Þjóðviljinn - 03.01.1971, Qupperneq 3

SHttre&ðagOT 3. 5a«öar W& — ÞJHtevæ&jœCfJ — SlÐA 3
Roel van Duyn: Ættum við að fara á þing?
DVERGARNIR
JF
I
HOLLANDI
Dvergarnir svonefndu eru sérkennilegt
fyrirbæri á pólitísku landabréfi Evrópu: þeir
starfa í Hollandi og unnu sér það
til ágætis eftir allgóðan kosningasigur
í sumar, að stofna þar einskonar ríki út af
fyrir sig og segja landið úr Nató.
Fer hér á eftir úrdráttur úr viðtali við einn
af foringjum þeirra.
Plitískt líf í Hollandi -er að
mörgu leyti öðruvísi en
menn eiga að venjast í Vestur-
Bvirópu, eða að minnsta kosti
sjálf flokkasldptingin. Eitt
dæmi um það er, að kobouters-
breyfingin svonefnda, „dverg-
ami.r“, fengu alimikið fylgi í
siðustu bæ j arstj órn ar kosning-
um sem. fram fóru í landinu í
júní síðaistliðnum. Þei.r fengu
fimm af 45 borgarfulltrúum í
Amsterdam, tvo í Haag og ednn
í Alkmaiar, Arnhem og Leid-
en.
Dvergarnir eiga póiitísika
setit sína að rekja til „próvó-
anna“ sem gerðu yfirvöldum,
sérstaklega í Amsterdam, líf-
ið leitt fyrir nokkrum árum —
m.a. af því, hve uppsigað þeim
vaT við konungdæmið, en á
það skial minnt. að eitt af bar-
áttumálum þeirra var að gera
bíla útlæga úr miðborg Amst-
erdams og láta 25 þúsund hvít
reiðhjól, sem menn gætu not-
að ókeypis að vild, koma í
sbaðinn. Einn próvóanna var
Roel van Ðuyn. sem nú er
borgarfuilbrúi dverganna í
Amsterdam — hann hefur m.a.
skrifað allþekkta bók um „Boð-
skap hinna vitru dverga. At-
hugun á heimspekilegum og
pólitískum verkum Peters
Krapotkins í sambandi við val-
ið í diag á milli stórslyss og
dvergaborgar”. En Krapotkin.
rússneskur fursti, var einn af
þekktustu fræðimönnum an-
arkiismans. stjórnleysisihyggj-
unnar. ef einhver skyldii vera
búinn að gleyma þvi.
★
Roel van Duyn hefur þati
tíðindi að segj,a dönskum
blaðamönnum, að dvergamir
hefðu í sumar stofnað ríki út
af fyrir sig, Fríríkið Oranje,
sem hefur rejmdar sagt sig úr
Nató — án þess þó að höfuð-
stöðvar þes.s bandalags í
Bruxeiles hafi tekið tillit til
afleiðinganna.
í fririki því sem dvergaim-
ir hafa stofnað á holienzkiri
gmnd -er landinu skdpt í tólf
stjómardeildir, sem hver an
sig fae-st við húsnæðis-, land-
búnaðar-. borgariskipul'aigs- og
menntamál, málefni aldiraðra,
nauitnamál, ha'gfræðileg efni,
skemmdarverk og valkosta-
mál.
Til era tvær aðferðir til að
brjóta niður miðstjómarvald,
segir Roei van Duyn. Önnur
byggir á svæðaiskiptingu —
t.d. skiptingu Amisterdams í
hverfi. Hin dreifing valdsins
gerist í stjómardeildunum.
Þýðingarmiklar ákvarðanir
eru teknar á fundum •jaar sem
saman koma fuUtrúar hinna
ýmsu stjórnardeilda eða á
fjöldafundum sem fram fara
á föstudögum. Hér er um að
ræða þýðingarmiki! mál edns
og t.d. það, hvort við eigum að
bjóða fram til þings. Til eru
dæmi um árekstra milli hinna
ýmsu stjórnardeilda. Blað okk-
ar hafði grætt mikið fé og
vildi fá peninga til að leggja
í fjárfestingu, en þá komu
þeir frá húsnæðismáladeild
okkar og sögðu að þeir væru
blankír. Því var málið lagt
fyrir sameiginlegan fund, og
þar var ákveðið. að húsnæðis-
máladeildin skyldi fá pening-
ana. Þett-a gerist samikvæmt
þeirri meginreglu okkiar, að
við viljum láta samstöðuhug-
sjón Oranje-manna koma í
st.aðinn fyrir samkeppnislög-
mál hins gamla bagkerfis.
Friríkið Oranje er fylking
hópa sem áðu.r bafa verið til.
Þar eru t.d. fyrrverandi próvó-
ar, anþrópósófar af skóla Rud-
olfs Steiners, fólik sem neitar
að gegna herþjónustu o.s.frv.
★
Dvergarnir sjálfir eru ekiki
„pasifistar“ í þess orðs
venjulegu merkingu. Roel van
Duyn hefur í borgarráði lagt
fram tillögu um algjöra endur-
skipulagningu landvama sem
miðar að því að allix iands-
menn fái þjálfun í skemmdar-
starfsemi án valdbeitingar.
Hann vísar þá til þeirrar
reynslu sem- fékkst i síðustu
heimsstyrjöld, þegar frelsis-
hreyfingin fór mjög hægt a-f
stað vegna þess, að borgar-
arnir höfðu óvirka afstöðu og
trú á það stjórnunarkerfi sem
fyrir var. í þéttbýlu iandi éins
og Hollandi. þar sém landsiag
býður u.pp á fáa hernaðar-
möguleika. mundi fólk sem
kynni til skemmdarverka en
hafnaði valdbeitingu gera
meira gagn en venjulegur her.
Hann vísar þá til þeirrar von-
lausu baráttu sem í fimm
dag.a var háð gegn Þjóðverj-
um í Hóllafidi óg telur að betra
hefði verið að gefast upp
strax. Þá hefðu borgir lands-
ins ekki verið lagðar i rúst.
Eitt af því sem dvergar eru
þek.kt-ir fyrir er að taka auð
hú'S herskildi og setja þar inn
heimilislaust fólk. Þetta bygg-
ist meðal annars á þeim á-
kvæðum hollenzkra laga, að
það er ekki hægt að kasta fólki
út á götuna. ef menn geta
sannað, að það séu þeirira rúm
og húsgögn sem standa i við-
komandi húsakynnum. Það er
að segja: það er hægt — en
ekki nema með 1 tímafrekum
lagarefjum. Og svo mikið er
víst, að hafj menn „komið sér
fyrir“ getor lögreglan ekki
kastað þeim út á götuna dag-
inn eftir. Það er mikið til af
auðum húsum í Amsterdam. og
nú eftir að við eram komnir
í borgarstjórn segir van Duyn,
höfum við lagt það til, a@ þau
verði afhent húsnæðislausu
fólki. Og þetta hefur tekizt
ailoft með aðstoð sósíalista.
★
Styrkur okkar í Amsterdam.
. segir van Duyn gefur okk-
u,r sæti'í ■ýirisum■ nefndium, sem
fara með svonefnd trúnaðar-
mál. Við höfum beitt okkur
gegn ÖIlu leynimakki og þvi
birt vmisleg skjöl sem kölluð
eru „trúnaðarmál“. Þetta er að
vísu nokkur áhætta að því
leyti. að svo getur farið að við
fáum þá ekki fleiri slík
„leynisikjöl“ — en samt hefur
þessarf viðleitni pkkar miðað
' það vel. að vel má búast við
því að allar slíkar nefndir
verði úr sögunni áðuT en lýk-
ur.
Pólitísikt lif í Amsterdam.
segir Roel van Duyn. er ann-
ars mjög Utríkt. Fimm af borg-
arráðsmönnum eru kabouters,
dvergar. Sósíaldemókrataflokk-
urinn, sem á 12 borgarfulltráa,
er klofinn í gamla og nýja
vinstrimenn (sex fulitráa
hvor). Við greiðum oft atkvæði
með vinstrimönnunum nýju.
Svo .eru það þeir róíttæku, .sem
kálla sig D-66, - og þeir hafa
þrjá fulltrúa. Þeir hafa líka
oft samúð með hugmyndum
okkar. Þetta er hópur, sem
hefur sagt skilið við frjáls-
lynda flokkinn gamla og þeir
eru opnari og félagslegar sinn-
aðri en þeir gömlu. Flokkur
sósíalískra friðarsinna á einn
mann í. borgarstjórn. Það er
Mka til flokkur fyrir gamalt
fólk, sem hefur tvö sæti, og
kommúnistar hafa átta.
Hinum megin eru svo And-
byltingarflokkiuirinn, sem hef-
ur tvö sæti, Hið sögulegá
k.ristilega bandalag, sem hefur
eitt. kaþólski flokkurinn sem
hefur fimm sæti og frjálslynd-
ir sex. Það getur þvi svo far-
ið í mörgum mólum, að við
getum verið með í meirihluta.
Stærsti hópurinn eru sósial-
demókratar, sem með kommún-
istum bafia 2 5 sæti. En sá
hópur er oft sundraður.
★
Eins og víðar ber ýmislegt
merki þess að hægriöflin
séu mjög að hugsa sér til
hreyfings. Eitt dæm; um það
er þingsetningarræða drottn-
ingar. sem auðvitað segir það
sem stjómin vill að hún segi.
Flest bendir til þess, að hægri
flokkamir ætli að gang,a til
kosninga undir vígorðum um
„röð og reglu“.
Við dvergar vitum enn ekki,
hvort við tökum þátt i þing-
kosningum. Það hefur ýmsa
kosti að vera á þingi. en það
getur lika spillt mannorði okk-
air að taka þátt í störfum
slíkrar miðstjórnarsitiofnunar.
Verið getur. að farin verði sú
málamiðiunarleið. að við setj-
um mann á lista Sósialískra
friðarsinna. en þeir eru sá
þingflokkur sem við kunnum
einna bezt við.
. f r x. ‘4 A
Bjarni Magnússon
Ibréfskákmeistari
Norðurlanda
Nýlokið er bréfskákakeppni
Norðurlanda árin 1969-1970. Rétt
til þátttöku áttu tveir menn
frá hverju landi.
Úrslit mótsins urðu þau, að
efstur varð Bjarni Magnússon
með 7 vinninga, síðan komu
A. Jensen frá Danmörku með
6% vinning, G Holmquist, Sví-
þjóð með 6 vinninga og nr. 4
V. de Lange frá Noregi með 5%
vinning. Með sigri 1' þessari
keppni er Bjarni Msgnússon
bréfskákmeistari Norðurlanda
næstu tvö ár.
Ensk-íslenzkt
orðasafn í alman-
aksbók 1971
Offsetprent gefur á þessu ári
■eins og um undanfarln áramót
út almanaksbók og dagbók við-
skiptanna.
Almanaksbók 1971 er í litlu,
handhægu vasabókarbroti, um
200 síður. Auk dagatalsins er
þar að finna ýmsar upplýsingar
sem gott er að hafa tiltækar
í buxnavasanum, . en það sér-
staeðasta við þessa almanaks-
bók er þó íslenzkt—enskt orða-
safn, á 30 bókarsíðum, hálft
þriðja þúsund orða, eða liðlega
það, og orðaþýðingar.
Dagbók viðskiptanna 1971 er
í stærra broti en almanaks-
bókin og allrfflégir reitir ætl-
aðir þar við hvern dag ársins
til skráningar á minnispunkt-
um og upplýsingum Vaxta-
töflur fylgja bókinni m. a.

Ráöningar
á leynilögregln-
gáium í Jólablaði
Þjóðvil jans
í jólablaði Þjóðviljans 1970
voru birtar fjórar lejmilöig-
reglugátur og vísað á ráðning-
air þeirra á öðram stiað í blað-
inu.. Lausnirnar urðu þó, af
.sérsitökum ástæðum, viðsikila
við jólablaði’ð og eru þvi birt-
ar nú, en þær era svona:
1. Myntsafnið.
Það leiðir af frásögn Ritters
sjáifs,. að þegar ránið fór fram
logaði aðeins á skrifborðslampa
hans, og því gat hann ómögu-
lega séð skuggann afránsmann-
inum sór á hægri hönd.
2. Klukkur og tími.
Munurinn á þeim tírna, sem
rafmagnsklukkan og allar hinar
klukkumar á verkstæði úr-
smiðsins sýna, er aðeims tíu
mínútur. Því er auðvelt að
sýna fram á, að það var ekki
ráfma-gnslaust á verlkstæðinu í
2 stundir og 20 mínútur held-
ur aðeins tíu mínútur. Ránið
var þvi uppspuni frá rótum.
3. I vagnklefanum.
Warnike gat því aðeins séð
hönd þjófsins í myrkrinu að
á henni væri einhver sjálflýs-
andi hlutur. Slítour hluitur gat
annbandsúrið á manninum sem
sat á móti WTamike verið —
enda iátaði hann á sig þjólfn-
aðinn.
4. Demantsþjófnaðurinn.
Osló hét Kristíanía um nokk-
urra alda skeið (frá 1648) og
fékk ekki aftur nafnið Osló fyrr
ea árið 1925.
o
0
0