Þjóðviljinn - 25.06.1968, Blaðsíða 6

g SlÐA — ÞJÓÐVTXiJINN — Þxiðj<U)cteigur 25. j.úní 1968.
1
Berlín, 18. júní.
„Við sitjum í smjörfjailli semn
er farið að þrána“, sagði Gúnt-
er Grass í raeðu sam haawi héW;
í Schleswig- Holstein fyrir
rúmu ári. Hann var að taLa um
velferðarríkið Vestur-Þýzkaiand,
einkum með tiiliti til uppgangs
nýnazista þar í landi. Þrániainrii
smjörfjaU — • Mfcingin virðist
ekki síður eiga við nú, á þessu
öðru ári der grossen Koalition,
samsteypustjórnar kristilegra og
sósíaldemókrata í Bonn, stjórm-
ar sem hefur að baiki sór sivo
yfirgnæfandi þingmei rihluta að
hún þarf ekki að óttast virka
andstöðu, . a.m.k. ek.ki- innan
veggja þingsins. Og þrátt fyrir
sufcna róttaaknd stúdenta og
menmtamainn.a, sem m.a. hefur
hleypa eikki NPD-flokks-
mönmum imm fyrir land-amœri
DDR.
3. Fyrirtæki í Vestur-þýzkaiandi
og Vestutr-Benlim, sem stunda
vöru- og Mlksflutming land-
leiðina til og frá Vestur-Beriín
borga framvegis flutnárugs-
sikatt til Þýzka alþýðulýð-
veldisins.
4. Réttarstaða vesturveldanna,
réttindi þeirra til að sjá fyr-
ir þörfum heriiðs símsíVest-
ur-Berlín, helzt óbreytt.
Þegar þessi nýju log voru
gerð hieyrimkurun varð uppi fót-
ur og fit meðal vesitur-þýzkra
stjórmmálamanna. Bftár blaða-
fréttum að dæma voru þeir að
vísu búnir að eiga von á bessu
hvem daginn sem var um langa
hrið, em þegar það loksins kom,
þá kom það sem reiiðarslag: að

Þingmannabekkir voru þunnskipaðir o£t á tíðumTil hægri: Kiesinger kanzlari syfjulegur.
en áheyrendasvalir voru jafnan þéttsctnar. —- meðan umræður stóðu um „undanþágulöggjöfina"
ÞRANANDI SMJORFJALL
komið fram í mymdum hinmair
svonefndu „utanþimgsaindstöðu“,
er þróunán í Vestur-Þýzkalandi
að mörgu leyti uggvænieg. I
kosmin.gum til lamdsíþdnigs Bad-
«n-Wúrtemberg í lok apríl vann
flokkur nyTiazista — NPD —
sinm stærsta kosnimigasdgur til
þessa og náði samia fylgi hlut-
fallslega og NSDAP hatfði í því
landi 1930, fékk 9,8% gneiddra
atkrvaeða t og 12 þimgimjenn
kjöma. Nýnazistar eigia þar með
orðdð þimgmenn í 7 af 10 lönd-
uim Sambandslýðvelddsdns, og
enginn efast lerngur um, að eft-
ir kosnimigamar til saimbands-
þimgsins á næsta ári sitji þedr
á þingstólum í Bonm.
í Ijósi þessarar þróunar ber
að ekoða undamþágulöggjöf þá
(Notstamdsgesetze) sem vestur-
þýzka þingið samþykkti endan-
lega nú fyrir skemmstu, etftir 10
ára þrotlausa bairáttu gegm amd-
stöðu mákils hluta þimigmanna,
flestra verklýðsfélaga og ekki
sízt rithöfunda, háskólakennara
og stúdenta. f undamþágulögun-
um felst mjög víðtæk stjórmar-
skrárbreyting; framikvæmdavald-
ið hœfur nú frjálsari hemdur en
áðuf, það geiur lýsit yfir „neyð-
arástandi“ og ,•spenmuástandi1 2 ‘
og þar með takmarkað persónu-
frelsi og réttimrii borgaranna;
áður var það að ncfckru leyti
í höndum - vesiturveildainina en
flyzt nú mieð öllu í vestur-
þýzkar hendur. Þetta sednasta
atriði er það éinkum sem á-
samt hinmd loðnu skilgreimingu
margra ákvæða hefur valdið
drjúgum ugg og ókyrrleika basði
^ innan Þýzkalands og utam, og
sá uggur virðist ekki fera
mínnkamdi þó Willi Brandt hatfi
lofað að éta hattimn sinm ef lög-
umum verði nokkurm tíma mis-
beitt.
Bins og kummugt er af frétt-
irm samþýkíkti þjöðþdng DDR
(Þýzka aliþýðulýðvelddsins) á
tfundi sínum 11. þ.m. mý lög
varðamdi samgöngur á mdlli
Vestur-Þýzkalamds og DDR og
Vestur-Þýzkalands og Vestur-
Beriínar. Helztu ákvæði þeirra
eru sem hér seigir:
1. Fraimvegis þurfa Vestur-Þjóð-
verjar og Vestur-Beriínarbú-
ar sam koma til DDR að
sýna vegabréf og kaupa vega-
bréfsáritun á lamdamærun-
um. Sama gildir um ferðir
á milli Vestur-Þýzkalands og
Vestur-Beriínar, em áður en
lög þessi genigu í gildi voru
Þjóðverjar (fbúar Sambands-
lýðveldisdns og Vestur-Berfín-
ar) undanibegnir vegabrétfs-
' skyldu
2. Flutndngur á blöðum nýnaz-
istaflokksins NPD og öðrum
málgögmjm nýnazista er
bannaður um lamdsvæðd
DDR, t.a.m. lamdviegiinin til
Vestur-Beriínar. Áður höfðu
veirið samþykkt lög um að
sanna það var a.m.fc. vieiriceifind
þess sjónleiikB sem nú hófst
Blöð, útvarp og sjónvarp lögðu
sig í líma við að leiða almenm-
ingi fyrir sjónir hvflík ólög hin
nýju lög væru; W'illi Brandt
sem var staddur í Vín á leið
til Belgrad flaug þegar í stað
til Bonin til skratfs og ráðaigerða;
Kiesimiger flaug daginn etftir til
Beriínar og hét því hátíðlega
að Sambandslýðveldið myndi
hlaiupa undir bagga og standa
straum af auknuim ferðakcstn-
aði tii og frá Vestur-Beriín; rætt
var um hvor ætti að fljúga til
Washington, Brandt eða Kies-
inger sjálfur, og varð það úr að
lokum að sleppa því fluigi, og
skyldi Brandt i þess stað hiibtá
Dean Rusk í höfuðborg Isiands
dagimn fyrir fuind uitanirikisráð-
hierra NATO: mjög var hagmað
að vesturveldiin síkyldu vera
jafnófær tiil noktourra stórrasða
og raiun bar vitni: Frakkiaind
og Bandaríkin á kafi í kosn-
ingabaráttu, fimimita lýðveldið
auk þæss lsonað atf margra vifcna
allsherjarverkfalli og bandariskt
þjóðfélag heltekið af einíhverri
hriikaiegustu pólitískri, þjóðfé-
lagsiegri og sáirænni kreppu
sem heimurinn hefur kynnzt.
Og Bretar? Bretar eru blánkir
og detbur efcki í huig að veita
annan stuðndng en þennan muór-
alska, sem fcemur pólitísfcum
hörkutóium að svo ósköp litlu
gagná.
3
Ég fcom .að máli við blaða-
fulltrúa utanrikisráðuneytis
DDR, Heimz Harms, og spurði
hvað hann segði um sjónieik
þennan og tiletfni hans, hin nýju
lög. Hann sagði að ausbur-þýzk
stjómarvöld litu svo á að úifa-
þytur sá sem gerður hefði verið
út af ráðKtöfunum DDR i Vest-
ur-Þýzkalandi og Vestur-B'erlín
væri með öliu ástæðuilaus. Sam-
göngur héldu etftir sem áður
átfram máili beggja þýzku ríkj-
anna, og með því að innleiða
vegabrétfssfcyldu væri DDR efcki
að gera araruað en neyta þess
róttar hvers fullveðja rikis að
hafa eftjiriit mieð umtferð innan
eigin landamiæra. 1 saimbándi
við ræður og skrif fyrir vestan
um „samningsbrot", „réttar-
yfirtroðslu" og þ.u.l. . sagðist
hann viija leggja áherzlu á að
ektoi væri til neimn saimningur,
. hvorki á milli vesturveldjmna
og Sovétrfkjanina né heldur
milli DDR,' Vestur-Þýzkalands
og Vestur-Berlínar, sem tryggði
Vestur-Þjóðverjum og Vestur-
Beriínarbúum rétt tii að ferðast
til og frá Beriín. (Þetta mun
korna ýmsum á óvart. Það er
því rétt að skjóta því hér inn
að ekltoi eimasta heiðarleg og virt
blöð einsog t.a.m. Iæ Monde.
Intemational Herald Tribune,
The Guardiam eða Die Zeit
staðfesta þetta atriði sem og
það að með hinurn^ nýju ráð-
stöfunum sé í emgu verið að
Löng bílalest við Iandamæri Vcslur- og Austur-Þýzkalands hjá Maricnborn cftir að hinar nýju
reglur gcngu í giidi.
Félagar í v-þýzku vcrkalýðshreyfingunnl, stúdentar og æskuiýður mótmæla „undanþágulögunum'*.
ganga á gerða saimninga; jafn-
vel blað Axels Springers, Die
Welt, viðurkennár 13. þ.m. að
slík átovæðd vaniti í alla Þýzka-
landssamnimtga og bætir við:
,,Clay hershöfðingi hanmaðd þá
vanrækslu").
Um tilefni hinna niýju ráð-
stafana sagði Harms að stjóm
DDR væri þeirrar skoðunar að
af neyðarástandsllöggjöfimmi staíi
friðnum í Þýzkalandi og Ev-
rópu mikii hætta. Þær hefðu
því fyrst og fremst verið gerðar
í öryggisskynd. Þaer hefðu ver-
ið gerðar eftir að vísað hetfði
verið á bug árum samarn öllum
tillögum DDR tii að draga úr
værim'gum og bæta sambúð
þýzku rfkjanna, þ.á.m. þeirri
ti llögu Walters Ulbriohtý á 6.
flok'ksþingi SBD 1963 að hvort
ríkið uim sig skuildbindi ság tdl
að ■viðurkenna vegabréf og rfk-
isborgararétt hins. Þær væru
auik þess svar við þeirri pófli-
tfk Vestur-Þýzkalainids að neiita
að viduu'kenna tilveru DDR, en
skoða sjáift sd'g sem hinn eina
lögimiæta arftaka Þýzka Ríkdsins
og fuiltrúa afls Þýzbaiands út
á við. Hann sagði ennfremur
að DDR gerði efcki og hefði
aldrei gert kröfur tdi ammars
en þess að vera meðhöndlað
á jafnréttisigrundvelld, og að
sjálfsögðu óskaðd það eftir aö
hafa gott samband við Vestur-
Þýzkadand og Vestur-Beriíin, en
þegar daiufheyrzt væri við öll-
um tiillöguim . þess um samstarf
og m.a.s. sjálfri ti'lveru þess
væri neitað, þá gæti til þess
komið að það saed sig nauð-
beygt til að grípa til einlhliða
aðgerða.
4
Við þessi orð blaðatfuflltrúams
er raunar Mtlu að bæta. Að
neita að viðurkenna rílbi ó
borð við DDR er vitaskuld efciki
aninað en sérstakt fomm oflbeld-
is i millirfkjaiviðsikdptum; aranað
form slíks ofbeldis er styrjöld.
Utamirikisráðherra Sambandslýð-
veidisins og helzti forvigismað-
ur hdranar svonefndu „niýju
Austur-EvrópupóMtiikur“ — en
inratak heraraar virðist á siturad-
um eirakum vera þessd
setndrag Staraiisiaw Lec: „Eflsk-
ið óvini yðar, ef tii vili
kemur það óorði á þó“
— haran tadar að vísu mikið
um vilja Boran-stjórnarinnar til
að taika upp ný og bætt sairrv
skipti við Ausitur-Eivrópuríkin,
þ.ájm. DDR. Bn hver getur láð
stjómarvöldum Austur-Þyzfca-
lands þó þau táki með nokkurri
varúð hinum fögiru orðum
Braradts, eftir þó reynslu sem
á umdara er gemgin, a.m.k. á
meðam Sambandslýðveldið héld-
ur áfram að beiita bandalags-
-lönd sín og hlutlaus lönd þving-
unum til þess að þau viiðúr-
kenni ekki DDR.
Það er þó eánkenni siMikra
meðala að þau duga ékteinema
vdssan tíma. Árið 1933 tótou
Bamdaríkin þann kost að við-
' urkerana Sovótrítoira. Sviss rak
lestina, gerði það eikitoi fyrr era
etftir seirand hedmsstyrjöldina —
en gerði það þó. 1 Finnilaradl,
þar sem fyrir skemmstu var
hialdim alþjóðleg ráðstefraa um
Þýzfcalain dsmáli ð, er riú eftir
þina raýju stefmuyfiriýsiragu
sósíaldemiókraita þingmedri'hluti
fyrir því að viðurkenna bæði
þýzku rítoin sem jatfngilda aðila
eg taka upp stjlóirramálasamibarad
við þaiu bæði. Ástæðara til þess
að Firaniar hafia efctoi enn tekið
siiíka áikvöi'ðuin er sú að þeitr
reka miMa utanrfkisivesrzlum við
BBE-iöndiin, eimlkum Vestur- r
Þýzkaiand, og því fýligir að
sjáifsögðu notokur áíhætta fyrir
smárfki að stíga sfloref sem þetita.
Bn í kjöifar fyrstu rílkjainraa
kemur svo skriðara, því að svo
óþægilegt sem það fcaran að
vera uim hríð að verða fyrstur
jiil í sliítou miáld, þá er þó hálfú
öþægilegra að vera seiraastur.
Bins og oflt áður skerast Knr-
ur Þýzkaiandsivandamólsdns
þessa dagaraa í Beriín. Það verð-
ur æ Ijósara hverjum heiibrigð-
um miamrai að ef Vestur-B.eriíra á
ekfci að verða uppdráttarsýkirani
að bróð, þó verða ráðamenn
borgarinraar að losa sdg við
póMtiskar huigmyradir fortfðar-
iraraar og taika upp raýja stefinu
gaigravairt DDR og sósíalísku
rfkjuraum. Þvi þó að Sam-
bandslýðveldið dæli í Vestur-
Beriín f járiiagsaðstoð sem nem-
ur medra en 8 mriljónum mairfca
á dag hefur borgirarai síhraigmað
síðain 1961, að hún hættd að
geta sogáð merg DDR og bLöð.
Un.gu fóflfci fer fækkandi, en
gamMragjum fjöi'garadi: 21%
bargarbúa ‘er á eiMauiniaaldri,
en það nálgast að vera helm-
iragi hærrd hluttfailsitaia en í
Vestur-Þýzkaiáradi. Atvinrauilff
borgariranar er staðnað, að
festa þar fé freistar iðrurefcenda
æ minna, 70.000 fermetrar af
skrifstofurýmd starada auðir.
Der Spiegel nr. 24/1968 birtir
mjög athygfldsvert viðtal við
uragara hagfræðdprófessor, Ger-
haird Kade, um etfna'haigsmál
borgarinraar. Tverant er það sem
horaum fiininst ríða miest á að
gert verði ef korna á í veg
fyrir að borgira verði annað en
risastórt efliiheimdli: 1. aðbyggð-
ar verði upp iðragredraar, sem
hátfa framitíðargildi, svo sem
efnaiðnaður og efletobrón,ískur
iðnaður, og 2. að lagt verði
kapp á að auka viðsfcipti borg-
ariranar við DDR og Austíir-
Bvrópurikin.
Það er efcki torráðin gáta
hvers vegna það er Vesitur-
Beriira slik lífsnauðsyn að bæta
sambúðina við DDR. Borgin
liiggur um 200 km frá larada-
maerum Vestur-Þýzkalands i
hjaarta DDR og er því riki að
sjálfsögðu háð um margt; það-
an fær hún vatn, rafmaigra, koi
og mdtoinn hluta þess kjöts,
mijöikur og annarra land'búnað-
arafurða sem hún þarfnast.
Aúk þess er herani . mdkálvægf
að hatfa gredtt sambarad við V-
Þýzkafland og leiðin þaragað.er
Framhaid á 9. síðu.
»»
Oryrkjabanda-
laginu berst
myndarleg gjöf
Sigríður Guðbjartsdóttir, koraa
Þorgrims Binarssonar garðyrkju-
bónda í Fossvogi, hefur gefið
Hússjóði öryrtkjabaradalags ís-
larads séreign síraa, 5 herbergja
íbúð við Smyrilsveg í Reykjaivík.
Gjöfin er gefin til minndngar um
fóreidra henmar, Kristínu Maríu
Ásgeirsdóttur, (f. 29/11 1861, d.
25/8 1942), og Guðbjart Jónssom
beyki frá Isafirðd, (f. 16.9. 1865,
d. 20.11 1945)
Sigríður ætlaði að ánafna ör-
yrkjabandalaginu fbúðina að sér
látinm, em ákvað að atfherada
hama strax, svo að bandaiaigið
gæti notað hana í sambandi við
byggingu öryrkjaheimilisins við
Hátúra.
Öryrkjabandalagið færir gef-
andaraum þafctoir fyrir þestsa
mitolu gjöf.
\
)