Þjóðviljinn - 13.01.1971, Blaðsíða 7

T
MlðivflfeudagWP 13. janúar 1971 — ÞJÓÐVELJIiNN — SlÐA J
Venjulega hiusta ég á úr-
diráttinn úr fonuistiugireiniuim
dag.blaðannia í mjorgunútvairp-
inu. Þair hiefiuir heizt vakið at-
hygli mína, hrviað þeir siem rita
Alþý’ðublaðtð eru iðniir við að
slkirifia um laridlbúnaðarmál, og er
það gleðilegt að við sem enn-
þá sikrimitum af landibúnaðd
sikiulum þó ekki veara gleymdir
af öilum, í öJlu þessu velmeg-
unarflóði, sem nú flæðiir yfir
þjóðin.a ef markia má sfcrif
stjómmálablaðanna.
Þó eru þessi sfcrif Alþýðu-
blaðsins 511 á eina lund, efniis-
lega eittihivað á þessa leáð:
Landbúnaðairvörur eru alltof
dýrar. Útfluitningsuppbætur
verður að afnem'a, Bænduir eru
ómagar á þjóðfélaginu. Sór-
stafclega virðast útflutnings-
uppbæturnar vera Alþýðu-
blaðinu þy.mir í augum. Ein-
hverntíma minnir mig að það
hafi lagt til að sú upphæð
sem ríkissjóður greiðir í út-
fluitningsiuppbæ.tuir rynni til al-
mannatrygginganna. Hins veg-
ar minnist blaðið ekkert á hvaS
bændur ættu að fá í staðinn
og skil ég það svo að þoir eiigi
að taka á sig sjálfir ballann
af útflutningnium.
Með öðrum orðum, þassar
300 milj. eiga að dragast frá
vinnulaunum bændianna. Og
lítium nú aðeins á hver vinnu-
laun bændianna eru.
f girein sem ég skrifaði í
Þjóðviljann 18. sept. í haust
benti ég á vinnulaun bænda
árfð 1968. Nýrri opinberar
skýrslu.r lágu ekki fyrir þá,
Nú liggjia fyrir niðurstöður
um afkomiu og vinnulaun
bænda fyrir árið 1969. Og em
baar í höfaðdráttum þeissar:
Nettótekjurr meðalbús reyixi-
ust vera 149 þús. (eitt hundr-
að fjörutíu og níu þúsund kr.)
En hjá þaim stéttum sem teikj-
ur bóndans eru miiðaðair við
lögum sainikvæmt voru tekjum-
air 277 þús. Þama vanbar með-
albóndia 128 þús. á þær tekjur
sem honum raunverulega bar,
samkvæmit lögum. Og hygg ég
að mörgum launamanninum
þætti súxt í hroti, ef hann værí
snuðaður um þennan Kkuba af
launum sínum, þrátt fyrir það
þó hann hefði skilnð fullri
vinnu.
f.,ofanálaig..ber þesis að giæta
að þessar 149 þús. eru vinnu-
laun meira en eins manns, þar
sem bóndinn ann.air yfirieitt
ekfei vinnuþörfinni án aðsitoð-
ar fjölskyldunnar að meira eða
minna leyti. O.g þar sem mjólk-
urf.ramleiðsla er situnduð verð-
ur lifea að vinna aHia helgidaga
ársáns og er það að sjálfsögðu
innifalið í þessum árslaunum.
Vinnulaun meöalbóndians á
„Hvað ætlar þjóðfélagið að gera við þá bændur, sem neyðast til að hætta búskap vegna of lágra vinnnlauna?*4
Jónas Magnússon Strandarhöfða:
Hver er lausn Alþýðuflokksins
á vandamálum landbúnaðarins?
klst. reyndust vera 42 krónuæ.
Af skrifluim Alþýðublaðsins
dregur maiður ósrjálflrátt þá á-
lyktun að þessi vinnulaun séu
of bá, þar sem það er ekki á
ofckair ýaldi að lækka reksturs-
feostnaðlnn (og kem óg að
því sáðar). Stæmsrti glæpur
bwers þjóðfélags er að halda
vinnandi fólki í fátækt sé ann-
ars Ikositur, það vita þeir bezt
sem fátæktina þekkja af eigin
raun.
Nú er velmegun á fslandi,
segja stjórniarblöðin. En þrátt
fyrir það eru kjör bændanna
öngvan veginn viðunandi eft-
ir því sem framangreindar töl-
ur isýna, og kemiur því úr hörð-
ustu átt, þegaæ flokbar sem
tefljia sig beirjast fyrir bættum
kjörum alþýðunnar og vinn-
andi fólfcs, ráðast aitbaf á þá
stétt þjóðfélagsins sem minnst
hefur borið úr býtum mdðað
við vinnustundafjöida. Það
kann að láta vel í eyrum þeiirr,a
neytenda sem ekki hafa, gerf
sér grein fyrir hvað bositar
raunverulega að framleiða
Landeigendafélag Láxár og Mývatns:
Grundvöllur framkvæmda við
Laxá er endanlega hrostinn
Hinn 7. janúar s. 1. var hald-
inn almeonur fundur í Land-
eigendafélagi Laxár og Mý-
vatns. Komu menn saman í
félaigsheimilinu í Skjólbrekfcu í
Mývatnssveit. Var ifiundurinn
mjög fjöimennur, og stóðu fjör-
uigar umræður í 6 fclufckustund-
ir. Ríkti mikill áhugi og edn-
'hugur á fundinum um að fylgja
fast eftir þeim siigrum, sem
þegar hefðu unnizt í baráttunni
gegn spillingu Laxár og Mý-
vatns.
Á fundinum voru samiþykiktar
einróma tvær tilllögur. Fyrri
tillagan til fundarályktunar
hljóðar svo:
„FUndurinn fagnar dómi
Hæstaréttar frá 15. desember
1970. Sá dómiur æðsta dóm-
stóls þjóðarinnar staðfestir
ólöglegt atferli Laxárvirkjunar-
stjórnar og er bændastéttinni í
landinu mikill styxtour til
verndar eignairétti sínum.
Fundurinn telur grundvöll
fyrir flramikvæmdum við Laxá
endanlega brostinn t»g lýsir
tmdrun sinni yfir athöfnum
Laxárvirkjunanstjórnar é nýju
áxi þrátt fyrir áfeŒUsdöm
Hæstaréttar um ólöiglegt atferii
hennar á liðnium árum og
heimildarleysi til vatnstöku úr
Laxá.
Laxárvinkjunarstjóm skal
bent á, að henni er nærtækara
verkefni að gera strax sbulda-
skil fyrir eiignanán allt tímabil-
ið frá árinu 1939. Er það verð-
uigra verkefni að hlíta hæsta-
réttardórrri en að smíða vatns-
aflsvirkjum án þess að hafa
vatn til starfrækslu hennar.
Fundurinn vekur athygli á
67. gr. stjómarskrárinnar um
friðhelgi eignarréttar, sem legg-
ur bann við eyðileggingu Lax-
ár og Mývatns. Almennings-
þörif krefst ekki, að dýrmæt-
ustu djásn íslenzkrar náttúru
séu látin í skipium fyrir örfá
megavött.
Er landsstjórn aivarlega vör-
uð við að vega enn einu sinni
í sama knérunn með þvingun-
um og eignatötou í því skyni
að rétflæta éftirá athafnir lög-
brjótanna í stjóm Laxáirvikj-
unar.
Hvetur fundurinn landsmenn
til þess að vera vel á verðd um
varðveizlu íslenzkrar náttúm
gegn hvatvislegum framkvæmd-
um stjómvalda, sem að þeim
hrapa moð sfcírskotun til al-
mannahagsmiuna.
Fundurinn færir öllum þelm
mörgu einstakMngum og fé-
lagasamtöfcum þakitóir sínar, sem
lagt hafa þessu móli lið á liðnu
ári.“
Ennfreimur saimþykfcti fund-
urinn svohljóðandi ályktun í
tilefni þeirra aðdróttana, sem
íram hafa komið af hálfu
Norðurverks h.f. um maura-
sýruhemað Þingeyinga:
„Fundur í Landeigendafélagi
lúaxár og Mývatns, haldinn í
Sfcjólbrefeku í Mývatnssveit 7.
janúar 1971, lýsir fordæminp’i
á maurasýrumálinu svonefnda
<yf ferefst þess, að einskis verði
lá*ið ófreistað til að upplýsa
það.“
(Fiéfcritilkynr vng frá ' ?nd'-ssr-
endafélagi Laxár og Mývatns.)
landbúnaðarvörur, en stór-
mannlogt er það ekki.
Tæpast verður ódiuignaði
bændanna um kennt hvað með-
altxricj'-jir þedirra eru lágar, þar
sem þeim hefur tekizt að hialda
firamleiðslunni nokkurn vegdnn
í horfinu þrátt fyrir mjög
slæmt árferðd undaníarin ár.
Hvað er það þá sem veldiur?
mun mairgiur spyrja. Það er í
einu orði saigt — verðbóljgan.
Þó að úlsöl.uverö landbúnaðain-
ins hækki meira og minna á
hverju árf, hefur sú hæktoun
aMirei náð að jafna, hvað þá
miedra, þær verðhækfcanir sem
þegor hafa orðið á rekstrarvör-
um bændanna. Aðaltoostnaðar-
Hður hvems bús er fóðuröflun.
Helztu feostnaðarliðir fóðuröEÞ
unar er tálbúinn áburiður,
kjamfóður, verkfæratoasibur,
siem toostar notobur hiundruð
þúsund fyrir hvert bú,
brennsluolíuir, viðgerðarþjón-
usita og fluitningsbostnaðuæ.
Hér á fslandi er gjofatími bú-
penings þriðjungi lengiri en í
fflesitum þedm löndum öðrum
þar sem landbúnaður er stund-
aður, og er þó víðaisf í Vesitur-
Ewópu meira varið af al-
mannafé til styrkitar landbún-
aði en hér.
Þrátt fyrir það virðast sum-
ir svo fáfró'ðir enn að þeir
furða sig á, að íslenzkir bændur
skuli efcki vera samkeppnisfær-
ir á svdkölluðum heimsmark-
aði, siem er þó ekki annað en
það að aðrar þjóðir reyna að
selja offramleiðisLu sína fyrir
ednhvera slikk, beldur en
fleygja henni íyrir ekkert. Ég
er alveg sammála Alþýðublað-
inu um það a<5 landbúnaðar-
vöruir eru alltof dýrar. En það
er fleira sem er alitof dýrt. Ef
við fengjum ábwrðinn helm-
ingi ódýpari, og hann væiri
nógu dýr sarnt, gætum við
lækkað mjólkurverðið um eitt-
hvað nálægt 2 kr. Mtrann, og
fengjam við kjarnfóðrið helm-
iri0i ódýrara gætum við lækk-
að mjóIbixMlrann um aðrar
»vstr krinur, og svona mætti
feléa álracn.
Og nú er komin verðstöðvun.
Mig minnir að kafflið hafi
hækfcað daiginn eftir, það varð
ekfcert fjaðirafók út af því edns
og ef mjólkuriítrinn hæfctoar
um nofcfcra aura. Nú hækfcaír
bensinið og þungasfcattur af
bílum, þrátt fyrir verðstöðvun-
ina. Það hefur veruieg áhrif á
landbún aðarframleiösluna, sér-
statoletga hér á Suðurlandi, þar
■ ................. • ••
Jónas Magnússon.
sem engin höfn er, allt frá Þor-
láfcshöfn austur að Hornafirði,
og á öllu þesisu svœði verða
allir þungaflutningar að fara
fram með bílum. Mór er sagt
að kjamfóður muni hækka
núna upp úr áramótunum um
eitflivað á annað þúsund krón-
ur tonnið. svo Alþýðublaðið
getur huggað sig við það að
þessar hækkatiir rýra verulega
hlut bændanna frá því sem nú
er á meðan verðstöðvunin var-
ir og lengur, Nu hefur Stéttar-
sambaind bænda flairið þess á
leit við ríkissjómina að fá
re’cstrarkootnaiðinn gireiddan
niður á tvjnri’í,; og þá sér-
staikl"^a á áVjirð* og lækka
þsorig rf-irðar.x.ðlð til neyt-
enda. N'ðu. 'peiS'-’a á áburði
væri sú vK..ðstöðvun sem kæmi
bændum að mesitum notum.
Þennan mikla grasbrest hér á
Suðurlandi í sumar hefði að
nokkiru mátt bæta með medri
áburði, En hann er nú oriðinn
svo dýr að það er verulegum
erfiðleikum bundið fyrir marga
bændur að fa fjármagn til að
kaupa harm.
Nedtun ríkisstjómarinnar við
þeirri ósfc er dálítið furðuleg,
þar sem niðurgreiðsla á áburði
kæmi neytendum að sama
giagni og niðurgreiðsla á af-
urðaverði.
Aftur á móti mundi aukin
innlend fóðuröflun spara veru-
lega innflutning á kjamfóðri
og þar með erlendan gjaldeyri
og jafnvel að auki heyfluitning
á miHi landshluita. En fyrst og
fremst mundi það koma bænd-
unum að notum, því það Mður
alltaf langur tími frá því að
bændumir kaupa síhækkandi
rekstrarvörur þar til þeix fá
það bætt í hækkandi afurða-
veriði, og venjulega fá þedr það
aldred að fullu eins og fyrr-
greindar tölur sýna, þar sem
128 þús. af áætluðum vinnu-
launum bændanna árið 1969
hafla guflað upp í síhækkandi
retostrarvörur en ekki skil.að
sér afltur í hækkuðu afurða-
verði.
Af sfcriflum Alþýðublaðsdns
skdlst manni að hver búvöru-
hækfcun sé bændunum að
kenna. Þó er það aðeins af-
leiðing af hæktounum á rekstr-
arvömm. sem bændur ráða
engu um, og í ofanálag koma
hæktoanir á búvöruverði alltaf
löngu seinna en bæfctoanir á
rekstrarvörum.
Alþýðublaðið telur stefnuna
í landbúnaðairmálum algjör-
lega óviðunandi.
Nú hefur Alþýðuflofckuirinn
verið aðdM að þessari ríkás-
stjóm í medra en áratug og
þar af ledSandi haft sérstaikleiga
góða aðstöðu til að bafa áhrif
á þessa stefnu. Hvers vegna
hefnr hann ekki gert það? Hef-
ur hann allan þennan tíma
varið sofandi á verðinum en
rumstoar nú aðeins fyrir kosn-
ingar?
AMan þennan tíma hefur bú-
vöruverð hætokað örar og meira
en dæmi eru til áður. Samt
bafla bændur verið tekjulægírf
adlan þennan tima en nokfcur
önnur státt þessa lands. Eftir
storifUm Alþýðuiblaðsins að
dæma virðist lausnin vera auð-
fundin. Hvers vegna birtir Al-
þýðtiflotokurinn hana etoki?
Það er engin lausn að læktoa
aíurðaverðið eingöngu á toootn-
að bændanna, þeir eru það
tekjuláigjr fyrir að séu tekjur
þeiinra rýrðar enn, er óþjó-
kvæmáleigt að þeir sem lafcaist
stancLa hljóti að flosna upp.
Sú skoðun virðist eáiga vaxandi
fylgi að landbúnaðarfraim-
leiðrta eigi að draigast saman
svo ektoert þumfi að selja úr
landi en flytja heldiux inn land-
búnaðairvöruT, þegar franv
leiðslan dregst saiman vegna
slæms árferðiis. Nú eru búdn yf-
irleiitt ekfci of sitór og þá virð-
ist etoki annað fýrfr hendi en
skera bænduma niður, eigi a@
komast hjá notokrum útfluitn-
ingi.
Qg þá spyr ég enn: Hvað
æflar þjóðfélagið að gera við
þá bændiur sem neyðast til að
hætta búskap vegna of lágra
vdnnulauna?
n Alltof margir menn í bænda-
stétt eru þrotndr að kröfltum
langt fyrir aldur fram vegna
af rtMÍkfllar vinnu og eru þess
vegna alls ekki færir um að
gangia í hvaða vinnu sem er,
þó þedr seiglist endalaust við
að vdnna þau störf sem þeár
eru vanir frá bamæsku. Ég
hef spurt að þessu fyrr, eneng-
in svör íengflð enn. Ef til vill
befur Alþýðublaðið svairið á
redðum höndum.
Ég veirt ekki hvort notokum-
tíma hefur farið flram könmm
á því hvað margt fólk í Reykja-
vík einni lifir á vinnslu og
dreifingu landbúnaðarafurða.
Ég hygg að það sé nokkuð
margrt. AUt það fólk hefur laun
sín af afuæðaveriðinu; ég betf
hvergi heyrt mdnnzt á að þurfi
að skerða hlut þess. þegar tal-
að er um of hátt afurðaverð.
Um allt land hafa risið upp
tiltölulega fjölmenn þorp sem
eingöngu lifia á ýnuetoonar
Framhald á 9. sdðu.
i