Þjóðviljinn - 19.10.1969, Blaðsíða 7

w
Stumujdasur 19. ofctóber 1969 — ÞJÖÐVTLJTNí'r — SÍÐA
í þessum óvlstlegru húsakynnum á að starfrækja gistiheimili fyrir heimilislausa drykkjusjúklinga.
Sjukradeild fyrir börn með geðræna sjúkdóma mun brátt tak^. til starfa í húsakynnum upptöku-
heimilisins við Dalbraut.
Einhvern tíma í framtíðinni eiga að risa dvalar- og hjúkrunarhcimili fyrir aldraða borgara á
þessu svæði, — en hvenær?
anum', — eða kannski er edtt-
&---------------
' Ólafur Gunnarsson:
Félagslegur arfur,
námsárangur, greind
í Svíþjóð er fóJfci skipt í þrjá
ina á ýansa lund, og ýtmsa
þætti hennar hefur ekfci verið
unnt að rsekja sem skyildi sökum
þessa. M-a- segir í saimlþyklct
fyrir félagsmálaráði, að höfuð-
markmið allrar félagslegrar að-
aðstoðar sfculi í því fólgið að
gera mönnum kleift að sigrast
á erfiðleifcum og verða sjálf-
bjarga. Um þetta erum við öll
hjartanlega sammála, og höfurn
mikið rætt, hvemig þetta skuli
unnið, en þó er það svo, að að-
stoðin hefur yfirleitt verið fólg-
in 1 hinni gömlu framlflærslu- og
fyrirgreiðsluaðferð, en það þykir
mörgum heldur frumstætt nú á
dögum. Og myndu sjálfsíæðis-
menn vera mér sammála um
það, a-m.k. þeir, sem gert hafa
hina margumitöluðu „endur-
hæfinigu" að kjörorði sínu.
— Hivað er nú það?
— f>að er von að þú spyrjir.
Bn hræddur er ég um að mér
verði svars vant. Helzt myndi ég
■vilja gefa söguloga skýringu. Til
skamms tíma virtust fbrráða-
menn félagsmála í borginni enga
,hugmynd um, að hægt væri að
vinna öðruvísi en með hinu
aldagamla hreppstjómarlagi.
Einhvem tíma gerðisit það svo,
að einhver spefcxngur uppgötv-
aði, að til væni fagmannleg
vinnubrögð, fólgin í persónu-
legri aðstoð í einfcamiálum og
ýmsu þar að lútandi. Þetta þótti
mönnum ákaflega merkilegt og
kölluðu endurhasfingu. Það er
svo sem ekfci verra orð en hvað
annað- En ekfci duga orðin ein,
og sannaist sagna er sfcöpunar-
saga endurhsefinigarinnar efcfci
svo langt komin, að hægt sé að
segja á guðfræðiíega vísu „og
orðið varð hold.“
Sjálfstæðisflokkurinn
uppgfötvar
heildsalastéttina
— Bn sivo að við snúum okfcur
að öðrum þáttum félagsmálanna,
— hvað hefur Félagsmáiaráð
gert t.d. á sviði barnaheimila og
leifcskóla?
— Það féfcfc ,þvi til leiðar kom-
ið, að ráðinn var sérstakur
maður til að annast rekstur
bamaheimilanina. Var það vel
til fundiðj og hefur rekstrar-
kostnaður færzt í skaiplegra
hoif. M-a. var unnt að læfcfca
fæðiskostnað svo að um imunaði,
þvi að í ljós kom að ódýrara
var að kaupa matinn í heildsölu.
Þama uppgötvaði Sjálfstæðis-
flofckurinn loks heildsalastétt-
ina, segir Sigurjón og hlær
við- Fyrir nofckrum árijm var
byrjað á að senda böm fremur
í fóstur á einkaheimili í stað
þess að vista þau á bama- og
upptökuheimilum, og þetta hef-
ur gefizt mjög vel. Þegar fjöl-
skylduheimilið að Skála hafði
starfað um hríð, lagði Alþýðu-
bandalagið til að sitofnuð yrðu
tryö önnur slik heimili, en það
er fyrst núna, sem annað er að
taka til starfa.
— En hefur efcki verið reynt
að bæta úr þeim tilfinnanlega
skorti, sem er á dagheimilum?
— Enda þótt Sjálfstæðisflokik-
urinn telji, að þessi mál séu i'
betra horfi en önnur á vogum
félagsmélaráðs, er það svo, að
þau fullnægja alls ekki nauðsyn-
legustu þönfium. Dagheimilin
geta efcki einu sinni hýsit böm
einstæðra mæðra, námsmanna
og sjúklinga, hvað þá að kona
með eðlilegar fjölskylduaðstæð-
ur geti komið þar bömum sín-
um fyrir til þess að geta unnið
úti. Um þessar mundir er verið
að vinna upp áætlun í bama-
heimdlamálum frá 1963 en ég er
nú ekkert ákaflega bjartsýnn á
hana- Þar er t.d. ekki gert ráð
fyrir neinni úrlausn fyrir 6 ára
böm, sem hvorki fá vist á dag-
heimilum né eru orðin skóla-
skyld. Og þótt þessi áæflun
komist til framlfcvæmda, aukást
efcki möguleikar giftra mæðra á
að fara út á vinnumarkaðinn.
— En hvað hefxft verið gert,
og hvað er enn ógert í málefn-
om aldraðra?
— öldruðu fólki hefur nýlega
verið sköpuð aðstaða til tóm-
stundaiðkána og skemmtana í
Tónabæ, og það hefur geffizt
mjög vel. >á höfum við í Al-
þýðubandalaginu flutt tillögur
um, að það fái ókeypis fargjöld
með strætisvögnum, og ókeypis
leikhúsmiða- Hið fymdfnda er
enn óafgreitt, enda góð lausn
ékki hrist fram úr ormi. Hiðsíð-
ara hefur fengið afgreiðsilu. Þá
hefur verið rætt um tvær bygg-
ingar fyrir aldraða, annars vegar
dvalartieimili og liins vegar
hjúkrunarheimili, en það er
ekk'i komið á mikinn rekspöl enn
þrátt fyrir mikinn eftirrekstur
og ásikir um aukna fjárveitingu-
Þessu hefur ckki miðað lengra
áleiðis en svo, að nýlega hafa
byggingamar verið boðnar út.
— Hvers konar dvaiarheimili
er gert ráð fyrir að þetta verði?
— Þetta verða litlar íbúðir og
íbúamir munu að mestu leyii
sjá um sig sjálfir, en þeim verð-
ur þó veitt aðhlynning elftir
þöri'um.
Nógu mikið litið
niður á þá
— Og eitthvað hefur félags-
málaréð látið málefni dryikkju-
, sjúklinga til sín taka?
— Jú, uim þau hafa orðið
miklar umræður, einkum hvað
snertir heimilslausa drykkju-
sjúklinga, og lengi hefur verið
á döfinni að stofna handa þeim
vistheimili. Nú er búið oð sam-
þykkja að nota gamla Fansótta-
húsið í þessu skyni, a.m-k. til
bráðabirgða- Mér finnst þessi
ráðstöfun fyrir neðan aMar heiiaiur.
Þetta er gamall timburhjallur,
sem gæti fuðrað upp við minnstu
vangá, og það er nógu rnikið lit-
ið niður á þefcta fólk, þótt riki og
borg fari ekki að undirstrifca það
með því að vísa því í. þvílíka
vistarveru.
— Hvað um einstæðar mœð-
ur, sem eiga eriitt mieð að sjá
sér farborðia?
— Enn siern komið er heffur
lítið veriö gert íyrir þær, gji
margt hefur veriö nætt, og edns
ög kunnu’gt er, fór fyrir skömmu
iram könnun á aðstöðu þeirra í
þjóðfélaiginiu, o.fl. Við erum
sammála um að stoína beri
mæðraheimili, en höfum þó
ekki komizt að endanlegri nið-
urstöðu- Ulm það er þó ekiki að
salbast. Mörg brýn mól hafa
fengið hægari afgreiðslu, Ég
ætla ekki að fjölyrða um þetía
hér, þvi að óþarft er að endur-
taka það sem nýJqga heflur verið
riteð um þessi mél í dagjblöð
og víðar.
Nú, af öðru, sem hefur veriö
á döfinni hjá akkur má nefna
stofniun sjúkradeildar fyrir börn
með geðræna sjxíkdlóma. Um
það haffa ordið mdklar vanga-
veltur, og niðursitaðan varð sú,
að borgin bauð rtíkinu hluta aí
lixisnæöi upptökuheimilisins viö
Dalbraiut íyrir þessa deild, og
nú er verið að innrétta þann
hluita í þessu skyni.
— En fer þetta tvennt saman,
heilbrigð böi-n og geðveil?
— Þetta verður algerlega að-
skiiið, þótt í sama, hiisnæði sé,
og engin ástæða til að ætla, að
sjúkradeildin verði öðrum til ó-
þæginda.
Kannski viðkvæmt
og persónulegt
— Þú sagðir áðan, að sjálf-
stæðismenn teldu bai-naheimal-
ismiállin bezta þátt félítgsimál-
anna. En hvar finnst þér skór-
inn kreppa mest, — svo að við
tökum anmam pól?
— Það, sem er í rnestu öng-
þveiti hér em tvímælaíaust
málefni unglinga á glapstiguim.
Þar er ástandið hönmiuiegt,
hreinskilnisfega saigt- Fyrir af-
veigaleiddar stúlkur er ekkert
visitheimili, eftir að Bjarg leið,
fyrir utan heiimdlið í Hlaðgerð-
arkoti, en það er etoki á vegjum
íélagsmólaráös. Og ekíkert hef-
ur verið gert til að bæta hér úr,
og það sem. verra er, það virðist
vera æði enfitt að fá uipplýs-
ar um iþessar stúlkur.
— Hvað veddur?
— Ja, þegar um er að ræða
drengi, sem lögreglain hefxxr af-
skipti af vegna misferlis, er
bai-naverndarnefnd fengið mál-
ið í hendur til afigreáðisJu, Hið
sama gildir ékki um stúlkur.
Um 'þœr berast eklki skýrslur tii
barnaverndarnefndar.
— Og er lögreglan þá ein. um
að gera ráðstafanir í méilefnum
stúlknanna?
— Ég vedt þaö ekki. Við höf-
um bara ekki hugmynd uim,
hvað hún gerir. Eftir þessu að
dæma, gæti maður haddið, að
adlt væri með fledílidu, og ungar
stúlkur þyritu.yfirleitt ekki að-
stoðar við, en það getur víst
ekki verið rétt-
— Og það hefur sem sé alls
ékiki verið hafizt handa uni að
gera þessum stúlkum einhverja
úrlausn?
— Nei. Ég veit ékki, hvort
þetta er a£ vanrækslu, eða af
því að menn vita ékki, hvemig
þeir edga að bregðast við vand-
felagsdega hópa, en skiptingin
lýtur óskréðum, lítt skýngirein-
anlegum ragdum, Skiptingin fer
mest eftir tekjum fólks. en
menntun, ættemi og það álit,
sem starfið sj álft nýtur, skipt-
iir einniig máld. I>essi ónákvæma
niðurröðun í féliagslesa hópa
er oft notuð í samibandi við
aðrar athaganir án þess að
hópaskiptingin sjálff sé nánar
skírgirednd, Vilji menn t-d,
kanna hvaða fólk sœkir mest
leikhús kernur fram í niður-
stöðu sdíkrar aithuigunar flokk-
un leikhúsgesta efftir félaigsleg-
um hópxxm. Þetta heitir á
sœnsku „socialfcLass 1, 2 och 3“.
Þar eð ísiendingum fjölgar nú
óðum í Svíþjóð getur verið
fróðlegt fyrir hina nýju inn-
flyfljendur að gera sér grein
fyrir því, hvar þeir muni sjálf-r
ir eiiga beima í félagshópun-
um. Það væri út af fyrir sig
fédaigslegt íyrirbæri til könnun-
ar, hvar útlendingar lenda í
fédagshópunum, og hvorfl sú
niðurröðun muni að einhverju
leyti Lúta áliti þeirrar þjóðar,
sem aLið hefur innfly.'enduma.
Fyrir nokkrum dögxim kom
út á ensfcu merkileg bók, seim
hvað á bak við þetta viðfevæmt
og persónulegt. En svo viröist
vera sem við IsLendingar eigum
erfitt með að viöurkenna, að
tyvenfólk geti brotið af sér. A-
m.k. hefur kvennafangeisi addr-
ei verið x-eist hér á landi, og
yfirleitt fáar ráðsitafanir verið
gerðar gagnvart aflvegaleiddum,
stúlkum og afbixkakonum.
— En er ástamdið skénra,
hvað drengjunum viðvíkur?
— Það er nú ekM mdlkið.
Breiðuvíkurheimilið er eini
staðurinn, sem tekur við eríið-
um piltum, — annað höfum vid
ekki. En að miinnsta kosti fáum.
við að vita um aflbrot pilta og
önnur þau vandlkvæði, sem þeir
lenda í, enda þótt við séum ekki
fær um að gera viðunandi rað-
stalfanir enn sem fcomáð er-
Af engu að státa
— En þetta lagast adlt samiarx,
segir Sigurjón og brosdr. —
Þetta lagasit þegar meirihlutinn
í borgarstjórn. breytist. Það er
nú einu sdnni svo aö um ilang-
an addur hafa Allþýðuibandaiags-
menn borið þassd anél mjög fyr-
ir brjósti, — málefni litdu
manneskjunnar, sem þú nafnir
svo Það sem áumnizt hefiur er
toannskx mjög ílitið, a.m.k. mdfclu
minna en vera þyrifci Vid viilj-
um halda þvf fram, aö það vaeri
meira, ef AJIþýðubandailaigsmenn
þyrffcu efcki ávaOQit að sæikja fcil
SjáLfsfcæðisimanna um fram-
kvæmdir Og þvi getum við ver-
ið bjartsýn um, að breytt hlliut-
flöll í borgarsifcjónx hafi sín áihrif.
Annars verð ég að segja það,
svo að ailrar sanngimi sé giæitt,
að yfxrleitt er góð samvinna og
málelfnaLeg í FéLagsmálaráði, og
mér virðist, að þar sé auðvéld-
ara að kornia ýimsum rétlætis-
máium álleiðis, en á sumum öðr-
um sviduim borganmála. Ég
héLd, að flLestir þar telji sdg
fremur bundna af persónudegri
sannffaaringu sinni og mannúð-
arkennd, en af póiitísfcum viðj-
um. Og hvað svo sem Margun-
blaðið kann að setgja, þegar liíða
tekur að kosiningum, þyldst ég
viss um, að aLLir þeár, sextn vel
þefckja tái íédaigsmáiLa í borginni,
séu þeirnar skoðunar, að ekfci
sé tilefni til mikffia lofsönigva.
Enn heifur ekki annað verið gert
en bæta svolítið úr þvi ófremd-
arástandi, sem hér hefur lengi
rikt. Við höfium. ekiki af nednu
að státa enn sem komið er.
Reykjavík er enn eikki orðin
nedn „fédaigsmálalborg“. En hún
getur orðið það, sé rétt á hatld-
ið. Varla samt undir forustu
Sjáflfstæðásfflloklksdns. Sá Vöggur
er of litlu fleginn. gþe-
heiflir „Talenit, Opportunity and
Career“ og hetfur bókin að
geyrna niðurstöður rannsókn-
ar, sem Kennaraháskólinn í
StokkhóLmi hefur unnið að sáð-
an 1938 undir forusfcu Torsten
Husén, prófessors. Fólkið, sem
afcbuigað hefur verið gekk í
þriðja bekk í barnaskóla í
Málmey í fclaigsíhópi eitt hafði
aldur kom í Ljós, að fólk, sem
átti foreldra í félagshópi - hafði
helmingi hærri tekjur en fóLk
í félaigsihópi 3, þófct skóla-
menntun væri hin sarna.
Þetta er í fyrsta skipti, sem
nákvæmur samanburður hefur
verdS gerður á greind barna
sam.kvæmt niðurstöðum greind-
airprófa og kennaramati og þýð-
ingu félagshópsins. sem böm-
in eru sprofctin úr. Niðurstaðan
var sem saigt sú, að félagslegi
’arffurinn bafði meixi áhrif hvað
frama í lífinu snerti en náms-
árangur og almenn greind
Fræðimennimir, sem að
rannsókninni standa ásamt
Torsfcen Husén, piófessor, haffa
í hyggju að baLda starfinu á-
fram og beina nú athuguninni
að bömum þeirra, serm voru
10 áma 1938.
ölafur Gunrxarsson.
I 1
t