Þjóðviljinn - 12.05.1970, Síða 7

Þriðjudagur 12. miai 1970 — ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA ^
Rœtf viS Þórhall SigurSsson, sem ,,debúferar" á frumsýningu á föstudag
Auðvitað kalla
nýir tímar á
nýtt leikhús

„Malcolin er alls ekki geggjaður ... maður verður aldrei fullnuma . .. búið að negla mxuin...
ætti að vera dauðadæmt, en.
n Dálítið mannkerti tvistígur
á sviðinu, og innri barátta hans
kemur fram í öllum hreyfingum
og látbragði og sundurleitum
hrókaræðum, sem hann heldur
við sjálfan sig. Þetta er greini-
lega lítill kall, scm langar til að
verða stór, og í viðurvist félaga
sinna verður hann stór, eldur
brennur úr augum hans, þegar
þeir hylla hann, — foringjann,
sem á að skera upp herör gegn
geldingunum.
Crti í koimyrtouim salnum sit-
ur leikstjórinn, Benedikt Áma-
son og gofur lciðbeiningar:
„Þórhallur, þú verður að leita
til hinna, þú verður að flá að-
stoð frá þeim, nú er það ekfci
þín persónuiega aifstaða sem
raeður, nú er það floktourinn,‘
eða: „Stráfcar, þetta ei> ekfcii al-
veg nógu gott, við sfculum tafca
þetta aftur, . . . svona þetta var
á'gætt . . . ég er efcfcd að halda
því. fríjinv að ég viti þetta aililt
betur en þið, en ég held að ég
viti muninn á því, hvað er að
vera geggjaður og hvað-
efcfci . . . “ En strakamir reyn-
ast lfka haifa sdnn sfcilning á
geggjun, og svo er rætt fram
og aftur um gegigjunina, þar
til þeir fcoma sór saman um,
hvemig hún á að lýsa sér á
þessu augnalbliki. Atriðið er
tefcið aftur og enn aftur, þar
til attlir eru nolkfcum veginn á-
nægðir, en sfcyndilega er
klulWkuskðmmdn orðin tvö, aef-
ingatílmSnn útrunninn, og við
verðum að láta ofckur það
lynda, enda þótt ofcfcur sárttangi
titt að vita, hversu ttangt gegigj-
unin nær og hvemig gemgur
að lemija á geldingunum.
Áhuginn varð efanum
yfirsterkari
En þetta verður nú allt upp-
vísit innan tíðar, því þann 15.
þ.m. verður leifcritið Maílc-
olm litfLi og barátta hans gegn
gettdingunum eftir Daivid Halle-
vél frumsýnt og með því bæt-
ist ungur maður í leilkaraMð
oikfcar, Þórhiaíllur Sigurðsson,
sem lýlkur námi frá Leifcllisitar-
sttdóla Þjóðttei'fclhússdns síðar í
vor. Ætttunin mieð þessari heim-
sókn í Þjóðled'khúsið er einmdtt
sú að króa hann af og spjallla
ttítilttega við hamn. Annars er
hann lesendum blaðSins að
góðu kunnur, þvf að ha.nn ann-
aðisit um ttangit slkeið ltivik-
myndalþætti fyrir blaðið, sem
nú hafa því mdður lagzt á hiHl-
una um tílma sökum mtifciMa
anna í þágu Þalíu.
— Þú ert þegar orðinn talls-
vert senuivanur, ÞórhaMur, hef-
urðu ekki leifcið meira og
miinna í mörg ár?
— Ég fccxm tvívegis fram í
Herranótt Men n tasfcóyl ans, það
var mín fyrsta reynslai, og svo
hef ég tefcið þátt í ýmusm, sýn-
inguim, eftir að ég flór í skólann.
— Varstu sitaðráðinn í þvf
þegar í imenntasikótta að hattda
út á þessa brauit?
— Nei, ég var lengi vel mjög
óéfcveðinn, og þótt ég væri
brennandi af áihuiga, fannst mér
vafiasamt að flama út í þetta.
— Hvers vegna?
— Ja, ég var nú þedrrar
skoðunar, að menn þyrftu að
hafa tattsvert til brunns að bera
tdl þess að geta orðið ailmenni-
legir leikarar, og var enigan
veginn viss um sjálfan mig, en
svo vairð nú áhuginn lofcs efiam-
um yfirsterfcari, svo ég dreif
mdg í námið.
Valdafíknir skröggar
— Hvemig ttífcar þér við að
túlka srvona snangegigjaðan
mann eins og Malcoln er?
— Ég veit eiklkl, hvað óg á
að segja. Hann er ailtts ekttd
geggjaður, en hann fær geggi-
aðar huigmyndir, og æsir sjélf-
an sdg upp, en undir niðri er
hann ósköp lítitttt, kannski
minnstur alllra. Ja, hvemig
mér liíkar við hann? Þetta er
langviðamesta hlutveridð, sem
ég hef komizt í, oig afstaöa miín
til leifcritsins mótast fcannsfci
miikdð af því, en mruér fínnst
þetta gtott verttc og sérstætt, og
það mlá tafca það á ýmsan hátt,
m.a. sem deemdsögu um valda-
fíkna slkröggai ettns og Hitler og
Napóleon, menn, sem lifa eig-
inttega ekki f raunverulegum
heimi, en telœt að æsa upp
safctteysingja með stóryrðum,
— Og baráttan snýst gegn
hinum svofcöllluðu gettdimgum?
— Já, goldingunum sem þeir
kalllla svo, fóttfci, sem hugsar
öðruvisd en þeir, en kannsttci eru
bedr Mal'colm og félagar ttang-
mestu gettdingamir sjálfir.
Ekki miöfir margur
gengisfellingar
— Nú hofur Leifclistarskótti
Þjóðleifcihússins sœtt mdfcillii
gaignrýni. Finnst þér sú gagn-
rýni réttmæt eftir bá reynslu,
sem bú hefur haft af honum?
— Já, það er rétt, skóttinn
hefur verið gaignrýndur töttu-
vert, en efcfci eingöngu af þeiim
sem vel titt þettckja. Hins vegar
er því ekfci að neita. að margt
af því, sem fram hefur komiið í
þessu samibandi er bæði satt og
rétt, en ég tett það megingattl-
ann, hve þrö-ngur stafclkur skó’-
anum er skorinn. Hann er
hugsaður sem nofcfcursfconar
kvöldsfcóli og stariiar sem sttík-
ur, þannig að kennsla fer að-
eins fram 2-3 tíma á daig, og
það er atttts elklki futtlnægjandi.
En starf sfcóilans innan þessa
brönga ramma er að mörgu
leyti prýðiJegt, enda þótt að
x ýmsu megi auðvitað finna. Það.
hvað hann starfar í nónum
tengslum við Þjóðtteikhúsið hef-
ur bæði fcosti og gatttta. Við
fýlgjumst með starfi þiesis frá
deigi til daigs og fcoimum fram
í sýninigum við og við. sem er
á vissan hátt ólmetanttegt, en
getur líka orðið til þess, að
rasfca éðlittégu starfi í sfcóttan-
um. Kennairamir við sfclóttann
eru lei'karar við Þjóðtteifcttiúsið
og yfirieitt störfum httaðnir,
þannig að þeir hafa efcki alltaf
tíma til þess að sinna nemend-
unum sem, sttcyttdi. Þetta fyrir-
komuilag er engan veginn nógu
gott, og stofrrun ríttdsileifcskóila
er auðvitað lausnin.
— Nú fýsir þig sjáttfsagt til
utanferðar eins og íllesta unga
leifcora, og hefur jafnvefl fengið
styrk til þess ama. Hefurðu
áfcveðið hvenær þú flerð og
hvert?
— Ég hef lengi vorið staðráð-
inn í að fara utan til fram-
haldsnáms, því að í þessu verð-
ur maður attdrei futtlnuma, og
svo er lífca nauðsynlegí að
fcynnást nýjum aðstæðum og
vífcka sjóndeildanhrimginn. En
ætlunin var nú allltaf að bíða
með utanterð, meðall annars af
því, að fjárhagurinn hefur efcki
aMtaf verið sérlega beysinn.
ekki numin í sfcóttum nema á
taikmarfcaðan hátt Maður getur
auðvitað lært einhverjar histor-
íur og einlhverja tækni, en að-
alatriðið held ég að sé reynsia
og mannþetoking, og það fæst
vart með öðru en lífi og starfi.
— Þannig að það er enginn
sérstafcur guðaneisti sem sker
úr um, hvort menn geta orðið
góðir leikarar eða ekld?
— Bfcfci eingöngu að minnsta
kosti. Maður verður sjálfur að
hafa eitthvað í sér, hvort som
þú vilt kaltta það neista, hæfi-
leifca eða gáfu, en hún verður
titt lítilla nota, ef hún er efcfci
þroskuð. Og sama <miá segja
um leikai-a, þeir verða að hafa
sjónvairpsleilkriti. Hvemig á það
við þig?
— Mér þótti það forvitnillegt,
en mér hefur sjalldan liöið eins
illa og í þau sfcipti sem ég hef
honft á sjálfan mig í sjónvarpi-
Ef manni tefcst illa upp á léik-
sviði er tækifæri tál þess að
bæta úr því í næsita sfcipti, en
þama er búið að negtta mann
í eitt sfcdpti fyrir öll. Og svo er
hér auðvitað um aUt önnur
vinnubrögð að ræða en í leifc-
húsi, og það tefcur sinn tíma að
venjast þeim. En þetta er sfcollli
spennandi, og sjónvarpið Mýtur
að verða lyftistöng fyrir leifc-
listina í landinu, Það hefur enn
sem ttcomdð er verið fremur lít-

'V >
Stofnun flokksins, sem á að berjast gegn geldingunum; frá vlnstri: Þórhallur Sigurðsson, Sigurð-
ur Skúlason, Hákon Waage, Gísli Alfreðsson.
Á 20 ára afimæli Þjóðleikhúss-
ins var mér veittur utanfarar-
styrkurinn, sem þú mdnntist á
áðan. Þessd óvænta viðurkenn-
ing er mér auðvitað mikil
hvatnimg, en ég verð að láta
þetta bíða betri tíma í þeirri
vcn, að það verði eklki gerðar
mjög margar giengisifieaiingar,
áður en ég sé mér fært að nota
styrttcinn.
■Bezti skólinn er
lífið sjálft
— Hann var veittur tál néms
í leikstjóm, ef ég man rétt, -
— Já, en ég er nú saimt
hræddur um að ledfcstjóm verði
eitthvað titt að bera, og þedr
geta lært ýmis atriði í sikóttum,
en bezti sttcóttinn er auðvitað líf-
ið sjálft.
— Þú hefiur þegar komdð
nærri leiikstjón. Varstu efcki
aðstoðarleifcstjóri í Merði Val-
garðssyni?
— Þetta er virðulegt orð.
Sannleikurinn er á, að verkið
var svo stórt og viðamittdð, að
það vár ógemingur fýrir einn
mann að 'anina öllu því, sem
þar þurfti að gera. En sjálfur
hafði ég mdidð gagn af þessu,
og ég vona, að ég eigi eftir að
fást við leikstjóm, þégar fram
í sæfcir.
ið notað til fttutnings á leik-
ritum, en ég held, að því vattdi
eingöngu fjársíkortur.
Fyrir ofan garð og
neðan
— Segðu mór, hvers konar
ledttdbóikmenntum hefurðu miest-
ar mætur á?
Þórhallur er lengd huigsi, en
segdr Jolcs: — Ég get vahLa svar-
að þessari spumingu. Til þess
hef ég ékiki lesáð nóg a£ ledk-
bókmenntum heámsdns, og
því siður að ég hafi nákvæsnar
hugmyndir um það, hvemig
leikrit „eigi að vera“.
— Svo hefurðu komáð flram í — Þú vilt sem sé efcki mieina,
að leikrit eigi að vera svena og
svona, eigi að fetta í sér þjóð-
félagslegar ádedlur, edgi að hafa
fagurfræðilegt gildi, — vera
skemmtilegt og þar fram efffir
götunum.
— Ledttcrit getur verið þetta
aittlt og miklu meira, vegna
þess að það er vairla til sá hlut-
ur, sem leiikrit getur ettcttd fjall-
að um og varla sú stefna, seim
leikrit getur efcfci túUcað.
— Það má þá eigdnlega segja
sem svo, að efckert mannlegt
eigi að vera leifcibókimenntuni
óviðkomandi.
— Já, þanniig átti það að
vera. Annams er mjög erfitt að
skýrgreina hugitaJdð ledkhús.
Ættti leilklhús haffi efcki verið firá
öndverðu hugsað sem nofcfcurs
konar banáttu- eða byfltingar-
tæki, en hvemig það hefur dug-
að sem slíkt er annað métt.
Lífclega hefur boðskapur þess
iðjuttega farið fyrir ofan garð
og neðan hjá áhorfendum. Mér
er til efs, að saimtfimamenn
Shaikespeares haffi botnað mittcið
í hans hörðu bjóðféttagsádeilutm,
fremur en nútímamenn finna
titt hvössustu bmddanna í á-
deiluleilcritum ofcfcar tíma.
Að græða á menn-
ingunni
— Þú saigðir áðan, að léik-
hús væri mjög vítt hugtak, en
er bað efcfcd nofcfcuð þröngt hug-
tafc hér uppi á Isttandi? Manni
finnst að minnsta lcosti ansi
ttítið um nýjar tittrsunir með
það.
— Sfcyttdi það elcfci vera Iþeilm
hugsunarhætti um að toenna, að
endittega þurfS að græða á
menninigunni?, fremur en á-
hugatteysi leifclhúsmainna? Val
leikhúsverttca hér mdðast um of
við það, að þau gangi veil, því
að fjárveitingar til menningaa-
miála eru af of skamum
slbammti Þetta er ein skýringin
á því, að það er ettcfci hasgt að
gena það, sem æslldlegt vseri.
Nú er því haldið fraim, að ekki
tjói að leggja mittda áherzilu á
verlc, sem fáir nenni að horfa
á, en simekkur leiikhúsgesta er
mótaður af ledttcihúsunum. Þau
haffa sjálff alið upp sfna áhorf-
endur. Og það er sorgtteg stað-
reynd, að ffóttlk er tregt ttl að
sjá eitthvað, sem er attveg nýtt.
Það vittl hettzt vfba fýrirffram,
hvað á að sýna því.
Ég er í sijálfu sér mjög bdart-
sýnn á að þetta geti bneytzt, ef
rétt er að ffarið, og eff tekst að
uppræta óttann við nýjungarn-
ar. Það er ekki þar með sagt
að ég tettji að attlt nýtt sé gott,
en aö sjáttffsögðu ilcialla nýir tátm-
air á nýtt leilkhús.
— Og hvað er þér effst í huga
núna, þegar þú ert að leggja
á djúpið?
— Titthttöflcttcunin að eiga starf-
ið og átökin framundan. Þetta
leíkrit, sem við erum að gttilma
við núna, er að miínum dólmi
gott ledttchúsiveittc. Það er nýtt,
sérkennilegt eftir lítt þekfctan
Framhattd á 9. síðu.