Þjóðviljinn - 23.03.1971, Blaðsíða 6

0 SÍÖA — IXJOBVIIIIOTNW — Þa®Su)(Ja|gur 23. imara 1971.
Boðar „Eyvindur'" bvltingu líkt
og kraftblökkin á sínum tíma?
Bréf um heyþurrkunaraðferð Benedikts Gíslasonar frá Hofteigi
TSbminir þær, sem gerðar
vom á sl. suamri og Ihausti í
Hveragerði á heyverkunarað-
íerð Benedikts Gíslasonar frá
Hofteigi vöktu verðuga athyali
og talsvert umitail í fjölmiðlum
og meðal almennings. Þófinnst
Benedikt alltcrf mtkíd tómiæti
rfkja um þetta niál, einlkum
meðai þeirra sem flftrum frem-
ur ættu að láta si* |*að skipta,
sem eru stjómvðM og þing-
menn, forystumenn samtaika
bænda og stjórnendur búrann-
sótona. Bændur vlða um land
hafa hinsvegar margir látið á-
husa sinn í ljósi og sent Bene-
dilkt línu þar að lútandi, svo
og fjölmargir aðrir áfacgamenn,
enda benda niðurstöður þeirra
rannsðkna sem gertwr haifia
verið í sambandi við hey-
þurrkunaraðfferðina eindregið
til þess að mikfls megi af
henni vænta í framtiðinni, fá-
ist nægur opinber og almenn-
ur stuðningur við málið og
styrkir til að útfæra hugmynd
Benedifcts nánar.
Enn þeirra sem skrifað haífa
Benedifct Gíslasyni og látið á-
huga sinn á heyvertounaraðferð-
inni í Ijósi er Ragnar Sig-
urðsson hafnarstjóri íNeskaup-
stað, sem Iosewdum Þjóðvflj-
ans er að góðu kunnur, hann
hefur um 'anigt árabii sent
blaðinu firéttir úr heimaibyggð
sinni. Þjóðvfljínn 'hefiur fiengið
lieyfl tffl að birta meginefni
bréfe þess sem Ragnar sendi
Benedikt Gíslasyni og íer það
hér á efitir, ásamt situttu svar-
brdffl Benedifcts.
★
Neskaiupstað 9. marz 1971
Benedikt Gíslason,
Reykjavík.
Komdu blessaður og sæll
Benedifct!
Ég hefi lengi ætlað að toarma
Iþvlí í veirto að skrifa þér bréf,
en efciki örðið úr því fyrr en
nú. Tilefimð er fyrst og fremst
Eyvindur. 6g hef fylgzt með
flesitu eða öllu, sem hefur
heyTzt firá þér í tfijölmiðlum
um heyþurrfcunaraðfierðina
frægu og strax í upphafi vafcti
þetta athygli mína. Efcki svo
að slkilja að það snerti bein-
Enis hagsmuni mtína, nema
sem neytanda búvöruafiurða. Ég
er hinsvegar í tounningsskap
vfið rnarga bændiur og hefi
kynnzt þeárra högum nokfcuð,
og 'það verð ég að segja, að
mér nennur oft til rifja um-
toamuteysi þeirra og bösl i
þeim aitvinnuvegi, sem telja
verður Mfisfiramifiæri nofcfcur
þúsund manna hér á landi.
Þytoist ég sjá af kynnum mín-
um við bænduma, að einn ó-
vinur þeirra er höfiuðóvinur,
en það er óvissan, sem nikir
um heystoapartímann. Að eiga
allt sitt undir því, hvemig
tfl tetost þær fiáu vikur sem
heyskapurinn getur staðiðhlýt-
að vera meira en lfitið tauga-
stríð fyrir aumingja menn-
mga.
Jæja, ekki meira um þetta
núna. En tilgangurinn með
þessu tilskrifi átti nú að vera
i fyrsta lagi hvatning tfl frek-
ari aðgerða, sem er þó nofck-
uð seint á ferðinni nú, þar
sem þú hefiúr nú þegar stað-
ið af þér affla verstu brot-
sjóina, en í þeim efnum er
aidrei of oft toveðið, og það
get ég fulfflvissað þig um að
það fýlgjast margir með þessu
af athygli, þótt ýrnsir volti
enn vöngum og brosi í kamp-
inn.
En iþað vitum við, að braut-
ryðjendastaflf verður ekki tek-
!ð tSt með sældinini, eða svo
hefiur að minnsta toosti reynzi
hér á íslandi. Nægir þar að
minna á toraftblökkina og þá
byltfagu, sem hún oiffli í sdM-
veiðum hér við laind. Sú bylt-
ing væri sennilega ekki orðin
enn, ef þrautseigju Haraidar
skipstjóra á v.s. Guðmundi
Þóröarsyni og Balduirs Guð-
munxissonar hefði efcki notið
við.
Þá er vert að minnast slkut-
togaranna og þeirirar pósílar-
göngu, sem þróun þeirra hef-
ur varið hér á islandi. En það
tók nétovæmlega 20 ár frá því
að fyrsta skipið varð til, þang-
að til fyrstá íslenzfci sfcuttog-
arinn renndi vönpu í sjó, enda
þótt 'hugmyndin hafi orðið til
hjá íslenztoum vélsitjóra fyrir
25-30 árum. Nú hötfium við
fengið reynslu af einum silík-
um hér á Norðfdrði (reyndar
þeim fyrsta hér á landi) og
umsögn sjómannanna er sú, að
sáðuitogarar tflJheyri fortíðdnini
og þeir menn, sem einu sinni
stigi fæti um borð í sfcut-
togara, muni aldrei stíga faeti
afibur um borð í síðutogara.
Þannig er nú hugur pen-
ingavaldsins til íslenzfcra tog-
arasjómanna, að þessum sjóilf-
sögðu mannréttindium um
bætta vinnuaðstöðu og aðbún-
að hefiur verið haldið frá þeim
í tuittuigu ár.
Ég hef verið þedrrar sfcoö-
unar lengi, að ef tætoist að
finna hentuga aðtférð til að
þunka hey á vélrænan hátt,
verði svipuð atvinnubylting í
landbúnaði og átti sér staö í
sjávarútvegi með kraftbliökk-
inni og þegar er orðfa og verð-
ur með sfcuttogununum. Mér
sýnist að þessi aöferð þtín sé
mjög athyigliisverð fyrir is-
lenzkar aðstæður, f».e. frekar
smástöðvar en stór þunrkhús
sameiginleg fyrir mainga bænd-
ur.
Ég heM að það sé áfcafflega
auðstoilið fyrir hvem, sem vill
skiilja, að hér er það Jögmál-
ið um hárpípukirafflmn, en
ektoi eimingarfcraiEtirm, sem
lagt er til grundvatlar að-
ferðinni, þótt það virðist vefj-
ast fyrir ýmsuim. Sýnist mér
þú hafa verið mjög hiepptan
í útskýringa fajgtalksins, þegar
þú sogist „herma efflSr nátt-
úrunni“, því auövitað notar
náttúran sjalf hárptfpufcralfitinix
þegar uppgufun á sér stað úr
sjó og vatm. Tffl þess niotar
hún vindinn, sem kemur þurr
og mettast raka við það að
snerta fileti sjávar o@ vartns.
Þar þarf ekfci nema smávegis
velgju frá sókmgeisla til að
afllt spili saman.
Varðanrii nafnið ,flDyvind“
var ég elkfci saimimálla þér 1
fyrstu, mér féll það ekfci affls-
kostar í geð, þótt skýring þtfn
á nafndnu hefði við rðk að
styðjast. Við nánari afhugun
fcomst ég þó á aðra stooðun,
þvtí að í nafninu felst svo
sannarlega hárfínt spé, þvtf það
þarf eklki mikið huigmyndafflug
til að baeta framan við nafn-
ið „Fjailla‘,, svo að úr verði
„Fjaffla-Eyvindur'1, og ættu þá
tilraunastufnianir landbúnaðar-
ins að fara að skflja háðið.
þar sam þaer hafia dæmf hann
til útlegðar frá ísllenzkum
landbúnaði.
Ég tel að það hatfi verið
einstök heppni fyrir þig og
íslenzkan landibúnað, að þú
skyldir fá Gísla Sigurbjöms-
son í li'ð með þér, því héðan
af held ég að ekki þurfl að
örvænta um að þetta verður
framtíðin. Að sjálltfsögðu má
gera ráð tfyrir að frekari til-
raunir kaffli á endiurbætur.
Mig langar tffl að benda þér
Eyvindur.
á eitt, sem ékki hefiur kömið
fram hjá þér. Það hefiur affltaf
verið einbíltfnt á olíukostnaðinn
og sagt því tffl lasts meðal ann-
ars, að þar væri um gjaid-
eyrisnotkiuin að ræða. En raf-
orkan, sem nú er að verða
að langmestu leytd innlent
afl, hefur lltt verið wetfnd.
Ef þú test skýflSliui frá Grtou-
stafnuin ríikisins, sem heiitir
Oirkuimiál, þá sérð þú að
minnsta raforkunotkun hér á
landi er mánuðina júlí, ágúst,
septemiber. Þar gæti verið í
flestum landshluitum um að
ræða mdkla orfcu frá vatns-
aflsstöðvuwum ónotaða á þess-
um mánuðum, sem eru hey-
þurirkiunanmániuðir ársins.
Bœndur flá raffiortou til súg-
þunteunar á þessum tíma á
hagstæöu verði. Því skyldu þeir
ekki fá einnig ratfortou í þess-
um tírna til að hita undir
Eyvindd? Þetta mætti því
benda á og það hef ég fuffl-
vissað mig uan, að stofnfcostn-
aður við riJíka upphitan væri
mun minni en með olíukynd-
ingartækjum.
Ég hef milkið verið að hvetja
baendur hér í Norðffirði að hug-
leiða þessa heyþurrkun þína
og ég er þess fufflviss að sum-
ir Iwerjir fylgjast vel með
þvtf, sem er að gerast í þess-
um etfnum. En þá vantar á-
ræðið og kjarkinn tfl að ríða
á vaðíð; þó eru hér tveirbænd-
ur sem þyrfta ekki mifcinn
staðning við bakið til að láta
til stoarar skriða. Ég held að
það sé fremur peningaskortar
en óttinn við almenningsálit-
ið, sem heldur alfltar afi þedm
og svo lítoa noktour efi enn-
þá.
Ég hefðí gaman af að fræð-
ast noktouð af þér meira en ég
hef getað séð í blöðum, ef 'þú
nenmr að svara mér í brétö.
í fyrsta iagi: Hvað eru rörin
sver og hvað löng, samanlagt,
sem vatnið streymir um undir
gófltfinui? Og þekja þau afflan
gólfffilötlnn, eða aðeins part af
honum?
1 öðru lagi: Hvað er blásara-
mótorinn stór, þ.e. mörg fcw
eða hö?
í þriðja laigi: HivOrt þú teljir
þessa stærð á húsi noklkuð af-
gerandi, og sér í lagi um hæð-
ina, hvort þú teljir að lofitið
dragist elklki í gegn um hærri
stæðu; en 2 metra?
Þetta eru helztu atriðin, sem
ég tel ósvarað Ifýrir lelkmenn.
Svo að síðustu safcar ekki að
spyrja, hvart þú fírrtist nokfcuð
við það að þessi tflraun yrði
uno telfcin hér. Væri þá fuffl
ásteeða til að fá uppflýsimgar
frá ylkikur, sem standið í tfl-
raununum, þvi óneitanflega
væri það styrkjandi fyrir
bœndur, sem vildu freista gætf-
unnar í þessum efnium,
Með bezta fcveðju,
Ragnar Sigurðsson,
Nesfcaiupstað.
Ragnar Sigurðsson
Minni hraða héld ég að eteki
megi nota, þótt það yrði, þegar
áiiagið á raffimagninu lækteaði
svo sogarinn dró eklki fiuifflt teft.
Um rafmagnið er , það að
segja að sjálfsagt er að nota
það, ef það er ifyrir hendi. En
að þessum tíma hietfur fast að
þriðjungur sveditaibæja verið
rafmagnsliaus o@ öðrum
skammtað rafimagn, sem ég hetf
ekki gert ráð fyrir að dyggði
meira en að knýja sogarann.
Það byggist afflt á sogaranum,
sem þú liíika sfcfflur svo vel, og
það veirður prófaður sogairi sem
tetour 8few. Rafmaignsfróðir
menn farfa saigt mér að óg
þyrlflti e&tei nema 2-3 Ifcw tffl að
hita þessa 3i llítra af vatni
stöðugan ca 100 gréðu hita
meðan heyið þomaði. Fer þá
kostnaðurirm að veflða lítffli við
heyþuinrikinn.
Ég þaiklka þér fyrir að benda
á treigðuna við nýjiungum.
Napoleon tapaði veröldinim fyr-
ir að vfflja efldki hlusta á Fiulton
um gutfusfldpin, og tregðan er
mest við það sem er mest,
þessvegna er hér hægt að haflda
áffiram ótrauður.
Slíðast er því að svara sem
þú spyrð síðast um, hvað ég
★
Benedfflct GíBflanson frá Hotf-
teigi lœtar þetta svarlbréf til
Ragnars fyflgja:
Kæri Raignar!
Ég fðkk leyfi þitt til að birta
brétfið vegna þess að það er
sama efnis og mörg önnur, sem
mér hatfa biorizrt um þetta efni,
en flestam þeirra gleggra uffl
sjónaiuniðin, sem um er að
ræða. Að svara brétfi þínu að
nolklkru, er að svara mörgum
bréfiu’m, sem ég heffi efldd toam-
ið í veric.
Ég byrja á því sem þú spyrð
um, og hef þó fram tefcið
einhverstaðar, að sogarinn sog-
aði 12000 idftten imgsmetrum á
kllufldkusituind og gefldk fyrir 5,4
lcw oricui. Það er engin reynsla
komin á það, hvort þetta er
bezta stærð í sogara. Ég hekte
að 16000 loftt.m. sé betri og
segi við þvi að einstafldr menn
tafld þetta upp. Þvií er iál að
svara, að ég ræð því eldd einn.
Mér er neitað um afflan sityrk
tfl útlfræslu á hu’gmyndinni, og
það er efldd Ihægt að gera vérto-
fræðfflegar teiflmingar með
veitefiræðfflegri ábyrgð fyrr en
búið er að gera mállið upp, ein-
mitt vertefræðiflega. Á þvtf sviði
er málið fram þörið og ekfci
litur út Ifiyrir annað en það
fcami á bak bænda sjáfltfra að
leita etftir hinum verfcfræðiflegu
niðurstöðum, og verður þá að
láta það kosta eitthvað að nota
þuintehúsin til að byrja með. Bf
eitfihvað er rangt í uppa!iningu
húsanna bitnar það á aðferð-
fani, viðflcvæmst í vöggunni.
Svo kveð ég þig með þakto-
læti fyrir bréfið.
Benedikt Gíslason
ftá Hofteigi.
þeas mun þurfla, ef hitaistig er
lægra en í Hverageröi, sem
gera má xáð ffyrir með ofltfu-
Fjallað um fast-
eða rafimagnskyndinigu. Pípum-
ar eru ribbupípur, 2 cm í inn-
anmáll, um 6 cm í utanmól með
rilbbum, sem eru tífl að auka
hitaflötinn á pípunum. Húsið
er 3 m breitt og 40 pípur taJka
eignir á lögfræð
inganámskeiði
þá yfir 2,40 m af breitíd Ihúss-
ins. Bil er því dáfltftið á mfflli
þeinra, en ffltið, því fest við
hliðar er elkki rétt að sé pípa.
40 pípur í húsi sem er 3,2 m á
lenigd eru um 110 metrar, því
þedm fylgja heittar til að tengja
þær saman. 1 einum metra af
pípum er 0,314 lítrar af vatni
(2 cm víðar) og í 110 metrum
34,;54 Títrar af vatai, sem þarf
að haflda á suðumarfci meðan
þurricað er.
Um hæðina í heystæðunni er
það að segja, að sogiarinn þarf
að draiga éldsnöggt lofftið í
gegnum lieyið, og myndast rak-
inn til að metta lafltið neðst í
stæðunni. I þessu húsi virtist
sogarfan geta skipt um lotft í
heyfaa 3600 sinnum á kflst.
I gœr hótfst í Reykjaivík end-
urmenntunamámskeið Lög-
fræðingafélags Isliands og lagiai-
deiildar liáslkólans um fasteign-
ir og mál er þær varöa. Þor-
valldur Garðar Kristjánsson,
ffiorimaiður Lögfræð'ingafélagsins,
setti námsfceiðið síðdegis í gær
í Ámagarði, en síðan flutti
Gauikiur Jörundsson prófessor
fyrsta fyririasturinn á nám-
skeiðinu, talaðd um meginregl-
ur um fasteiignakaup. 1 gær-
flcvöld vara svo vanefndir í fast-
eignafcaupum á dagsllcrá og var
Ragnar Aðaflsteinsson hri.
frammæflandi. Alls eiru fyriries-
arar 13 tallsiins. Þetta er fýrsta
námsflceiðið sem Iögfræðingafé-
laigið og laigadefld gangast fyrir.
Því lýkur á föstadagisikvödd.