Þjóðviljinn - 26.08.1970, Blaðsíða 3

Rauðu örvarnar í listflugl.

ÞJÓÐNÍÐINGAR
Fyrir öríáum árum vöknuöu
vestu rlandabú ar upp við vond-
an draum og sáu að mikil
hætta ógnaði þeim: mengun í
vatni og lofti og hröð eyði-
legging náttúrunar, og óvíst
framtíðarhorfur þeirra
og jafnvel alls mannkyns, ef
ektó( yrði bruigðizt við skjóit-
r'leg'a" og róttækair ráðstafánir
gerðair. Farið var að ræða
þetta alvarlega vandamálvíða
um lönd, og brugðust menn
við því hver á sinn sérstæða
háitt. Eion þeiirra, sem lótu
spakleg orð falla við þetta
tækifæri, var Albin Chalan-
don, atvinnumiáiaráðherra
Frakklands, sem sér um aiiLar
opinberar framkvæmdir þar
í landi Hiann komst svo að
orði á fundi með ýmsum
helztu framámönmum ein-
staklingsframtaksins í Frakk-
landi: „Náttúruverndu’n verð-
ur að vera arðbær“. Þessi orð
mætti túlka á ýmsa vegu, en
þegar litið er á stefnu ráð-
herrans og það taekifæri, þeg-
ar bann mælti þessi orð, er
þó augljóst við hvað hann
átti: Vemdun náttúirunar og
baráttan gegn meniguninni
áttu að vera fjáruppsprettia
fyrir framtakssamia einstak-
linga, á siamia hátt og liagn-
ing hraðbrauta í Frafcklandi
er orðin að tekjulind fyrir
ýmjs hlutaíélög (sem ráð-
herrann á gjarnan stóran
hlut í sjálíjr).
Það þairf ekki mikið í-
myndunarafl til að sjá hvern-
ig náttúruvernd i anda Chal-
andons yrði i framkvæmd:
Þegar flestir skógar landsins
væru kafnaðir af reyk og úr-
gangi. yrðj það að sjálfsögðu
geysimikill gróðavegur fyrir
einstakling að komast yfir
lítið skóglendi. hailda líftór-
unni í trjánum og selja síðan
ferðamönnum aðgang fyrir
morð fjár. Það er ekki að efa.
að múgur og margmenni
myndi flykkjast. að, og ekki
spillti það fyrir ef hægt væiri
að sýna um leið ýmis dýr
eins og birni, refi eða hreysi-
ketti. sem líiið er orðið af í
Frakklandi og líklegi er að
hverfi innan tíðar. Á þennan
bát.t gæti einsi' aklin.gsfram-
ta’kið séð um vemdun nátt-
úrunnar, samfélagiinu ; heiid
að kostnaðarlausu, og fram-
tíð mannkyns á jörðunni
væri borgið.
En um svipað leytj og
Chalandon ráðherra flutti
ræðu sína um náttúnuvemd-
í Skuggsjánni
un, kom upp mái nokkurt í
Fraklandi, sem vakti allmikla
athygli í landinu sjálfu og
uitan þess. Rannsóknairstofn-
un ein gerði allvíðtæfcar ait-
huganir á men.gun sjávarins
við helztu baðstrandir í
Frakklandi og Belgíu og gaf
síðan út lista, þar sem bað-
strendumar voru merktar
með tölum frá 1 tdl 5. Því
laegri sern talan var, þeim
mun mengaðri var sjórinn
við ströndin-a; óhaett vair að
baða sig við strendur, sem
auðkenndar voru með tölunni
5, en sjórinn við þær strend-
ur, sem auðkenndiar voiru
með tölunni 2 eða 1, var svo
mengaður, að það var stór-
hættulegt fyrir heilsu mianna
eða jafnvel líf að baða sig í
honum. Þessi listi var birtur
í ýmsum blöðum, m.a. í „Le
nouvel observateur", og kom
þá í ljós, að ýmsar vinsæl-
ustu baðstrendur Frakklands
voru hættulega mengaðar.
Birting listans olli miklum
úlfaþyt, og voru bornar fram
fyrirspumir og mótmæli á
franska þinginu Enginn mót-
mælt; þvi þó að ailmenningi
væri leyft að baða si.g í
menguðum sjó án þess að
hann væri einu sinni varað-
ur við hættunni, og enginn
bair fram fyrirspjirnir um
það hvernig stjórnarvöldin
hygðust vinn-a buig á men-g-
uninni. Það var ekki einu
sinni farið fram á það, að
ný rannsókn yrði gerð. Þing-
mennirnir höfðu meiri áhuiga
á öðru. Þeir spurðu stjó-mina
hver hefði leyft slíka rann-
sókn og hver hefði látið það
viðgangast að niðurstöður
hennar væru birtar. Þeir
spurðu einnig hvemig stjóm-
in ætlaði að bregðast við því
alvarlega máli. að rikisstyrkt
fyriirtæki stæði fyrir slíkum
„atvinnurógi“. Stjófn Frákk-
lands hefur stundum sýnt
taisverða leikni í því að
bumma firam af sér fyrir-
spurnir, en í þessu tilvikd
svaraði hún Skjótt. Hún lýsti
því yfir, að það fyrirtæki,
sem gert hefði rannsóknina,
yrði svipt ríkisstyrk og séð
yrði til þess, að þessi „róig-
ur“ færi ekki víðar. Síðan
vair málið þaiggað niður, og
hefuir ekki verið minnzt á
það síðan.
Á sama tíma og þessar um-
ræður fóru fram á franska
þinginu birtist yfirlýsinig frá
borgarstjóranum í Nizza:
Hann hafði ákveðið að loka
baðströnd borgarinnar um
nætur, vegn,a þess að óþrifa-
legur hippalýður hafði það
fyrir sið að gista í sandinum
og hver vissj hvað þar fór
firam . . . Af þessu geta
menn lært, að í okkar þjóð-
félagi eru hippair taldir
hættulegri fyriir heilsu smá-
borgaranna en sýklar.
Þessair deilur um mengun
baðstranda i Frakklandj eru
því miður ekkert einsdæmi,
því að algerlega hliðstætt
mál kom upp ; sambandi við
ítölsku rívieruna í sum-ar, og
því lyktaði einnig með því,
að það var þagigað niðuir. At-
burðimir sjálfir svöruðu því
hinum spaklegu orðum Chal-
andons ráðherra um það. að
náttúruvemdun ætti að vera
airðbær, — og ef þeir minna
einhvem á alkunnugt leikrit
eftir norskt stórskáld, þá get-
ur hann haft þetta til miarks
um það, að innsta eðl; okk-
ar kapitalíska þjóðfélaigs hef-
Jir ekki breytzt á nokkmm
áratugum. þótt mifclar fram-
farir séu á yfi.rborðinu.
Okkar þjóðfélag einkennist
nefnilega af því, að þar er
hinn persónulegi hagnaður
primus motor allir,a hluta: ef
hagnaða,rvon ex í því að fram-
kvæma eifcthvert nauðsynlegt
aitriði, þairf enginn að hafa
áihyggjur af því; gróðavæn-
legiir hlutir sjá um sig sjálf-
ir. Opinberir aðilar þurfia
fyrst og frernst að sjá um
framkvæmd þess, sem ein-
staklingar get.a ekki, grætt á.
Ef það væri gróðavon fyrir
einstaklinga að koma í veg
fyrir mengun lofts og lagar,
hindra eyðileggingu gróðurs
og bjar.ga dýrategundum frá
glötun, væri eyðilegging nétt-
urunnar ekkert vandamáU
náttúrtrspjöll' Væru laigfærð
jafnóðum, og opinberir aðil-
ar þyrftu ekki að hafa nein-
ar áhyggjur af þeim. Ástæða
þess. að náttúruspjöll eru orð-
in vandamál á vesturlöndum
er sú, að bagsmunir einstak-
linga em andstæðir hagsmun-
um samféliagsins: gróði bíla-
framleiðenda mundi minnka
verulega ef þeir yrðu að geira
bila þannig úr garði, að þeir
menguðu ekki loft, og gróði
verksmiðjueiigenda myndi
einnig minnkia mikið. ef þeim
væri geirt skylt að eyða úr-
gangsefnum verksmiðjunnar
í stað þess að hella þeim út
í næsta fljót. Sömuleiðis er
hætta á því, að gróði hótel-
eigenda myndi minnka um
stund, ef reynt yrði að gera
ráðstiafanir til að dragia úr
mengun baðstranda: þá yrði
hún ekki lengur falin.
Þegar þetta er haft í huiga,
er auðskilíð hvers vegna ek'ki
bafa enn verið gerðar neinar
róttækar ráðstafanir til að
diraiga úr mengun og náttúru-
spjöllum á vesturlöndum. Það
hafa að vísu verið skipaðar
nefndir, sem gert hafa þykk-
ar skýrslur og stjómmália-
menn hafa rætt ábúðarfullir
um málið, en um leið og eitt-
hvað á að gera, kemur jafn-
an ; ljós, að það snertir hags-
muni eimhverra áhrifamanna,
og þá verða hagsmunir heild-
arinnar að láta undan. Þetta
stafar ekki af gétuleysi
stjómmálaimanna, heldur af
eðli þjóðfélagsins. Mengunar-
vandamálið verður ekki leyst
nema með sósíalistískum að-
gerðum; okkiar kapitalisk-a
þjóðfélaig er naumast fært
um að gera róttækari ráð-
stafanir en að ofsækja hippa,
og meðan það tekur engum
breytingum er litið á þá
menn. sem vilja taka vanda-
málin föstum tökum, eins
og „þjóðndðinga".
Völundur.
Mlðvifeudagur 2S. ágúst TS70---WÓBWœamJiN.— ®tÐA 3
,Rau6u örvarnar'
ein (ærasta list-
flugsveit í hehni
í tilefni af komu brezku flug-
sveitarinnar Rauðu örvanna til
íslands birtist hér frásögn af
starfi sveitarínnar.
I ár fá miljónir áhorfendaí 12
þjóðlöndum tækifæri til að sjá
sýningar hinna heimsþekktu
Rauðu örva, — listfliugssvedtar
brezka flughersins.
Sveitin mun sýna í Hollaindi,
Frakk'landi, Þýzkalandi, Mon-
aco, Svíþjóð og Finnlandi. Binn-
ig á Italíu, Möltu oig fslandi,
auk sýninga á Bretlandseyjuim.
f árslok verða opinberar sýn-
ingar sveitarinnar orðnar ná-
lægt 500 tailsins.
Þetta er 6. órið, sem Rauðu
örvamar gegna Mutverki hinn-
ar opinberu listflugsveitar
brezka flughersi ns, en í ár
tók nýr foringi við stjóm sveit-
arinnar og þrír nýir flugimenn
vóm vaildir í hópinn.
Hinn nýi foringi flugsveitar-
innar heitir Dennis Hazeill, 39
ára fjölskyldumiaður, „Squadron
Leader“ að tign. Hindr n-ýliðam-
ir em John Haddock, 27 ára
gamall, Douglas Ma-rr, 29 ára,
og „Bill“ Loverseed, 37 ára, —
allir „Flight Lieutenants" að
tign. Loverseed va-r einn af hin-
um u.pphaí'legu sitofnendum
sveitarinnar árið 1965.
Rauðu örvarnar hatfa aðsetur
í Kemtole-flugstöðinni í Glouc-
estershire. Þar stundar fllug-
sveitinn straingar æfingar yfir
vetrarmánuðina til undirbúnings
fyrir fflugsýningatímabilið, sem
hefst í aprffl og liýkur í októ-
ber.
Fyrstu mónuði þessa árs æfði
flugsveitin hinar margvíslegu
listir síner án aiffláts. Flugsveit-
in fór allt að fjórum sinnum
á loft á dag til aáfinga á ýms-
um nákva^ininisatriðum í sam-
fflugi. Niðri á jörðinni fytl'gddst
þjálfari með ffliuiginiu, auk þess
sem hvert smáatriði fflugs þeirra
var kvikimyndað. Að loknum
ffluigæfingum var sveitinni sýnd
kvikmyndin, og fflugið síðan
gaignrýnt.
Hazell sveitarforingi hóf fflug
með sveitinni seinni hluta ifflug-
tímabilsins 1969, en tók við
stjórn forystuffluigvélar fflug-
sveitairinnar s.l. haust. Fluigvél-
ar sveitarinnar em af gerðinni
„Hawker Siddeley Gnat“. Þetta
em æfí'ngavélar, mjög veífeKn-
ar tffl' listfflugs. Þessar vélarera
minnstu þobur, sem notaðar em
af btedkia fflughemum. Þær
eru búnar 4,400 Ibs „Orpheus
Thurbo-jet“ þrýsitílofflsvél'umi,
en vænghaf flugivélainna er að-
eins 24 flet. Rauðu örvamar
ffljúga níu slíkum vélum í sýn-
ingu sinni, en tíunda vélin er
ávaMt með svedtinni til vara.
1 ár eru sólófflugmenn fflug-
sveitarinnar Flt. Lt. Ian Dick
og Flt. Lt. Riohard Duckett. Þeir
félagar fljúga út úr samifflugi
sveitarinnar til þess m.a. að
sýna'listir á lógtffluigi. Þeir sýna
eimnig hið fræga „Roulette
Hazell, foringi brezku flug-
sveitarinnar.
cross-over“ veltufflug. Með ná-
kvæmri samstíllingu flugs^sóilcy.
flugmanna og fflugsveitar tekst
Rauðu örvunum að láta sífelR
eitthvað gerasit ftrric frami^g^á^,
horfendur, é meðan á sýnirig-
artímanum stesndur.
Sýnimgartími listlfflugsins er
17 miín. Á þedm títna leikur
sveitin margvislegar listir í
samfflugi, oft á tíðum með fflug-
vélunum flogið á hvolfi. Einn
erfiðastí httuti sýningar Rauðu
örvanna er saimfflugsæfing, sem
nefnist „Ldne Aibreast“. í einu
atriði hennar, ,,víniglasveltunni“,
eru aðeins sex fet á mdlli
vængja fflugvélanna, sem vélta
sér í hringi á Huginu.
i ÚTBOÐ i
Tilboð óskast í sölu á bílskúrshurðum í nýtt verk-
stæðishús Strætisvagna Reykjavíkur.
Utboðsgögn eru afhent í skrifstofu vorri.
Tilboðin verða opnuð á sama stað, miðvikudaginn
16. september, kl., 11.00 f,h.
INNKAUPASTOFNUN REYK3AVÍKURBORGAR
Fríkirkjuvegi 3 — Sími 25800
Bókavörður
Bókavörð vantar að Héraðsbókasaíni Ár-
nessýslu, Selfossi, frá 1. okt. n.k.
Til greina koma aðeins þeir umsækjendur,
sem hafa próf í bókasafnsfræðum eða
starfsreynslu.
Umsóknarfrestur til 20. september.
Upplýsingar gefur formaður safnsstjómar,
Guðmundur Daníelsson og bókafulltrúi
ríkisins.
BÓKASAFNSSTJÓRN.