær . . .
° Við Phu Bai, sem er flugvöllurinn við borg-
ina Hue, sáum við ekki annað en brún tjöld og
sandsekki. í gegnum rykmökkinn barst lykt af
svita og þvagi. Við sátum og biðum eftir þyrlum
í þrjá tíma á hækjum okkar í skotbyrgi. Stór-
skotaliðsskothriðin heyrðist 1 fjarska. Gegnum
opnar dymar var vélbyssum miðað. Vélbyssum-
ar era eins og vondur draumur hafi komið fram.
Þær era andstyggðin sjálf, helvíti á jörðu. Pann-
ig hugsuðum við í sandinum bak við skothelda
veggina með Coca Cola milli hnjánna og þunga
hjálmana þétt að okkur.
Bak við vélbyssumair sfcamda
bermemmimdr og hér norður í
landi segja þeir fátt og hugsa
lítið urn stríðið, markimið þess
og leiðir. Nokkrir þeirra, flestir
reyndar, telja dagana þar til
þeir fá að fara heim. „Hér er
enga hagningju að fimna —^
FiRim daga um-
sáiri lýkur
KAUPMANNAHÖFN 24/4 —
Um 400 stúdentar í sálfræði við
háskólann í Kaupmannahöfn á-
kváðu í kvöld að hætfca fimm
daga umsátri sínu um sálfræði-
rannsóknarstofur við háskólann.
Síðan á laugardiag hafa sfcúd-
entamir haft rannsókmarstoí-
umar á sínu valdi og hafa þeir
neitað prófessorum og öðrum
kermurum um að nota skrifsfcof-
ur sínar.
Þessar aðgerðir voru liður í
baráttu stúdenta fyrir því áð fá
meðákvörðunarrétt og bætt
námsskilyrði við háskólann.
Nú hefur verið gengið að
kröfum stúdenta, þar sem stofn-
uð hefur verið nefnd með jafn-
mörgum fulltrúum stúdenta og
'kennara.
Mogens Fog rektor var lýstur
eftirlæti stúdenfcanna á fundi
sem um 5000 stúdentar héldu
utam við háskótann í gær. Mog-
ens Fog lýsti því þar yfir að
hann væri reiðubúinn til já-
kvæðra samminga.
haimingjain fyrir mig er flugvél
heim tíl Bandaríkjanna".
En hðr eru einnig þeir sem
framlengja dvöl sína sjáMvilj-
ugir — þeir spara hér saman. fé
og tala um hvað þeir aetli að
gpT-a við ponimigama þegar þeir
koma hieiim: „Olh, ég get spar-
að svo mikið saiman að það
nægi fyrír nýjum bíl...“ Aðr-
ir una sór hvertgi betur em í
stríði og svitirm og fýlan skín
um þá eirns cg heflgibjarmi, og
þeim líður véL „Þegar þefcta
stríð er þúið, veit ég ekki hvað
ég á af mðr að glera, en það
verða áreiðanlega önnur sfcríð —
já það verða áreiðanllega önin-
ur stríð“.
örfáir af þeiim sem við rædd-
um við gátu gört grein fyrir
þvi fyrir hverja þeir væru að
berjast. Svörin sem aJJór hafa
á reiðum höndum eru: „Við
berjumst fynir frelsi“ eða „Ef
hús eimihvers brennur er betra
að það sé hús nágramnams en
mifct eigið‘‘. Seimma svaríð er
saimneflni við „Það er betka að
berjast í Viefcnam í ár en á
strönd Kailiíamíu eftir fimm
ár“.
Henmennimdr etnu 19 til 20
ára gamlir. Þeir færa okkur
Coca cola. Þeir segia okkur að
kasta okkuir niður, þegar við
heyruirn handsprer.gjuhvin í
lofti. Stríðið er starf þeirra. Það
kemur þeirn ekki við hvort það
er réttlátt eða óréttlátt sitríð. Og
þeir segja það. Oft gefcutm við
ékiki ednu sinni spurt þá um
þetta, því þeir skilja ekki bvað
við meimum.
Hinir eldri skilja. Þeir vilja
að stríðinu ljúki. Þeilr vilja
fara heim og hitta ástvini sína.
drekka bjór, horfa á sjónvarp-
ið og lesa Popular Mecamics.
En þeir vita ekki hvemigstríð-
imu getur lokið. Þeir hlusitameð
tolrtryggni á fréttir af friðar-
sókn. „Eigum við bara aðhalda
héðan? Það getum við ekki..
Þeir horfa mieð biturð eða
kaJdranallega á útfærsJu stríðs-
ins, hækkamdi tölur um dauða
og særða, stríðíð sem mun aldr-
ei Ijúka. Og á dimrnu kvöldi
segja þeir, að stríðið verði ekki
uinmið með hernaðarsigri, það
verði að vinna fólfcið, — en er
hægt að vimma fóJtoið? Hvað vill
fólkið? — Það veiit enginn og
öryggisJeysið og tortryggnin lagg-
ur eins og þykfcor dúkur yfir
þessum rödduim í nóttinni. Oft
heyrum við aJls okki hvað þeir
segja — skothríðin yfirgnæfir
a.Ut...
Við hugsum uim þetta í sand-
inum við Phu Bai og lotos kiem-
ur þyrlan til að taka okfcuir.
Við fljúgum yfilr landslaig sem
er spill.t með herstöðvuim. MiJM
þeirra eru grœnar sléttur, ár og
síki, þögo, kyrrð, tré í bdóma,
mjúk vingjairtnQeg jörð og næt-
uirregnið glitrar onn í laufinu.
Á hrísakri situr strákur á baiki
vatnauxa. Gömui kona ber
stórt hrísknippi á bakieu. Smá-
bátar Mða efitir ffljófcunúm. Og
við fljúguim yfir allt þetta með
véJlbyssur í lestinni. /
Seinni part daigs erum við
komin í áfamgasifcað — að bæn-
um Caim Lo, en þar er bústað-
ur 17.000 manna sem hafa yfir-
gefíð heiimdJi sín. Þedr semhafa
búið hér lengst komu fyrir 18
mánuðum, en hind'r síðustu
kornu í febrúar.
Hversdagslíf í
Vietnam
Beggja megin við veginn er
margra fertom. svæði sern er
fullt af kofum og tjöldum, lengra
burtu stendur herstöðin hálf-
sundulrskotin í febrúar.
Búðarstjórinn ekur okkur í
jeppa um búðimar, bendir
ofctour og sýnir. Þeir sem haifa
búið hér lenigst h«,fa byggt sér
smákofa, aðrir búa í skúrum,
fjallabúamir sem koimiu gang-
andi frá Khe Sanh í ársbyrjun
safnast saman í stór hertjöld.
Það búa firá 25 tíJ. 50 manns
í hverju tjaldd. GóJfið er troð-
inn leir, í bezta fáMi eir rúmdð
pappaspjald.
/ Litlir eldar brenna fyrir ut-
an tjöldin. Salemi eru engin —
rusli og úrgamgi er kastað í
krínguim búðimar. Og fJngur svo
sloppið... Hedma í Bandaríkj-
unum á ég konu og fjögur
böm...
Erfitt að fá vinnu
•
B7estir hinmia 17.000 ibúa í
Cam Lo eiga ættingja i ÞFF.
Þedr fá ekká að fara úr búð-
umum. SkamTnt firá búðunum er
auður og yfírgefimn dalur, en
í búðunum er varla nokkra
vdmnu að fiá.
18 mánuði verðurn við enn að
gefa þeim mat...
Hér er kaþólsfc kirkja, kaþ-
ólstour skóli og skóli sem Banda-
ríkjamenn hafa reist. En skói-:
amir hafa staðið auðilr síðan í
feþrúar.
Búðastjórinn yptiir öxlum.
Þegar stríðið er búið verða eng-
im vandræði með þá. Það ar
góð jörð hér allt um kring. En
Karrumamir ráða svædinu núna.
Við gefcutm ákki leyft þessu
fólfci að búa þar...
miljónum skiptir þekja aJlt,
tjöld, fqJk, teppd ...
Mótmælendatrúboði kemur
fraim. Hainn er Vietmami. Hann
segist vera að kristna fjallábú-
ana. Hann sýnir okkur bók, en
á hana hefur hann prentað með
stólrum bókstöfium nokkra
kafila úr Bifllíunnd. Þetta er les-
bók bamanna. En nú eru ekki
lenigur neinir sfcólar, það em
engin hedmili til, Ohgin föt,
enginn matur, engin vinna.
Trúboðinin er í hvítri skyfrtu
og ber hitabeltishjálim. Hann
baðar út höndunum, nýr sam-
am höndunum, hamn bfeygiir sig
firaim og aififcur, lödd hans verð-
ur siklnæk, hann syngur, hanm
grætur... “Það er stríðdð,
sfcríðið... en þetta fóJk hefiur
ekfkert mieð stríðið að gera...
nú á það ekki lengur nedn
beimili ... það kemur til mín
og spytr ... á hverjum degd
kemur það og spyr mig — hve-
naer fáum við að smúa' afltur
heiini, hvenær er stríðið búið,
hvað á ég þá að segja... ég
veit elkki neiifct... það er strið-
ið... stríðið__“
Hitinn. fýlain -og fllugumar.
Móðilr gefiur þami sínu brjóst.
BílaJest ekur hjá og krakkam-
ir þyrpast firam að veginum og
benda með puttunum. Hermenn-
imir staira þreyttir á þau. Eim-
sitafea maðulr veiflar kröktounum.
Bflalestin fer hægt, emimdtt hér,
þar sem vegurirm beygir niður
að ánni hafla oflt verið gerðar,
árásdr.
Búðasrtjórinm á efltilr að vera
þrjá mánuði í Vietnam. Hann
býður okfcur upp á bjór í skot-
byrgi sdrm.
Þrír mámuðir efltir. Síðan fer
ég heJm. Ég teflli allls ekki á
tvær hættui'- nú orðið. Fer alls
ekfci miedra út en ég nauðsyn-
lega þarf. Htogað \til heí ég
Þfegar vdð stofnuðum þessar
búðir áttu þær að geta anmað
þörfum sínium sjálfatr — en
það hefur ekki tekizti Efltir
Hann bætir við mieð brosi:
Það hefur það ágætt hér. Ég
hetf séð maírga sem hafa það
venra...
e-
aiiHMinmiaMiimiMiuiiuimmNtiKMNiiiiinMiaiMiaiaiiaiMiaiaiiiiiiaiMiaiBiaiii
■ ^ £ i S
BALDUR RAGNARSSON:
H j a r t a
Um veðrað sárið
liggja myrkvaðar æðar
steinrunnins líkama.
Svipþungt bjarg'
undir sólvermdum hlíðum
þrumir í birtunni
óminnugt árdagapna
í steinfaðmi fjallsins.
Þungum fæti
stendur það í sverðinum
vafið værðarfaðmi
lyngs og mosa.
Eg styð á sárið
hrjúft og fornt,
strýk um það lófum,
snerti það vörum,
legg eyra við bergið,
heyri hjarta þess
bifast.