Þjóðviljinn - 31.12.1969, Blaðsíða 9

MiðvtaidagMr 3CU deseartbier 1969 — ÞJÖÐVIE-rmN — SlÐA Q
ið til lengdar að halda uppi frum-
stæðum, dýrum iðnaði fyrir
heimamarkað í skjóli verndar-
tolla. En betra er að veifa röngu
tré en öngu! Allar iðnaðarþjóðir
hafa byrjað með frumstæðan
rekstur, og með tímanum hefur
útflutningsiðnaðurinn tekið við.
Fáránlegt er, að byrja iðnþróun-
arskeiðið með því að kæfa mik-
inn hluta þess smáiðnaðar, sem
fyrir er í landinu. Og miðað við
langan þróunarferil iðnaðarþjóða
er fráleitt að vænta þess að ís-
lenzkum iðnaði nægi tíu ára að-
lögunarskeið.
-t*- ugljóst ætti að vera, að næstu
árin þarf þjóðin á að halda ölium
þeim atvinnutækjum, sem unnt er
að halda gangandi- Skipulagður
stuðningur við útflutningsiðnað
— í staðinn fyrir EFTA-aðild —
gæti verið með ýmsum hætti,
eins og hér hefur verið bent á.
Það er þá fyrst, þegar veruleg
gróska er komin í atvinnulífið og
útflutningsiðnaðinn fer beinlínis
að skorta vinnuafl, að réttmætt
getur verið að fórna óhagkvæm-
um smáiðnaði í þágu arðbærati
atvinnurekstrar með gagnþvæm-
um tollasamningum við önnur
ríki og lækkun verndartoUa.
Mestu máli skiptir þó, að rík-
isvaldið skilji forystuhlutverk sitt
og gangist fyrir skipulegri iðn-
væðingu samkvæmt fyrirfram
gerðum áætlunum, en láti ekki
allt reka á reiðanum af lotningu
fyrir lögmáli hins frjálsa fram-
taks, eins og núverandi ríkis-
stjóm .hefur gert.
Þörf er á öflugri ríkisstofnun,
sem beinlínis ungar út nýjum iðn-
fyrirtækjum á ýmsum sviðum og.
tryggir þeim eðlileg vaxtarskil-
yrði. Slík stofneat þarf að safna
' um sig kunnáttu- og hæfileika-
mönnum og hafa sjálfstætt frum-
kvæði tU að hraða iðnvæðingu
landsins.
í bráðum áratug höfum við
Alþýðubandalagsmenn hamtað á
því, að niðursuðu- og niðurlagn-
ingariðnaðurinn muni áfram
hjakka í sama farinu, nema ríkis-
valdið hafi forystu um að koma
upp öflugu útflutningsfyrirtæki,
sem skipuleggi markaðskönnun
erlendis og selji íslenzkar niður-
suðuafurðir víðs vegar að af land-
inu undir einu vörumerki.
En viðkvæðið hefur ævinlega
verið, að engir markaðir væru
fyrir hendi og þessar tillögur hafa
ekki fengizt afgreiddar á Alþingi.
Dýrmætur tími hefur glatazt
vegna sinnuleysis stjórnarvalda,
en nú loksins er að komast skrið-
ur á málið, eftir að ítarleg at-
hugun á vegum Sameinuðu þjóð-
anna hefur sýnt, að mjög stór' og
góður markaður er fyrir hendi.
.Augljóst er, að ef þessi iðn-
grein á eftir að vaxa verulega
á næstu árum, er það ekki vegna
þess að tollprósentan í nokkrum
Evrópulöndum hafi lækkað,
heldur fyrst og fremst vegna hins,
að byrjað er að beita skynsam-
legum vinnubrögðum.
■■■ ráleitustu tunmælin um áhrif
EFTA-aðildar er sú kenning
Hannibals Valdimarssonar, að
kaupgjald hér á landi hljóti að
hækka til jafns við launakjör í
flestum EFTA-ríkjum. Að sjálf-
sögðu eru áhrifin þveröfug. ís-
lenzk framleiðsla verður við-
kvæmari en áður fyrir hvers kon-
ar verðhækkunum innanlands, og
því má búast við, að lögð verði
á það stóraukln áherzla að halda
kaupgjaldi í lágmarki af þeim að-
ilum, sem ekkert sjá nema launa-
Iiðinn í útgjöldum fyrirtækja.
Hvers vegna er kaupgjald á ís-
landi svo Iágt sem raun ber vitni,
þrátt fyrir miklar þjóðartekjur?
Hvers vegna, hjakkar verklýðs-
Iireyfingin í sama farinu ár eftir
ár og hörfar jafnvel aftur á bak
nú seinustu árin? Til eru þeir,
sem telja sér hag í að sá eitri
sundurlyndis og tortryggni innan
verklýðshreyfingarinnar og hafa
því einfalt svar við öllum slíkum
spurningum: Forystan hefur svik-
ið — forystumennirnir brugðizt!
Og alltaf verða einhverjir grunn-
hyggnir til að taka undir slík rnn-
mæli.
Varla eru þó margir hugsandi
menn, sem ímynda sér í fullri al-
vöru, að verklýðshreyfingin eða
forysta hennar geti ráðið launa-
kjörum í Iandinu með faglegri
baráttu einni saman. Flestir hafa
væntanlega orðið varir við, að í
landinu er ríkisstjórn, sem hikar
ekki við að beita gengislækkun-
um miskunnarlaust í tíma og ó-
tíma til að halda niðri kaupgjaldi.
Víðast annars staðar er ekki
hreyft við gengisskráningu nema
í ýtrustu neyð — kannski einu
sinni á nokkrum áratugum. Hér
hafa verið 4 gengisfellingar á 9
árum. Skýrast kom þetta í ljós
sumarið 1961, þegar verklýðs-
hreyfingirt reyndi að bæta hag
kunþega eftir gengisfellinguna
miklu 1960 og knúði fram tæp-
lega 13% kauphækkun með
löngu verkfalli. Þá liðu aðeins
nokkrar vikur, þar til gengið var
fellt sem nam nokkurn veginn
sömu prósenttölu. Þannig hefur
þetta þrátefli gengið nokkuð
lengi. Og þannig mun það ganga,
Burt með atvinnuleysið. Gegn kjaraskerðingu. Frá íundi um atvinnuleysismálin á Austurvelli í fyrravetur.
þangað til sigur vinnst á póli-
tíska sviðinu og lífskjör breytast
til batnaðar með gjörbreyttri
stjórnarstefnu.
Eftir aðild íslands að EFTA
mun núverandi ríkisstjórn verða
óprúttnari en nokkru sinni fyrr
að beita gengislækkunum hlífðar-
laust til að halda niðri kaupgjaldi.
Þetta kom berlega fram í umræð-
um á Alþingi um EFTA-málið-
Einnig ræddi Guðmundur Magn-
ússon, prófessor, sérstaklega um
gengislækkanir sem hagstjórnar-
tæki í skýrslu sinni til ríkisstjórn-
arinnar og taldi víst, að breyting-
ar á gengi yrðu framvegis enn ó-
hjákvæmilegri aðferð en áður til
að vega upp á móti launabreyt-
ingum.
bandalagið, langsterkasti pólitíski
aðilinn í verklýðshreyfingunni,
mun að sjálfsögðu taka þátt í
þeim átökum með fullum stuðn-
ingi við kröfuna um mjög veru-
legar kjarabætur. En jafnframt
hlýtur flokkurinn að vara við 6-
rökstuddri bjartsýni um árangur
af faglegri baráttu einni saman.
VerldýðshreyfLngin ræður ekki'
við ríkisstjórn, sem brýtur gerða
samninga, breytir umsömdum
launakjörum með nokkrum
pennastrikum og beitir gengis-
fellingum eins og þrælasvipu.
Ríkisstjórnin verður að falla. Því
aðeins má vænta bfeytinga til
batnaðar, að þær verði knúðar
fram við kjörborðið.
erklýðshreyfingin er í þeirri
erfiðu aðstöðu, að með ládausti
kjarabaráttu stendur hún í mesta
lagi í stað. Við aðgerðaleysi eru
Iífskjörin á hraðri niðurleið, enda
hafa valdhafarnir hvorki getu né
vilja til að hafa hemil á verð-
bólgunni og eru nú jafnvel að
undirbúa stóraukið frelsi kaup-
sýslumanna til að hækka álagn-
ingu.
Með vori renna út samningar
flestra verklýðsfélaga og búast má
við hörðum átökum. Alþýðu-
ða svo aftur sé spurt: Hvers
vegna er kaupgjald á íslandi svo
lágt, þrátt fyrir miklar þjóðar-
tekjur? Hvers vegna hefur verk-
lýðshreyfingin mátt sín minna
hér en víða annars staðar? Að
sjálfsögðu vegna þess að flokkur
innlendra og erlendra atvinnurek-
enda, Sjálfstæðisflokkurinn, er yf-
irgnæfandi sterkasta aflið í þjóð-
félaginu og hefur lengi verið.
Hægriöflin hafa kunnað þá list að
skipa sér saman í þétta fylkingu,
en verklýðshreyfingin hefur enn
ekki eignazt nægilega stóran og
öflugan sósíalískan flokk.
En sá tími kemur. Eitt ár er
nú liðið síðan Alþýðubandalag-
ið var endurskipulagt og gert að
sósíalískum stjórnmálaflokki. Al-
þýðubandalagið er í dag forystu-
flokkur í röðum laimþega og hef-
ur öll skilyrði til að verða hinn
stóri, sósíalíski fjöldaflokkur.
Ég tala um sósíalískan flokk,
vegna þess að ég álít það dlgangs-
Iaust að skapa öfluga vinstri-
hreyfingu til þess að taka völd í
landinu og marka nýja stefnu,
nema hún sé reist á sósíalískum
hugmyndum og þannig grund-
völluð á hinni einu fræðikenn-
ingu vinstrimanna, sem talizt get-
ur heilsteypt og raunhæf Iausn á
vandamálum nútmaþjóðfélags-
Við þurfum einmitt flokk, sem
hefur ótvírasða afstöðu í grund-
vallarstefnumálum og sameinar
það bezta í sósíalískri hreyfingu
fyrr og síðar.
Álverksmiðjan í Straumsvik, fyrsta erlenda stórfyrirtæklð á íslandi.
þessu sambandi hefði kannski
að Iokum mátt minnast nokkrum
orðum á starfsemi hóps manna úr
Sósíalistafélagi Reykjavíkur, sem
að undanförnu hefur gert árang-
urslausar tilraunir til að stofna
sjálfstæðan flokk. Ástæðan til
þess, að það tókst ekki, mun hafa
verið sú, að nær engir fengust dl
þess utan af landi. Hefur klofn-
ingsiðja þessara manna verið mátt-
Iausari en svo, að farandi sé um
það mörgum orðum.
Aðeins meira hefur borið á
þeim Bimi og Hannibal, enda
eiga þeir báðir sæd á Alþingi.
Hins vegar verður það að teljast
raunaleg kaldhæðni, að einmitt á
þeim tíma, þegar mest reið á
fyrir verklýðshreyfinguna og
stjórnarandstæðinga almennt að
ná sem mestri samstöðu gegn
hægriöflumun, skuli forseti og
varaforseti ASÍ ákveða að rjúfa
raðirnar með því að taka afstöðu
í EFTA-málinu til stuðnings
þeirri ríkisstjórnarstefnu, sem
leiðir til aukins atvinnuleysis,
hækkaðs söluskatts og aukinna á-
hrifa útlendinga í atvinnulífi
landsmanna.
Þólitískur hringsnúningur
þeirra Björns og Hannibals vekur
óneitanlega nokkra undrun þeirra,
sem áður hafa með þeim starfað.
Þeir stofna flokk, Stm hefur
enga afstöðu í umdeildasta utan-
írkismáli samtímans, NATO-
málinu, — vaaitanlega vegna
þess að þeir vilja engan styggja.
Þeir stinga höfðinu í sandinn, og
segjast vilja lúta niðutstöðu þjóð-
aratkvæði. Þess háttar skollaleikur
er þó ekki líklegur til að auka á
virðingu þeirra. Jafnvel málgagn
þeirra Nýtt land — Frjáls þjóð
hefur eðlilega fyrirlitningu á
slíkri hentistefnu. í ágætum pisdi
í nýútkomnu blaði (39- tbl.) er
flokki Hannibals og stefnu hans
í NATO-málinu Iýst á óvenjulega
hreinskilinn hátt:
„Það hlýtur að vera eitt meg-
inhlutverk stjórnmálaflokks að
veita forystu, taka afstöðu og
kynna hana og rök málsins fyrir
flokksmönnum sínum og kjósend-
um öllum og biðja þá að meta
flokkinn á þeim grundvelli. Flokk-
ur sem víkur sér undan þessum
beiska kaleik, sem neitar að taka
þátt í að móta skoðanir almenn-
ings af ótta við að móðga ein-
hvern hóp kjósenda, flokkur, sem
hrekst stjórnlaust undan veðri og
Vindum almenningsálitsins, ei
ekki stjórnmálaflokkur heldui
hludaus rennistigi eða færiband
fyrir metorðagjarna stjórnmála-
braskara, sem engar skoðanir hafa
og segjast því vera öllum sam-
mála. Slíkur flokkur hefur engu
lýðræðislegu hlutverki að gegna**
Að fenginni þessari snörpu á-
drepu á hentistefnuflokka og
„færibönd fyrir stjómmálabrask-
ata" þarf ekki miklu við að bæta.
Rétt er þó að taka það fram, þótt
það skipti ekki máli, að í ofan-
greindri grein er ritstjórinn fyrst
og fremst að ræða um afstöðu
Framsóknarflokksins í EFTA-
málinu, en varla leynir það sér,
að hann er með NATO og nýja
flokkinn í huga.
Ég vil að lokum óska les-
endum Þjóðviljans og lands-
mönnum öllum gæfu og
gengis á nýu ári. Árið
1970 verður mikið átakaár,
bæði hvað snertir kjaramálin
og stefnuna í atvinnumálum.
Á þessum áramótum heitum
við Alþýðubandalagsmenn
því að vinna enn sem fyrr af
alefli fyrir bættum lifskjörum
almennings og nýjum og
betri stjórnarháttum i land-
inu, og ekki er á því vafi, að
vinnandi fólk á fslandi mun í
vaxandi mæli styðja okkur
að því marki.