Þjóðviljinn - 09.08.1970, Qupperneq 5

Sunnudagur 9. ágúsit 1970 — ÞJÓÐVILJINN — SlÐA g
T
Riga er höfuðborg sósíal-
istíska ráðstjórnarlýðveldis-
ins Lettlands og er forn borg
og menningarmiðstöð, mikil-
væg hafnarborg sem stendur
við ósa árinnar Dágövu, eins
og Lettar nefna hana, annars
kannast líklega flestir frem-
ur við nafnið Dvínu. Riga er
þegar nefnd sem borg í skjöl-
um frá 1201. Þar sem víðar
i borgum þjóða Austur-Evr-
ópu komu útlendingar, ekki
sízt Þjóðverjar mjög við sögu;
Riga var ein af Hansaborg-
unum, og laut á síðari hluta
miðalda stjórnum þýzkra trú-
bræðrareglna. Þýzkir voru
hraktir burtu frá Rigu af
Rússum um miðja 16ndu öld,
borgin varð um stutt skeið
fríriki, en 1581 lögðu Pól-
verjar hana undir sig og
héldu henni í nákvæmlega 40
ár, þegar Svíar sem færðu
mjög út kvíarnar um þessar
mundir náðu þessari mikil-
vægu miðstöð viðskipta,
mennta og iðnaðar á sitt vald.
Karl 12. glataði henni eins
og flestum öðrum landvinn-
ingum Svía og hafði til lítils
verið barizt, en Svíar báru
varla sitt barr eftir afhroð
landvinningastríða Gústafs
Adolfs og Karls fyrr en á
þessari öld. Riga hélt hins
vegar áfram að blómgast eft-
ir að hún varð ein af mikil-
vægustu hafnarborgum Rúss-
Iands Péturs mikla og eftir-
manna hans. Verkalýður Lett-
lands tók völdin í landinu í
lok fyrri heimsstyrjaldar, það
voru ekki hvað sízt lettneskir
hermenn úr röðum alþýðunn-
ar sem björguðu Pétursborg
frá að falla í hendur hvítliða.
Hefði þeirra ekki notið við
kynni októberbyltingin að
hafa farið á aðra leið. Lett-
nesk alþýða, einnig borgarbú-
ar í Rigu, tók völdin í sín-
ar hendur og stofnaðj ráð-
stjórnarríki í ársbyrjun 1919,
en bylting hennar var barin
niður af afturhaldinu sem
kvaddi sér til aðstoðar þýzka
málaliða. Þýzki nazistaherinn
náði borginni á sitt vald 1.
júlí 1941, skömmu eftir inn-
rásina í Sovétríkin, en um
haustið 1944 var hann hrak-
inn á flótta af Rauða hern-
um og síðan hefur Riga ver-
ið höfuðborg lettneska lýð-
veldisins og hefur blómgazt
með ári hverju, eftir að sár
stríðsins höfðu verið grædd.
íbúar Riga eru nú um 700 þús-
und, og hefur orðið ör fólks-
fjölgun þar á síðari árum.
y x:
í veitingasal iþróttahallarinnar nýju.
~ ■ prrú.ti-i ,ti - -
Frá miðborg Rigu, ein af aðalgötunum.

Xyýyýy:

WtW.

5

\ jl fiít ... -■ .... .,
Unnið var að aðalskipiiiagi
Rigu í Lettlandi í sjö ár
RIGA (APN)' — Hvernig verður Riga á næstu tuttugu
árum? Hvemig mun borgin varðveita svipmót sitt, hinar
upprunalegu þjóðlegu hefðir og verða jafnframt nútíma-
leg sósíalistísk borg, hofuðborg lýðveldisins Lettlands?
• Úr þessum spurningum leystu
þeir, sem sömdu aðalskipulag-
ið fyrir Rigu og næsta ná-
grenni, sem var saimþykkt í
marz í fyrra.
í meira en sjö ár var unndð
að þessu mikilvægia plaggi.
Hundruð ýmissa sérfræðinga
— arkitekta, byggingameistaira,
lækna og hagfræðinga lögðu
framtíðardrög fyirir borgina.
íbúar Rigu tókrj virkan þátt
í umræðum um tillö'gur að að-
alskipulaginu. Almennir fyrir-
lestrar og skýrslur sórfræðinga
voru fluttar á skipulögðum
fundum í fyrirtækjum og al-
mennar skoðanakannanir fóru
fram um það, hvemi,g ætti að
basta saanigöngur í borginni,
menningarlíf og þjónustu. Og
íbúamir lögðu fram fjölmarg-
ar tillögur.
Byrjað var á því að beita
vísindialegum aðferðum og tölv-
um til að vinna tæknilegan og
efnahagsJegan grundvöll skipu-
lagsins. Með þessum visdnda-
legu aðferðum var mögulegt
að gera áætlun um þróun borg-
arinnar, ekkj aðeins fyrir næstu
tuttugu ár. en emnig til lengri
tíma, þar sem tekið var tillit
til vaxandi íbúafjöld'a og fram-
fara í vísindum og varkfræði.
Höfuðsbefnan í skipulaginu
er að skapa borgarhverfi sam-
kværnt meginreglunni „vinna-
baistiaðrJr-hiví'ld“. Það þýðiir að
í hverju hverfi, þar sem tug-
ir þúsunda búa, verðor iðn-
aðarkj'arni, íbúðanbl'okkix og
þjónu'Stumiðstöð.
í Rigu verða fimmtán iðn-
aðarhverfi. Skyld fyrirtæki
verða samþætt í þeim á grund-
velli samvinnu. Þau munu bafa
sameiginleg undirbúnings- og
viðgerðarverkstæði, hreinsi-
kerfi og sameiginlega vatns-
veitu. Þróun þassara iðnfyrir-
tækja mun reyndair ekki krefj-
ast meira sbarfsliðs, þar sem
iðnfhamleiðsila vlerður aðeins
aukin með aukinni framleiðni.
Og með því móti verður hægt
að fækka sbarfisfó'lki um 7 til
8 prósent fyrir árið 1980. Á
samá tíma vex tala starfsfólks
í þjónustugreinum um 17 til
23 prósent.
íþga hefur lengi verið fræg
fyrir garða, grundir og
skemmti'garða sína. En á siíð-
astliðnum árjm hefur eitthvað
dregið úr nýrækt og bafa
skipuJeggjendur því laigt mikja
áherzlu á gróður í borginni.
Samkvæmt aðaiskipuliaginu er
gert ráð fyrir sjö svonefndum
afleggjurum, sem verða beJti
af görð'um og grasfiö'tum sem
eiga að ná óslitið frá mdðborg-
inni út í skógana utan við
borgina.
4 bverju ári vex bílafjöidii
í Rigu. Nú eru um tiu þús-
und bifreiðar í barginni, en
samkvæmt forspálm verða
þeir 110 þúsund árið 2000.
Götukerfið mótaðist á þeim
tímum er hestvagnax voru að-
alsamgöngutækin, þess vegna
eru götur hvorki nógu breiðar,
né umferðaræðar staðsettar til
að svara nútírraakröfum. Höf-
undar aðalskipuliaigsins hafa
leyst þetta vandamál með því
að gera ráð fyrir „kraðferðar-
götu.m“, sem munu geta ann-
að hinni mestu hugsanlegu um-
ferð. Út á þær munu liggja
brautir frá vegum utan við
borgina og þannig verður kom-
ið á stuttum samigön.guæðum
frá hinum fjarlægustu útborg-
um til miðbæjarins.
Riga.
Ný
Höfundar aðalskipuiiagsins
leystu ekki aðedns byigiginga-
og umferðarvamdam.áJ. Þeir
hafa einnig leyst hin fflóknu
verkefni að tryggja nægilegt
vatn, endurskipulegigja hol-
ræsakerfi borgarinnar, gasvæða
og hita upp iðnaðar- og fbúð-
arsvæðin og fyrir dyrum stend-
ur að bæta símiakerfið, sjón-
varps- og útvarpskertfii o.s.frv.
Skipuliagiði, sem arkiitiektar
og verkfræðingar við Latípro-
garsitroi-stofnunina hafa saim-
ið er hið þýðingairmesta fyrir
þjóðarbúskapinn, og þiað er
gaman að geta þess að lögð
hefur verið fram tiRagia um
að hópur þessana sérfræðingia
fái ríkisverðlaun Lettl'ands í
arkitektúr fyrir störf að aðal-
skipulaginu.
Skrifstofur
AlþýSubanda-
lagsins
Skrifstofur Alþýðubandalagsins
að Laugavegi 11 eru fypst um
sinn opnar daglega frá kl. 4—7
síðdegis. Símar 19835 qg 18081.
□ SMURT BRAUÐ
□ SNITTUR
□ BRAUÐTERTUR
“'mtpgstÐ
við Hlemmtorg.
Laugavegi 126,
Sívni 24631.
og glæsileg íþróttahöll er risin
i
»