Þjóðviljinn - 05.02.1970, Blaðsíða 4

4 SJÐA — ÍAÍÖEKVIUINN — Finnmjtudiagiuir 5. fefarúiar 1®70.
— málgagn sósialisma, verkalýðshreyfingar og þjóðfrelsis —-
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóðviljans.
Framkv.stjórl: Eiður Bergmann. .........
Ritstjórar: ivar H. Jónsson (áb.), Magnús Kjartansson,
Sigurður Guðmundsson.
Fréttarltstjóri: Sigurður V. Friðþjófsson.
Ritstj.fulltrúi: Svavar Gestsson. •
Auglýsingastj.: Ölafur Jónsson.
Rítstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðust 19. Siml 17500
(5 linur). — Askriftarverð kr. 165.00 á mánuði. — Lausasöluverð kr. 10.00.
Ranglát löggjöf
gvo 'fjarri réttarvitund þjóðarinnar getur löggjöf
verið að óhjákvæmilegt sé að hafa hana að
engu. Þetta gerðist 1942, svo dæmi sé tekið úr ís-
lénzkri stjórnmálasögu. Ríkisstjórnin sem studd-
ist við hvorki meira né minna en tvo öflugustu
stjómmálaflokka landsins, Sjálfstæðisflokkinn og
Framsóknarflokkinn, hafði sett þvingunarlöggjöf
gegn verkalýðshreyfingunni, bannað verkföll og
sett gerðardóm til að skammta íslenzkum verka-
mönnum og öðrum launastéttum kaup og kjör.
Gífurleg viðurlög gátu legið við ef verkalýðsfélög
brytu gegn lögunum. Það var því ekki gert opin-
berlega, en öðrum baráttuaðferðum beitt. Snemma
árs flutti Nýtt dagblað (nafnið Þjóðviljinn var
bannað af erlendum hernámsstjórum) ritstjórn-
argrein um skæruhemað sem baráttuaðferð gegn
þvingunarlögum ríkisstjórnarinnar og fyrir kjara-
bótum í trássi við þau. Skæruhernaður brauzt út.
Verkamennimir á vinnustöðunum risu upp með
skyndiverkföllum og staðbundinni baráttu, og
reyndust ósigrandi. Afturhaldsríkisstjórn Sjálf-
stæðisflokksins og Framsóknarflokksins sundrað-
ist með „heitrofabrigzlum“ á báða bóga, og mátt-
laus bráðabirgðaríkisstjórn varð sjálf að koma
fram fyrir Alþingi og biðja það að afnema tætlurn-
ar af gerðardómslögunum, þvingunarlögunum
gegn verkalýðshreyfingunni. Og árið 1942 varð
alþýðunni ár stórfelldra sigra, jafnt í kjarabarátt-
unni og á stjórnmálasviðinu.
Jjetta rifjaðist upp við umræður á Alþingi fyrir
nokkrum dögum þegar þar voru á flækingi fyrir
þinginu bráðabirgðalög rríkisstjórnar íhaldsins og
Alþýðuflokksins um flugmannadeiluna í fyrra.
Þingmenn Alþýðubandalagsins lögðu áherzlu á, að
með setningu þeirra og annarra laga í flugliðadeil-
um undanfarin ár væri svo komið að samnings-
réttur þeirra um kaup og kjör væri afnuminn í
reynd, a’tvinnurekendur 'treystu því að hver kjara-
deila yrði leyst með þvingunarlöggjöf. Þegar slíkt
gerðist enn í deilunni í fyrra var þess vegna brugð-
ið fast við. Tveggja daga verkfall, sem bannað var
með lögum, fór fram eins og til stóð, og samning-
ar voru gerðir nokkrum dögum eftir lagasetning-
una eins og þvingunarlögin væru ekki til. Einbeitt
framkoma hlutaðeigandi vinnustétta gerðu lögin
að vesælu pappírsgagni. Skæruhernaður sjómanna
á loðnuflotanum er í fersku minni. Og víst er að
sjómenn þurfa ekki að láta bjóða sér aðra eins
ósvífni og þvingunarlögin frá desember 1968 eru.
Með þeim þvingunarlögum afhentu þingmenn í-
haldsins og Alþýðuflokksins útgerðarmönnum
milli átta og níu hundruð miljóna aflaverðmæti
að óskiptu af afla ársins 1969, að þvi er sjávarút-
vegsráðherra Alþýðuflokksins upplýsti á Alþingi.
Væru 'sjómenn einhuga í bará'ttu gegn slíkurn ó-
rétti, gæ'íu einnig þessi þvingunarlög orðið að
engu. — s.
Hugdetta. — Kvinnuhasamum að
ljúka. — Ekki sama hver á í hlut
Kæri póstur! Ég ræðst í að
skrifa þér aítur vegna þess
hvað þú tókst vel í síðasta
bréf frá mér (um raforku-
mólin og heyverkun Bene-
dikts). Síðan hef ég lesið
skýrslu sérfræðingsins frá
Hvanneyri, athuigasemdir
Benedikrts og tai hans í Degi
og vegi. Og enn er ég á bandi
Benedikts, þó fundust mér
tölurnar um að láta vatnið
gufa burt úr heyinu nokkuð
háar, að einu leyti var ég
ekki sammála honum, að allt-
af sé bezt að herma eftir
náttúrunni, því margt bafa
mennimir gert betur en hún
og að vísu einnig mairgt verr.
En það fannst mér gott hjá
honum, að það er til vansa
að láta gerlana brenna ork-
unni úr grasinu til að láta
það sjálfí mynda naegan hita
til uppgufunar. eins og á sér
stað í súgþurrkun. f>vi datt
mér í hug hvort ekki mætti
gera tilraun með að spara
hitaorku bæði í heyinu og
aðfengna orku með því að
byggja lítið hús með alveg
þéttum veggjum og þaki
mjög vel einangruðu og raka-
þéttu á innra bprði. Innan í
húsið yrði siðan sett það gras
er þurrka ætti í hóflf eða
grindur; síðan væri kapp-
kynt, og frá þjóðhagslegu
sjónarmiði . væri auðvitað
bezt að nota rafstrauminn,
heitu lofti blásið gegnum
grasið líkt og gerist í lestum
á eikarbátum, þegar verið er
að ná úr þeim rakanum til
að forða þeim frá bráðafúa,
því það er hitinn sem nær
rakanum úr hinni þéttu eik,
'og hvað vaeri þáð ekki mik-
ið léttara fyrir hann að ná
honum úr jafn losaralegu efni
og grasið er? í>á væri það
aðal þrautin eftir, að ná rak-
anum úr hinu heita raka-
mettaða lofti. Þeir hafa leyst
það í sambandi við eikar-
þurrkunina um borð í bát-
unum, því ebki að reyna
sömu tækni og þeir? Þetta
þéttir rakann og safnar hon-
um í geyma, svo að hægt er
að vita hvað margir lítrar
komu í það og það skiptið,
þannig að í notkun gæti það
orðið þannig að bóndinn
myndi vita hvað í hólfið faeri
af grasi og hvað marga lítra
af vatni það innihéldi, síðan
léti hann það vera í þurrkun
þar til bann gæti lesið af
sfcala á geyminum að það
væri full þurrt. Þetta er nú
bara hugdetta, ef til vill
marklaus. má vera að hún
yrði notandi, í bezta falli
gæti hún orðið heppileg lausn
í riigningarsumrum.
Inn á 'annað atriði kom
Benedikt sem virðist vera
orðið dálítið feimnismál og
ekki laust við að gæti af því
pólitísikra áhrifa, en það er
sú handvömim, sem hefur átt
sér stað þegar Áburðarverk-
sm'ðian var hönnuð og
byggð, að hún er látin fram-
leiða Ammoníumnítrat áburð
sem er sýramdi og breytir þar
engu, þótt sfcírður sé g’æsi-
nafninu Kjarni, en ekki Kalk-
saltpétur sem hefur basisk
áhirif. Ef það hafa verið inn-
lendir aðilar sem réðu því
að verksmiðjan er byggð
svona án þess að láta rann-
saka áður hverskonar áburð-
ur hentaði íslenzkum jarð-
vegi bezt, þá befur það verið
mikil glópska.
Einhvemtíma las ég það
að lána.rdrottinn sá, er léit fé
í bygginguna hafi sett það
skilyrði að það yrði Ammoní-
umnítrat verksmiðja svo að
á stríðstímum yrði hægt að
breyta henni í sprengiefna-
verksmiðju (og reyndar
montaði Mogginn sig af að
Kjaminn hefði reynzt vel til
sprenginga við Búrfell.) Að
vísu horfir málið öðru vísi
við ef það hefur verið undir-
lægjuháttuir sem réði. Þeiirt
kemur þetta ef til vill ékki
mikið við fjármáliajöfrunum
úti í beimi, þeir fá lánið
greitt og ef stríð yrði hafa
þeir hér spren gief naverk-
smiðju sem stórykí hernað-
arþýðingu Islande og þar
með hættu allra landsmanna.
En allt uim það er það enn-
þá sttærri glópska ráðandi
manna hér heima, að viður-
kenna ekki sbaðreyndir og
flýta sér sem fyrst að gera
viðeigandi ráðstafanir og
breytingar á verksmiðjunni
til samræmis við þarfir Is-
lands, því þar yrði litlu til
kostað miðað við það ástand
sem ríkir í ónýtum túnum,
lélegu fóðri og óheilbrigði í
búsmala, sem bitnar svo á
, landslýð beint og óbeint og
ef þeir kunna að skammast
sín, að láta ekki kartöflu
spekúlantinn é Mogganum
skrifa meira á móti hinum
merku kaltilraunum á Hvann-
eyri.
Vertu sæll, ég óska þér
margra góðra tilskrifenda
og sem lengstra lífdaga.
J. S.
Hvenær skyldu okkar hátt-
virtir alþingismenn koma því
í verk, að afljúka þessu bölv-
uðu kvenn askó jafrumvarpi ?
Þeir hafa setið á rökstólum
undanfama daga og vikur,
þráttað og rifizt og ekki kom-
izt að neinni niðurstöðu. BlÖð
hiafa verið yfirfull af frétt-
um, ungair kvinnur úr títt-
nefndium skóla safnað undir-
skriftum og sagt að hjá þeim
vseri allt í lagi og að undir-
skriftum hinna, sem þó væru
margfalt fleiri, bæri ekki að
taika sem almennilegum heim-
ildum, heldur aðeins gaspri
nokkurra ábyrgðarlausra að-
ila. Hverju á maður að trúa?
Hvað skal gera? Á að upp-
hefja raust þeinra sem vilja
kynferðislégan fasisma, eða
hinna sem vilja það gamla
og góða? Vandið er erfitt og
• valið ei gott, segir einhvers
staðar í góðum heimildum,
, (a.ð ég held. . .). Þéss vegna
spyr ég: Hvað á að geira við
blessaðar stúlkuldndumar?
V.
Fyrir stuttu kom mál nökk-
urra pilta fyrir dóm í Kópa-
vogi, en þeir stöðvuðu um-
ferð í smátíma á Kópavogs-
brúnni fyrir nokkrum mán-
uðum. Var þetta er nemend-
um úr Gagnfræðaskóla Kópa-
vogs var smalað í „sigbt-
seein,g“ á Keflavíkurflugvöill,
og lýsti annar hópur ung-
linga andúð sinni á ferða-
lagi þessu, sem var í boði
Bandaríkjamanna, með því
að stöðva bílinn. Einn þess-
ara pilta hafði samband við
Bæjarpóstinn og kvaðst ó-
ánægður með að hann fékk
áminningu á sakarvottorð
sitt og tveir piltar aðrir, fyr-
ir að teppa umferð á fyrr-
nefndum stað.
Sagðist piltuirinn hafa
spurzt fyrir um hwort fleiri
hefðu fengið áminningu t.d.
un.gur hemámssinni sem tróð
niður íslenzka fánann í
stimpingum sem urðu á
brúnni — eða ökumaður bíls
sem ók inn í hóp fólks svo
að mesta mildi var að ekki
hlauzt af slys. Fékk hann
þær upplýsingar að löigreglu-
stjórinn í Kefliaivík hefði
sagt að bifreið þessari,
var af Vellinum, mætn afca ■
utan Vallarins — og fékk
enginn áminningu á sakar-
vottorð nema þremerming-
aimir sem fyrr greindi frá.
— Það er ekki sama hver í
hlut á, sagði pilturinn að
endingu í símtali við Bæj-
arpóstinn.
Ingólfur A. Þorkelsson: x
Samskólar eru þjóí-
félagsleg nauisyn
I Morgunblaðinu s.l. föstudag
er ítarleg frásögm af stúdenta-
fundinum s.l. miðviikudag um
réttindi til haruda Kvennaskól-
anum til að brauitskrá stód-
enta.
Þar er vitnað í næðu mína á
fundinum þannig: ,,Hann sagði,
að það væri út í hött að tala
um aftórhaldsstefnu í sam-
bandi við óskir Kvennaskólans
um menntadeild, þetta væri
þvert á móti framfarastefna.“
Þama hefur blaðamaðurinn
ruglazt í ríminu, þetta voru
ekki miín orð. Ég sagöi, að það
væri afturhaldssjónarmið að
vera á móti nýrri menntabraut.
Mér þýkir miður, að hvorki
Morgunlblaðið né Þjóðviljinn
skuli birta kjama ummæla
minna, eins og Tímiinn geirir.
Ég vil alls efcki, að skoðun mín
í þessu efni Sari á milíli mála,
og þess vegna sting ég nú nið
ur peinna. Á fumdinum lét ég
hana skýrt í ljós og áréttá hana
hér með.
Gamla stúentsprófsglorian
er úr sögunni
Kvennastólinn á að fá heim-
ild ti'l að brautskrá stúdenta,
þó moð þeírri breytingu, að
piltum verði veittur aðgangur
að menntadeildinni. Rökin íyr-
ir skoðun minni eru þessi:
Kvenmagfcölinn verður að geta
fullnaegt nýjum og vaxamdi
rnenntunarkröfum. Stúdents-
prófið hefur nú svipað gildi og
gaignfræðaprófið áður (þó að
því undanskildu, oð gagnfræða-
próf hefu.r aldrei veitt rétt til
inngöngu í háskóla). Eftir ör-
fá ár verður krafizt stúdents-
prófs til inmgömgu í Kennara-
skóHa Islands. Hjúkrunarskóli
íslands mun væntanlega krefj-
ast stúdentsprófs til inngöngu
áður en langt uim líður. En í
þessa skóla hafa Kvennaskóla-
stólkur sótt mjög miikið. Skól-
inm. fer þvi aðeins fram á að
halda stöðu sinni í menntakerf-
inu og veita svipuð réttindi og
áður.
Nú kann einhver að spyrja:
Mega ekki aðrir gaignfræða-
skölar fá sömu réttimdi? Jú, þvi
ekki það. Á næstó óratugum
munu að líkindum spretta upp
margar menintadeildir og
menntaskólar. Vonandi Mða
ekki mörg ár þar til 50% af
árganigi Ijúka stúdentsprófi i
einhverri mynd eða hliðstæðu
prófi. Gamla stúdents prófsglorí-
an er úr sögunni.
Konur og karlar hafa sömu
menntunarþarfir
Það á alls efcki að miða’ nýj-
ar menntunarleiðir við kyn-
ferði, heldur ýmiss konar störf
í þjóðfélaganu og ekki sízt við
breytta þjóðfélagshætti.
Saimiskólar er stefnan hér á
landi og á að vera það. Krafa
uim nýtt skref í gaignstæðia átt
er íhaldssaimí við'horf, sem ég
er andvígur. Rannsóknir er-
lendis staðfesta réttimæti þess
að skipa báöum kynjum saman
í skóla og ennÆremur sarnan í
bekki. Konur og kariar hafa
sömu ‘ menntónairþarfir. Skól-
arnir búa nemendur undir
margs konar störtf í þjóðfélag-
inu. Þar vinna karlar og kon-
uir samian. Miklar breytingar á
atvinnuiháttum og þjóðlífi
kmiýja fconuna í stöðugt vax-
andi mæli út í atvinnulíÆið. Af
þessu leiðir, að leggja verður
aukna áherzílu á samstarf kynj-
anna í skólunum og ennfrem-
ur á samáhyrgð karls og konu
innan heimilis og utan. Sam-
skólar eru því bednilínis þjlóð-
félagsleg nauðsyn. Frá sjónar-
hóli nútímamainna er þetta svo
augljóst og sjálfsaigt, að etoki
ætti að þurfa að ræða það
frekar. Viðvíkjandi því sem ég
sagði á fundinuim um réttindi
kvenna vil ég taka fram: Hér
á landi hafa konur jafnrétti
í orði (lagallega), en ekki á
borði (í atvinnulílfinu). Konur
hafa sýnt furðulegt tómlæti
gagnvart því mdsrétti, sem þær
eru beittar á vinnutmiarkaðin-
um. Og hvers vegna sitór bara
ein kona á þingi og sárafáar
í sveitar- og bæjarstjómum?
Vonandi reka konur fljótlega
af sér sllyðruorðið og tafca til
höndunuim í þjóðmólunum og
tryggja sér jafnrétti á við
karla- Aukin þátttaka kvenna
í stjómmiálum yrðd þjóðinni á-
reiðanlega til mikitts góðs.
MáliS er ekki flokks-
pólitískt
Á umræddum stúdentatfundi
reyndu nokkrir ræðumenn. af
vejkum rruætti að blanda
flokfcspólitík inn í deilumar.
Mólið er alls ekki flokkspólit-
ískt. Enginn fflokkur, utan
Sjólfstæðisflokkurinn (Lands-
fundarsamiþykktin), hefur tekið
atfstöðu sem slíkur. Skoðanir
innan allra flokka em rnjög
skiptar- Frumimælendur á fund-
inum töluðu efcki í nafini
flofcka, heldur sem einstakling-
ar og á eigin ábyrgð. Allt tal
um tflokkspóOitíska afstöðu er
því út í blóinn.
Reykjavík 31. janúar.
VIPPU - BÍtSKÚRSHURÐIN
Lagerstaerðir miðað við murop:
Hæð: 210 sm x breidd: 240 sm
- 210 - x - 270sm
Aðrar staerðir.snníðaðar eftir beiðni.
GLUGGAS WIIÐJAN
Síðumúja 12 - Sími 38220
/