Þjóðviljinn - 10.01.1970, Blaðsíða 1

Laugardagur 10. janúar 1970 — 35. árgangur — 7. tölublað
niMnnrniif i ' iiiimiim—
BÚSTOFN SKERTUR UM
ALLT AÐ ÞVÍ FJÓRÐUNG
Strandarhöfða 10/1. — Hinni
miWu og lanigvarandi rigningu
slotaði seint í október og hó&t
þá kufldaitiimaibil er varði aillan
nóvemiber og fraim í deseimber
ameð sivellbóistruim og smrjóuim,
\
öðru hvoru á jörð. Síðan kom
máld veðrátta síðairi hluta des-
emtoer roeð hláku, en elklki mdk-
illi úrkornu. Síðan hefur hann
snúið til frosthörku og búabænd-
ur sig umdir að þreyja þorramn
og góuna með slkertan .heyfeng
og munu ætia að treysta á fóð-
urbætisgjöf í vetur meðfram
handa búpeningi sínum.
Hér í Vestur-handeyjum skertu
bændur bústofn sinn allt að
fjórðungi fyrir veturinn og hafa
fengið fré 50 tiú 180 þús-
und króna bjargráðasjóðslán og
mun þetta fleyta bændum í bili.
Þessi lán eru vaxtalaus og af-
borgunárlaus í tvö ár og er út-
hiutað af hreppsnetfnd í samráði
við þarfir hvers bónda.
|4>
Við gerum kröfur um úrbætur
fyrir hönd reykvískrar alþýðu
/ V •
( \ - . - ■ • • . .
-sogð/ Sigurjón Björnsson, borgarfullfrúi, i framsógu fyr-
ir fillögum AlþýSubandalagsins um skólabyggingarmál
□ Við viljum siðbæta ræningjana og gefa þeim
tækifæri til þess að láta gott af sér leiða. Það er
ekki lítið prógramm. Við gerum kröfur fyrir hönd
reykvískrar alþýðu, sem of lengi hefur verið hunz-
uð af hinuim sjálfskipaða peningaaðli höfuðborg-
arinnar. — Á þessa leið mælti Sigurjón Björns-
son fyrir nokkrum tillögum Alþýðubandalagsins
um skólamál og fleira á síðasta fundi borgar-
stjórnar. Tillögunni um skólaimál var vísað frá
með atkvæðum íhaldsins.
! nefndar. Jafnframt verði á næsta
I ári hafinn undiirbúningur skóia í
Breiðholti III og Fossvogsihverfi“-
I beinu siambandi við þessa á-
lyktunai-tillögu, fluttu borgar-
fulltrúar Aliþýðufoandaiagsins,. til-
I framsöguræðu um þetta etfni
saigði Sigurjóm Bjömsson m. a.:
„Nú er svo komiið að mestu
skóllafoygiginigaiþyngslumum fer
senn að létta atf Reykjavíkur-
borg, og það fer vonandi að
hilla undár verulegar og löngu.
þráðar endurbætur á skódahaildi.
Þar eru vissulega mörg verk-
efni franmmdan, svo lengdng
skólatíma hvem dag, starfrænni
kennsla, hagkvæmiari stundaskrá,
bættur tækjakiosituir, tilkoma
Hðitnes Pélurs-
son og Agnar
Þérðarson,
□ Innan skamms fára fram
atkvæðagreiðsdur um út-
hlutun bókmenntaverð-
launa Norðurlandaráðs, og
munu íslenzku nefndar-
mennirnir senn á förum
til þátttöku í þeim.
□ Samkvæmt óstaðfestum
fregnum hafa tvær íslenzk-
ar bækur, gefnair út árið
1968, verið valdar fulltrú-
ar íslenzkra bókmennta að
þessu sinni. Þær eru ljóða-
bók Hannesar Pétursson-
ar, Innlönd. og skáldsaga
Agnars Þórðarsonar, Hjart-
að í borði
□ íslenzku nefndarmenn-
irnir eru þeir próf. Stein-
grímur Þorsteinsson og
Helgi Sæmundsson. Úthlut-
un verðlaunanna mun að
þessu sinni fara fram í
Reykjavík í sambandi, við
fund Norðurlandaráðs.
skólabókasafna og lesstoifa, betri
aðstaða til tómistundaiðkana o.fi.
o.ffl. Alit þeitta bíður, og viljum
við því flá skóliabyggingum hrað-
að sem mest miá, til þess af
hægt sé að vinna að þessum
viðfanigsetfnum ,og koma skóla
málum okítoar í viðunandi horf
Tillaga borgarráðs um fjárfram
llög' til skólafoyiggmiga á næsta ár
eru otf naiumt skomar að oikkar
dómi og þfví er, lögð til hæík!kun“
Stóraukið átak
Ti llaga Aliþýðuban d alaigsins uim
skólabyggingar var á þessa leið:
,.Borgarstjórnin lýsdr yfirvilja
sínum til stóraukins átaks í
skólabyggingainrniállum borgarinn-
ar. Borgarstjómin telur að hraða
þurfi til muna byggingu nýrra
skóla og fiuillljúka þedm, seim
ekki er enn lokið. Jiafnframt tel-
ur bargarstjómin nauðsynlegt að
bæta til muna alllan kennslu-
tækjaikost skólanna, þar með
talin bókasöfn. Þá er það álit
borgarstjórnar að í öllum skól-
um þurtfi að vera góð aðstaða til
| félaigs- og tómstundasitarfs og að
hlynna beri að þeirri starfsemi
eftir fönigum. Til þesis að þeissuim
manikimiðum verði náð semfyrst,
teílur boirgairstjói'nin óhjákvæmi-
legt að hœkka verudega fjár-
veitingar til skólabygiginiga frá
því sem nú er.
Til viðbótair því sem ráð er
fyrir gert í framkvaamdaáætlun
og fjárveiting frumvai-psins er
miðuð við leggur borgarstjtórnin
sérstaka áherzílu á að á næsta
ári verði að fullu lokið við nú-
verandi átfanga Ármúla- og
Vo'gaskófla, ráðizt í byggingu
leikfdmihúss og stjómunarhús-
næðis Hvassaleitisskóla, framlag
auikið til byggingar Iðnskólans í
saimiræmi við beiðni bygginga-
Sigurjón Björnsson
lögu um 20 mdlj. kr. hæklkun á
f raimlögum til skólabygginga á
þessu ári, en sú tillaga var tfelld
af borgairfulltrúuim fhaldsins.
GuSiiwindur Vigtfússon hatfði gert
grein fyrir þeirri tilllögu fyrir
hönd Al'þýðubandailagsins,
Hræðslugæði
1 fraimisöguræðu sinni um ofan-
netfnda tillögiu fjalllaði Sigurjón
nokkruim almennum orðum um
afstöðu ihaldsins til umibótaméla.
Saigði hann m.a.
„Fonföður miínum einum,
grandvörum nnanni og meðhjálip-
ara £ sinni sveit, varð stundum
á orði við öH. þagar hann heyrði
| menn blóta og talka sér í munn
| nafn hins vonda: „Bkki skal ég
i tala illa um hann, þennan vesa-
! ling, sem aillir skamma. Enda
! þótt orðið sé áliðið á fundinn
! get ég ekki lotfað sömu Ijúf-
| rruennslkunni og þessi gaimili ætt-
! ingi minn. Ég treysti mér eikki
| till þess umburðarttyndis að ganga
með ÓlluS þegjandi fraim, hjá
, syndum meirihlutans“.
Er Sigurjón hatfði gert grein
fyrir helztu tillögum Alþýðu-
bandalagsmanna, saigði hann að
lokum í ræðu sinni:
„Það varður naumast saigtann-
að en þessum óskalista okkar sé
stillt í hðf- Samt sem áður þyk-
ist ég fara nærri um undirtekt-
ir. Æfli þær verði ekki ósköo
svipaðar og hjá aðsjáluim aura-
sárum heimilistfeðrum, semsegja:
„Það þýðir eikki að biðja, engir
peningar til“. Eða e.t.v. verður
svarað með þeirri spumingu, sem
oft hefvrr heyrzt áður: Hvar á
að taka þessa peninga? Viljið
þið auka sikatitbyrði reykvisikra
boirgiara? Svarið er biaaðd já og
nei. Við tettjuim,, að við berum
fram ósfcir fyrir hönd Reykvik-
inga. Við vitum hversu eindreg-
ið reyikvískir borgarar óisika etft-
ir endurbófum á skólahaildi og
bætturn kosti í dagvistarmá 1 um
barna. Um hvorttveggja hatfa
borgarstjórn borizt ásakanir og
þarf vissulega mlikdð til aðborg-
arar í Reykjavík hefjist handa
við slifkar aðgerðir. Vitasikuld
ætla Reykvilkinigar sér að greiða
þennan kostnað sjálfir. Hver
ætti annars að greiða hann? En
etf meirihlutinn telur að hann
vilji hllífa Reykvíikingum fjáip
haigslega ætti hann að sýna það
Framhald á bís. 3.
Martin Andersen-Nexö: í tilefni aldarafmælis hans.
Nexö-sýning haldin
í Norræna húsirn
í Norræna húsinu er niVhald-
in sýning um danska rithöfund-
inn og verklýðssinnann Martin
Andersen Nexö, en í fyrra vom
hundrad ár Iiðin frá fæðingu
hans.
Nexö var einn þakktasti oig
virtasti sósíalískur rithöfundur á
sinni tíð. Skáldsögur hans, t. d.
Pelle sigursæli og Ditta manns-
barn fóru víða og höfðu mikil
áhrif: sikömmu etftir að fyrri sag-
an kom út hafði hún verið birt
sem fraimhaldssaiga í sextíu
blöðum sósíallista í Evrópu, svo
dæmi sé nefnt. Nexö var og af-
kastamiikill Maðamaður og hafði
•mákii' afskipti atf stjórnmálum —
veittd kommúnískri hreyfingu
eindreginn stuðning hvar som
hann fór. Nexö lézt árið 1954 í
Austur-Þýzkalandi. Tvö verk
hans hafa verið þýdd á íslenzku
og getfiin út hjá Máli og mgnn-
ingu; — Ditta mannsibam og
Endurminningar sikáldsins,
Konuniglega bókasafnið í Hötfn.
hefur gert þá farandsýningu sem
hér hefur verið fest upp. Þar
er liýst í máli og myndum ævi
Nexös, höfundarferli, stjómmála-
baráttu. Meðal ljósmynda, mynda
atf handritum, bókum og brétfum
er forvitnileg mynd af Nexö í
hóipi íslendinga— er hún tekin
árið 1909 er Nexö var hér á ferð
sem blaðaimaöur. Og meðal bóka
Nexös, er ein, sem hann hefur
sent íslenzkum kunningja úr
þeirri flerð.
Sýningin verður opin til 20.
janúar, en þá fer hún að lík-
indum til Akureyrar.
Kom vftreisnarstjórnin í veg fyrir
að verksmiðjutogari væri keyptur?
Vinningsnúmerin birt eftir
helgi - opið til kl. 6 i dag
□ Vinningsnúmerin í Happdrætti Þjóðviljans
verða birt eftir helgina og eru því allra síðustu
forvöð fyrir þá fáu sem enn eiga eftir að ljúka
skilum að gera það nú um helgina. Verður tekið
á móti skilum í happdrættinu á afgreiðslu Þjóð-
viljans í dag samfellt frá kl. 0-—18. Sími happ-
drættisins kl. 9—12 er 17500 en kl. 12—^-18 verður
síminn 17502 hjá happdrættinu.
■ Það kom fram á blaða'marmafundi með stjórn Farmanna-
og fisikimannasambandsins í gær á Hótel Borg, að bæði
viðreisnarstjórnin og borgarstjóm íhaMsdns hafa komið
í veg fyrir kaup á einum verksimiðjutogara til reynslu á
úthöfunum og hafa þessir aðilar sýnt > furðulegt sinnu-
leysi á endurnýjun togarafloitans.
í fréttaitilkynnimgu frá stjórn
Fanmianniai- og fiskimanniasam-
baindsiiins segir svo<:
„Undanfarin ár hotfir FFSÍ háð
harða baráttu fyrir enduimýjun
logaraflotans, sem fullyrða má,
ð sé nú svo mjög úr sér geng-
inn, að hann fulllnægi ,á engan
hátt kröfum síðustu ára um silik
veiðiskip.
Tímabundnir erfiðledkar í tog-
araútgerð, ásamt óivenjulegum
síidaraifla nolklkurra missetra,
drógu um of úr áhuga ráðamanna
þjóðarinnar og mai-gra, sem með
sjávarútvegsimál fóru fyrir þess-
um öruggasta atvinnuþætti okk-
j ar, þegar lagður verður mæli-
kvarði á lengri tímaíbil.
\
1 þessu etfni hetfir dýrmætur
tími fairið tforgörðum.
Fyrir 10 árum átti þjóðin 41
sæmilega atfkastamilkBia togara,
sem veittu f jölda manns aitvinnu
og færðu rnikla björg í þjóðar-
búið. i
Allt þetta ár, sem nú er að
enda, hefir stjóm FFSl og ýms-
ir áttiugamenn innan þessara
saimitaka, verið óþreytandi við að
reyna aö sannfæra bæði borgar-
yfirvöldin, alþinigismenn og sjéltfa
ríkisstjómina um, að íslendingar
wæru eiklki lengur. samkeppnis-
færir við erlendar fiskveiðiþjóðir
í þessu tillliti.
Til frekari áherzlu á þcssu
máli táku, margjir forustumenn
FFSÍ ihöndum saiman við ýmsa
aðra áíhugaimenn utan og innan
samtaikanna og mynduðu hluta-
félaig til kaiupa á eánum verk-
smiðjutoigara, sem þeir álíta að
nú sé . toppurinn í framþiróun
hvað úthafstogara snertir og út-
gerð sem liWegiust er til að geta
borið sig við núverandi aðs.tæð-
ur, og veitt mörigum vella.unoða
atvinnu-
Segja má, að fllestir hatfi orðið
hrifnir atf þessiari hugmynd. Án
fyrirhatfnar söfnuðust á stuttum
tílma 300 hluthalflar og nokkrar
miljónir kr. Flestir þessir hlut-
hafar hötfðu séiiþekkinigu á tog-
veiðum Þegar við Masti blásandi ‘
byr kom hin miikla gengislækk-
un, eins og réiðarsttag, ekiki hvað
snerti versnandi útgerð á verk-
smiðjuskipi, ef það fenigist, held-
ur hækkun á kaupverði skápsins
um helming, svo að sýnilegt-var,
að næstum ógerningur var að
'afna nægitte'gu hlutafé. nema
bæj arfélög og ríkissjóður gerðust
hluthafar í fyrirtælkinu, eða að
þessdr aðilar gengju í ábyrgð
fyrir 90 prósentum af stofnkostn-
aði af erlendu láni, seim íáanlegt
var til skdpakaupamna með mjög
hagstæðum kjörurn,
Þrátt fyrir milklar og endur-
Framihald á 3. sáðu.
Alþjóðleg veið-
arfærasýning í
Reykjavík
í vor verður haldin veið-
arfærasýning hér í Reykja-
vík á vegum F.A.O. í Róm
og hefur komið til tals
að auglýsa íslenzka fisiki-
rétti í sambandi við þessa
sýningu. Verður þessi sýn-
ing að líkindum haldin í
I