Þjóðviljinn - 17.11.1968, Blaðsíða 4

4 SÍÐA — ÞJÓÐVTLJINN’— Sunmudagur 17. nóvemter 1968.
Ctgefandi: Sameiningarflokkur aiþýðu — Sósíalistaflokkurinn.
Ritstjórar: Ivar H. Jónsson (áb), Magnús Kjartansson.
Sigurður Guðmundsson.
Fréttaritstjóri: Sigurður V. Friðþjófsson.
Auglýsingastj.: Ólafur Jónsson.
Framkv.stjóri: Eiður Bergmann.
Ritstjóm, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustíg 19.
Sími 17500 (5 línur). — Áskriftarverð kr. 130,00 á mánuði. —
Lausasöluverð krónur 8,00.
Engin höft — hara fátækt
jgngin höft —- bara fátækt! Þetta er ekki opinbert
kjörorð Sjálfstæðisflokksins en ætti að vera það,
því í því kemur fram meginhugsunin í aðgerðum
flokksins og ríkisstjómarinnar. Þegar Bjarni Bene-
diktsson flutti framsöguræðu sína um gengisfell-
inguna tók hann fram að stjórnin teldi ekki þörf
á neinum innflutningshöftum, það hlyti að koma'af
sjálfu sér að innflutningurinn minnkaði. Hugmynd-
in er, að fátæktin og skorturinn á alþýðuheimilun-
um verði skömmtunarstjórinn. „Höft“ má engin
hafa, svo þeir fáu sem velta sér í peningum geti
hér eftir sem hingað til fengið hvers konar lúxus-
varning innfluttan og þurfi ekki að neita sér um
neitt. Hinu er ætlað að koma af sjálfu sér, að al-
þýðuheimilin minnki innkaup sín svo um munar.
Hugmyndin sem Sjálfstæðisflokkurinn og Álþýðu-
flokkurinn byggja ráðstafanir sínar á, er kjara-
skerðing alþýðu manna á íslandi; Bjarni Bene-
diktsson og Gylfi Þ. Gíslason hafa ákveðið, að í heilt
ár verði klipnar 20 krónur af hverjum hundrað
króna seðli sem verkamenn og aðrir launþegar fá
í káup. Og þetta kalla þeir á fínu máli „fjánmunát'il-
færslu“; það sem rænt er af kaupi verkamannsins
með 10 þúsund krónur á mánuði ög meira og minna
atvinnuleysi framundan á að „færa“ til Tryggva
Ófeigssonar, Ingvars Vilhjálmssonar og annarra
slíkra þurfamanna hins opinbera, og það á að
„færa“ þessa fjármuni til gróðalýðsins sem stór-
hagnast á hverri einustu gengislækkun.
r
J aldarfjórðung hefur verkalýðshreyfingin undir
róttækri forystu bægt frá alþýðuheimilunuim
með sókn og vörn sárustu fátæktinni. Enn má rifja
upp það atvik frá stríðsárunum þegar aðalforvígis-
maður Sjálfstæðisflokksins rauk upp öskuvondur á
samningafundi við reykvíska verkamenn og þusaði
stórhneykslaður um þá ósvífni að verkamenn kynni
að langa til að eignast hægindastóla í íbúð sína.
Átti að fara að miða verkamannakaup við það að
verkamenn gætu eignast venjuleg húsgögn í íbúð?
Verkamenn og aðrir alþýðumenn hafa á þessum ald-
arfjórðungi lært að gera þser kröfur til lífsins að
þeir eigi þak yfir höfuðið, að þeir eigi íbúð búna
sæmilegum húsgögnum, að alþýðukonur ættu einn-
ig kost á heimilistækjum og þægindum í eld-
húsi. Þetta hefur kostað óhemju vinnuálag, vinnu
kvenna utan heimilis, vinnu unglinga og barna.
Og svo illa hefur verið búið að fólki með t.d. hús-
næðislán að það er í botnlausum skuldum vegna
íbúðabygginga og margur er í þann veginn að
missa íbúð sína. Þegar Sjálfstæðisflokkurinn og Al-
þýðuflokkurinn koma nú til þessa fólks, með rík-
isvaldið að vopni, og heimta af því 20% kjaraskerð-
ingu í heilt ár hið minnsta, þá er vísvitandi verið
að þrýsta þessu fólki aftur í hina sáru fátækt sem
áður var hlutskipti þess og loka leiðum fyrir ungu
fólki að eignast heimili og stunda framhaldsnám,
lifa nútímalífi.
jgina von alþýðu manna um vöm gegn þessum ó-
skaplegu áformum um að þrýsta henni niður í
fátæktarkjör er vérkalýðshfeýfingin. — s.
BRÉFK0RN TIL MEISTARA ÞÓRBERGS
FRÁ JÓNASIÁRNASYNI
New York, 11. nóv. 1968.
Sæll aftur.
Mér verður stundum þessa
dagana hugsað til okkar þeg-
ar við sátum saman á friðar-
þingimu í Vairsjá árið 1950
með heyrnartólin í eyrunum,
þrúgaðir af samvizkusemi, og
streittumst við að hlusta á
enska túlkinn þylja langar og
þreytandi raeður frá morgni
til kvölds. Þangaðtil þú slóst
öllu upp í kæruleysi. Ég sá
allt í einu að í svip þinn var
komin einhver annarleg sæla.
Þetta gerðist þegar einin Rúss-
inn var langt kominn með að
ryðja úr sér öllum þeim slag-
orðum sem næsti Rússi á und-
an hafði rutt úr sér.
Ég tók tólið úr eyranu á
þér sem að mér sneri og hvísl-
aði:
„Ertu virkilega svona hrif-
inn af þessu?“
„Já“, sagðir þú.
„Þú ert þá svona voðalega
laiugt leiddur í Rússadýrkun-
inni“.
„Já“, sagðir þú. „Svo er það
iíka kínverskan. Ég er búinn
að stilla á kínverska túlkinn”.
„Og skilur ekki orð í kín-
versku, er það?“
„Nei“, sagðir þú, „en mik-
ið er hún falleg. Þetta verður
allt eins og yndisleg músdkk
á kínverskunni“.
„Ég vissi ekki að þú værir
svona músikkalskur".
„Jú, ég er músikkalskur,
ægilega músikkalskur, á minn
sérstaka máta“, sagðir þú og
tróðst aftur tólinu í eyrað.
Og þú hélzt áfram að njóta
kínverskunnar, meðan ég
reyndi eftir megni að fylgjast
með öllum þessum yfirþyrm-
andi ræðum af vörum enska
túlksins. Ekki þó svo að skilja
að ég vilji með þessu gefa í
skyn að ég hafi verið svona
miklu samvizkusamari þing-
fulltrúi heldur en þú. Kannski
var ég bara ekki nógu mús-
ikkalskur til að fara að dæmi
þínu.
Nei, ég rifja þetta ekki upp
af neinum ótuktarskap. Og
það geta aðrir (t.d. vinur þinn
Matthías) spurt þig, og reynd-
ar mig líka, hvað orðið hafi
af þeirri halelújastemimningu
sem ríkti þar í Varsjá fyrir 18
árum — hvort nú mundi
hljóma nokkur verri músikk í
vissum eyrum i vissum parti
heimsins en rússneskar ræð-
ur í kínverskri versjón.
Ojá, tíimamir breytast. Enn
eru þó margir menn óþreyt-
andi við að halda ræður. Og
aðrir ekki eins óþreytandi að
hlusta á þær. Kannski hafa
þeir fyrmefndu aldirei í sögu
mannkynsins verið eing fjöl-
mennir á einum stað og hér
í sölum Sameinuðu þjóðanna
í New York. Sérstaklega virð-
ast þeir njóta sín vel í svo-
kallaðri þriðju nefnd þar sem
ég hef lengstum setið af ís-
lands hálfu þessa einu viku
sem liðin er síðan ég kom
hingað. Nefnd þessi hefur til
athugunar ályktun mikla um
félagsmál og ýmis mannrétt-
indi og er einbum skipuð fé-
lagsfræðingum, sálfræðing-
um, uppeldisfræðingum og
öðrum slíkum fræðinguim,
bæði kvenkyns og karlkyns
og alveg er það makalaust
hvað þetta fólk hefur mikið
vit á öllu. Ég held ég hafi
bara aldrei kynnzt ööru eins,
nema kannski einu sinni á
landsfundi framhaldsskóla-
kennara í Reykjavík.
í heila tvo daga var rætt
um það fram og aftur hvort
ályktunin skyldi taka af skar-
ið um óumdeilanlegan rétt
fólks til að ráða því sjálft
hvað það eignaðist mörg böm:
breytingartillögur á breyting-
artillögur ofan, og síðan
breytingartillögur við breyt-
ingairtillöigur við breýtingair-
tillögur. Stundum er maður
kominn á fremsta hlunn með
að stilla á kínverskuna. Þang-
að til viðkomandi ályktunar-
grein er loks samþykkt efnis-
. lega nær óbreytt frá sinni
upprunalegu mynd.
Ég mætti þó skammast mín
fyrir að kvarta undan því
hlutskipti mínu að eiga sæti :
]>essiari nefnd. Óneitanlega er i
þarna margt gott og gáfuiegt
til málanna lagt, og ályktun
þessi er tvímælalaust hið
merkasta plagg. Ákvæðið um
barneignimar hefur til að
mynda mikla þýðingu sem
móralskur stuðningur við allt
það fólk sem trúir á páfann
í Róm og hefur því ekk; enn
mannað sig upp í það að
brúka hina frægu Pilllu né
ann-að slíkt sem þeim herra-
manni er svo illa við.
Semsé, þama var verið að
fjalla um eitt hið alvarleg-
asta vandamál sem margar
þjóðir eiga nú við að stríða.
og ekki sízt þaer fátækustu:
offjölgunina. Og í nefnd þess-
airi kemst m-aður í skilning um
sitthvað sem maður ekki vissi
áður varðandi þetta vanda-
mál og fjölmörg önnur.
Meira um það seinna.
Blessaður.
Jónas.
Vísindafélag íslendinga 50 ára 1. des n.k.
Afmælisins minnzt með
útgáfu, ráðstefnu og hófi
Vísindaifélag íslendinga var
stofnað 1. desember 1918 af 10
háskólaikennurum. Höfðu þeir
prófessoramir Ágúst H. Bjarma-
son .og Sigurður Nordal stefnt
öll.um háskólakennuirum til
fundar þennain dag „til að ræða
um stofnun félags, er ynni að
því að eifila vísindailega starfsemi
hér á landi“. Stofnendur voru
þessdr:
Ágúst H. Bjarnason, Bjarni
Jónsson frá Vogi, Einor Amórs-
son, Guðmundur Finnbogason,
Guðmundur Hannesson, Jón J.
Aðdils, Magnús Jónsson Sig-
urður Nordal, Sigurður P.
Sívertsen og Stefáin Jóns-
son. Fyrsti forseti félagsins var
Ágúst H. Bjamason prófessor.
Eini stofnandi fédaigsins, sem
enn er á lifi. er prófessor Sig-
urður Nordal. Næstir honum að
aldri í félaginu korna þeir dr.
Þorsteinn Þorsteinsson, fyrrver-
anidi hagstofustjóri (félagi 1919)
og Steingrímur Jónsson, fyrr-
verandi forstjóri Rafmagnsveitu
Reykjavíkur (fél-agi 1922).
Núverandi stjóm fólagsins
skipa þessir menn: Halldiór
Halil-dórsson prófessor, forseti,
Hreinn Benediktsson prófessor,
ritari, og Þorleifur Einarsson
jarðfræðingur, gjaldkeri (í fjar-
veru Guðmundar E. Sigvalda-
sonar jarðfræðings, sem um
þessar mundir dvelst í San Sal-
vador).
HTutvarki sínu hafur fólaigið
aðallega gegnt með útgáfustarf-
semi, og hefur þessi starfsomi
einikum skipzt í tvennt: útgáfu
rita og gireina. Meðal þess merk-
asta, sem fólagið hefur gefið út
eru HeMuritin svo nefndu Thc
Eruption of Hckia 1947-1948,
scm margir islenzkir vísinda-
menn hafa saimið.
Afmælisrit
1 tilefni oímælisins verður
gefið út ritið Scientia Islandica
— Scicnce in Iccland. Aðalrit-
stjóri er dr. S-turia Friðriksson,
en meðritstjórar dr. Hreinn
Benedi'ktsson, dr. Jóhannes
Nordal, dr. Öla-fur Bjamason,
dr. Sigurður Þórarinsson og
Þcnbjörn Sigurgeirsson prófess-
or.
I ritinu verða fræðilegar
greinar um mai-gvísleg efni,
bæði hugvísindaleg og raunvís-
indaleg. Höfundar eru þessir:
Siigurður Nordal, Anne I-Iolts-
ma'Pk, Ame Noe-Nygaard,
Bjami Jónsson, Walter H.
Adey, ÁskeM og Doris Löve,
Peter Hallberg, Sigurður Helga-
son, Inigiimar Óslkarsson, Hans
Kuhn, R. W. Johnson og Hall-
dór Hallldórsson. Eru flestir
greinarhöfunda ýmist re-glulegir
félagar eða bréfafélagar í Vís-
indafélaiginu.
Grein Sigurðar Nordals, sem
fjallar um stofmum félagsins og
aðdraganda hennar, er á ís-
iieinzku. Aðrar greinar eru sum-
ar á ensiku, aðrar á þýzku. Eikki
hefur enn verið ákveðið, hvort
afmœilisiritið verður upphaf að
vísiindaleigu tímairiti, sem kæmi
út áriega. Fer það eftir ýmsum
aöstæðum, m.a. fjárhag félags-
ins, sem berst mjög í bökikum
vegna mikillar og kostnaðar-
samrar útgáfusarfsemi.
Vísindaráðstefna
Dagana 27. og 28. nióvember
gengst Vísindafélagið fyrir ráð-
stefnu, sem annars vegar á að
fjalila um þróun íslenzkra vís-
inda síðast liðin 50 ár, en hins
vegar um fi-amtíðarhorfur þoirra.
Ráðstefnan verður haldin í há-
tíðusal Hásikóla íslánds.
1 undirbúniingsnefnd ráðstefn-
unnar eiga þessir féllagsmenn
Vísindafélagsins sæti: Sturla
Friðriksson, flormaður, Jakob
Benodiktsson, Þoi-bijöm Sigur-
geirsson og Þorleifur Einarsson.
Dagskrá ráðstefnunnar verður
á þessa leið:
27. nóv.
Kl. 14.00-16.00
Forseti félaigsins setur ráð-
stefnuna. Þróun íslenzkra vís-
inda síðustu hálfa öld: Próf.
Einar ÓI. Sveinsson: Þróun hug-
Til íþrótta og útivistar má
treysta Heklu sportfatnaðinum
og hlífðarfötunum. Þá gegna
Iðunnar skíða-, skauta- og
knattspyrnuskórnir mikilvægu
htutverki í heilsurækt pjóðar-
innar að ógleymdum Gefjunar
svefnpokum og ullarteppum til
ferðalaga.
ÖRUGG TRYGGING VERÐS
OG GÆÐA.
vlsinda 1918-1968. Pi'óf. Sigurður
Þórarinsson: Þróun jarðfræði
1918-1968. Sigurður Pétursson
dr. phil.: Rannsóknir á dýra- og
gróðurrí'ki Islands. Steingrimur-
Hermannsson, framkvæmdastj.
Rannsóknarráðs: Yfirlit um
fjárveitingar til ísilenzkfa vís--
inda.
KI. 16.30-18.30
.Ásita/nd og framtíðarhorfur:
.Tón Jónsson, forstjóri Hafrann-
sóknarstofnunarinnar: Hafrann-
sóknir. Þórður Þorbjarnarson dr.
phil.: Fiskiðnaður. Sturla Frið-
riksson dr. phil.: Búnaðarrann-
sóknir.
28. nóvember
Kl. 14.00-16.00
Jaikob Gíslason., orkumálastj.:
Orkumál. Baldur Líndal, verk-
fræðinigur: Iðnaðairmál. Þorleifur
Einarsson, jarðfræðingur: Jarð-
vísindi.
Kl. 16.30-18.30
Prófessor Ólafur Bjamason:
Læknisfræðirannsókn: Prófessor
Halldór Halldórsson: Málfræði-
ranmsóiknir. Jónas Kristjánsson
cand. mag.: Textafræði og bók-
menntarannsóknir. Próf. Magn-
ús Már Lárusson: Sagnfræði.
Auk félaga Vísindafélagsins
hefur prófessorum Háskólans,
sem ekki eru félagsmenn, verið
boðin þátttaka í ráðstefnunni, en
auk þess ráðherrum, ráðuneytis-
stjórum og stjórnum nokkurra
félaigasamtaka, svo sem Nátt-
úrufræðíngafélaigsins, Jarð-
fræðafélagsins, Stærðfræðafé-
Frambald á 9. síðu.
IÐNAÐARDEILD SÍS