Þjóðviljinn - 09.08.1969, Page 4

4 SlÖA — ÞJÓÐVILJINN — Laugardagur 9. ágiúst 1969.
— tnálgagn sósialisma, verkalýðshreyfingar og þjóðfrelsis —
Otgefandi: Otgáfufélag Þjóðvlljans.
Ritstjórar: Ivar H. Jónsson fáb.), Magnús Kjartansson,
SigurSur Guðmundsson.
Fréttaritstjórl: Slgurður V. Frlðþjófsson.
AuglýsingastJ.: Olafur Jónsson.
Framkv.stjórl: Eiður Bergmann.
Ritstjóm, afgrelðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðust. 19. Slm! 17500
(5 línur). — ÁskrTftarverð kr. 150,00 á mánuði. — Lausasöluverð kr. 10,00.
Status quo
pyrir ári gerðust dag hvem í Tékkóslóvakíu a't-
burðir sem vöktu sívaxandi athygli hvarve’tna
í Evrópu. Sósíalistar í Tékkóslóvakíu höfðu um
langt skeið unnið að því að breyta stjórnarstefnu
sinni í mjög verulegum atriðum, en oneginatriði
breytinganna var að hefja lýðræði til öndvegis á
öllum sviðum, enda verður raunverulegur sósíal-
ismi ekki framkvæmdur án lýðræðis. Þessar
breytingar höfðu tendrað áhuga og eldmóð með-
al Tékkóslóvaka, þar spratt upp almennari s’tjóm-
málaáhugi en í nokkru öðru Evrópulandi, og sósí-
alistar hvarvetna í Yestur-Evrópu fögnuðu þess-
um umskiptum mjög. Þau urðu hins vegar ekki
viðbrögð valdamanna í Sovétríkjunum og nokkr-
um fylgiríkjuim þeirra í Austur-Evrópu, heldur
mótmæltu þeir æ harkalegar stefnu sósíalista í
Tékkóslóvakíu og náðu þær deilur hámarki í ág-
úst í fyrra. En 21sta ágúst var allt í einu bund-
inn endir á þær umræður með þeirri alkunnu
stórveldaaðferð að senda óvígan her inn í landið,
láta vopnin kæfa rökin og binda endi á lýðræðið.
Með þeirri innrás þverbrutu Sovétríkin síendur-
teknar stefnuyfirlýsingar sínar um sjálfstæði
sósíalískrá flokka ög heilagan rétt hverrar þjóð-'
ar til þess að velja sér stjómarfar. Síðan hafa
Tékkóslóvakar búið við vaxandi þrýsting herveld-
isins, framkvæmd hafa verið hin stórfelldustu
mannaskipti í valdastöðum í trássi við allar lýð-
ræðisreglur og sérstök áherzla hefur verið lögð
á að kæfa frjáls skoðanaskipti.
Eftir á hefur verið reynt að réttlæta þessa hern-
aðarinnrás með því að hún hafi verið óhjá-
kvæmileg til þess að vernda frið í Evrópu; breyt-
ingar þær sem sósíalistar í Tékkóslóvakíu hafi
verið að framkvæma hafi ógnað kenningunni um
status quo, óbreytt valdahlutföll, en status quo
sé forsenda friðar. Þannig eiga áhrifasvæði stór-
veldanna að vera grundvöllur friðarins, það svo-
kallaða valdajafnváegi sem mælt er með eld-
flaugum, kjamavopnum og eiturgashylkjum. Sam-
kvæmt þeirri kenningu geta Bandaríkin að sjálf-
sögðu tryggt valdajafnvægið af sinni hálfu með
því að beita herafla gegn vanþóknanlegum þjóð-
um á áhrifasvæðum sínum, enda hefur hið vest-
urheimska stórveldj framkvæmt þá kenningu
hvarvetna um heim síðan síðustu heimss’tyrjöld
lauk og skilið miljónir líka eftir í valnuim.
gá svokallaði friður sem tryggður yrði með því
að risaveldin beittu ofurvaldi sínu hvarvetna
um heim yrði illur og valtur. Mannkynið þarf á
öllu fremur að halda en óbreyttu ástandi, status
quo, jafnt sá meirihluti mannkyns sem á í dag-
legu návígi við skortinn sem smáríki er ekki fá
að ráða málum sínum sjálf. Á íslandi geta þeir
einir aðhyllzt þessa stefnu sem eru reiðubúnir til
þess að dæma þjóð sína til þess hlutskiptis að una
bandarísku hernámi um ófyrirsjáanlega framtíð.
— m.
í mylkminá. Þýðandi Ellert
Sigurbjömsson.
20,55 Gróður á háfjölLum.
Kanadísk mynd um háfjalla-
gróður og dýralíf. Þýðandi
Og þulur Jón B- Sigurðsson.
21- 10 í kvennafangelsi (Caged)
Bandarísk kvikmynd gerð ár-
ið 1950- Leikstjóri John Crom-
well. Aðalhlutverk: Eleanor
Parker, Agnes Mooréhead,
Ellen Corby, Hop Emerson,
Jan Sterling og Lee Patrick.
Þýðandi Kristmann Eiðsson.
Myndin er ekki við hæfi
bama.
22.45 Dagsikrárloik.
Föstudagur 15. ágúst 1969
20 00 Fréttir-
20.35 Furðufuglar. Vefaraffiugl-
unum í Afriku kemur miklu
betur saman en mönnunum,
þrátt fyrir einstakt þéttbýli.
Þetta er fimmta myndin í
flökknum „Svona eram við“.
Þýðandi og þulur Óskar Ingi-
marsson.
21,00 Eintómt léttmeti. f þsettin-
um koma fram Thore Skog-
man, Lily Berglund, Kjerstin
Deflert, Raj og Topsy, Káre
Sundelin, Rospiggarna og
Tjadden Hallström. Þýðandi
Dóra Hafsiteinsdóttir. (Nord-
vision — Sænska sjónvarpið)
21.40 Dýrlingurinn. Innlflytjend-
umir. Þýðandi Jón Thor Har-
aldsson.
22.30 Erlend málefni.
22- 50 Dagsikrárlök.
Laugardagur 16. ágúst 1969.
18 00 Endurtekið éfnii. Ferðin til
tuniglsáPis. Mynd um för Apollo
11. Þýðandi Markús öm Ant-
onsson. Áður sýnd 3- ágúst s-1.
20.00 Fréttir.
20-25 Brögð Loka. Teiknimynd
um eflni úr Snorra-Eddu. Þul-
ur Óskar Halldórsion. (Nord-
vision — Sænsika sjónvarpið)
20-40 Peggy Lee skemmtir- Auk
hennar kemur fram Bing
Crosiby. Þýðandi Kristmann
Eiðsson. .
21.25 Getum við orðið 100 ára?
(21. öldin). Þróun læknavís-
indanna á síðari árum og
horfur á lemgri l'ífdögum
mannsins.- Þulur Pétur Pót-
ursson.
21.50 Stúlkan á fbreíðunni.
(Cover girl) Bandarísk fcvik-
mrynd frá árinu 1944. —
Leiksitjóri Oharies Vidor. Að-
alihluitverk Gene Kelly, Rita
Hayworth, Plhil Silvers- Þýð-
andi Dóra Hafsteinisdóttir.
23.35 Dagskrárlok.
Carlos Salzadeo og Marcel
Toumier.
20.45 í jöklanna skjóli. Mynda-
flokkur gerður að tilhlutan
Skatftfellingafélagsins í Bvik
— á árumum 1952-54, 1. hluti-
Uppsikipun í Vík í Mýrdal,
veiði í sjó og vötnum- Mynd-
imar tók Vigfús Sigurgeirason-
Þulur Jón Aðalsteinn Jónsson.
21-15 Hláturinn Jengir lífið.
Leitazt er við að svara spum-
ingunni, hvenær hlátur verð-
Magnúsonar ásamt Ragnari
Bjarnasyni flytja nokkur lög.
Kvartettinn skipa auk Kristj-
áns Guðmuindur Steingríms-
son, Árni Scheving og Jón
Sigurðsson-
20.45 Sögur eftir Saki- Sögu-rnar
heita Lovísa, Elgurinn, Sveim-
hugar, Óvinurinn og Tober-
mory- Þýðandi Ingibjörg Jóns-
dóttir.
21.30 Leningrad. Mýndin greinir
frá sögu borgarinnar, allt frá
geirssonar. Umsjónarmaður
Helgi Sæmundsson.
21.00 Á flótta. Línudansarinn,
Þýðandi Ingibjörg Jónsdóttir-
21.50 íþróttir- Sundlkeppni Dana
fslendinga og Svisslendinga,
sem fram fór í Kaupmanna-
hölfn nú fyrir skömmu.
23.30 Dagskrárlok.
Miðvikudagur 13. ágúst 1969.
20.00 Fréttir-
20-30 Hrói Höttur. Reimleikar
Sjónvarpið næstu viku
Sunnudagur 10. ágúst 1969
18.00 Helgistund. Séra Þorberg-
ur Kristjánsson, Bolungarvík.
1815 Lassi. Gjöfin- Þýðandi
Höskuldur Þráinsson-
18.40 Villirvalli í Suðurhöfum-
Framhaldsmyndaflokkur fyrir
böm, 2. þáttur. Þýðandi Hösk-
uldur Þráinsson.
19 05 Hlé.
20-00 Fréttir.
20-25 Einleikiur á hörpu. Ann
Grififiths leikur verk eftir
Dussek, Alias Parisih-Alvars
ur innilegastur. Þýðandi Dóra
Hafsteinsdóttir. (Nordvision
— Sænsfka sjónvarpið).
21.45 Ráðalhaigurinn. Brezkt
sjónvarpsleikrit etftir Norrnan
Rogner- Aðalhlutverk: Lee
Montague, John Franklyn
Rpbbins og Barbara Lott.
Þýðandi: Kolbrún Valdemars-
dóttir.
22-35 Dagsfcráillok.
Mánudagur 11- ágúst 1969.
20.00 Fréttir-
20.30 Jazz. Kvartett Krístjáns
því er Pétur mdkli Rúsisakeis-
ari lét reisa hana á bökkum
Nevu í byrjun 18. aldar, tti
vorrá táma. Þýðandi og þul-
ur Gylfi Pálsson.
22-25 Dagsikrárlok.
Þriðjudagur 12- ágúst 1969-
20.00 Fréttir.
20.30 Bókaskápurinn- 3 dönsk
Ijóðskáld: Johannas V- Jensen,
- Axel Juul og Tom Kristen-
sen- Guðjón Halldórson les
ljóð í þýðingra Magn-úsar Ás-
Sunnudaginn 10. ágúst kl. 20.25 leikur ANN GRIFFITHS á
Alvars, Carlos SaJzadeo og Marcel Toumier.
hörpu verk eftir Dussek, Alias Parish-
Rósherg C. Snædul fímmtugur
Enn hetfur það sannazt, sð
„lílfið manms h-ratt fram hleyp-
ur, hafandi enga bið“, því
að nú kem-ur í ljós að Rósberg
G. Snædal, sem aldit til -þessa
hefur ekki látið aldu-r eða arm-
æðu á sér fes-ta, hefur ekki
komizt hjá því að verða ifimm-
tugur á þessum hásumardegi og
þrátt fyrir unglégt yfirbragð og
æskuglaða lund, verðu-r hann nú
að teljast kominn í fullorðinna
tölu og fetar nú upp á sextugs-
aldurinn á eftir okk-ur hinum,
sem einu sinni vorum Ifka un-g-
ir.
Rósberg er óþarft að kynna í
löngu máli og allrasízt fyrir les-
endum þessa blaðs- Hann er
löngu þjóðku-nnur, bæði atf verk-
um sinum og því sem han-n er
sjálfur-
Rósberg er fæddur 8. ág. 1919
að K-árahlíð í, Laxárdal í Húna-
þingi. Laxárdalur þessi reyndist
við nánari athugun vera haindan
takmarka hi-ns byggilega heims
og er nú eyddur að mannabú-
sitöðum að mesitu, en um þær
mundir sem Rósberg var ,að
alast þar upp, var þar ríkjandi
fjörugt man-nl-íf og örlagaríkt.
Foreldrar Rósbergs voru hjón-
in K-lemensína Klemensdóttir
og Guðni Sveinsson- Ekki munu
þau haía verið efnum þúin á
veraldarvísu, on í lágreistu koti
þeirra mun þó hafa leynzt sá
auður, sem mörgum kotunginum
höfiur reynzt drjúgt og farsælt
veganesti, og eitt er víst, að
margur langskólagen-ginn menn-
in-garvitinn mætti sérlega ötfunda
Rósberg af því hressilega, kjam-
góða og gróskuríka tupgu-taki, er
hann hefur numið í einangrun
afdalsins.
Þó að Rósherg hafi aðeins not-
ið skólamenntunar einn eða tvo
vetur í Reykholtsskóla, hefur
það, ásannt heimanfylgjunni
dugað honum allvel til að rækja
hin ma-rgvíslegustu störf með
góðum árangri og verða þar að
manni.
'Hér á Afcureyri heíur hann átt
búsetu síðan árið 1941.
Á því tímabili hefur hann
fengizt við verkamannavinnu,
trésmíði, múrverk, blaða-^
mennsku og margvísleg ritstörf
ása-mit bókaútgáfu, barnakennslu,
verðgæzlu og skrifstofus-törfum
og mun þó tæpast allt talið-
Á þessum árum halfa komið
út eftir hann eftirtaldar bætour:
Ljóðabókin Á an-narra gfjóti,
1949, smásagnasafnið Þú og ég
1941, ljóðakverið í Tjamar-
skarði, 1957, Fólk og fjöll, ferða-
og sagnaiþættir, 1959, 101 hrinig-
henda, 1964. Þá sá hann um út-
gáfu Húnvetningaljóða, sem var
hin m-yndarlegasta og kom út
árið 1955 'og auk þess hafa kom-
ið út eftir hann ýmsi-r smábæk-
lin-gar ög vísnasöifn, sem of langt
yrði upp áð telja. Segja má að
vísnagerðin hafi orðið hans sér-
greim og er hann löngu viður-
kenndur eion snjallasti vísna-
smiður sinnair samtdðar.
Þegar í upphafi veru sinnar
hér á Akureyri gerðist Rósberg
þátttakandi í verkalýðsbarátt-
unni og hefur alla tíð síðan
staðið þar í fylkinga-rbrjósti,
fyrst sem ritstjóri „Verka-
mannsins" og sdðan í stjóm
verkalýðssamtakanna.
Hann hdfu-r ætíð fyligt og átt
samstöðu með þeim stjómmóla-
samtökum, er róttækust vöru á
hverjum tírna, og reynzt ötull
og ósórplaeginn liðsmaður, en
hefur ekki kært sig um að ger-
ast hirðmaður eins eða neins.
Rósberg er maður viðræðu-
góður, hvort sem rædd em
stjómm-ál, bókmennitSr, þjóðleg
fræði eða gamanmál. Hann er
því aufúsugestur hvar sem hann
kem-ur og vinsældir hans ná
langt út fyrir raðir saimherja,
svo að í öllum flokkum og stétt-
um á hann vini ög góðkunn-
ingja, sem rneta hann mikils.
Kona Rósbergs er Hólmfríður
dóttir Magnúsar Bjömssonar frá
Syðra-Hóli á Ska-gaströnd, hins
kunna fræðimanns og menning-
arifrömuðar. Hólmfríður er hi-n
ágætasta kona -og húsmóðir og
hafa þau hjónin eignazt sex
böm, sem öll eru uppkomin,
mannvænleg og öndvegisfölk.
Margir munu vilja senda Rós-
berg og fölskyldu hans hlýjar
óskir á þessum degi. Þar við vil
ég bæta þessari fátætolegu
kveðju með þakMæti fyrir góða
vináttu og glaðar stumdir á íiðn-
um árum.
8/8 1969,
Einar Kristjánsson.
Iðnskólinn í Reykjnvík
Námskeiðsgjald fer. 250,00 fyrir hverja rlámsgrein
aukapróf vegna væntanlegrar skólasetu á næsta
skólaári hefjast 18. ágúst n.k., ef næg þátttaka
fæst.
Innritun fer fram í skrifstofu skól-ans dagana 11.
og 12. ágúst.
Námskeiðsegjald kr. 250,00 fyrir hverja námsgrein
greiðist við innritun.
Skólastjóri.