Þjóðviljinn - 16.01.1970, Síða 4

SÍÐA — WÖÐVHiJI'NN — Föstudagur 16. janúar 1070.
— málgagn sósialisma, verkalýðshreynngar og þjóðfrelsis —
Lltgefandi: Útgáfufélag Þjóðviljans.
Framkv.stjóri: Bður Bergmann.
Ritstjórar: ivar H. lónsson (áb.), Magnús Kjartansson,
Sigurður Guðmundsson.
Fréttaritstjóri: Sigurður V. Friðþjófsson.
Ritstj.fulltrúi: Svavar Gestsson.
Auglýsingastj.: Ölafur Jónsson.
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavðrðust. 19. Sími 17500
(5 línur). — Askriftarverð kr. 165.00 á mánuði. — Lausasöluverð kr. 10.00.
Um tvennt að velja
t
gíðustu misseri hefur verið varanlegt atvinhu-
leysi í Reykjavík og ástæðan er fyrst og fremst
sú að borgaryfirvöld undir forustu Sjálfstæðis-
flokksins hafa ekki haft rænu á því að hafa neitf
frumkvæði í atvinnumáluim auk þess sem borgar-
yfirvöld hafa í hvívetna beygt sig undir stjómar-
stefnuna. Stjóm Reykjavíkurborgar viðurkennir
aðeins einn hvata í atvinnulífinu — gróðann. Þeg-
ar stefna einkagróðans ræður lögum og lofum í
verðbólguþjóðfélagi leitar fjármagnið því vitan-
lega þangað sem mestan gróða er að hafa, í milli-
liðina og braskið. Þegar svo kemur að því að þjóð-
artekjur fara niður í eðlilegt mark úr hámarki,
standa aívinnufyrirtækin eftir slipp og snauð og
þeir landsmenn, sem hafa haft atvinnu við þjón-
ustustarfsemi, missa atvmnuna. Af þessuim ástæð-
um er Reykjavík ver sett en mörg önnur byggð-
arlög á atvinnuleysistímum.
þessar staðreyndir vill borgarstjórnarmeirihlut-
inn í Reykjavík ekki viðurkenna í verki. íhald-
ið í borgarstjórn hefur staðið gegn togarakaupum
til borgarinnar vegna þess að einstaklingar hafa
ekki treyst sér ’til þess að leggja út í togaraútgerð.
Borgarstjórinn hefur gengið frá manni til manns
og beðið þá um að efna til útgerðarfélags um fog-
ara, en svarið er alls staðar það sama: Við skulum
því aðeins taka þátt í útgerð togarans að við fáum
hann gefins — þó með skilyrðum. Hið sama er að
segja um þurrkví í Reykjavík, en Alþýðubanda-
lagsimenn hafa að frumkvæði Guðjóns Jónssonar
flutt tillögur um gerð þurrkvíar í borginni, enda
nauðsyn þess fyrirtækis og kosfir almennf viður-
kenndir. En þar strandar á því sama. Einstakling-
amir neifa að vera með nema þeir þurfi ekki að
að taka þátt í stofnkosfnaði. Og meðan borgarstjór-
inn kveður dyra hjá völdum hópi flokksgæðinga í
Reykjavík og biður auðmjúklega um hjálp í nauð-
um íhaldsins, eru hundruð manna afvinnulaus í
borginni. Þessu atvinnuleysi mætti þegar í sfað
útrýma með því að borgin sjálf hefði frumkvæð-
ið. Það vill borgarstjórnarmeirihluti íhaldsins hins
vegar ekki — enda þótt það sé deginum ljósara að
einkaframtakið hefur brugðizf. Þess vegna eiga
Reykvíkingar um tvennt að veljja: Vonlausa
stefnu einkagróðans eða stefnu félagslegs fram-
taks. Staðreyndirnar hafa þegar skorið úr um hvor
leiðin er skynsamlegri og launafólki heillavæn-
legri. — sv.
Náttúruvernd er allra hagur
Ávarp í tilefni
frá Samtökum
Stjóm Samtaka um náttúru-
vernd á Norðurlandi hefur sent
Þjóðviljanum tdl birtingar svo-
fellt AVARP í tilefni af evr-
ópska náttúruverndarárinu
1970.
„Sú deild Evrópuráðáins, sem
fjailar um auðlindir náttúrunn-
ar og vexndun þeirra, hefur
samþykkt að helga árið 1970
n áttúruvemd arroálum og mælzt
til þess að'svo verði gert í öiU-
um aðildarríkjum ráðsins. Af
þvi tilefni senda Samtök um
náttúruvernd á Norðurlandd út
eftirfarandi ávarp.
1. Náttúruvemd miðar fjrrst
og fremst að varðveizlu
hinna lífrænu auðlinda
náttúrunnar og skynsam-
legri og hóflegiri nytjun
þeirra, svo að þær geti hiald-
ið áfram að vera arðgæf-
ar um alla framtíð.
2. Náttúruvemd er mótfallin
rányrkju í hvaða mynd sem
hún birtist, og vill leitast
við að endurskapa þau verð-
mæti, sem fairið bafa for-
görðum vegna óhyggilegrar
notkunar.
3. Tilvera lífsins á jörðunni er
undir þvi komin að þetta
heppnist. Náttúruvemd er
þvi ailra hagur og allirætbu
að geta sameinazt um hana,
hvar í flokki sem þeir
standia. Náttúruvemd er
framtíðarstefna, stefna lifs-
ins á jörðunni.
n.
1. Fáir spilla náttúrunni af
ásetningi, heldur er oftast
skammsýni eða hugsunar-
leysi um að kenna. Með
upplýsingum og fræðslu má
oft ná miklum árangri.
2. Stundum eru þó siterkir
haigsmunir annars vegar. I
slíkum tilfellum þarf að
leita aðstoðar laganna. Góð
náttúruverndarlög eru þvi
mikilvæg, en íslenzk lög um
náttúruvernd earu nú í end-
urskoðun.
3. Með vísindalegri rannsókn
roá oftast sjá fyrir afledð-
ingiar bvers konar ígripa í
náttúruna. Hver sem frem-
ur slíkt ígrip er þvi ábyrg-
ur gerða sinna.
HI.
1. Náttúra er flókið samband
af óteljandi þráðum og
þáttum, einkum þó hinn lif-
andi hluti hennar.. Á bverj-
um st-að og tírna skapast
jafnvaegi miRi þessara
þátta. I>ar sem maðiurinn
kermir við sögu bætdst við
• nýr þábtur og ruiglar jafn-
vægið.
2. Jafnvægi náttúrunnar verð-
ur ekiki skdlið til hlítar,
nemia með nákvæmri og ýt-
ariegri rannsókn. Rannsókn
náttúrunnar er því nauðsyn-
legur undianfari náttúru-
vemdiar.
IV.
1. Ýmáss konar tilbúin eitur-
efni og úrgangsefni frá hús-
baldi og iðnaði, ógna nú
nú öllu lífi á jörðunni. Þau
berast með vindium og haf-
straijmium heimslhomanna S
milii og menga loft, vatn og
sjó. Ekkert land sleppur við
þessa ógnun.
2. Þessi hætta er nú orðin
mörgum mönnum ljós, og
víða bafa verið gerðar ráð-
stafanir til að minnka hana.
Þó er talið að hún aukist
stöðuigt, og eru margir ugg-
andi af þeim söikum. Hér
hafa náttúruvemdarmenn
mikið verk að vánna.
V.
1. Náttúruvemd viðurkennir
rétt mannsins tii að bygigja
af evrópska náttúruverndarárinu 1970
um náttúruvernd á Norðurfandi
landið og bagnýta sér gæði
þess, svo framarlega sem
það leiðir ekki til varan-
legra skemmdia á landi eða
lífi.
2. Þar sem menn hafa búið
um aldaraðir og nytj<að nátt-
urugæðin hófsamlega, hef-
ur fyrir löngu skapazt nýtt
jafnvægi, sem miaðurinn er
sjálfur þáttur í. Jafnvel hús
og önnur mannvirki heyra
því til. Þetta jafnvægi ber
að varðveita, og stefna að
því hvarvetna, þar sem land
er byggt.
3. ,Hæfilega byggt land er oft
fegurra en óþyggt, ednkum
ef landið er annars vel fall-
ið til búsetu. En það er efcki
sama hvemig landið er
byggt. Hús, brýr og vegi
þarf að gera svo úr garði,
að ekki valdi stórum spjöll-
um á landslagi eða heildar-
mynd byggðarinnar.
4. Ýmiss konar menningar- og
aitvinnusöguiegar mdnjár
em víða orðnar óaðskiljan-
legur hluti náttúrunnar.
Stuðla ber gð varðveizlu
siíkra minja og heimilda,
sem þeim eru tengdar.
5. Ailir menn hafa einhverja
þörf fyrir samvistir við ó-
spillt náttúrufar og sumum
er það hrein lífsnauðsyn.
Náttúruvemdin vill vinna
að því að tryggja öllum
þennan rétt, skipulega og án
þess að leiði til örtraðar á
því landd, sem þeim var
ætlað að njóta.
VI.
1. Tæknin gerir nú manninum
Meift að komast til hinna
afskekktustu og fjarlægustu
staða. Enginn blettur a
jörðunni eða næstu jarð-
stjörnum er því óhultur fyr-
ir honum og ígripum hans.
Því ber brýna nauðsyn til
að vemda viss óbyggð
svæði með meira eða minna
fuilkominni friðlýsingu.
2. Slíl: friðlýsing gegnir því
hlutverki, að varðveita sýn-
ishom þeirrár náttúru, sem
nú er tdl á jörðunni, til
skoðunar og rannsókna, ynd-
is og ánægju þeim sem síð-
ar lifa á jörðunni.
3. 1 sama skyni ber að foxð-
ast að útrýmt sé tegundum
dýra eða plantna, eða þeim
6Ó fækfcað svo að hætta sé
á útrýmingu.
4. Náttúrufyrirbæri, sem eru
sérstök eða einkennandi
fyrir eitthvert land eða
landsWuta. ber að sjálf-
sögðu að varðveita, og sama
er að seigja um fyrirbæri
sem eru að flesfcra dómi ó-
venju fögur. eða hiafa mik-
ið vísdndalegt gildi fyrir
rannsókn landsins.
5. Aliar skemmdir á náttúx-
unni ber að íorðast, hvar
og hvenær, sem þær eru
framkvæmdar. Beri brýna
nauðsyn til að valda
skemmdium á henni, þairf
að athuiga vandlega hvort
meira vegi, skemmdioiar og
afleiðingar þeárra, eða það
hagræði sem menn telja sig
ná.
6. í slíkum tilfellum verður
að hafa í huga', að skemmd-
ir á náttúrunni verða sjald-
an bættar svo að gaigni
komi. Þær eru því ævar-
andi skaði, en hagræðið oft
stiundarhagnaður.
VII.
1. Samtök um náttúruvemd á
Norðurlandi voru stofnuð
til að vinna að framigangi
náttúruvemdar í fjórðungn-
um. eftir þeim rrnarkmiðum,
sem hér hafa verið talin.
Samtökin eru óbundin og
óháð öilum öðrum sjónar-
miðum en þedm, sem á
hverjum tíma teljast aðál-
inntak náttú ruverndar.
2. Samtökin eru byggð upp af
áhugafólki um allt Norður-
land, og eru öllum opin,
siem vilja vinna með þeim
að náttúruvemd í þedm
anda er að ofan greinir. Fé-
lög og. íyrirtæki geta gerzt
styrktaraðilar samtakanna. ,
3. Samkvæmt lagauppkasti,
sem iagt verður fyrir næsita
aðalfund, kjósa félagiar í
hverju héraði þrjá menn
úr sínum hópi í fuilltrúiaráð.
Aðalfund skal halda árlega,
til skiptis í héruðunum, og
er öllum félögum heimi],t að
sækja bann með fullum
réttindum. Aðalfundur kýs
fimm mftnna stjóm, eftir
tillögum fuHtrúaráðs. Heim-
ilt er að stofna deildir inn-
an samtakanna.
4. Næsiti aðalfundur og fram-
haldsstofnfundur samtak-
anna verður baldinn á Ak-
ureyri næsta vor. Auk aðal-
fundarstarfa verður þar
f jölbreytt kynningardagskrá,
með erindum, myndasýn-
ingum og skoðunarferðum.
5. Náttúrugripasafnið á Akur-
eyri hefur látið gera vegg-
myndasýningu um náttúru-
vemd á Norðuriandi, og
hefur hún þegar verið sýnd
á Akureyri við góða að-
sókn Næsta vor og sumiar
verður hún væntanlega sett
upp á ýmsum öðrum stöð-
um á Norðurlandi.
vni.
1. Sarotök náttúruverndar-
manna á Norðurlandi eru
enn of fámenn og fátæk aí
fjárhlut. Styrkux þeirra er
undix því kominn, að sem
allra flestir sem hlynntir
éru þessium málum, sam-
einist þeim og sem víðast í
fjóxðungnum.
2. Ekki verður til þess ætlazt,
að allir félagsmenn hafi
jiafn mikinn áhuga á öHum
þeim málaflokkum, sem
náttúurvemdin hefur á
stefniuskrá sdnni. Minna má
þar duiga. Þrátt fyrir það
ættu þeir að geta samein-
azt oktour og unnið þannig
að framgangi áhugamála
sinna.
3. Náttúruvernd kostar einnig
fé. Þrátt fyrir það, að ali-
ir trúnaðarmenn samtak-
anna vinni störf sán ólaun-
uð, er þó jafnan einbver
kostnaður í sambandd við
ferðir, fundi, samskipti við
önnur félög, kynningu, eft-
irlit o.s.frv.
4. Þess er fastlega vænzt, að
miargir verði til að ganga í
samtökin á þessu ári, og að
ýmis félög, fétagasiambönd,
fyrirtæki og stofnanir, telji
sér málefní samtakanna svo
skyld, að þau vilji gerast
styrkjendur þedrra.
5. Heimilisfang samtakanna er
fyirsit um sinn Náttúrugripa-
safnið á Akureyri, Pósthólf
580, Abureyri.
Gleðilegt náttúruvemdarár.
Tjörn í Svarfaðardal,
7. janúar 1970.
Hjörtur Eldjárn Þórarinsson,
Tjöm
Helgi Hallgrímsson,
Víkurbakka
Arni Sigurðsson,
Blönduósi
Egill Bjamason
Sauðárkróki
Jóhann Skaptason, -
Húsavík.
Frá Raznoexport, U.S.S.R.
MarsMingCompanyhf
Aog B gæðaflokkar
Laugaveg 103
sfmi 1 73 73
Tapazt hefur
rétt fyrir áramótin á leiðinni frá Skipholti
26 að Skólavörðus'tíg 19 lítið, brúnt seðla-
veski með ca. 5-6 þúsund krónum.
Skilvís finnandi er vinsamlegast beðinn að
hringjá í síma 24725.
Heimilistækjaviðgerðir
Gerum við allar tegundir heimilistækja: KITCHEN
AID — HOBART - WESTINGHOUSE - NEFF
Mótorvindingar og raflagnir. — Sækjum sendum
Fljót og góð þjónusta.
Rafvélaverkstæði Eyjólfs og Halldórs
Hringbraut 99. — Sími 25070.