Þjóðviljinn - 12.05.1970, Blaðsíða 6

g SÍÐA — ÞJÓÐVILJTNTN — Þriðjudaigur 12. miaif 1970.
íslenzk sjálfstæðis-
barátta verður ekki
skilin frá frelsis-
baráttu alþýðu
beimsins
Ávarp Þorsteins frá Hamri á fundi
herstöðvagöngrunnar í Kópavogi
^

Góðir félagar.
Oft er sem stórmerki sögunn-
ar verði skýrairi og þyki jafn-
vel viðráðanlegri eða höndlian-
legri ef menn líta þau í
smaarri aifmarkaðri mynd í
in nánd og Ijósi. Okkur
laungum verið innan handiar að
vitna til horfinnar sögu á und-
anfömium árum þegar við höf-
um geingið um Suðumes, vitna
til sögu smáþjóðar á eylandi
meðan hún var kaghýddiur
kóngsþræll og sá skammit út-
fyrir dulan sjónhríng sagna og
Ijóða. Því er ofckur kunniugt
að á þeim stað, er nú sitöndum
við, var árið 1662 lögð fram
eftirfarandi grein til undir-
skriftar fyrir þíngheim: — Hér
með aíleggjum vór fyrir oss og
vora erfingja og eftirkomend-
ur allt það, sem í fyrri vorum
íríheitum, landslögum. Recess
og Ordinanziu kann finnast
stríða í móti Majestatis réitti
ellegar maklega má þýðast að
vera í mót Majestaitis réttri
einvaldsstjóm og fullkomnum
ríkisimðum. — Síðan kann sag-
ari fra þvi að greina að Brynj-
ólfi biskupi Sveinssyni hafi
verið ógnað til undirskriftanna
með byssum dansfcra her-
roanna, en Ámi Oddsson lög-
maður, sem þá stóð á sextugu,
hafi skrifað undir tárfellandi
eftiir daglángt þóf. — Og að
þessum eiðum unnum og af-
lögðum gerði lénsherrann herra
Henrik Bjelke heiðarlegt gesta-
boð og sæmilega veizlu öllum
þar saman komnum. og stóð
hún fram á nótt með trómet-
um fíólum og bumbum: fall-
stykkjum var þar skotið, þrem-
ur í einu, og svo á kóngsins
skipi, sem lá í Seilunni; rak-
ette og fýrverk gefck þar þá
nótt, svo undrum gegndi.
Samleikur sögu og lands er
mikill, og eingin furða þótt
orði sé drepið á þessa gömlu
sögu á þessum stað, þegax
minnzt er íslenzkrar sjálf-
stæðisbaráttu á þritugsafmæli
erléndrar hersetu. Hér er ekki
tóm til að rifja upp í smáat-
riðum blekkíngar, svik og
þvinigsanir pólitískra ólhaippa-
manna á umliðnum áratíngum,
endia minnir þar eitt á anniað:
en afsal landsréttinda er það
brennimark sem íslenzkir ráða-
menn hafa um lángt skeið kos-
ið að bera, og munu þekkjast
af því marki þótt álddr liði.
Það faria eingar sögur af tára-
flóði þeirra við þaiu tækifæri.
í þrjá áraitugi hiafa fslend-
íngar máfct una smán erlendr-
ar hersetu, og í rúrna tvo áira-
fcugi hefur sektarok Atlanz-
hafsbandalagsins hrunnið þeim
á herðum; nú er svo komið að
hinar amerísku hersveitir
hreiðra svo um sig í liandinu,
að sýnt er að þeim er ekki
fyrirbugað að víkjia héðan um
fyrirsjáanlega framitíð. Um-
beirouirinn lítur á ísQiand sem
hluta bandiarísfca herveldSsins,
enda styðja íslenzkir ráðamenn
það álí t með undirgefni sinni
og samþykki við hvert það ó-
dæði sem yfir heimsbyggðina
geingur af völdum herraþjóð-
ar Nató, hvort sem það varð-
ar Víetnaim, Grikkland eða
Kambód'íu. Utanríkisstefna is-
lenzku ráðhenranna er utanrík-
isstefna Bandaríkjanna. Og að
því leyti sem íslenzkt þjóðlíf
varðar, hefur hernámssiðgæðið
grafið svo um sig að þess gætir
nánast hvert sem litið er.
mynd tók ljósmyndari Þjóðviljans mcðan fundnrinn stóð yfir við tékkneska sendiráðið.
einingu heimsins sem þolanda
ofbelclisherria þeirira sem hon-
um hiafa rænt.
Því þeiss ber okkur æ frem-
ur að minnast. að ísilenzk ajálf-
stæðisbarátta verðuir ekki fram-
ar aðskilin frá frelsásbarátfcu
þeirri sem öll alþýða heims-
ins heyr, hvort sem hún á hin-
um eða þessum stað birtist í
viðnámi eða sókn. Uppireisn
hins óbreytta manns á jörð-
inni. barátta hans fyrir betri
heimi, rétti sínum til gæða
lífsins, eða landi sínu, ekki
sízt ef það heitir ísland, er
á hveirjum stað, sem slík upp-
reisn hefst, þá eru ný dagmál
á jörðu; hveirsu djúpt sem
markaðir þrælar auðhrínga
og yfirgángsstefnu lúta nú að
landssötasamníngum, þá eru
þeir þegar teknir að daga .uppi
í sólinni, æpa þar skelkaðir
úr steingervi sínu og skilja
ekki par, meðan maðurinn
berat fyrir bættri veröld. Á
sömu stundu og afturhaldsó-
freskjan spyr, geðstirð og sljó:
Eru það kommúnistar — er það
Æskulýðsfylkíngin — eru það
ellefumenníngarnir — eða er
Þessi mynd er tekin þar sem herstöðvagangan gengnr um Miklatorg.
Andóf okkar hefur laungum
borið mjög merki sinnuleysis,
vonleysis eða sundrúngar. En
þyki mönnum þýngjast róður-
inn og óvænkast okkar ráð
eítir því sem árin líða, má
benda á þau sólarmerki sem
síðustu misseri hafa risið yfir
umheiminum og minna okkur á
í æ ríkara mæli ein og söm
með stríði heimsins alls við
heimsböðulinn, sjálfan samherja
okkiar i Atlanzhafsbandalaig-
inu, hið siðlausa auðvaldsbákn,
sem nú skilur hvarvetna eftir
sig sviðna jörð og örkumla fólk
þarsem ekki duga til mútur eða
séríræðíngar. í hvert sdnn og
það Sigurður A. Magnússon —
þá er það allt þetta og æska
heimsins, að leysa löndin,
brjóta af þeim aldafjötra þræls-
ótta, lyga og blekkínga og sækja
fram í krafti síns réttar og
þessa blóði stokkna heims sem
hana ól, þess beims sem hún
mun erfa og græða.
Þjóðin sjálf befur
ekkert sumþykkt
Ávarp Ragnars Amalds, formanns Alþýðu-
bandalagsins í upphafi Arnarhólsfundar
Herstöðvagangan stanzaði stutta stund í Kópavogi við Þinghól og er þessi mynd tekin þar.
Góðir Reykvíkingar!
Það var á vornótt fyrir 30
árum — fyrir nákvæmlega 30
árum. Það var um nótt —
ktakkan 3 um nótt — að ftag-
vél fl-aug yfir bæinn, flugvél,
sem vakti flesta Reykvíkinga,
enda voru bæjarbúar alls ó-
vanir þess háttar hávaða.
Ftaigvélin var boðberi þess,
sem síðar kom fram. Úti á
Sundinu lágu 5 tundurspillar
og 2 beitiskip.
Klukfcan 5 um morguninn
var vopnaður her stiginn á land
við Hafnarhúsið. Á nokkrum
minútum var miðbærinn í
Reykjavik iðandi af hermönn-
um á hlaupum.
Pósthúsið var umkringt.
Landsbankinn. Hótel Borg.
Landsímahúsið við Austurvöll
var tekið með áhlaupi og hurð-
ir brotnar upp með öxi.
ísland var í hers höndum.
Þannig byrjaði þessj 30 ára
saiga.
Hver voru svo viðbrögð
landsmanna? Íslendingar svör-
uðu innrásinni. — svöruðu
með þvj eina vopni. sem þeir
áttu yfir að ráða Þeir mót-
mæltu. Þjóðin öll mótmælti. í
mótmælum ríkisstjórnarinnar
var lögð á það þyngst áherzla,
að hlutleysi íslands væri frek-
lega brotið og sjálfsfæði þess
skert.
Síðan eru liðnir þrír áratug-
ir, og enn er sjálfstæði lands-
ins skert. Enn er ísland her-
setið land. Það er þess vegna.
að við erum saman komin hér
í kvöld.
Hvað hefiur svo breytzt þessi
30 ár? Vomóttin á íslandi hef-
ut lítið breytzt, og pósthúsið
og landssimabúsið eiru enn á
sánum stað. En samvizka vaid-
baflanna er breytt. Þeir mót-
mæla ekki lengur. Þeir hafa
beygt ság og samþykkt varan-
lega hersetu.
En ég minni á: Þjóðin sjálf
hefur ekkert samþykkt. Aftur
og aftur var kröfunnj um þjóð-
aratkvæði neitað. Flest bendir
til þess, að alla tíð og allt fram
á þennan dag hafi meiri htati
þjóðarinnar verið andvígur
hersetunni.
Við sem stöndum hér á Am-
arhíóli í kvöld erum ekki vald-
hafar í þessu landi. En við
erum nokkur hluti af þjóðinni,
— við etrum tákn um mótmæli
þjóðarinnar við bandaríska her-
sietu á íslandi.
En hvers vegna hrindir ekki
þjóðin af sér þessu erlenda
fargi? Ekki er að efast um, að
það getur hún, ef á reynir.
Öll vitum við þó, hvað veld-
ur. Þjóðinni hefur aldrei tekizt
að virkja vilja sinn að þessu
marki. Það þarf samræmdar
aðgerðir. samstillt átak til að
yfirbuga ofurvald bandarískra
hagsmuna á íslandi. Þedr sem
að því vilja vinna, verða að
standa sarnjtn — vinna saman.
En reyndin hefur orðið önnur
edns og allir vita. í dag er það
belzt í tízku að sundra og
tvístra — ala á innbyrðis tor-
tryggni.
Þessi ganga okfcar í kvöld
er þó sannarlega gleðile'gur
vottur um hið gagnstæða. Að
henni hefur unnið fólk úr flesit-
um stjórnmálasamtökum. Langt
er síðan tekizt hefur jafn breitt
og víðtækt samstarf um þær
meginkröfur að erlendur her
verðj á brott og ísiland standi
utan hemaðarbandalaiga.
Þeir sem að göngunni sitanda
vom frá öndverðu sammála
um að einskorða ekki kröfur
ðagsins við íslenzk málefni. fs-
lendingar eru ekki einir í heim-
inum. Það verður að fesita í
sessj þá alþjóðlegu reglu. að
ekkert ríki sitji með her eða
heirsitöðvar j landi annarrar
þjóðar. Þess vegna mótmælum
við í dag hersföðvum á erlendri
grund, í austri og vestri. hvar
sem er í heiminum. Fundurinn
við tékkneska sendiráðið í
kvöld var einmitt baldinn í
samúðarskyni við þær fjöl-
mörgu smáþjóðir heimsins. sem
búa við erlent hemám.
Með fundinum við banda-
ríska sendiráðið vildum við þó
sérstaklega mótmæla svívirði-
legum styirjaldairrekstri Banda-
ríkjamanna í Indókína, sem
einmitt seinustu daga hefur
vakið mótmælaöldu, kröftugri
en nokkru sinni fyrr, bæði í
Bandaríkjunum sjálfum og ut-
an þeir-ra.
En fyrst og seinast mótmæl-
Frarrihald á 9. síðu.
4
i
í