Þjóðviljinn - 24.11.1968, Qupperneq 4

4 SlÐA — ÞJÓÐVTLJINN — Sunnudagur 24. nóvemlber 1968.
Dtgefandi: Sameiningarflokkiur alþýöu — Sóslalistaflokkurinn.
Eitstjórar: Ivar H. Jónsson (áb), Magnús Kjartansson.
Siguröur Guömundsson.
Fréttaritstjóri: Siguröur V. Friðþjófsson.
Auglýsingastj.: Ólafur Jónsson.
Framkv.stjóri: Eiöur Bergmann.
Ritstjóm, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustíg 19.
Sími 17500 (5 linur). — Áskriftarveirð kr. 130,00 á mánuði. —
Lausasöluverð krónur 8,00.
Þing 35 þúsund iaunþega
^lþýðusambandsþing hefst á morgun. Næstu daga
ráða fulltrúar um þrjátíu og fimm þúsund ís-
lenzkra launþega ráðum sínum, taka ákvarðanir
um örlagarík mál og velja heildarsamtökum verka-
lýðshreyfingarinnar forystu.
JJvað blasir við fulltrúunum á Alþýðusambands-
þingi í kjaramálum og réttindamálum alþýðu-
heimilanna og verkalýðshreyfingarinnar þegar þeir
koma nú til þings í nóvember 1968? Einn reyndasti
baráttumaður alþýðusamtakanna, Eðvarð Sigurðs-
son, formaður Verkamannafélagsins Dagsbrúnar
og Verkamannasambands íslands, lýsti því með
þessum orðum í þingræðu fyrir fáum dögum: „Tal-
ið er að verðlag í landinu muni hækka um 20% af
völdum gengisfellingarinnar eftir mælikvarða vísi-
tölunnar, en vitað er að margar nauðsynjavörur
muni hækka um 40—50%. Jafnframt er svo boðað
að enn einu sinni skuli kaupgjaldsákvæði í frjáls-
úm samningum verkalýðshreyfingarimiar afnum-
in með lagaboði. Það á að banna að greiða umsamda
verðtryggingu á kaupið. Latmafólki er sagt að það
skuli taka á sínar herðar allar byrðar gengisfelling-
arinnar bótalaust. Á þennan einfalda hátt hyggst
ríkisstjómin lækka umsamið kaup í landinu um
20%. Þá er einnig boðað að. með lögum verði samn-
ingum hlutasjómanna breytt. Annað og lægra fisk-
verð á að gilda til fiskimanna en samningar segja
til um. Með valdboði á að færa stærri hluta aflans
yfir til útgerðarmannsins og taka það frá sjómann-
inum. Gengisfellingin, afnám verðtryggingar á
kaupið og skertur hlutur sjómanna felur í sér eina
mestu skerðingu á lífskjörum almennings sem um
getur á síðari tímum, og er um leið hin harkalegasta
árás á samningsfrelsi verkalýðshreyfingarinnar“.
Síðar í þessari sömu ræðu leggur Eðvarð áherzlu á,
að verkalýðshreyfingin vilji ekki sætta sig við verð-
hækkanir bótalaust. Verkalýðshreyfingin geri kröfu
til verðtryggingar kaupsins.
/ V-Þýzkalandi
■ Hér fer á eftir listi yfir mánaðarlaun í Vestur-
Þýzkalandi, sem tekinn er úr nýju hefti Stern, og
upphæðirnar birtar í íslenzkum krónum til fróð-
leiks fyrir lesendur, enda þótt ekki séu hér á landi
dæmi um allar þær starfsgreinar, sem taldar eru
hér á eftir:
VERZLUNAR- OG SKRIFSTOFUSTORF:
Mörk
Ritarar (eitt erl. tungrumál) 500—1000
Aðalritari (eitt erl. tungumál) 850—1500
Bókari 500—1250
Tryggingafulltrúi 750—3000
Bankagjaldkeri 700—1400
Þýðandi 1200—2500
Deildarstjóri í iðnaði 1250—3750
Forstjóri — iðnaður 4500—7500
Bankastjóri 2000—6500
BYGGINGAR
Múrari
Steypuvinna (án ákvæðisvinnu)
Trésmiður
Ilúsgagnasmíðameistari
Dúklagningar
Málari
Sótari
Héraðssótari
Teiknari
Verkfræðingur
Arkitekt
JÁRNIÐN AÐUR
Rennismiður
Logsuðumaður
Bifvélavirki
Verkstjóri
Bifvélameistari
landbúnaður
Bóndi (50 ha. ræktun)
Fjósamaður (ókeypis húsnæði)
Garðyrkjumaður
Garðyrkjuaðstoð
Garðaarkitekt
Skógarhöggsmaður
Skógarvörður
ÝMIS IÐNAÐUR
Klæðskerasveinn
Skósmiður
Leturgrafari
Gullsmiður
Slátrari (eigin fyrirt.)
Kjötiðnaðarmaður
Ölgerðarmaður
700—1000
700— 925
700— 950
600—2000
775—1000
800—1100
750—1050
1000—2500
550—1150
1000—2500
1800—6000
700—1060
700— 900
650—1150
840—1500
900—1800
1400—2000
750—1500
1800—2500
680— 850
1050—2000
620— 760
955—1765
600—1000
1800—2500
620— 950
650—1100
1200—3500
800—1200
850— 950
Kr.
11000— 22000
18700— 33000
11000— 27500
16500— 66000
15400— 30800
26400— 55000
27500— 82500
99000—165000
44000—148500
15400— 22000
15400— 20350
15400— 20900
13200— 44000
17050— 22000
17600— 24200
16500— 23100
22000— 55000
12100— 25300
22000— 55000
39600—132000
15400— 23220
15400— 19800
1Í600— 25300
17480— 33000
19800— 39600
3080-0— 44000
16500— 33000
39600— 55090
14960— 18700
23100— 44000
13640— 16720
21010— 38830
13290— 22000
39600— 55000
13640— 20900
14309— 24200
26490— 77000
17600— 26400
18700— 20990
EINKAVERZLUN
Afgreiðslustúlka 380— 750 8360— 16500
Deildarstjóri 670—1250 14740— 27500
Tóbakssali 750—2500 16500— 55000
Söluturnaeigandi (á járnbr.st.) 600—1800 13200— 39600
Bóksali 600—2000 13200— 44090
SAMGÖNGUR
Leigubílstjórar 750— 900 16500— 19800
Strætisvagnastjórar 750—1000 16590— 22000
Flugstjóri (Boeing 727) 4200—5500 92400—121090
Flugfreyja 986—1750 21692— 38500
PÓSTUR OG SÍMI
Bréfberi 600— 820 13200— 18040
Deildarstjóri 900—1350 19800— 29700
Símastúlka 620— 865 13640— 19030
KENNSLU- OG UPPELDISSTÖRF
Barnakennari 900—1450 19800— 31900
Barnfóstra 665—1025 14630— 22550
Prófessor 1800—4000 39600— 88000
HEILBRIGÐISÞJÓNUSTA
Hjúkrunarkona 723— 980 15906— 21560
Yfirhjúkrunarkona 1040—1785 22880— 39270
Tannsmiður 715—1250 15730— 27500
Ljósmóðir 830—1120 18290— 24640
Yfirsjúkrahúslæknir 2500—4000 55000 88000
Tannlæknir 1200—1590 26400— 33000
Lyfsali( sjálfst.) 1800—4500 39600— 99000
LISTIR OG SKEMMTANIR
Andlitsförðun 650—1200 14300— 26400
Hvíslari 600—1200 13200— 26400
Leikari (bæjarleikhús) 500—1600 11000— 35200
Leikari (rikisleikhús) 2500—6000 55000—132000
1. fiðluleikari í sinfóníuhljómsv. 3000—3800 66000— 83600
Barítonsöngvari 2500—4500 55000— 99000
Hljómsveitarstjóri 2890—4500 61600— 99000
Sýningarstjóri (Showmaster) 1500—2500 33000— 55000
Sirkustrúður 2500—4500 55000— 99000
' '' tn? Ljosmyndafyrirsæta 1000—2000 22000— 44000
Nektardansmær 1200—4500 26400— 99000
Vændiskona 2000—6000 44000—132000
RÉTTARFAR, brunaeftirlit, yfirvöld og fleira
Lögregluvarðstjóri 800—1050 17600— 23100
Fangavörður 620— 950 13640— 20900
Slökkviliðsvarðstjóri 865—1160 19030— 25520
Hermaður í herskyldu 550— 740 12100— 16280
Ráðherra 7500—8000 165000—176000
Kanzlari 19000 220000
Sjónvarpsfulltrúi 1908—2428 41976— 53416
Blaðamaður 800—5000 17600—110900
Blaðaljósmyndari 750—6000 16500—132000
Mikki mús átti fertugsafmæli nýlega
^lþýðusambandsþing kemur saman á alvörutím-
um. Það fjallar að sjálfsögðu um kjaramálin og
viðhorf verkalýðshreyfingarinnar til þeirra. En
annað mikilvægt verkefni bíður einnig þessa Al-
þýðusaimbandsþings, skipulagsmál verkalýðshreyf-
ingarinnar, en fyrir þinginu liggja tillögur um
veigamiklar breytingar á lögum samtakanna. Það
hefur raunar dregizt allt of lengi að breyta skipu-
lagi Alþýðusambandsins með tilliti til gerbreyttra
þjóðfélagsaðstæðna. Tillögurnar sem nú liggja fyr-
ir þinginu um lög sambandsins bera á ýmsan hátt
merki þess að vera samkomulagsúrlausn allólíkra
hugmynda um skipulagsmálin, og ylti mjög á fram-
kvæmd laganna um gagn það sem af breytingunni
gæti orðið og hversu fljótt nýtt skipulag yrði að
æskilegum grunnj alhliða starfs og sóknar alþýðu-
samtakanna um land allt. — Þjóðviljinn býður full-
trúa verkalýðsfélaganna velkomna til þings og árn-
ar þeim heilla í ábyrgðarmiklum störfum og á-
kvörðunum. — s.
Q Hinn 28. október 1968 varð Mikki mús fer-
tugur, fjörutíu ár eru liðin síðan fyrsta teikni-
myndin um hann „Willie gufuskip“ var frumsýnd
í kvikmyndahúsi í New York.
□ En Mikki fæddist eiginlega á járnbrautar-
ferð frá New York til Los Angeles ári fyrr.
Walt Disnoy sem þá var 26
ára gamall hafði fairið til New
York til að hitta manndnn, sem
sá um dreifingu á teiknimynd-
um hans. Hann hafði ætlað að
biðja um betri samninga og
meiri fyrirframgreiðslu svo að
hann gæti bætt gæði teikni-
myndanna.
En þessu var hafnað og
Disney missti öll réttindi á
myndum sínum um banínuna
Osw;ald.
Disney ferðaðist því dapur í
bragði og í þungum þönkum
aftur með konu sinni til Holly-
wood án þess að bafa nokkra
samninga.
Seinna sagði hann svo frá í
grein:
„En ég var samt hamingju-
samur. Því upp úr öllum á-
hyggjunum spratt lítil og kat-
leg fígúra. Fyrst óljós og þoku-
kennd. En hún óx og óx og
loks stóð hún þama — það var
lítil mús. Ég varð alveg hug-
fanginn af henni. Þegar við
komum til Hollywood hafðj ég
klætt músina í rauðar flauels-
buxur með tveim stórum
hnöppum og fyrsta teikni-
myndin stóð ljóslifandi fyrir
sjónum mínum“.
Það er ekkert leyndarmál að
Disney kallaði músina sina
Mortimer. Og það eru tvær út-
gáfur af sögunni um hvemig
henni var breytt i Mikka (Mic-
key). Önnur hermir að frú
Disney hafi þótt Mortimer full
íburðarmikið nafn fyrir svo
litla mús og því stungið upp
á Mikkanafninu. Hin útgáfan
segir að það hafi verið dreif-
inigarstjóri sem fannist músin
ágætt, en nafnið afleitt.
☆ ☆ ☆
Og það er vafasamt hvort
Disney hafi klætt „draummús-
ina“ sína í rauðar flauelsbux-
ur, þar sem það var Ub nokk-
ur Iwerks, sem teiknaði Mikka
fyrst, en Iwerks var vinur
Disneys og einn af beztu teikn-
urunum sem hann hafði í þá
daga.
E.n það er staðreynd að
Disney tókst aldrei sjálfum að
teikna Mikka. En það var hann
sem skapaði Mikka, hann var
framleiðandinn og framleiðsla
hans gerði hann heimsfrægan.
Disney fór þegar í stað að
vinna að hugmynd sinni. Hann
var að taka tvær teiknimyndir
þegar W amer Brothers gerðu
kvikmynd með tali og tónum
Og úr því að þeir gátu sam-
hæft tal með myndum sínum
gat Disney það líka. Og þann-
ig varð það að ..Willie gufu-
bátur“ er fyrsta teiknimyndin
með samhæfðu tali.
Hljóð var einnig sett inn á
tvær fyrri teiknimyndimar. Og
þá var Mikki á góðri leið með
að verða hluti af bandarískri
menningu, nafn hans varð al-
þekkt og öllum bömum þótti
gaman að honum.
Fjórði áratugurinn var gull-
öld Mikka. Disney framleiddi
90 teiknimynidir um hann á
þessum árum. Mikki lék flutn-
ingaverkamann, káboj, bruna-
liðsmann. landkönnuð, njósn-
ara, glæpamann, leigubílstjóra,
fótboltahetju, uppfinninga-
mann, knapa, sjóman-n, ferða-
mann, pololeikara, sirkus-
atjömu, Hollywoodstjömu,
pípulagningamann, veiðimann,
leyn ilögreglumann, skraddara
og hijómsveitarstjóra.
Bæði í tækni og list voru
þessar myndir langt framar öðr-
um slíkum frá þessu tíma.
Franklin D. Roosevelt hafði
gaman af Mikka, og ’einnig Ge-
orge konungur og Mussolini. Af
öllum helztu leiðtogum heims-
in-s í þá daga va-r það Hitler
ein.n. sem lýsti því yfir að sér
líkaði ekki við Mikka.
Fimm árum eftir ,,fæðin.gu“
Mikka var Disney getið i „Hver
er hver“ og hann hafði un.nið
Framhald á 9. síðu.