Þjóðviljinn - 05.06.1970, Qupperneq 4

— Málgagn sósíalisma, verkalýSshreyfingar og þjóðfrelsis
Otgefandi:
Framkv.stjórh
Ritstjórar:
Fréttaritstjóri:
Ritstj.f ulltrúi:
Auglýsingastj.;
Útgáfufélag ÞjóSviljans.
Eiður Bergmann.
Ivar H. Jónsson (áb.), Magnús Kjartansson
Sigurður Guðmundsson
Sigurður V. Friðþjófsson
Svavar Gestsson.
Ólafur Jónsson.
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðust. 19. Simi 17500
(5 línur). — Askriftarverð kr. 165.00 á mánuði. — Lausasöluverð kr. 10.00.
Vaid alþýðu gegn gróðalýð
Jf'ólk sem ekki fylgist með gangi verkalýðsmála
en hefur hlustað á sætlegt tal um það í út-
varpi og sjónvarpi fyrir kosningar að nú eigi verka-
menn og aðrir launþegar svo sannarlega heimt-
ingu á kauphækkun og rétt á kjarabótum, furð-
ar'sig á því hvers vegna nú þurfi að verða verk-
föll. Ekki einungis staðbundin og lítil verkföll,
heldur verkfallsalda sem rís hærra og hærra með
hverjum degi og nær til tugþúsunda manna, sjálfra
verkfallsmannanna og vandamenn þeirra. Og
raunar til þjóðarinnar allrar; víðtæk verkföll sem
fer senn að svipa til allsherjarverkfalls, grípa inn í
allt þjóðlífið. Enda er nú allt sem fyrr, eðlilegum
og hóflegum kröfum hafnað.
Eitt er víst: Verkföll verða ekki vegna þess að
verkamenn óski eftir þeim eða taki þau fraim
yfir aðrar aðferðir til að knýja fram kjarabætur
eða einfaldlega til að verja lífskjör sín. Það eru
samtök hinna svonefndu „vinnuveitenda“ sem
bera.; ábyrgð á verkföllunum, ásamt ríkisstjórn
íhaldsins óg Alþýðuflökksins. Sú er kenning Sjálf-
stæðísflokksins, að eirikareksturinn, sem ekki riær
nema til þriðjungs atvinnurekstrar á íslandi, eigi
að ákveða afstöðuna til kröfu verkalýðshreyfing-
árinnar um kjarabætur; hinn óvenju víðtæki op-
inberi rekstur og félagslegi á íslandi eigi þar
einungis að halda að sér höndum og hjakka á eft-
ir, en ekki að taka frumkvæðið til lausnar kjara-
deilum. Og nú eins og fyrr er það ofstækisfyllsti
hópur „vinnuveitenda“ svonefndra sem stjórnar
samtökum þeirra, og þau saimtök hafa haft á und-
anförnum árum náið samband við ríkisstjóm
Bjarna og Gylfa, svo náið að verkalýðshreyfingin
hefur átt ríkisstjórnina að öðrum andstæðingi.
Vinnuveitendur svonefndir hafa legið á því lúa-
lagi að láta ríkisstjórnina lofa og lofa við hverja
kjarasamningsgerð. Þau loforð hafa verið jafn oft
blygðunarlaust svikin af ríkisstjórninni og stjórn-
arflokkunum. Skýrasta dæmi þess eru loforðin
frá 1965 um byggingu 1250 íbúða handa láglauna-
fólki í verkalýðsfélögunum í Reykjavík sem öll
áttu að vera fullbúin á þessu ári, 1970. Ekki þarf
að segja Reykvíkingum að minnsta kosti hvernig
ríkisstjórnin og stjórnarflokkarnir hafa „efnt“ það
loforð. í júnísamkomulaginu 1964 var samið um
verðtryggingu kaups, en eftir tvö ár var það lof-
orð svikið. Aðferð afturhaldsins hefur verið að
láta þingmeirihluta íhaldsins og Alþýðuflokksins
taka fljótlega aftur á Alþingi flest það sem áunniz't
hefur í kjarabaráttunni, og svo er ætlunin að láta
verklýðshreyfinguna vera alltaf að berjast fyrir
sömu kjarabótunum og sömu réttindunum.
'J’ími er til kominn að verkalýðshreyfingin kenni
afturhaldinu á fslandi önnur vinnubrögð. Beiti
mætti samtakanna betur í kjaradeilum. Og skáki
því svo á stjórnmálasviðinu að það hafi ekki rík-
isstjóm og meirihluta Alþingis í hendi sér. — s.
Píslarvottsáran hans Hannibals. —
„Planlögð“ böm eða getin á tyllidögum.
Eftirfarandi bréf barstBæj-
arpóstinuim fyrir kosningar og’1
þar sem 'þetta virdast ennorð
í tíma töluð, en ekki aðeins
bundin við kosnmgamar, er
sjálfsagt að birta það. önnur
kosningabréf, sem því miður
lentu utangarðs vegna þrengsila
í Bæjarpóstinumi voru af dé-
lítið öðirum toga, og koma því
elkki fyrir sjónir lesenda að
sinni.
Bæjarpóstur góður.
Þegar Hannibai brauzt út
úr Alþýðubandalaginu varþað
aðallröksemd hans að hann
hefði akiki verið kosinn í
nógu margar trúnaðarstöður. I
þingkasningunum 1967 tólkst
Hannibal að fá til fylgás við
klofningslista sinn ótrúlega
rnarga sem eðliiegt hefði ver-
ið, að kosið hefðu Alþýðu-
bandailagið. Ég hef það fyrir
satt að ágreiningur Hanni-
bals við félaga sína hafi ein-
göngu verið þessi krafa hans
um fleiri trúnaðairstöður, hann
hafi aldrei barizt fyrir því
meðan hann var forseti Ai-
þýðubandalaigsins að þaðhefði
aðra stefnu í þjóðmáluim,
hvað þá að felldar ha.fi verið
tillögur fyrir honum um
stefnuimól og hann borinn at-
kvæðum., Enda rnun hann og
fylgismenn hans hafa haft
neitunarvald í miðstjóm A.l-
þýðubandalaigsins meðan það
voru samfylkingarsamtök, en
honum mun hafa láðst að
halda fund í miðstjóminrii ár-
uim saiman, kunni betur við að
láta útkiljá framboð manna
. sinna., pg skipun .4 trúnaðar-
stöður með úrslitakostum og
hótunum um kícfning,. og það
edtt ,,loforð“ efndi hann: að
. rfljufá r"’ JOiJíýðúSaridáiláigið,
hlaupa út og skélla hurðum.
' Píslarvottsáran sem hann setti
upp í þingfkosningunum 1967
hefur líka enzt illa og er nú
vart annaö en upplitað ræksni.
Þá fékk hann sig kosinn á
þing með því að sumuim var
sagt að ef Hannibaíl fenigi
nógu mörg atkvæði yrði geng-
ið milli bols og höfuðs á
koimmúnistum, öðrum var sagt
að fengi Hannibail nógtu mörg
atkvæði yrðu vondir komm-
únistar neyddir til að hafa
sig hæga í Alþýðubandalag-
inu og velferð þesssem stjóm-
málaflokks þar með tryggð.
Allir sem tóku mark á á-
róðri Hannibals og Hannibai-
isita 1967 voru sári.ega blekikt-
ir, Allþýðubandalaigið lifði á-
fram sjálfstæðu lífi sem
stjórnmálafllokkur og Hann.i-
bal lét Sjáifstæðisflokkinn,
Framisóknarflokikinn og Al-
þýðuflokkinn velja sig tál
forseta AJþýðusambandsins, að
sjálfsögðu til þess að Alþýðu-
sambandið yrði samihent, öfl-
ugt og einibeitt í baráttu gegn
afturhalldi landsiins. Og loks
hefur nýr Hannibalsflokkur
fæðzt, eftir hinar voðailegustu
fæðingarhríðir, en er eitthvað
svo utangarðs að hann virð-
ist hvorki geta lifað né dáið
hreinlega.
Enginn hdld ég að trúi því
að hægt sé að endurtaka
Hanniibalsbrelluna frá 1967.
flestqm mun nú sama hvoru
megin hryggjar Hannibal
velkist- Það er einungis Rí'k-
isútvarpið og Sjónvarpið og
blöð stjórnarflokkanna sem
ainnað veifið reyna að hressa
upp á forseta afturhaldsins í
Alþýðusamtoandinu og láiia
hann blaðra um kjaradeilurn-
ar, að sjálfsögðu án allds um-
boðs frá verkalýðsfélögunuim
sem í d.eilunni standa og
kannski í iítiili þökik þeirra.
>að segir í sjálfu sér nokkra
sögu að fllokksnefnan sem
hann stcfnaði til þess aðberj-
ast gegn „flokksræðinu“ skuli
nú reyna að fela sem mest
þennan föður flokiksins og
syni hans. Varla mun þó
prófessorinn Bjarn.i sigur-
strangllegri, ef hann er qft syo
viðytan að hann geti ekki
komið . fyrir . sig nafni
flokksbl a ðsi ns, eins og henti
í útvarpsuimræðunum. Aðvísu
er blaðsnafnið nokkuð langt,
en ekki verður því trúað að
óreyndu að prófessorin.n geti
ekki lært það ef hann reynir
með kostgæfni. Hann gæti
altént haft sama ráð og einn
nemandi hans sem á óskap-
lega erfitt með að skilja og
muna kja.mann í fyrirlestrum
prófessorsins, (t.d. er bíólóg-
íska aðferðin við bókmennta-
könnun honuim. enn lokuð bók).
En 'prófessoirinn þyrfti ekki
annað en líma haus af svo
sem tuttugu Nýjum iöndum
frjálsum- þjóðum yfir reklkju
sína og horfá á þá síðast
kvölds og fyrst morgna, þang-
að til hann væri þrælviss að
geta farið lýtailaust meðnafn-
ið opinberlega.
Báglega trúi ég bví áð vinstri
menn í Reýkjavík vilji marg-
ir verða svo viðutan í stjórn-
málum að þeir taki að hlaða
undir filokkáflækinga og af-
dánkaða .stjómmálaimenn eða
annað þaö samsaín sem reik-
ið héfur á fjörúr Hannibails-
fllokksins. Því aitkvæðd er
ekki vel varið sem gefið er
á vald lukkiuiriddjurum eins og
Hannibal og co, sem virðast
hafa það eitt miarkmið í lífinu
að fljóta. sjálfir cfaná. Enda væri
gustuk að gæta þess aðfloikk-
ur þeirra Hannibals og Bjöms
verði ekki o£ stór, hann má
hreint ekki verða stærri en
svo að foringjamir geti skip-
að sjálifa sig í allar trúnaðar-
stöðumar, óg þá syni siína ef
eitthvað verður afgangs.
— Steini.
Síðara bréf Bæjarpóstsins í
dag fjallar um útvarpsþátt,
Sem hafði það að inntaki að
neyða upp á fólk kenningu
um það, að eftir tillkomu pill-
unnar væri aðeins um tvenns
konar börn að ræða, — börn
sem ákveðið væri að látafæð-
ast á tilteknum árstfma, eða
tilteknum degi, ellegar ó-
happasikot, sem til yrðu á
tyllidöguin.
Sæli vertu, Bæjarpóstur!
Kannski bú getir frættmig
á því, hvort kollegi , þinn,
Vaildimar nokikur Jóhannes-
son, blaðaimaöur á Vísi, sem
stjómaði þættinum „Daigflegt
líf“ í útvarpinu s.l. iauigar-
dagskvöld, á böm og sé svo,
hvort þau hafi verið „plan-
lögð“ fyrir vorið eða getin f
ölæði einhvem tyllidaginn.
Það var nefnilega ekki á
honurn að heyra í þættinum að
börn gætu orðið til nemaann-
aðhvort með kaildiri skipulagn-
ingu (— við skulum búa tii
ba.m í nótt oig láta það fæð-
ast nákvasmlega þennan og
þennan dag?) eða alveg ó-
vart á frí- cg tyllidögum, eins
og um verzlunarmannaihelg-
ina, áraimót, 17. júni eða á
þjóðhátíð Vestmannaeyja. —
Hann spurði lækna og ljós-
mæður sérstakilega að þvi,
hvort mifcið væri um bams-
fæðingar níu mónuðum eftir
þessa daga.
Að börn gætu hafa orðdð
til af því t.d. að foreldrar
þeirra elskuðust og villdu
gjaman eignast born saman.
ef svo bæri undir, virtistekki
hvarffla að blaðamanninum.
Heldur ekki að kynlífið, —
eða ástalífið, eins og fæðinga-
læknirinn orðaði það svo
elskulega í þasttinum, ggetí
verið ástundað til ánægju —
án þess tilgangs endilega að
geta böm og án þess að bera
uppá týHidag.
Og svo ákveðinn varstjóim-
andinn fyrirfram að konur
vildu helzt eignast böm á
vorin, að þótt viðmælendur
hans, sem voru læknar, ljós-
mæður og nýorðnar imæður,
svöruðu þessu neikvætt, þraétti
hann við þá, viðurkenndi
aldrei annað sjónarmið en sitt
eigið og sveigði tallið síféllt að
hinu sama. Er þetta reyndar
engin ný bóla hjá stjótnend-
um þessa þáttar, það kemur
mjöig oft fyrir, að þeir hafa
fyrirfram fastmótaðar skoðan-
ir á hlutunum og neyða við-
mælendoma með góðu eða-
illu til að falilast á þær eða
viðurkenna; það er auð'heyrt
að fólk nennir oft ekki að
hailda sínu til streitu og væg-
: ir bara til að losna, ekki áízt
þegar umræðuefni skiptir í
rauninnd engu meginmáli.
En þessi viðtalsaðferð er
vægast saigt þreytandi og leið-
inleg fyriir Musfendann og
hvað áhrærir þennan síðesta
þátt var tyllidaigakenningin
hreint og beint móðgandifyr-
ir venjulega, eðliiega foreSdra.
Móðir, bæði að vori
og hausti.
Heildarbótagreiðslur Sam-
vinnutrygginga 270 milj.
%
Aðalfundir Samvinnutrygg-
inga og Eíftryggingafélagsins
Andvöku voru haldnir að fé-
lagsheimilinu Hvoli á Hvols-
velii fyrir nokkru. Fundina
sátu 24 fulltrúar víðs vegar að
af landinu, auk stjómar félag-
anna og nokkurra starfsmanna.
Erlendur Einarsson forstjóri,
flutti skýrslu stjómarinnar.
Kom þar fram mi.a. að heólld-
ariðgjaldatekjur Samvinnu-
trygginga námu röskum 360
miljónum kr. árið 1969. en það
var 23. reikninigsár félagsins, og
höfðu iðgjöldiin aukizt um rúm
30% frá því árið áður- Heild-
ariðgjöld Andvöku námu 5
miljónum kr. Höfðu þau auk-
izt um 20% frá fyrra ári.
Ásgeir Magnússon, fram-
kvæmdastjóri félaganna las
upp ársreikninga þeirra og
skýrði þá, jafnframt þvi að
hann fiutti ýtarlega skýrslu um
starfsemi félaganna á árinu ’69.
Reksturinn einkenndist af þeirri
þróun, sem varð í efnaihagsmál
um þjóðarinnar á árinu Vepn-
hækkandi verðiaigs varð ta'-
verð hækikun á rekstnarkostnaðd
og tjónabótum.
Heildartjón Samvinnutrygg-
inga nárnu á árinu 1969 kir.
271,3 mdlj. og höfðu aukizt um
kr. 53,2 mdlj. eða 24.41% frá
fyrra ári. Er um að ræðaaukn-
ingu tjóna í öllum trygginga-
flokfeum, nema sjótryggingum.
Tjónaiprósentan 1969 varð 75,33
prósent af iðgjöldunuim á móti
78,97% árið 1968.
Félagið greiddi opinber gjöld
að upphæð kr. 3.293.000,00, en
auk þess var innheimtur af fé-
iaginu söluskattur og stimpil-
gjöld samtals að u.pphæð kr.
12.924.000,00.
Nettóhagnaður af rekstri
Saimvinnutrygginga árið 1969
nam kr. 590.550,00, eftiraðend-
urgreiddur hefur verið tekjuaf-
gangur tiíl tryggingartakanna að
upphæð kr. 6.001,000,—. Nerna
sldkar endurgreiðslur til trygg-
ingartakanna þá kr. 74,1 mili
frá því þær hófust árið 1949
Endurgreiðslumar fyrir árið
1969 eru fyrir brunatryggingar
fasteiana. heimilis- og innbús
fryggingar, fairmtryggingar,
frjálsar ábyrgðartryggingar og
tryggingair á dráttarvéluim tdi
landbúnaðarstarfa.
Bónusgredðslur af ökutæikja-
tryggdnigum námu á árinu 1969
kr. 45,1 mdlj. á móti kr. 33,7
mili. árið 1968.
Sjóðir Samivinnutrygginga
nárnu í árslck 1969 kr- 304,7
mdllj.' og höfðu auikizt á árinu
um kr. 32,5 milj,
Tryggingasjóður Andvöku
nam í árslok kr. 34,3 milj. og
bónussjóður kr. 4,3 mdlj., en
samanlögð tryggingarupphæð
líftrygginga í gildi er kr- 743,1
milj. kr.
Á funddnum voru m-a. eftir-
farandi ályktanir gerðar:
Skattamál:
Tuttugasti og þriðji aðalfund-
ur Samvinnutrygginga, haldinn
að Hvolsvelli, föstudaginn 8.
rmaf 1970, harmar þá afstoðu
yfirvaldanna að skattleggja
tryggingataikana í landinu moð
söluskatti á iðgjöld, en slíks
miunu engin dæmi finnast hjá
nágrannaþjóðum okkar, auik
þess sem tryggnigasta.rfsemin i
landinu hefur uim áratugia sikeið
verið skattlögð mieð stimipil-
gjöldum, sem greiðast afhverju
nýju tryggingaskírteini.
Ennfremur bendir fundurinn
á, hversu fráledtt fyrirkomulag
það er, að íslenzkum trygg-
ingafélögum skuli geirt áð
greiða aðstöðuigjöld af 'tjóna-
bótum, sem þau þurfa að greiða,
en hafa í fæstum tilfellum
nofekra aðstöðu til að koma i
veg fyrir eða draga úr. Slík
skattlagning tryggingafélaga
þekkdst heldur ekki meðai
nokkurra nágrannaiþjóða okkar.
Fundurinn fer því fram á
það við íslenzk skattayfirvöld,
að undinn verði bráður bugur
að leiðréttingu þessara mála,
þannig að framvegis verði
frjáls-ri íslenzkri tryg-ginga-
stairfsemi ekfci ’þynigt með
skattlagningiu umfram það, sem
tíðkast á Norðurlöndum og, í
Bretlandi, þ.e. í þeimn löndum,
þar sem frjáls tryggingavið-
skipti hafa þróazt farsællega.
Jafnframt skoirar fundurinn ,A
sömu aðila í sambandi viðend-
urskoðun þá, sem nú fer fram
á skatblagningu fyrirtækja, að
tryggingafélögunum verði heim-
ilað að leggja til hliðait í sér-
stakan stóráhættusjóð hluta af
hagnaði hvers árs, eins og tiðk-
ast víða í nágrannalöndum okk-
ar, og með því stuðla að því
að vátryggingastarfsemin fflytj-
íst cpirn m«t inn í>landið.
umlcrðarm:u,
Tuttuigasti og þriðji aðalfund-
, Frairnhaild á 7. sáðu.