Þjóðviljinn - 05.10.1971, Blaðsíða 6

w
g SÍÐA — ÞJÖÐVILJINN — Þriðjudagur 5. olctóber 1971.
Þegar launþegar greiða skattinn sinn, greiða þeir
það sem þeim ber samkvæmt gildandi skattstiga.
En ekki eru allir sem það gera. Þess vegna er
skattakerfið ranglátt. Það býður upp á að þeir,
sem meira hafa umleikis, þeir sem fleiri hafa
krónurnar og þeir sem slungnastir eru að búa
sér til frádráttarliði og breyta þannig hátekjum
í lágtekjur, þeir sleppa frá skattgreiðslunum
að verulegu leyti. Þessir aðilar eru þó oft
á tíðum þeir, sem mestrar fyrirgreiðslu njóta
af hinu opinbera; fyrirgreiðslna sem greiddar
eru af aimannafé.
Skattsvik á fslandi er nokkurs konar heldri-
mannaíþrótt, og svikasðgur oft sagðar með
stærilæti og til þess að auka á hróður svikarans.
Það er vegsauki að svíkja undan skatti,
í augum þessara garpa, og þvi meira sem svikið
er, þeim mun meiri er þeirra garpskapur.
Til höfuðs þessum mönnum, sem þannig skorast
undan því að greiða það sem þeim ber af
sameiginlegum kostnaði við rekstur þjóðarbúsins,
hefur verið sett sérstök deild innan skatta-
kerfisins, Skattarannsóknardeild.
Slík stofnun veitir skattsvikurum aðhald
og flettir ofan af starfsemi þeirra, eftir því
sem henni er unnt.
En til þess að starf slíkrar nefndar megi bera
sem beztan árangur þarf að koma til velvilji
almennings og skilningur á því, að skatta-
rannsóknir eru gerðar í þágu hins vinnandi
manns, því eftir því sem árangurinn af
rannsóknunum er meiri, þeim mun fleiri greiða
rétt hlutfall tekna sinna í rikissjóð. Eftir að
slíkur árangur hefur náðst, ætti að reynast
mögulegt að lækka sköttun þurftarlauna verulega.
Til þess að kynna lesendum sínum störf Skatta-
rannsóknanefndar og hlutverk, hafði blaðið
tal af skattrannsóknarstjóra, Ólafi Nilssyni.
DÓMSTÓLARNIR HAFA AÐEINS AFGREITT
EITT SKATTSVIKAMÁL
Á Alþingi 1964 var logum
um tekju- cignarskatt breytt á
þann vcg að vift cmbætti ríkis-
skattstjóra skyldi starfa rann-
sóknadeild. Rannsóknadeildin
hefur haft með höndum eftirlit
með skattframtölum þar með
talið eftirlit með bókhaldi ein-
staklnga og félaga.
Skattrannsóknarstjóri er Ólaf-
ur Nilsson. Hann varð við
þeirri beiðni okkar að svara
nokkrum spurningum og fer
viðtaiið hér á eftir.
— Hvers vegna var skatt-
rannsóknadeildin stofnuð?
—■ Stofnun rannsóknadeild-
arinnar hefur eflaust átt að
vera viðleitni í þá átt að
auka skatteftirlit í landinu til
að sporna við skattsvikum.
— Það hefur ekki verið svo,
að áberandi aukning skattsvika
hafi knúið löggjafamn til að
setjá deildina á stofn?
t— Ekki er mér kunnugt um
það.
— Hvert er svo starfssvið
deildarinnar?
— Rannsóknadeildin hefur
með höndum eftirlit og rann-
sóknir skv. ákvæöum laga um
tekjuskatt og eignarskatt svo og
eftirlit með öðrum sköttum og
gjöldum sem álögð eru of
skattstjórum. Með stofnun
deildarínnar er til þess ætlazt,
að skattyfirvöld hafi á að skipa
þjálfuðu starfsliði til rann-
sókna, því ekki er þess að
vænta að hver einstakur skatt-
stjóri hafi aðstöðu til umfangs-
mikilla bókhaldsskoðana. Með
starfsemi deildarinnar ætti
enn fremur að vera auðveldara
að samræma endurskoðanir og
rannsóknaraðgerðir og einnig
að samræma meðferð þeirra
mál, sem tekin eru til rann-
sóknar.
— Hvers er ykkur heimilt
að krefjast af gögnum við
rannsókm mála og af hvaða
aðilum?
— Starfsmenn rannsókna-
deildarinnar hafa lögum sam-
kvæmt aðgang að bókum og
bókhaldsgögnum, þar með tal-
in verzlunarbréf og samningar,
framtalsskyldra aðila svo og
allra stofnana félaga og ann-
arra aðila sem ekki eru fram-
talsskyldir þar með taldir
bankar, sparisjóðir og aðrar,
peningastofnanir. Enn fremur
aðgang að starfsstöðvum og
birgðageymslum þessara aðila;
svo og hafa þeir heimild til
að taka skýrslur af hverjum
þeim sem ætla má að geti
gefið upplýsingar er máli
skipta.
— Hversu mörg mál hafa

Séð inn í vistarveru dæmdra smáþjófa
verið rannsökuð síðan deildin
tó‘k til starfa?
— Það lætur nærri, að þau
séu um eitt þúsund talsins.
— Eftir hverju ákvarðast
það hvort mái eru tekin til
rannsóknar?
— I fyrsta lagi berast okkur
mál til meðferðar frá hinum
ýmsu skattstjórum en skv. á-
kvæðum skattalaga ber skatt-
sjóra að visa til okkar málum
ef hann hefur grun um að
veruleg skattsviki hafi verið
framin. í öðru ,lagi veljum við
verkefni sjáifir, þá oftast með
þeim hætti að tekin er út
ákveðin atvinnugrem í senn,
skoðuð framtöl í þeirri grein
og síðan eru þau framtöl tekin
til frekari meðferðar, sem at-
hugunarverð reynast að lokinni
frumathugun. í þriðja lagi hef-
ur sú nýbreytni verið tekin
upp á þesu ári að láta Skýrslu-
vélar rikisins og Reykjavíkur-
borgar velja, eftir vélrænu úr-
taki, verkefni til rannsóknar.
I fjórða lagi tökum við til
meðferðar ýmis tilfallandi
verkefni, sem upp koma af
ýmsum öðrum ástæðum.
— Hverjar eru svo tekjur
ríkissjóðs af starfi ykkar?
— Það er nú naumast á
minu færi að svara því. Okkar
verkefni er jú fyrst og fremst
að koma í veg fyrír skattsvik
og því erfitt að meta heild-
artekjur af starfseminni. Oft
kemur þó til hækkunar gjalda
að lokinni ramnsókn, bæði
gjalda til ríkissjóðs og sveit-
Hér sjáum við aftur á móti inn i hibýli stórþjófsins, m.ö.o.
þeirra sem stela tugþúsundum árlega undan skatti og
nota peningana til að hreiðra um sig.
arfélaga. Svo bætast við sektir
ef brot varðar við 48. gr.
skattalaga en nefnd sú sem
starfar skv. þeirri greán, skatt-
sektamefnd, hefur ákveðið
skattsektir í slíkum málum er
nema samtals um þrjátíu og
þrem miljónum króna.
— Hver eru viðurlög við að
gefa skattyfirvöldum villandi
eða rangar upplýsihfxr eða
telja rangt fram til skatts?
— Ákvæði m þetta efni er
að firma í áður nefndri 48. gr.
en þar segir m.a. að skýri skatt-
þegn af ásetinin.gi eða stórkost-
legu hirðuleysi rangt frá ein-
hverju því er máli skiptir um
tekjuskatt hans eða eignar-
skatt, skal hann þá sekur um
allt aö tí'faldri skattupphæð
þeirri sem undan var dregin.
Þá segir einnig í greininni að
hver sá, sem í atvinnuskyni að-
stoðar við ranga eða villandi
skýrslugjöf til skattyfirvalda,
skal sekur um allt að helm-
ingi þeirrar fjárhæðar. sem
undan skildi draga með hinni
röngu eða villandi skýrslugjöf.
— Hvað verður svo um mál
eftir að þið hafið lokið rann-
sókn þeirra?
— Að lokinni rannsókn er
gjaldanda send skýrsla um
rannsóknina og er honum geí-
inn kostur á að koma að skýr-
ingum eða athugasemdum, en
að því loknuer málið lagt fyrir
ríkisskattanefnd ef tileifni. er til
skattbreytinga. Að lokinmi af-
greiðslu rikisskattanefndar tek-
ur ríkisskattstjóri ákvörðun um
það hvort mál skuli sent dlólrrv
stólurn til sektarákvörðunar
vegna meintra brota á skatta-
lögum eða lagt fyrir skatta-
sektamefnd, sem ég nefndi áð-
ur. Ákveði ríkisskattstjóri að
leggja málið fyrir sektarnefnd,
þá er gjaddanda gefinn kostur
á þvi að velja um það hvort
hann vill að dómstólar fjalli
um mál hans eða skattasektar-
nefindin. Skattþegninn hefur
þannig a.llta.f rétt till að óska
dóimsmeðferðar í slíkum mál-
um. Áður en skattasektamefhd
ákveður sekt þé er gjaldanda á-
vallt gefinn kostur á því að
'koma að vömum áður en sekt
er ákveðin.
— Nú hefur mönnum Skilizt,
að með því að sökunautur
krefjist þess að málið verði
látið ganga fyrir dómstóla þá
sé hann í raun og veru að fá
nokíkuirra ára frest á sektar-
greiðslum vegna þess hversu
mál em lengi að fara í gegnum
dómstigið?
— Þaö má ef til vil segja
það.. Reynsla okkar er sú að
meðferð dömstóla á málum, sem
varða meint brot á skattalög-
uro, tekur yfirleitt mjög lang-
an tíma og er mér ennþá að-
eins kunnuigt um eitt slíkt mál,
sem lokið er að fullu í dóm-
stólameðferð. Svo virðist sem
bæta þurfi aðstöðu dómstóla
stórlega til meðferðar þesshátt-
ar mála.
•— Em eimhverjir þeir þætt-
ir í skattalögunum, sem gefa
tilefni til lögvemdaðra skatt-
svika?
— Við skulum ekki tala um
hugtakið lögvemduð skattsvik.
Svik geta varla verið lögvemd-
Rætt við ÓLAF NILSSON, sk attrannsóknarstjóra
Furðu-
fyrírbærið
skatta-
vísitalan
ÍZ Það virðist vera nokkuc
undarlegt fyrirbæri, sem
nefn er skattvísitala. Til-
vera hennar byggist á lög-
um frá 1965. Þessi vísi-
tala hefur ekki verið í
tengslum við neinn hinna
f jögurra vísitölugrundvnlla
sem fundnir eru út sam
kvæmt vissum reiknis-
formúlum og fylgir því
ekki breytileika þeirra.
Tai. hækkaði þessi vísi-
tala ekkert árin 1968, ‘69
og ‘70 þrátt fyrir allai
hækkanir sem yfir dund i
á þeim árum.
■j/f Hækkun skattvísitölunna.
hefur í för með sci
hækkun persónufrádrags
þannig að hækkun henna
leiðir af sér lægri skatta.
Magnús Jónsson fyrrver
andi fjármálaráðherr:.
staðfesti að formúla fyrú
útreikningi ak/attavísitöl-
unnar væri engin. Húr.
væri nokkurskonar á-
kvörðunarvísitala. Fjár
málaráðfaerra ákvæfti gildi
hennar eftir fengna um-
sögn hagstofustjóra -og
kauplagsnefndar. Skatt
vísitalan hefði veriö
bækkuð nú fyrir yfir-
standandi ár úr 140 stig-
um í 168 stig. en jafn-
framt ákvörðuð á nýjan
leik 100 stig með jafn
gildi 168 stiga frá fyrri
viðmiðunarreglu.
★ Samkvæmt lögum sam
þykktum á síðasta Alþing
verður skattavísitala
framvegis ákveðin af AI
þingi við afgréiðslu fjái
laga.
★ Halldór E. Sigurðsso
fjármáiarádherra segir a
framvegis muni slcatf
vísitalan veröa bundii
breytingum á verðlagi
kaupgjalds og framfærslu
★ Starfandi or nefnd á veg
um ríkisstjórnarinnar, sen
vinnur að breytingum r
skattalöggjöfinni í heild.
Mun því skattalögunum
frá því í vor verða breytí
fljótlega og skattvísitöl-
unni fundinn raunhæfui
grundvöllur þannig að húr
verði reiknuð út á svipað
an hátt og aðrar vísitölur
uð. Hitt er armiaft mál að ýin
þættir sikattalaiga þurfa endi
skoðuinar við eánmiitt með t
liti til þess að erfiðara vc
að kornast hjá eðlilegum ska
greiðslum svo og að gerafra’
kvæm,d skattaiagainna öruggs’
Það þanf alltaf að vera vel
verði, að vera opinn fyr
breyttum þjóðfélagsastæðum.
— Hvað eru margir star'
menn hjá skattarannsókn -
deildinni?
— Við erum átta talsins þer
stundina, en nú stendur til
fjölga stanfsimönnum nok.k-
Það er þó ekiki einhlítt aðfje’
mannaftla, því það skáptir miJ '
máli að fá starfsmenn rr •
þekkingu á sviði bókhalds. e-
urskoðunar og almennra v:
skipta, en þar eigum við
harðri samkeppni við hinn ■
menna markað vegna laur •
Framhald á 9. sí