Þjóðviljinn - 14.10.1971, Side 7

Firnimtudagur 14. október 1971 — ÞJÓÐVILJINN — SlÐA
Þróunarlöndin standa með íslandi
Eftir því sem fleiri fulltrúar Rómönsku Ameríku
ávarpa Allsherjarþingið, kemur æ betur í ljós, að
auðvaldströllið bandaríska, sem til skamms
tíma þrumdi yfir þessum grönnum sínum í suðurhluta
Vesturálfu, kemst ekki lengur upp með að leggja
þeim lífsreglumar. Þvert á móti eru þessir.
fulltrúar margir famir að taia rækilega yfir
hausamótunum á valdhöfum í Washington.
Fordæming á tilraunum Bandaríkjamanna til að ein-
angra Kúbu er eitt dæmi þessa.
Opinskáar fullyrðingar um ágæti sósíalisma er
annað. Jafnframt eru þessir fulltrúar orðnir
einarðir talsmenn þriðja heimsins í átökum við hinar
ríku þjóðir. Hlutleysisstefnu (no-align’ment)
boða þeir Mka sem það afl sem líklegast
sé til að forða heimjnum frá skelfingu stórstyrj aldar.
Og — það bregzt ekki, að þeir tala í anda
okkar íslendinga varðandi réttindi strandríkja og
landhelgismál. ■
Hér eru glefsur úr ræðum þriggja utanríkisráðherra
Garcia Velasco, utanríkisráðherra Ekvadors fiytiu: ræðu sína á
Allsherjarhinginu. Hann var ekki myrkur í máli, fremur en
margir kollegar hans frá Rómönsku Ameríku.
rómansikra þjóða Ameríku:
Almeyde, utanríkisráð-
herra Chile:
Ég mas-li ekki fyrir mamn
staðnaðrar þjóðar, sem er ó-
kunnugt um þær hugsjónir
friðar, réttlætis og frelsis sem
Sameinuðu þjóðimar hafa að
leiðarstjömu Ég tala fyrir
munn þjóðar, sem fer fram á
virðingu og hvatningu allra
ríkja heims, vogna baráttu
sinnar fyrir frelsi, framförum
og auknrjm mannréttindum.
Chile stefnir nú að því að
þjóðnýta þær auðlindir sánar,
sem eru í höndum erlendra
auðhringa, endiurbæta og skipu-
leggja þróarn. landlbúna’ðarins
og taka að sér stjóm höfuðat-
vinnuvega, með það fyrir aug-
um að nytjia náttúruiauðæfi
og vinnuafl til almannaheiliLa.
Okkur blandast ekki bugur
um, að stefna okkar er í
fyllsta samræmi við mark og
mið Sameinuðu þjóðanna.
Það er ómetanlegt fyrir þró-
umarlöndin — og land mitt er
eitt þeirra — að nytj.a þau
auðæfi sem í höfunum út af
ströndum þeirra búa. Vegna
þesSia heíur vaxandi fjö'ldi
þjóða Suður-Ameríku, þeirra á
meðal Ohile, lýsti yfir full-
um umráðum sínum yfir þeim
höfum og sjávarbotni sem
liggja innan tvö hundruð sjó-
mílna marka frá ströndu. Rík-
in telja þessi bafsvæði sjálf-
sagðan og eðlilegan hluta lands
síns. sem beri að nylja í þágu
viðkomandi. þjóðar. Chile er
staðráðið í að halda fast fram
þessum þjóðarrétti á alþjóð-
legum vettvangi, til þess að
hann nái fram að ganga og
hljóti viðurkenningu.
Samband við
sósíalistalöndin
Chile vill hafa vinsamleg
samskipti við allar þjóðir
heims, hvemig svo sem stjóm-
arhættir þeirra eru, þar eð við
trúum á sjálfsákvörðunarrétt
hverrar þjóðar og viljum ekki
blanda okkur í innanríkismál
annarra. McQ hliðsjón af þessu,
höfum við tekið upp samband
við Kúbu og lagt þannig okk-
ar skerf af mörkum til að bæta
fyrir það sögulega órættlæti
sem sú þjóð er beitt. Þá höfum
við og tekið upp samband við
Kínverska alþýðulýðveldið,
Austur-Þýzkaland, Gyana, Níg-
eríu, Alþýðulýðveldið Mongól-
íu, Tanzaníu. Lybiu og Alb-
aníu.
Hvað snertir Kínverska al-
þýðulýðveldið, þá teljum við
bá efnahiagsilegu einangrun sem
það hefur orðið að bú-a við,
gersamlega óréttlætanlega. Við
munum gera allt sem i okkar
vald stendur til að hindra frek-
ara misrétti af þessu tagi, og
rétta hlut okkar hraustu vina,
Kínverja, sem að stefna eins
og Chilebúar að sósíalisma, þó
svo að leiðirnar séu ekki i
öllu þær sömu.
Bilið breikkar
Á síðasta þingi OAS, sam-
taka Ameríkuríkja, sem var
haldið í Costa Rica, skýrði
Chilestjóm frá viðhorfum sín-
um til starfis samtaikanna. Þar
héldum við því fram, að OAS
hefði verið notað til þess að
stuðla enn frekar að ósjálf-
stæði Rómönsku Ameríku
gagnvart Bandaríkjunum. Við
sögðum að breyta þyrfti ó-
raunhæfri afstöðu samtak-
anna til mólefna Norður- og
Su’ður-Ameríku því að ljóst
væri að hagsmunir Bandarikj-
anna og Suður-Ameríku færu
ekki saman. Það bil sem er
á milli auðvaldisríkjanna og
þróunarlanda Afríku, Asíu og
Ameríku breikkar stöðuigt,
þrátt fyrir fagurgala, yfirlýs-
ingar og alþjóðaisamþykktir
um hið gagnstæða. Auðu-gu
löndin gera lítið sem ekkert til
að rétta þróunarlöndunum
hjálparhönd Og þráast við að
gera nokkuð sem gæti rétt af
viðskiptahalla þeirra síðar-
nefndu.
Trójuhestur
Reynslan hefur sýnt, að þvi
háðari sem fátæk ríki verða
hinum ríku, þvi verri verður
fjárhagur þeirra og blutur í
alþjóðaviðskiptum. Trójuhest-
ur efnahagsaðstoðar hefur
hrundiQ Þriðja heiminum nið-
ur í botnlaust skuldafen, og
auðvaldsríkin haf-a gengið á
náttúruau-ðllindir þróuniarland-
anna, lokkað til sín mennta-
menn þeirra og notað sér ó-
spart yfirráð sín yfir alþjóða
siglingum og verzlun.
Barátta þróunarlandanna
fyrir sjálfstæði styrkum efna-
hag og þjóðfélagslegu réttlæti
nýtur stuðnings alþýðustéttar
um heim allan, svo og þeirra
þjóða sem langt eru komnar
um framíarir og velsæld, en
byggja þc ekki auðlegð sína
á arðráni og misrétti, heima
fyrir og erlendis. Sameinuðu
áttunni. Við sönnum þenman
þjóðimar verða að takia mið
af þessum öflum í starfi sínu,
öflum sem eru hin sterkustu
í vorum heimi, og berj-ast fyr-
ir betri sambúð ríkja og ein-
staklinga Og hagsæld mann-
kynsins. Chilebúar munu einsk-
is láta ófreistað til að þessi öfl
megi sigra, og við.ætlum ok:k-
ur akki að standia hjá í bar-
ásetning okkar með því að
reyna að umbreyta þjóðskipu-
lagi okkar heima fyrir, sam-
kvæmt sósíaiískri stefnu sem
mörkuð var af þjóðinni sjálfri
í lýðræðislegum kosningum,
og með því að leggja okfcar
hlut af mörkum til friðsam-
legrar samvinnu og vináttu
allra þjóða heims.
Garcia Velasco, utian-
ríkisráðherra Ekvadors:
Nú þegar Sameinuðu þjóð-
irnar eru komnar af bemsku-
skeiði og hafa starfað í röskan
aldarfjórðung, þá vill stjóm
Ekvadors vara aðildarríki sam-
takanna eindregið við þeirri
hættu sem búin er þeim er
lifa í sjálfsblékkingu. Enginn
getur starfað né orðið að liði
ef hann byggir ekki verk sitt
á raunhæfum staðreyndum, og
á þetta jafnt við um einstak-
linga, sem og riki og alþjóða-
sambönd, I orði á svo að heita,
að öll aðildarríki Sameinuðu
þjóðanna njóti sama réttar á
alþjóðavettvangi, en á borði ©r
þessu eikki þannig varið. Þess
vegna hefur verið kveðið svo
að orði, að „sum ríki hafi jafn-
ari rétt en önnur“.
Sameinuðu þjóðimar tóku
u.pp þá gömlu og hofðbundimi
reglu, að þau ríki sem mest
mættu sín, fengju forystuhlut-
verk í öllum höfuðmálum,
varðveizlu friðar og öryggis í
heiminum. Það má að vísu til
sanns vegar færa, að ógeming-
ur er að gera alla menn ná-
kvæmlega jafna að öllu leytl.
Því er einnig á þann veg farið
um rfki; ednihiver þeárrai verða
vafalaust alla tíð sterkari,
stærri og voldugri em önnur.
Þau ríki sem megna sán meira
en önnur hafa forréttindi, hvað
snertir miitilvægar ákvarðanir,
og lög og rétt á alþjóðlegum
vettvangi. En ef‘stórveldin vilja
réttlæta þetta forræði sitt,
hvort heldur er gagnvart öðr-
um ríkjum, sjálfum sér eða
mannkynssögunni, þá þýðir
það að þau hafa skyldum að
gegna við umheiminn.
Stórveldin hafa
brugðizt
Stjórn Ekvadors vill minna
á að eins og lénsskipuiLa'gið
riðaði til falls, vegna þess að
aðalinn réttlæti ekki lengur
forræði sitt með gerðum sín-
um, þá geta stórveldi vorra
tíma ekki heldur réttlætt for-
ræði sitt nema í verki. Þessu
er engan veginn svo varið nú.
Stórveldin ota hvert sínum
tota og hafa einkahagsmuni
sína að leiðarljósi í öllum
gjörðum. Þess vegna verðum
við, fulltrúar smáþjóðanna, að
benda þeim á, að þau hafa
brugðizt því hlutverki sem
þeim var falið 1945, að koma
í veg fyrir styTjaldir, þau
standa ábyrg fyrir þvi að stríð
og hörmungar hrjá mannkyn-
ið, sem vildi búa við frið í
heimi sameinaðra þjóða.
1 þessu sambandi vill stjóm
Ekvadors geta þess, að. hún
telur það siðferðilega skyldu
sína, að krefjast þess, að ékki
verði þráazt við að veita Kín-
verska alþýðulýðveldinu aðild
að Sameinuðu þjóðunum. Frek-
ari tafir þessa máls bjóðabein-
ltois heim viðsjárverðu ástandi
í alþjóðamálum og stofna
heimsfriðnum í hættu, það
verður að leysa það hið snar-
asta á því þingi sem við sitj-
um nú.
Landhelgi
Á tuttugasta og öðm þingi
Sameinuðu þjóðanna lagði
stjóm Möltu fram tillögu þess
efnis, að aðeins mætti nýta
sjávarbotninn utan landhelgi,
og jarðlög undir honum í frið-
samlegum tilgangi. Þá var sú
skoðun útbreidd, að á hafsbotni
mætti finna gnótt þeirra nytja-
efna, sem tekin eru að þverra
á yfirborði jarðar.
Þessi tillaga var samþykkt,
og síðan hafa stórveldin reynt
að mýta sér ákvæði hennar til
að skerða rétt smáríkjanna til
umráða yfir hafinu út af
ströndum sinum.
Ég vil hér með leggja á-
herzlu á það sjónarmið margra
þjóða heims, ekki sízt granna
okkar í Suður-Ameríku, aðsér-
hvert strandriki eigi fullan rétt
til umráða yfir höfum þeim
sem að því liggja, að sjálf-
sögðu innan skynsamlegra tak-
marka og með hliðsjón af
landfræðilegum aðstæðum
hverju sinni. og þá ekki síður
þörfinni á að nýta þær auð-
lindir sinar, sem í höfunum
eru.
Breyttir tímar
Eðlissamhengi sögu vorra
tíma er rofið. Það er gjaldið
sem alltaf verður að greiða
þegar sagt er skilið við eitt
tímabil marinkynssögunnar og
gengið inn í það næsta. Þegar
svo stendur á, verður að end-
urmeta hefðbundinn sannleik
sem stýrði .hugsun og gerðum
mannsins. Það timabil sem nú
er að hefjast, krefst mýs skiln-
ings, nýrra gerða, nýrrar hugs-
unar. Aðeins með þvi að til-
einka okbur nýtt viðhorf til
þeirra mála er varða þjóðfélag-
ið getum við vænzt. þess að
sigrast á þeim vanda sem bíð-
ur okkar, því að troðnar slóðir
liggja ekki að lausn hans. Þó
að sameining og bræðralag
allra þjóða heims sé enn að-
eins ljúfur pípuidraumur þá
er eigi að síður tekið að létta
því svartnætti síöustu áratuga,
að ríki heims skipi sér i tvær
herbúðir, gagnstæðar og and-
snúnar hvorri annarri, og
mannkynið er að rumska af
þeim svefni sem leynd eða
ljós kúgun hetfur búið því.
Þriðji heimurinn eraðhrinda
af sér okinu, og hanm er stað-
ráðinn í að berjast til sigurs
gegn heimsvaldastefnu, barátta
hans e<r barátta fyrir sjálfstæði
og að þjóðir hans ráði sjálfar
örlögum sínum. Þetta frelsi er
ekki einungis fólgið í efnahags-
legu og pólitísku sjálfstæði,
heldur og í því að brjótast
undan menningarlegri og hug-
myndalegri eindkun þeirrasem
stýrt hafa þróunimni í þessiun
efnum.
M. Jarrín, utanríkis-
ráðherra Perú:
Perú eins og mörg önnur
ríki Rómönsku ameríku, gemg-
ur nú í gegn um róttækar
innri breytingar, og áttar sig
mætavel á stöðu sinni með
þjóðum þriðja heimsins og
skyldum símium gagnvart þeim,
sem og öðrum þjóðum ver-
aldar. Vimsamleg sambúð við
önnur lönd eru óaðskiljanlegur
þáttur af stefnu Perú, og því
var það, að við tókum upp
eðlileg samskipti við sósíalista-
ríki Evrópu 1969.
Við höfum nú afráðið, að
taka upp fullt samband viö
Kínverska alþýðulýðveldið, og
við leggjum áherzlu á, að það
fái aðild að Sameinuðu þjóð-
unum, sem því ber með réttu.
Þá er einangrun Kúbu Perú-
mönnum áhyggjuefni. Við er-
um þeirrar skoðumar, aðbreyta
beri stefimu Samtaka Amedtou-
ríkja, OAS, gagnvart Kúbu, eða
að samtökin heimili að minnsta
kosti aðildarríkjum sínum að
taka upp eðlilegt samband við
landið.
Kína með
200 mílum
Víkjum þá að öðru. Á þeim
tíma sem liðinn er frá síð-
asta Allsherjarþingi hafa
kröfur Suður-Amerikuríkja
um tvö hundruð milna land-
helgi fengið góðar imdirtektir
víða um heim. Á fumdi okkar
fyrir skemmstu með fulltrúum
Kínverska alþýðulýðveldisins,
Júgóslavíu og Spánar, kom í
ljós, að stjómir þessara landa
vom hliðhollar málstað okkar,
og samþykkar þeirri skoðun
okkar að sérhvert strandríki
ætti ftullan rétt til umráða yfir
haifinu út a£ ströodum símum
og þedrra auðlinda sem í því
búa. Þessi einhugur er þeim
þróunarlömdum, sem liggja að
sjó mikil hvatnimg til dáða. og
ber að hafa hann í hiuiga á al-
þjóðlegu hafréttarráðstefnumni,
sem nú stendur fyrir dymrn.
Við Perúmemm. höfum tekizt
mákið verk á hendur hedma fyr-
ir, við emm að breyta gerð
bjóðfélagsiiins, við veitumverka-
fólki hlutdeild í stjóm og af-
rakstri atvmmuifyrirtækja, ogvið
höfum tekið jarðimar úrhönd-
um gósseigenda og afhent þær
þeim sem vinma lamdbúnaðar-
störfin, og nýtt auðlindir Perú
í þágu Þjóðaymnar. önnurrílri
þriðja heimsins stefna líka að
þessu marki, þó að leiðimar
kunmi að vera öðra vísi. og mót-
ast af aðstæðum í hverju til-
viki. En aft er reynt að spoma
við þessari viðleitni utam í frá.
Einkum em það efnahagsmái-
in sem em þróunairlömdumum
þung í skauti og etfnahagsað-
stoð, eins og ttn tíðkast nú,
er bjamargreiði við him fátæk-
ari lönd. Sívaxamdi viðskipta-
halli þróumarlandanna sýnir
það glöggt að auður og fram-
leiðsla þriðja heimsins rennur
í æ ríkara mæli í vasa iðm-
þróuðu ríkjanma.
Krefjast þátttöku
Bandaríkjastjóm hefur nú
gert eimhJiða efnahagsiráðstaf-
amir til að rétta af greiðsluhalla
sinn. Þær miða að því aðgex-a
hagkerfli og eflnahag þeirra
sjálfra styrkari og stöðugri, og
það á í raum réttri líka við
önnur iðriþróuö lönd. Það verða
fyrst og fremst þróunarlöndin,
sem verða fyrir barðinu á þess-
um ráðstöfunum, þróunarlönd-
im, sem emiga sök áttu á vand-
ræðaástandinu. Vegna þessa
geta þmóumarlöndin ekiki lengur
verið peð á taflborði etjómmála-
stefnu, sem þau haflai engam þátt
átt i að móta né heldur geta
þau staðið hjá • sem þöglir á-
horfendur, þegar alþjóðasam-
þykiktir em gerðar, sem miða
að því að viðlhalda foxræðiauð-
ugra og voldugra rfkja. Þriðji
heimurinn getur ekki setiðhjá,
þegar fjallað er um nýtt g.iald-
eyris og peningakerfi veraldar.
Þær ráðstafanir, sem iðnaðar-
lömdin hygigjast gera í alþjóða
efnahagsmálum, verða aldrei
nema til bráðabirgða, og jafn-
vel þó svo sé, þá krefjumst við
þess aö hlýtt verði á raust
þriðja heimsins, áður en þær
koma til framkvæmda. Efna-
hagskreppan nær ekki einung-
is tn fáeinma landa, hún lær
til alls heimsins og því verða
öll úrræði marklaus, ef ekki er
telrið tillit til þessara stað-
reynda. Ef takast á að leysa
vandann, verða öll riki heims
að_ eiga jafnan hlut að máli.
Þriðji heimurinn er að rísa á
fætur, hamm er enn sem bomið
er heimur fátæktarinnar, en
hann er líka heimur vomarinn-
ar.
Bréf frá Jónasi á Allsherjarþinginu