Þjóðviljinn - 16.04.1969, Blaðsíða 7

Miðwifcudagur VH ajw'fl 1969 — ÞJÓÐVILJINN — SlÐA f
Leikfélag Köpavogs:
Höll í Svífjjóð
eftir FRANCOISE SAGAN
Leikstjóri: Brynja Benediktsdóttir
Það virtiKt óneitanlega í all-
mikið ráðizt er Leikfélaig Kópa-
vogs ákvað að sýna „Höll í
Svíþjóð", fyrsta og fraígasta
leikrit Francoise Sagan — þar
er ekki um albýðlegt gaman að
rasða, heldur mjög heimsmanns-
legt og slungið. þar er vopmim
beitt af ærinni vígfimi og fólk-
ið siálft. hugsuniarháttur þess
og kynlegt atferli flestum ís-
iendingum framandi og fjarri.
Fn sýningin tókst betur en ég
hafði gert mér i hugarlund, og
er ekki sizt að þakka auðsærri
atorku. lifandi áhuga og góðri
samvinnu allra sem hlut eiga
að máli.
Francoise Sagan var aðeins
átián ára er hún samdi fyrstu
skáldsögu sína og varð þegar
kunn um heiminn og raunar svo
umtöluð að iafna má við orðs-
tír hinna nafntoffuðustu disa
kvikmyndanna. Fjórar af sö'gum
hennar hafa komið út á ís-
lenzku en leikritunum höfum
-<*>
Skipað í Um-
ferðamálaráð
Dómsmálaráðuneytið ákvað í
janúar s.l. að setja á stofn um-
ferðarmálaráð, er skipað skyildi
fullttúúm tilnefnduim af þeim
aðilum, sem einkurn fjalla um
umferðarmál í landinu.
Að fengnum tilnefningum
þessara aðila hefur ráðuneytið
nýlega skipað eftirtalda menn
i umtferða-rmálaráð til þriggja
ára:
Arinbjöm Kolbeinsson, lækni,
samikvaamt tilnefningu Félags
íslenzkra bifnedðaeigenda.
Eiiiiar ögimundsson, bifreiðastj.,
samkvæmt tilnefningu Lands-
sambands vörubi frei ðastj óra.
Gest Ölatfsson. forstöðumann,
samkv. tilnefningu bifreiða-
eftirlits rikisins.
Guðjón Hansson, ökukennara.
samikvæmt tilnefningu öku-
kennarafélags Islands.
Gunnar Friðriksson, flramkvstj.,
samkvasmt tHnetfninigu Sdysa-
vamafélags ísiands.
Guttorm Þoraiar, yfirverkfr.,
samkv. tilneflningu Reykja-
víkurborgar.
Jón Birgi Jónsson, deildarverk-
fræðing, samkv. tilneifningu
vegagerðar ríkisins.
Ólaf G. Einarsson, siveitairstjóra,
samkvæmt tilnefningu Sam-
bands íslenzkra sveitarfélaga.
Ólaf W. Stetfánsson, deildarstj.,
samkv. tilneflningu dómsmáfa-
ráðúneýtisins.
Óskar Ólason, yfirlögregluiþjón,
samkvæm-t tilnefningu lög-
reglustjórans í Reykjavík.
Runólf Þorgeirsson. deildarstj.,
samkvæmt tilneftndngu Sam-
bands fslenzkra tryggingafé-
laga.
Stefán Olaf Jónsson, futltrúa,
samkv. tilnefninigu fræðslu-
málastjóra.
Þorvald Þorvaldsson, bifrciða-
stjóra, saimfcv. tilnefningu
Bandalags íslenzkra leigubif-
reiðastjóra.
Þá hefur dómsmálaráðherra
Skipað Sigurjón Siguirðsson, lög-
reglustjóra, formamn umferðar-
máiaráðsins.
Umferðarmálaráð hoflur þogiar
hafið störf, og kom það saim-
an til fyrsta fundar s.(l. föstu-
dag. Ávarpaði dómsmálaráð-
herra, Jóhann Hafisteiin, fund-
inin. Einnig skipaöi hann þá í
Framhald á 9- síöu.
við ekki kynnzt áður; en ekki
verða dramatískar gáfur henn-
ar í efa dregnar. Þótt ýmissa
áhrifa gæti frá fomum höfund-
um og nýjum er hugkvæmni
hennar deginum Ijósairi: at-
burðairásin hröð og æsileg, orð-
svörin smör og fyndin, hlutverk-
in gimileg viðfangs. og óþarfar
endurtekningar eða málaleng-
ingar hygg ég torvelt að finna.
Skáldkonan er ekki öll þar sem
hún er séð. enda oftlega um
bana sagt að hún sé meisrtari í
því að dyljast. látast og leika,
undir kaldhæðni henniar og
lífsleiða býr rómantisk þrá eft-
ir sakleysi og hreinleika. „HöU
í Svíþjóð" er skopleikur, en
gamanið oft grátt og napurt;
þar er ekki sízt fjallað um
grimmd og illkvitini og manin-
fyrirlitninigu. en öllu framar
um algert blygðunarlevsi og
ódkiammfeilni i kyniflerðiismál-
um, off er þó leikurinn ffæddiir
ríkri kímni og frönskum þokka
off ánæffiulefft að kynnast hon-
um. Sálrænt innsæi Francoise
Sagan off djúpskyffffni eru ef-
laust miög orðum aukin: til-
svörin fflitra í ótal l.iósbrotum.
en oftast er mikið tómahfjóð í
kistunni. Það verður enffinn
andleori reynslu ríkari af þess-
um fáránlega leik. enda vart
til þess ætlazt af skáldkoniinni:
en hún er nútímakona út í finig-
urgómia, ósvikið barn okkar
daga.
Francoise Sagan lsétur skop-
leiik sinn gerast í stórri höll ein-
hversstaðar mjög norðarlega í
Svíþjóð, hún er svo afskokkt að
þangað verður ekki komizt fjóra
mánuði ársirns vegma snjó-
þyngs'ia. Húsbændurnir heitia
Húgó Falsén og Agate systir
hians, afsprcngi fomrar og
merkrar aðalsætter; Agata skip-
ar svo fyrir að allir ibúar hallar-
innar klæðist búninigum rókok-
kótímiams og hugsi jafnvel eins
og menn á átjándu öld, og dutl-

Sebasticn og Ófelía ásamt Húgó (Theódór Halldórsson), Elenóra (Sigrún Björnsdóttir) og Fredrik (Erlendur Svavarsson).
ungum hennar verða allir að
hlýða, enda ’á hún meginhlute
jarðarinnar; tiltæki þetta minn-
ir að sjálfsögðu á Jean Anou-
ilh. Og hvílíkt fólk! Húgó er
kvalari og tvíkvænismaður,
hann þóttist láta jarða fyrri
konu sína Ófelíu fyrir tiu ár-
um til þess að geta kvænzt
F.lenóru. hinni fögru og töfnandi
en gerspillt.u og vergjömu
stúlku, en geymir Ófelíu raun-
air sem fanga í höllinni; hún er
talin vitskert og læðist um hvít-
klædd líkt og hin fræga nafna
henniar. í annan stað minnir
búningur Elenóru á Rósialindú.
Elenóra var um alllaniga hríð
ástkona bróður sins Sebasfíans
og hann býr auðvitað hjá henni
í höllinni, algert snýkjudýr og
ónytjungur, en þykist mjög af
gáfum sínum og orðfimi og gerir
Ofelíu barn. F,n sagan er ekki
öll sögð enn: uniga frændur nð-
alsfólksins ber að garði hvem
af öðrum og verða örlög þeirra

Sebastien (Sigurður KarLsson) og Ófelía (ína Gissurardóttir).
öll á sömu leið, og einum
þeirra fáum við að kynnast,
Fredrik að nafni. Hann verður
ástfanginn af Elen.óru uppyfir
bæði eyru, og hún heldur við
hann leynt og ljóst, leikur sér
að honum eins og köttur að
mús; eiginmaðurinn slóttugi
þykist fátt vita, en aumingja
Fredrik hrekst þó að lokum
á burt vegna morðhótana og
hræðslu og verður eflauist úti i
snjónum og hríðinni. En í ,lok-
in er von á sjötta fræmdianum
og hin blyffðunarlausa Elenóra
fcr strax að hugsa gott til glóð-
arinnair; og afdrif bans þarf
ckki að draffa í efa. Jafnvel
af Jæssu slitrótta og ófaillkomna
yfirli'i ætti að mega skilja að
hér er margt að heyra og sjá.
góðir hálsar!
Lcikendumir eru ýmist unigt
flólk úr höfuðstaðnuim braut-
skráð úr leikskóium borgar-
innar eða loekktir áhugamenn
úr Kópavogi og láte vissadega
ek'ki sitt eftir liggja. Siigrún
Bjömsdóttir er Elenóra og vek-
ur senmilega mestia athygii
allra vegraa fegurðar .simrnar og
glæsileika, hún hefur gúðia rödd
sem húm á þó eftir að læma að
beita betur, örugg og mijúk f
hreyfinlffum, en ekfci linus við til-
gerð. Sigríin hefur emn fátt leilk-
ið, og af Jx»fckaifuillri túlfcun
hennar að J>essu simni treysrtist
ég ekki að dæmia u*n leiifcgáfur
hemmar og framtíð; em við hljót-
wn að voma hið bezta.
Si.guirðuir Karlsson og Erlend-
ur Svavarsson eiga telsvert
lenigiri ferfl að baki. Framsögn
Siigurðar er skýr og brein, em
honum tekst ekki að gera Se-
bastiem sammfæramdl í orðum né
gerðum, en hér er Mfcn um all-
flókið, mifcið og vandasamf hlut-
verk að rseða; yfliirieitt er túlk-
un hans mjög á ytra lx>rði. Þó
að leiifcur Erlends sé ekki smurðu-
laus, kemst hanm nœr því að
iýsa skapgeirð síns mamns, það
er Predrifcs, hann er mijög ást-
fnniginn og réttilegia efcki ix?in-
línis gáíulegur, en að dómi
skáklkoniunnar gerir ástin menn
fið hálflgerðuim fcjánum. fnu
Gissurardóttur hef ég aldirei séð
áður svo ég viti, og mun alger
nýliði. Hún leiikur Ófelíu við-
vaninigslega em alls efcki ósnot-
urlega, og sígur á er á leifcinn
líður.
Þó að Húgó sé að vísu mjög
hneigður til búsfcapar verður
hamri hoizti lífcur íslenzkum
vinmrmiammd í meðförum Theó-
dórs Halldórssomar, en um rösk-
lega og sifcörulegia túlkun hams
ammairs flest gott að segja. Leifc-
urimm. er notofcuð irrisijafln, oft
brjúfur á einstefca steð; hinu
má ekki gleyma að Theódór
lumar á notalegri kímni. Am-
hildur Jónsdóttir er líka mjög
skýr og þróttmikil í góðu gervi
Agötu, og Bjöm . Einarsson
kemur fram á viðeigandi hátt,
sem gosfcarlinn Gunter. Lofcs er
Guðrún Þór móðirin í höllinnd.
gömul koua og lömuð og mælir
efcfci orð af vörum, en gerir í
öllu sfcyldu sín-a þótt í litlu sé.
Leifcurinn gerist í vopnasaln-
um í hinni miklu draumiahöll.
hann á efllaust að vera mjög
stór, fomleg og tilkomumikil
visiarvéra og álffér ógeminigur
að lýsa honum til ncinnar hlít-
ar á hinu örlitla sviði í Kópa-
vogi. En listfcngi Baltesars, hins
kunma teiknara og málara fær
miklu orkað. leikmynd hans cr
mjög falfega unnin. Brynja
Benediktsdóttir er óvanur leik-
stjóri, enda umg að árum, og
hefur þó áður sýnt að hún er
góðum gáfum gædd í Joeim efn-
um; hún leggur verulega rækt
við starf sitt, og steðsetningar
hennar eru ytfirleitt hnitmiðað-
ar og verðar athygli; fjör og
hæfilegur hraði ríkja á sviðinu.
Unmur Eiríksdóttir sneri leifcrit-
inu á mjög góða íslenzku. Sýn-
ingin hlaut himar beztu móbtök-
ur og að verðleikum.
f leiksfcránnj ræðir Si'gurður
Grétar Guðmundsson sem verið
hefur einn helzti máttarsitólpd
Leifcfélags Kópavogs frá upp-
hafi, sfuttlega um fmamtíð fé-
laigsins og segir það staft á
tímamótum: „svo kann að fara
að við ákveðum bráðlega hvort
ofcifcar starfsemi verði efld eða
lögð niður“. Félaigið hefur sterf-
að í tólf ár við mjög örðugiar
aðstæður og jatfnan af áhuga,
fómfýsd \Og þrótti, og oftlega
fuæðugóðum árangri náð. Satt
ér það að um ýmsar leiðir er
að vélja, og með sýmngunni á
„HöII í Svíþjóð" virðist einmitt
stetfnt í rétta átt. Félagið ætti
að geta unnið farsællegt sterf
og nyfsamt á ófcomnum árum —
ég voua fas+lega að það baldi
stefnunni fram og læt mér
revndar eifcki annað til hugar
koma; Leikfélag Kópavogs á
merfcilegu menningarhh úverfci
að gegnia. Á. Hj.
Styrkur til rannsókna á
gróðurfari ísl. beitilands
Nýlega veitti Vísindadeild Atl-
anzhafsbandalagsins, fyrir milli-
göngu RannsóknarráAs rikisins,
Rannsóknastofnun landbúnaóar-
ins 10 þús. dollara styrk til rann-
sókna á gróðurfar íslenzkra
beitilanda. Er þetta í þriðja
skiptið sem stofnunin styrkir
þessa rannsóknastarfsemi hér á
landi.
Árið 1967 voru veitUr 9 }»ús.
dolliairar og 10 þús. dollarar árdð
1968. Á miveraindi gengi sam-
svara ]>essir styrkir samtels rúm-
lega 2,5 milj. krómia.
í fréttatilkyninimigu scm blað-
inu hefur Jx>rizt frá ítannsókna-
ráði ríkisins seigir að Atlanzhiafs-
baiTidnilngið styrki aldrei sömiu
rannsófcnir lengur en í 3 ár og sé
)>ess þá vænzt að hcimalandið
taki við og ljúki þeim rannsókn-
um sem Jxmnig hatfa verið hafnar
og verði að gera ráð íyrir Jwí að
svo verði einnig með rannsóknir
á gróðurfari íslenzkra beitilamda,
}>annig að Jx>im verði lofcið á sem
sfcemmstum tíma og geti orðið
landigræðslu og sauðfjárrækt sú
mikilvæga lyftistömg sem að sé
stetfnt.
f fréttatilikynninigunni segir
ennfremur: RannsófcnÍT á íslenzk-
um beitilöndum hótfust fyrir
nokkrum árurn Sérfræðingamdr
Ingvi Þorsteinæon og Gunmiar
Ólafsson sem starfa við Rann-
sófcnastofnun landbúnaðarins
hafa ann.azt rammsókmir ]>essar.
Marfcmið þeirra er fyrst og fremstf
að ákvarða beitarþol landsins.
Lokið hefur verið við að
kortleggja gróður á öllu miðhá-
lendi landsins og talsverðum
hluta láglendisins t.d. Reykjanes-
skaga, í Borgarfirði, í Vestur-
Húniavatnssýslu og í Þinigeyjar-
sýslum. Lætur nærri, að helming-
ur landsims hafi nú verið fcort-
lagður þainnig. Er ætlunin að taka
næst fyrir hálendið á Austur-
landi og útnesjum en síðan verða
byggðir kortlagðiar.
Gefin hafa verið út 26 gróður-
kort og 10 ný em í prentum en
sá fjöldi er gefinn úr áriega . . .
• . . Rammsóknimar hafa að
sjálfsögðu fyrst og fremst verið
kostaðar af opinberu fé og Menn-
ingarsjóður hefur kostað útgáfu
gróðurkortanna. Umræddur styrk-
ur hefur hins vegar gert kleift
að hraða þessum rannsóknum
mjög og taka fyrir ýmis verkefni
sem ella hefði ekki verið unnt að
sinma vegna fjárskorts.
1