Þjóðviljinn - 14.11.1970, Qupperneq 9

L,au®andagur 14. növetmlber 1970 — ÞJÖÐVLLJnNTN — SÍÐA 0
Ræða Eðvarðs
Fraimihald af 2. síðu.
margæddu viðræður, sem fram
hafa farið að undanförnu við
aðála vinnumarkaðarins, af
hálfu rfkisstjórnarinnar.
Forsætisráðherra sagði að
að hans mati hefði hófleg kaup-
hækferm og noidiur hækkun
gengis verið farsælasta lausnin
sem hefði verið á boðstólnum
í vor. Ég held að það sé allveg
óhjákvæmilegt, að kofna aðeins
nánar inn á þetta atriði. Við
höfum aldrei gert það sérstak-
lega áberandi opinberlega,
samningamenn verlmlýðshreylf-
ingarinnar. frá því í vor.
Laugardaginn fyrir hvíta-
sunnu vorum við boðoðir á flund
ráðherra t>g sérfræðinga ríkis-
stjómarinnar um efnaihagsmál
og við áttum kannski erfitt með
að trúa ckkar eigin eyruim, en
erindið var það, að þessir ráð-
herrar, sem staðið hafa fyrst og
fremst að gengisfellingum og
þeim fjórum á síðasta áratug,
ræddu nú um að hæfeka gengi
íslenzku krónunnar. Sumum
flaug í hug, þetta var nú afekú-
rat á hvítasunnunni, sem þetta
gerðist, að í eina tíð kom heil-
agur andi yfir postulana og þeir
töluðu tungum. Það var eitt-
hvað svona svipað að heyra til
ráðherranna. Við trúðum eigin-
lega naumast.
Vinstrivilla Svía
Framlhald af 7. síðu
eru komimr af stað, þeir hafa
yfirtekið tímairit lEefcna og getrt
að vettvangi uanræðiu um féllags-
leg vandamiál læknaivlsinda.
Þetta er mikiH munur á frá því
sem áður var — á árunum 1930-
40 stóð fjöldi lælkna ansi nálægt
fasisima. Og meira að segja lög-
fræðingarnir eru eittlhivað farnir
að huigsa sér til hreyfings.
En það mé látoa tala um á-
feveðna þreytu í vinstrihrieyfing-
unni. Ýmsir menn hafa fiaðmað
guðspjaiil hennar af miikiUi á-
kefð, en um leið óþolinmæði.
Þeir haffa búizt við, að allit
breyttist mjöig ört í þjóðifélaginu,
fylgzt mieð áfeveðinni tíztou, tek-
ið einskonar trúarafstöðú tdl
stjórnmála. Og þegar þróunin
gienglur dkki nóglu vel að þedrra
dómi, þá flara þeir í fýlu. Sum-
ir skribentar tatoa þann kostað
„vera þeir sjálfir" aftur, þ.e.a.s.
þeir sem skrifuðu pólitístot án
þess að það dæigi fyrir þeimi,
snúa aftur til sinna föðurhúsa
eftir , stuttan leiðangur inn í
vinstrivilluna.
Þetta fráhvarf er eðlilegt og
eklki meira en búast mátti við.
Mestu skiptir, að eitthvað það
hefur gerzt, sem er óafturkræft,
við munum ekki hrekjast aftur
á þann stað er við stóðum á
þegar þeitta umipót bóifet . . .
En eitthvað var þetta nú ekki
alltof þaulhugsað, því þegar við
fórum að spyrja sénfræðingana,
fengum þá á okkar ftmd og
spurðum þá út um ýmis atriðí,
mjög veigamikil atriði, grund-
vallaratriði, varðandi málið, þá
fengum við bókstaflega engin
svör, sem svör vaari hægt að
kalla.
En boðskapur ríkisstjómar-
innar var í stuttu máli sá, að
gengið yrði hækkað um 10°/c u.
þ. b. 10% var nú sagt. Þaö
var hins vegar líka sagt, að
þessi 10% hæfckun gengisins
myndi skila sér með u. þ. b.
3% læktoun á vöruverði, al-
miennu vöruiverði í landinu.
Þessi 3% voru þess vegna sú
kjarabót, sem launþegamir áttu
að fá út úr gengishækkuninni.
Til viðbótar var svo sagt, að
til mála kæmi svipuð kaup-
hælékun, hvort hins vegar það
hefði' átt að verða 10% kaup-
hækkun, eða 3%, það fengum
við aldrei að vita. Og vitum
ekki enn í dag. Okkar afstaða
var sú að vilja ekki mæla með
þessari aðferð.
Tíu dögum eftir að okkur var
„boðin“ þessi gengisihæikfeun
barst ofekur einnig í hendur
rekstraráætlun fiskvinnslu í
landinu, fyrir árið 1970, fram-
reiknað frá árinu 1969. Þegar
við fórum að skoða það plaigg,
þá leizt okkur nú ekki á, að
tilboðið um gengishæktoun hefði
verið á traustum grunni reist.
Þetta plagg gerði ráð fyrir, og
það vissum við nú raunar
kannski áður, að útflutninigs-
verðmæti sjávarafurðanna væm
5 miljarðar krónur. 10% hækk-
un gengisins hefði þá haft í för
með sér 500 milj. kr. lægra
verð í íslenzkum ferónum til út-
flytjendanna.
Við tölldum að laun verka-
fólks við þessa framleiðslu væri
hátt reiknað 20% af útflutn-
ingsverðmætum, sem sagt 1
miljarður. '
Það hefði þé verið hægt að
hætoka kaup verkafólksins sem
að þessum iðnaði starfar um
50%„ mieð því að nota til þess
sörnu upphæð og tekin hefð'
verið af honum með gengis-
hækfeuninni! Niðurstaða þessa
plággs sem við fengum var
hins vegar allt önnur. Eg
nenni nú etoki að fara nátovæm-
lega í það, en niðurstaðan var
sú, að hagnaður fistovinnslunnar
fyrir skattlagningu, fyrir skatta
en miðað við endurmetnar af-
skriftir væri röskar 300 milj.
toróna, miðað við ársgrundvöll,
þ. e. a. s. að það vantaði 200
milj. kr. upp á samkvæmt
þessu, að sjávarútvegurinn
hefði átt fyrir þessarf gengis-
hækkun, sem boðuð var. Þegar
við fórum að ræða þetta plagg
við sérfræðingana, þá varð
svarafátt, og ég held nú svona
að þeir hafi ekki fáirið með
neinum glæsibrag út úr þessu
dæmi öllu saman.
Þetta eru nú staðreyndimar
um tiiboðið frá í vor, um geng-
ishæikkun, sem við vildum ekki
mæla með. En sögðum hins
vegar að auðvitað hefði ríkisstj.
það í sinni hendi, hvort hún
gerði það eða etoki, og að svo
miklu leyti sem það hefði áhrif
á vöruverð þá kæmi það fram
í vísitölunni og kaupgjaldið
yrði þá þeim mun lægra, sem
vöruverðið væri lægra.
En það var aldrei lagt út á
þær brautir.
Viðræður í —
áróðursskyni
Hið annað, sem ég ætlaði
aðeins að minnast á, eru „við-
ræðurnar‘‘ svo köiluðu. Ég skal
ekkert um það fullyrða, hver
hafi raunverulega verið huig-
myndin eða viljinn að baki
þess tilboðs, sem okkur barst 1.
júlí um viðræður við ríkisstj.
ásamt með samtötoum atvinnu-
rekenda. Og ég vil aðeins segja
það, að slíkar viðræður geta
verið gagnlegar. Menn skiptast
á skoðunum, það þarf enginn
að láta af sínum hlut fyrir
það. Á þessu tímabili hefur
margt firóðilegt korndð fram; í
viðræðum við ríkisstj. hefur
verið vikið að plöggum um
margt fróðlegt, en ég vil alveg
sérstaklega mega undirstrika,
að í þessum plöggum hefur
efckert komið fram, sem rennir
stoðum undir það, að kjör lág-
launafólks skuli nú skertýekki
einn einasti stafur.
En það er annað, varðandi
þessar viðræðuir, sem ekki hef-
ur verið jafnviðfelldið og þau
orðaskipti sem þar haífa farið
fram, og það er hvernig þessar
viðræður hafa verið notaðar út
á við. Mér er það minnisstætt,
ég held að það hafi verið
annað hvort sama daginn eða
daginn áður en ráðherrar
komu fram í sjónvarpi og út-
varpi og feitar fyrirsaignir voru
í öllum blöðum, um að það yrði
ekkert af haustkosningum, það
væri nú ákveðið. Og ein af höf-
uðröksemdunum, sem fram voru
færðar, röksemdir eða sára-
bætur eða hvað það nú var, var
það að nú hefði ríkisstj. snúið
sér í alvöru að efnahagsmélum
og takið upp viðræður við Al-
þýðusambandið og vinnuveit-
edasambandið um þessi mjög
svo erfiðu mál, sem fyrir lægju.
Og þetta var eins og eins
konar kóróna á það, að hafa nú
ekki haustkosningar. Þetta var
byrjunin, síðar má segja að
eiginlaga við öll tækifæri,
mögiulleg og ómöguleg, haifi
þessar viðræður verið útbásún-
aðar af hálfu ráðherranna sér-

Bifreiðaeigendur
Opnum í dag við Hraunbæ í Árbæjarhverfi nýja afgreiðslu-
stöð fyrir SHELL vörur. Samtímis hættir öll afgreiðsia frá
verzluninni Ásbúð — Gjörið svo vel og reynið stórbætta þjón-
ustu.
QtiufélagiB Skeljungur hf.
staklega, og edginlega gefið í
skyn að von væri miikilla átaka.
Eins og ég tel að slíkar við-
ræður geta verið gagnlegar og
ég er alveg ófeiminn við það og
tel mig ekki neitt þurfa að láta
af mínum skoðu-num eðasveigja
mína afstöðu sérstaklega með
tilliti til slíkra viðræðna, jafn
gagnlegar, sem slík skoðana-
skipti geta orðið, þó vil ég
mjög vara við þeirri sýndar-
mennsku, sem fram hefiur toom-
ið í öllum áróðri ráðherranna
í sambandi við þessar viðræður.
Dagsbrún mófmælir
Að lokum herra forseti, óska
ég leyfis til þess að lesa hér
örstutta samþykkt, sem stjóm
Verkamannafélagsins Dags-
brúnar gerði á fundd sínum s. 1.
sunnudag og varðar efnisatriði
þessa frv. Hún er þannig:
„Stjóm Verkamannaifélagsins
Dagsbrúnar mótmælir þeirri
skerðing á umsömdum kjörum
verkafólks, sem stefnt er að
með frv. ríkisstj. „um ráðstaf-
anir til stöðugs verðlags og at-
vinnuörygbis" er nú hefur
verið lagt fyrir Alþ. Með frv.
þessu er m. a. gert ráð fyrir
að breyta verkafólki í óhag
grundvelli kaupgreiðsluvísitöl-
unnar er samið var um í sum-
ar, og einnig láta ekki koma
tiil útborgunar á kaupi 2%, sem
verkafólk á samningsbundinn
rétt til. Stjórnin átelur harð-
lega það virðingarleysi æðstu
stjómvalda fyrir nýgerðum
samningum, er fram kemur í
frv. þessu og skorar á Alþingi
að fella það“.
Afstaða mín til þessa máls er
hin sama og fram kemur í þess-
ari ályktun.
íþróttir ,
Framhald af 4. síðu.
við dómara. Undir lok leiksins
var vamarfledkur beggja liðanna
orðinn mjög grófur, svo að við
lá að manni blöskraöi, enda
sögðu dómiaramir, Reynir Ól-
afsson og Magnús V. Pétursson,
eftir leifcinn, að e£ þetta hefðd
ekki verið „vináttuleiikur“?!!
þá hafði sennilega emginn leik-
maður átt að vera inná vell-
inuim um tíma, svo mikil á-
stæða hefði verið til að vísa
þeim útaf. En eins og áður
segir, var aldrei neinn vafi á
þvi, er á flfeið síðari hálfleitoinn,
hvort liðið myndd sigra, oig
lofcatölumar urðu 21:19 fýrir
FH. Mega úrsMtin teljast nokk-
uð sanngjöm.
Sem fyrr bera bræðunvr
Geir og örn liðið uppi, enung-
ir menn eins og Jónas Magn-
ússon og Ólaifur Einarsson eru
í mikilli framför. Þó varmark-
varzla Hjaflta Einarssonar ágæt
og línuskot varði hann af
smiflld.
Hinir umgiu ledklmlemn, er
komu inn í Framlliðið í þessum
lefik, lofa vissulega góðu fyrir
framtíðina hjá iFram. Mesta
athygli mína viakti Guðjón
Marteinsson, vinstri handar
m'aður og sérstalklega slkeimtmti-
le'gur leikmaður. Þá er Pálmi
Pálmiason mjög vaxandi ledk-
maður. Guðjón Jónsson toom
einnig vefl frá þessuiin liedlto sem
og Björgvin Björgvinsson og
martoverðimir báðir, Þorstednn
óig Guðjón.
Ledkínn dæmidú eins og áður
segir Magnús V. Pétursson og
Reynir Ólafesom og gierðu það
vel. Leikurinn var erfdður að
dæma hann vegna mdkiilar
hörku, en eins og dómaramir
sögðu er ekki hsagit að stamda
í brottrekstri leifcmanna þegar
urn „vináttuleik“ er að ræða,
þó sivo að umdan því verði alls
ekki komiizt í ednsitaka tilféll-
uim. — Sdór.
w pg skartgripir
KDRNEIÍUS
JÚNSSON
skólavördustig 8
Póstgíró
Pramhald af 1. síðu.
Útvegsbankans bundin við opn-
unartíma bankans og flytjast
greiðslur aðeins milli dedlda
bantoans.
Hvað liður undirbúningi póst-
gíróþjónustu hér á landi? Byrjað
var að undirbúa framkvæmd
póstgíráþjóniustu hér fyrir 3 til
4 árum. Vægt er til orða tekið,
að þessi undirbúnimgur hafi
fengið mótbyr hérlendis og þá
einkum frá bankavaldinu. I
verðbólguiþjóðfélagi er barizt
hart um sparifé almennings og
enginn vafi er á þvtf, að bank-
arrúr myndu missa spón úr aski
sínum við framkvæmd póstgíró-
þjónustu hér. Er þetta raunar
viðkvæmt deilumál milli pósts-
ins og bankanna.
Undirbúningsnefnd hefur starf-
að að framkvæmd póstgíróþjón-
ustu og sldpa hana Ólafur Stein-
ar Valdimarsson, deildarstjóri í
samgöngumálaráðuneytinu, Þor-
geir Þorgeirsson, aðalendurskoð-
andi hjá póstinum, Bjöm Matth-
íasson frá Seðlabankanum og
Einar Ingvarsson sem fulltrúi
viðukiptabanka. Nefndin hélt
fúnd fyrri hluta árs, og núna
er væmtanlegur fundur aftur
næstu daga. Er raunar beðið
eftiir Ólafi Valdimarssyni, sem
er á fundi samgöngumálanefnd-
ar Norðurlandaráðs í Helzinki.
Póstgíróþjónusta myndi færa
viðskiptahætti til betri vegar hér-
lendis. Til dæmis slær hún á
gúmmítékka í urnferð. Ef inni-
stæða er ekki á rei'kningi við-
sfciptavinar í póstgíróþjónustu
er viðkomandi handlhaifa send
tilkynning frá póstinum um að
færsla hafi etoki átt sér stað milli
rei'kninga. Kostnaður við fram-
kvæmd póstgíróþjónustu er tékin
af vaxtatekjum þess fjár, sem í
umferð er hjá þessari þjónustu.
Hins vegar mun sá er stofnar til
reiknings í póstgíróþjónustu
þurfa að greiða fyrir úttektar-
kort í fyrstu.
Enginn vafi er á því að bær og
ríki myndu nota sér póstgtfrtólþjón-
ustu og ýmis stór fyrirtæki er
hafa almenn viðskipti við al-
menníng. Hins vegar líta bank-
amir þessa þjónustu óhým auga.
Spumingin er: Gengur banka-
valdið að framkvæmd póstgiró-
þjónustu dauðri eða setur á ein-
hvern hátt hömlur á slíka starf-
semi?
Athugasemd frá
Leikfélaginu Grímu
Það vatoti athygli tónleikaiges'ta
og . oflii storifum síðdegisblaðs í
gær, að enginn var mættur frá
leilcféilaglimii Gríimu til að taka á
móti ágóða af skemmtun Ase
Kleveland i Norræna húsánu í
fyrrakvöld sem áítoveðid hafði
verið að rynni til leikfélagsdns,
en Grímiufélagar höfðu aðlaiun-
um kynnt söngtoonuna m. a. í
mörgum skóflum, þar sem þeir
hengdu upp auglýsingaspjöiki.
Sifcýringiuna giaf eánn úr fié-
lagsstjóminni Þj óðviljanum í gær:
AJlir stjómarmenn voru bundn-
ir við leikstörf þetta tovöld og
gat því eniginn sótt tónttéikana.
Formaðiur Grímu kom þó í Nor-
ræna húsið að starfii lotonu, kfl.
10,15, en tilkynnt hafði verið að
tónledkunum lyki kl. 10,30. Þedm
lauk hins vagar miklu fyrr en
ætlað var og hanmar Gríma
þessi mistök.
Menjar um
sprengingu
LENINGRAD 12'11 — Sovézkir
vísindamenn hafa fiundið menjar
um gríðamikla sprengingu, sem
svarar til 10.000 vetnisspnemgja
og átti sér stað á jörðinni fyrir
mörgurn miljónum ára er smá-
stirni rakst á hana.
Niðurstöður þeirra eru þyggð-
ar á rannsðknum á gíg í Siberíu,
sem er 100 km að þvermáM og
400 metra djúpur, sem er fullur
af brotum úr bráðnu grjóti. Tal-
ið er að smástimið, sem á jörð-
ina rakst hafi verið a. m. k. 1,5
km á breidd og hafi sltollið é
jörðina með um 40 tom hraða á
sékúndu.
Smjörið
Framhald af 1. síðu.
greiðsia á smjöri í heildeölu
bönnuð bæði í dag, lauigiardiag,
og á mánudag.
Framanigreindar upplýsingiar
fétok Þjóðviljinn í gær hjá
Framleiðsluráði landbúnaðarins
og bað það blaðið að geta þess
að gefnu tilefni, að ekkert hefði
verið ákveðið enn um ni’ður-
greiðslu á kindakjöti.
HAFNARFJÖÖÐRUR
Samfcoma í Góðtem-piarabiúsimi
sunudaginn 15 nóv. kl. 20,30.
Sigurður Bjarnason táliar um
efnið: Heimur í upplausn.
Einsöngur: Anna Johansen.
Allir veiltoomnir.
Konan mín
GUÐRÚN KRISTJÁNSDÓTTIR
lézt á Eli- og hjúkrunarheimi'linu Gnund hjnn 12. þessa
mánaðax.
Fyirir htönd vendamanna
Áskell Snorrason.
XJtför elskulegrar eiginkoniu minnar, móður okfaar og
tengdamóður
VILBORGAR JÓNSDÓTTUR,
ljósmóður, Hátúni 17,
fer firam frá Háteigskrkju mánudaginn 16. nóvember
kl. 13,30. Þejm, sem vildu minnast henniar, er vinsam-
lega bent á Líknarsjóð ljóamæðra.
Sigurður Marteinsson,
börn og tengdaböm.
Við þötokum innilega fyrir auðsýnda samúð og vinar-
hug við andlát og útför bróður ofctoar
JÓNS G. MARÍASSONAR,
fyrrverandj seðlabankastjóra.
SórstaMega viljum við þakka stjóm Seðl'abantoa íslands
fyirir alia veiítta aðstoð.
Marla og Hrefna Maríasdætur.
__________________________________________ . II