Þjóðviljinn - 16.01.1970, Qupperneq 10

Stálbátarnir:
Enn
þrjózkast
StálsmíSjan
Enn hefst Stálsmidjan
elfki handa um simíði stál-
báta og hefur þó fyrirliggj-
andi hjá sér efrnvið á
gömlu verðd í tvo 130 tonna
stálbáta. Þ'á á fyrirtaakið
jafnfratmt kost á bví að fá
lán til smíðanna úr Eisik-
veiðasjóði samkv. toreytt-
um reglum, sem verklýðs-
félögin knúðu fram á síð-
ast'iðnu ári. ■
Stálsmáðjan smiíðaði á
sfnum tíma Arnamesdð og
hefur sá bátur reynzt glott
sjóskdp og frábært aflasikip
til bessa.
Ástæða er til boss að
spyrja forráðamienn fyrir-
tækisins: Af hverju heldur
fyrirtsekið að sér höndum
um smíði bótanna með
efnivið fyrtrJiggjandi á
gömtu verði oig brýna börf
fjmir fiskiskip af b«ssu taigi
x dag? Þá er fnamiundan
viaxandi atvinnuleysd hér í
borginni í veftur.
Eiga ekki aðrar sifcipa-
smíðastöðvar orðið rétt á
bessu stáli?
Barnaheimilið að Silungapolli.
Starfsemin að Silungapolli
var lögð niður um áramót
— flest börnin komiö á Hlíðarenda-he imilið
□ Vistheimilið að Siiungapolli var lagt niður rétt fyrir
áramótin en það hefur verið starfrækt á vegum Reykja-
vífeurborgar í kringum tuttugu ár.
□ Bamaverndarnefnd Reykjavíkur ráðstafaði þangað
bömum um skemmri eða lengri tíma, sem áttu við erfiðar
heimilisástæður að búa. Undir lokin voru þó aðeins örfá
börn eftir á Silungapalli því að strax í fyrra var byrjað
að flytja þau að Hlíðarenda við Sunnutorg.
Þingsályktunartillaga frá fjórum þingmönnum
Víðtækar ráðstafanir til að
draga úr sígarettureykingum
□ Fijórir alþimgismenn úr fjórum f'lofckum flytja á Al-
þingi tilliögiu til þingsályktumr um vamir gegn sígarettu-
reykingum. Flutnmgamennirnir eru Sigurður Bjarnason,
Jón Skaftason, Eðvarð Sigurðsson og Benedikt Gröndal.
sjónvarpi. líöfuðáherzla verði
lögð á þær skyldur, setn ior-
eldirar og kennairiair hafa.
II. — 1 skólium verði bafin regliu-
bundin kennsla utm heiisufars-
legair hættur síigaretituireyk-
inga.
III. — Regiiuieg firæðsikxerindi
(nárniskeið) verði baidin fyrdr
kennlara og kennariaefni -um
þessi mái.
Tillagan er þanniig:
Alþingi ályktar að sikoina á
ríkissitjórnina, að eftirfarandi
ráðstafanir verði gerðair tii þess
að draga úr tóbakisireykinigum,
og þá sérstaklega sígarettuireyk-
inigum:
I. — Víðtáek upplýsingasitairi-
semi um skaðvænlegar afleið-
ingar sígarettureykinga verði
hafin í dggblöðum, hijóð- og
Úrslit í húsgagnasamkeppni
IR og FÍI verða birt i dag
Fyrir nokkru rann út sikilia-
frestar í húsgagnasamkeppni
Iceland Review og Félagis ís-
lenzkr.a iðnrekenda og báruisit yf-
ir 30 tillögur. E? það mún meiri
þátttaka en gert hafði verdð ráð
Landsmót hesta-
manna í Skógar-
hólum í sumar
Stjóm Eandssamibands hesta-
tmannafélaga hefiur ákiveðið að
Jandsmóit hestamiannia ve'rðd
háð í SfcógiairlhóHiuím í Þingviaflla-
sveit dagana 10. — 12. júllí í
sumar,y en landsmót eru hóð
fjótrða hvert ár og var það síð-
asta á Höflum 1066.
Búast miá við mtikdffi að-
sóikn að mióiti þessu og ligigja
þeigar fyrir miargar fyrirspum-
ir um mlótið erlemdis frá.
Sérstök netfind -ninidi'rbýr og
stjóimar miótinu. og er formaður
hennar Svednbjöm Dagtfinnsson
hrl., en aðrir netfndarmeinneru:
Bergur Magnússon, Reykjavflc,
Haufcur Ragnarsson, Mógilsá,
Pétur Hjálmsson, Maæfchoilti,
Guðni Guðbjartss., Ljósafossi,
Gunnar Einarsson, Sélfossi og
Kristinn Jónsson, Sómsstöðum.
fyrir. Er tilgangur' samkepptiinn-
ar að laða fnam huigmyndir að
húsgöignum, sem að eimhverju
leyti beri íslenzk einkenni og séu
fallin til sölu á erlemdium mark-
aði.
í dag kl. 5 e.h. verður niður-
staða dómnefndar bint og jafn-
framt fer firam verðlaunaafhend-
ing. Br það að Laugavegi 18A
í salarkynnum á 3. hæð. Verður
opnuð þar sýndng fyriæ alrnenn-
ing kl. 7.
Dómnefnd var skdpuð 5 mönn-
um, einium íuffltrúia frá hverjum
aðila, Iceland Review, Félaigi ísl.
iðnrekendia, Félagi húsgagna-
arkitekita og Húsgagnameistara-
féJagí Reykj.avíkur. Fimmitd mað-
xxr í dómnefndinni var fdnnski
hönnuðurinn Timo Sarpaneva
sem er heimstfrætgur fyiúr hönn-
un sína og hetfiur seitt mdk-,
inn svip á finnska iðnaðarfram-
leiðsflu á síðairi árum, einikum
gieriðnað, vefnað og pappírsdðn-
að. Hann hefur tekið þátt í
fjöldia samsýninga v;íða í Evr-
ópu, svo og vestanhatfs og hlot-
ið fjölda verðJauna fyrir verk
sín á afliþjóðlegum sýningum.
Mörg verfca bans eru ennfrem-
ur í eiigu iistasatfna viða um
heim. Hann heíur doktorsnatfn-
bót í hönmm frá Royai Cofflege
otf Art í London og hetfur hlolið
konun.glega heiðursniafnbót hjá
Royal Society otf Arts í London.
IV. — Stoínaðar verði „opnaæ
deild-ir" (polykliniifc), sem
stjórnað sé af sértfróðum
læknurn, og þar gieti reykinga-
menn fengið aðstoð til þess að
hætta reykingum.
V. — S'tofnað verði ráð lækna
og leikra, sem bafi eftirf.ar-
andi hlutverk:
a) Að satfna upplýsingum um,
hversu víðtækar reyfcingiar
séu, t.d. meðal sikóiatoamia
og unglinga.
b) Að stjórna vísindalegum
rannsóknum um áhrif
reykiniga.
d) Að vera yfirvöldum tdl
ráðuneytis um þessi mál.
— Kostnaður við startfsemi ráðs-
ins verði greiddur úr ríkissjóði.
í greinargerð segjia fluitninigs-
menn irx.a.:
.jMeðal flestra siiðmenntaðra
þjóða eru nú gerðar víðtæfcaæ
ráðstafianir til þess að diraga úr
reykingum og þá fyrst og fremsit
sígarettureykingum. Lækmaví&-
indiin haifia sannað, aö _ heilsu
manna stendur mikiffl báski af
þessu nautmalyfii.
Nokkrir lækmar hiaf.a beðizt
liðsinnis fliutningisimannia þessr-
arar tifflögiu um ráðstaf.anir gegn
því hér á Jandi. Er það skoðun
fJuitndngsmanna, að toxþ?n(a nauð-
syn beiri til aðgerða á þessu
sviði. Þess veign-a er þessi til-
laga flutt“.
„Það er von flutningsmanna,
að þessari tillögu verði vel tek-
ið á Alþingi og að 'hafizt verði
Langt er síðan sú áfcvörðun
var tekin aö toarnaheimilið yrði
laigt niður sem vistheimili að
vetri tifl, þagar tekin yrði í not-
kum viðbyggingiar'áflima við
vöggustofuna að Hlíðarenda.
Koim þetta fraim í viðtafli við
Sigurjón Bjömsson, borgarfull-
trúa.
Saigði hann að bömin hefðu
verið flutt smiátt og smóitt af
Silungapolili, þau fyrstu í fyrra,
og eru þau nú flest kormin á
nýja vistheimiillið á Hflíðaremda.
Starfsfólkið á Silunigapoflld hætti
þar sitörfum fyrir áramótin.
Ástæðam fyrir því aö heiimdlið
að Silunigapolli er lágt niður er
fyrst og fremist sú að húsa-
kynnin vom orðin- fremur léleg
og þóttu ekfci henta fyrdr barna-
heimili að vetri tfll m-a. vegna
mikils upphitumankostnaðar og
hve viðháld á húsdnu var orðið
dýrt. Seigja mó að þrátt fyrir
lélegt húsnæði halfi verið veitt
góð þjónusta á Silumgapolld, en
þar voru bömdm frá aldrinum
tveggja ár,a og firam á skóJaialdur.
Ekkd hefur verið fastákveðdð
hivað gert verður við húsið en
fcomdð hefur til tafls að bama-
vemdamefnd Reykjaivíkur fái
aðstöðu tifl að semda þangað börn
til siumardivailiar.
Föstudagur 16- jamúar 1970 — 35. árgangur — 12. töflublað.
Harka að færast í
,mjólkursölustríðið'
— dómur genginn í máli á Olafsfirði
Stjórnarformaður og fram-
kvæmdastjóri einkaverzlunarinn-
ar Valbergs á Ölafsfirði hafa nú
verið dæmdir fyrir sakadómi
Ólafsfjarðar í fjársektir og varð-
halda í stað sektar, verði hún
ekki greidd innan tiltekins tíma.
Ákæi'uvaldið höfðaði málið að
kröfu þeirra aðila er fara með
mjólkursölu á staðnum og var
ástæðau sú að verzlunin keypti
mjólk frá Akureyri í 10 lítra
kössum og seldi Ólafsfirðingum,
sem er sakhæft samkvæmt
mjólkursölulögum. Verður mál-
inu áfrýjað til hæstaréttar.
Svo sem kummugt er hefur ver-
ið skoðanaágreiningur mdffli
Kaupmannasaimtakanrxa og
Mjófllkursiamsölunna.r um dreif-
ingu mijólkur, Boðuðu Kaup-
miann'asiamtökdn blað'amemm á
sdnn fund í gær og gerðu grein
fyrir því áliti siínu að leyfla eigi
mjólkursölu víðar en í mjóflfour-
búðúim b.e. einnig í matvöru-
verzlunum. Mjóilkursamisölu-
menm hatfa m.a. það að athuga
við þetta álit samtalkanna að ef
úr yrði, að mrjólk yrðx selld' í öfll-
um matvöruverzlunumi, hefði
þaö þau álhirif, er fram í sæfcti,
að ólagning á mijólík hælklkaðS til
muna. En getfum forróðamönn-
um KauiFímannaisamtafcanna orð-
ið:
Fyrir tæpum þremur áruim
gerð'i stjórm Kaupmannasam-
takanna svofelldia áflyktun varð-
andi mijól'kursöflu:
,,Stjóm Kaupmannasamtafca
Islands beinir þeirri ásfcörun til
Fraimlleiðsluráðs landlbúnaðarins
og mjóJkturs'aimlagia um Jand afflt,
Rit um eignarnám
til doktorsvarnar
Bráðlega mun Gaukur Jörunds-
son prófessor verja doktorsrit-
gerð við lagadeiíd Háskóla Is-
lands, en ritgerðin, Um eignar-
nám, kom út í bókarformi í gær
á forlagi Menningarsjóðs.
Þetta er afflmikið rit, 422 síð-
ur, og. er meginefni þesis skýr-
ingar á eignarnámsákvæði 67.
greinar stjórnarskrárinnar, í'ram-
kvæmd þess og takmörkum.
FjalJað er rækilega um kenn-
ingar íslenzkra og erlendira
fræðimanna, sem ritað hatfia um
þetta ákvæði eða hliðstæð á-
kvæði í stjómarskrám annarra
ríkja, gerð er grein fyrir ís-
nú þegar handa um þær raðstaf- ienzkiUm dónium, sem varða
anir, sem læfcnar okfc'ab leggja
til, að gerðar verði í þessu þýð-
in'gairmdkla: heiltoriigðismáli“,
MenntaskóUnsm-
ar þinga i Rvík
Landsþinig mienintaskólanem.a
hefst í Menntasfcólaniuim í Rvíik
í daig og stendur í þrjá daga. Þar
mæta átta tfuOfljtrúar frá hiverjum
menntasfcóflai á Jandiinu og er að-
alxxmræðuefnið: skólamiáll »xg
önnur ha'gsimiunaimiál nemer.da.
Þetta er í þriðja skipti sem
menntaskólanemar halda Jands-
þing, eru þau árlega.
eignarrétt og eigharnám. Einn
fcafli toólkarinnar er um aí'stöðu
eiignaimámsákvæðiis stjómar-
skrárinnar til ým'isk.on;ar rétt-
inda, svo sem afnotaréttindia,
ítafcsréttinda, veðréttinda, höf-
undiarréttinda, einkaleyfa otg
vörumerkj'a. Mest er þó fj'afflað
um eignamám sem bætfur skulu
kom.a fyrir og um aðrar eign.a-
skerðingar sem eru ekki toætt-
ar, og leitast höfundur við að
draga mörk milli þessa tvenns
með hliðsjón af íslenzkri lög-
'gjöif og dómum.
Gaukur Jörundsson Jauk lö'g-
fræðiprófi við Háskóla Íslands
árið 1959 og var síðan um
þri'ggja ára skeið v'ið íram-
haldsnám í Osló, Kaupmanna-
höfn og Berlín. Hann var skip-
aður prótfessor við Jagadeild Há-
skóla ÍaLands á sl. bausti.
að öllum matvöruverzlunumi,
hvort sem þær em í eigu félaiga
eða einstafoJinga, verði veittur
hliðstæður mö'gufleiki til sölu og
dreifimgu á mjól'k og mjíólfcur-
afurðum, endia fiuillnægi hlutað-
eigandi verzJanir þeim sfcilyrð-
um, seim sett eru a£ hálfu heil-
briigðisyfdrvaflida hverju sihni.“
Þessii ályfctun var send Fram-
leiðsfluráði, stjórnum afllra mijólk-
ursiaimlaga á Jandinu, oig enn-
fremur svedtairstjómairfulltrúum
í öllum þeim byggöiariöiguim, þar
sem starfiandi eru mjólfcursam-
flöig og saimitökin hafa farið fram
á það við land'búnaðar- og við-
sfciptaimiálaráðuneytið að þau
beittu áhrdfum sínuim í þessum
efnum. Það hetfur hinsvegar
reynzt mjög torsótt fyrdr exnfca-
verzlianir í Reyfcjavífc sem hafa
ieyfii til að seflja mijóllk.
Forráðamenn Kaupmannasam-
takanna sögðu að almennustu
sölulaun fyrir að selja mijólk
væx-u 7-9%. Töfldu þeir að ef sná
breyting yrði gerð að heimdla
mijóllkursölu í ölfluim matvöi-u-
verzlunum ætti Mjóflkursamsalan
að sjá um dreifiingu á mjóllk til
verzlana.
Kaupmannasiaimtöfcxn telja að
með því að firamfcvæma áflyktun
þá sem áður er gietið um ynnist
Frafihald á 7. síðu.
Leiðréttingar
Noktorar bagalegair prentvill-
ur slaedduist í firumvairpið um
eftirlaun aldraðs íólks í stétt-
arfélögium innan ASÍ. Þeir sem
vildu kynnia sér firumvarpið eft-
ir birtingu blaðsins eru beðnir
að fiæria inn þessar leiðrétting-
ar:
I 1. grein a að standa „úr ait-
vinnuleysi'stryggingasjóði".
3. grein byrjar svo: „Faffli fé-
Jagi frá etftir 31. des 1969 ..
4. gr. byrj'ar svo: „Til réttind'a-
tíma félaiga skal einungis reikna
þann tíma frá og með árinu 1955,
sem hann hetfur verið að störf-
um...“ Síðar í 4. greán á að
standá „til 75 árq aldurs".
í 6. grein á að stand'a „19
maí 1969 ..
90 manns atvinnu-
lausir á Raufarh.
□ Um 90 manns vonu skráðir atvinnulausir á Raufar-
höfn um áramót fy>rir utan aldraða verkamenn er ganga
um atvinnúLausir ag hafa ekki rétt til þess að fá atvinnu-
leysisbætur, af því að tekjur þeirra á síðasta ári hrökkva
ekki til þess að veita þei’m réttindi til slíkra þóta. Eru
það kuldaleg sikil við þessa verkamenn er hafa þrælað í
síldarverksmiðjiþini á staðnum áratugum saman.
Svo til eniginn atfli hefur bor-
izt til frystihússiims siíðain 3.
nóvember. Hötfðu þá 30 stúlkur
og 8 verkamenn hatft þar vininu
í þi'já mánuði. Jökull hatfði bá
fiskað um 600 tonn og liaigt upp
til vinnsflu í firystihúsdnu. Síðan
efcki siö'guna meir. Jöfoull tók þá
að fisfca í si'g fyrir söflutúr til
Vestur-Þýzfcaíainds- - För þangiað
og sieldi heldur iffla.
Núnia liggur báturinn við
bryggju á Atoureyi-i og finnst
mönnum kominn tími til þess,
að' hann haldi út á veiðar till
þess. að leggja upp fisik í firysti-
húsið og skapa þar með verka-
fölki hér atvinnu. Skipsihöfn.in á
bátnum heflur reynzt samvalin
og hetfur báturinn fiskað vel á
þessu úthaldi meöan hiann var
að.
I suimar var nokfcuð um
veiðar á trilluim og lögðu þær
atflann upp hjá Einari ' Guð-
mundssyni, síldarsialltanda, í salt-
fdisfltisiveirlkuin,
Þriátt fyrir viðivarandii atvinnu-
leysi á umdamfiömuim árum hef-
ur efckd mamgt ílóOlk flutt bui-t úr
pláSíimu. Margir voru nýlega
Frafmihald á 7» síðu.
4