Þjóðviljinn - 29.10.1971, Side 9

Fösfcuidagiur 29. ofcfcdbar 1971 — ÞJÓÐVTIJTNN — SÍÐA Q
FRAMLAG TIL
MÁLFARSUMRÆÐNA
Umræður um íslenzkt mál
baÆa verið aHfjörlegiar app
á síðkastið efcki sízt sdðan
Samvinnan birti flokk greina
um þau efni fyrir skemmstu.
í þeim hefur nofckuð bryddað
á þvi viðborfi, að það væri
næsta úrelt hugmynd að tala
um rétt eða rangt — málið
sé einfaldlega tjáningartæki
manna og lifandi veruleiki
þess bverju sinni „réttur“.
í því tilefni hefur svofelld
vísa, illa innrætt, borizt um
einn af andstæðingum mál-
farsrétttrúnaðar. Við látum
hana fjúka — en höfundur er
ókunnur:
Mætti ég þér á meðre grönd
mér þá langa tikur
að kjassa á þina kuldu hund
kvita eins og sekur.
★
TILVITNUN DAGSINS
Hvað er diplóroati?
Diplómati er sá maður, sem
ræður jrfir þeirri gáfu að
geta sannfært konuna sána
um að loðsfcinnskápa geri
bana bara feita í útTiti.
★
MISKUNNARLEYSI
AUÐVALDSINS
Tvær litlar mýs voru ný-
lega reknar úr starfi sánu
* við 'safn nofckurt í brezlka
bænum Stoke- on Trent. E>ær
höfðu það verkefni að sýna
safngestum hvemig hægt
væri að búa til rafmagn með
lítilli stigmyllu, en stóðu sig
ekki sem skyldi.
f fyrstu sinntu þær starfi
sínu ágætlega en fórj srvo að
slá slöku við og eftir nokkra
diag,a voru þær famar að sofa
ailan tímann, sem safnið var
opið.
Svo sem við var að búast
ákvað safnsstjómin að ekki
væri hægt að notast við slíka
starfsfcrafta. sem áðeins vildu
vinna á nóttunni en ekki á
daiginn. Vpru því fengnar tii
starfsins tvær stærðar rottur
og mýsnar litTu hafla slegizt
í hóp nær miljón annarra at-
vinnulausra Breta.
Morgunblaðið.
★
FORÐIZT SLYSIN,
BÖRNIN GÓÐ
Það gerðist á hóteli í Dan-
mörku, að tveir ungir elsk-
endur sátu úti á svölunum,
og urðu þar eftir. þegar aðr-
ir gestir gengu inn til að
tafca á sig náðir. En þegar
gestirnir voru famir munu
þau hiafa sezt upp á gind-
verkið og á því fóru þau eitt-
hvað að aðhafast og endaði
það með því að þau féllu
til jarðar. en það var 7 metra
fall. Stúlkan miaðmagrindar-
brotnaði og pilturinn fékk
heálahristing og fleiri skrám-
ur. Þettn ssýnir að ekki borg-
ar sig að vera með ástarleiki
á grindivei'kum hátt yfir
jörðu.
Tíminn.
★
HÖLLIN
Nýtízkuleg og spennandi
ástarsaga svo að rnaður stend-
ur á öndiinni.
EFTIR AAARIA LANG
bendir á hvítmálað borð milli
svaiahurðanna.
— Var það þarna sem þú
Iagðir skilaiboðin um að þú hefð-
ir fengið akstur til Sálen og
kæmir ekki til baka fyrr en á
sunnudagsmorgun ?
— J . . . já.
I brúnum augum viðmælanda
síns getur Christer greint undrum
yfir því að yfirheyrslan skuli
hefjast á þennan óformlega hátt.
En hann kemst brátt að raun
um að framhaldið er líkt upp-
hafinu og að flestar spumingarn-
ar sem lagðar eru fyrir hann,
eru af öðru tagi en hann hefur
verið spurður til þessa.
— Hvenær skrifaðirðu á mið-
ann?
— Ahligren hrinigdi til mín af
stöðinni Klufckan þrjú og sagði
að Pereníus forstjóri vildi að
einmitt ég æki með sig upp
í Salen. Ég átti að bíða þar
meðan hann borðaði og tæki
þátt í einhiverri ráðstefnu og
aka honum síðan heim aftur.
Það lá ósköp á eims og alltaf
þegar Pereníus forstjóri er ann-
ars vegar, svo að ég hripaði
niður nokkrar límur til Evu Mari
og þaiuit af stað.
— Og flýttir þér svo mikið að
þú gleymdir einhverju. Hvað var
það?
— Veskimu mínu. En hvemig
. . . geturðu vitað . . .? Hetfur
Pereníus . . . ? Hann beið í
bílnum meðan ég skrapp upp eft-
ir því.
— Og þessa smástumd sem þú
varst að heiman hefur bréfið
komið? Var það eikki?
Erk Beriggren sem er nú búinn
að læra utanað tímasetningamar
á lista Lottens Svensson engu
síðu en Ohrteter rifjar upp með
sjálfum sér að smellur hafði
heyrzt í Hesser-póstkassanum
klufckan tuttu.gu og fimm mínút-
ur yfir þrjú og Hákon hafi kom-
ið heim fimm mínúfcum síðar.
Hákon sjálfur gónir aulalega
og vantrúaður á þennam alvitra
rannsóknariögregluxn ann.
— Já. Það . . . það lá niðri.
Fyrir innan útidyrmar.
— Var skrifað utaná það til
þín?
Það stendur á svarlnu.
Christer virðir hann fhugandi
fyrir sér. Ungi leigulbdlstjórinn er
myndarlegur náungi að hans
áliti, enda þófct breiðleitt andlit-
ið með þykfcum börbunum sé
í dekksta lagi. Hingað til hefur
hann trúlega haldið sér við sann
leifcann og hann hefur svarað
nofckurn veginn viðstöðulaust og
fúslega. Skyldi hann nú ætla
að breyta um aðfierð?
Það virðist þó ekki vena.
— Umslagið, segir hann hik-
andi, — það var dálítið skrýtið,
því að á því var hvorfd nafn né
heimilisfang. Og ég tók það með
mér upp og opnaði það með
eldihúshníf.
— Og svo vöðlaðirðu því sam-
an og fileygðir því í — eða öllu
heldur hjá — bréfakörfumni í
eldhúsinu?
Hákon Hesser kiprar saman
nasir og varir eins og hann hefði
fundið ólykt af einhverju.
— Já. Það var . . . viðbjóðs-
legt . . . Og það var ætlað Évu
Mari ekki mér. Samt var hvorki
á því yfirs-krift né undirskrift.
Og það var skrifað með kúlu
penna. Prentstafir, skakkár og
skældir, rétt eins og krakkar
krota áður en þeir læra að
skrifa almemmilega.
Hann virðist næstum feginm
því að geta talað um þetta.
Christer veit nú að hann mun
svara mikilvægustu spurning-
unni.
— Viðbjóðsilegt? Hvernig þá?
Hvað stóð á blaðiniui?
Hanin þylur það með lokuð
augu og hljómlausri röddu; það
leynir sér efcki að orðin hafa
brenmt sig inn í huga hans.
30
,LÁTTU SJÖNVARPSMANN-
INN VERA VERGJARNA GÁL-
AN ÞÍN — ELLEGAR HYPJ-
AÐU ÞIG ÚR BÆNUM. HÉR
VILJA ALLIR LOSNA VIÐ
ÞIG“.
Það verður undarlega hljótt í
litla anddyrinu Lofcs segir Erk:
— Varst það þú sem fjar-
lægðir bréfið . . . seinna um
morguninn áður en ég og lækn-
irinn komum á vettvang?
— Ne . . ei. Er það horfið? Þá
hefur Eva Mari tekið það.
— Við erum búnir að leita í
þrem bréfakörfum og tveim full-
um ruslapokum úr plasti. Það
finnst ekki.
— Kannski hefur hún brennt
því, segir Christer. — Og skolað
öskunni miður i vaskinn eða
salernið.
En hann virðist viðutan. Þeir
í lögreglunni heyra nú í fyrsta
skipti minnzt á nafnlaust bréf
og nú spyr hann aðeins sam-
kvæmt eðlisávísun.
— Þið hafið efcki fengið fleiri
bréf af þessu tagi, þú eða kon-
an þín?
— Efcki ég að minnsta kosti.
— Nafnlausar upphringingar?
— Nei.
Hann þagnar og hanm virðist
fiá einhverja nýja hugmynd.
— Jú. það er að segja . . .
Það var einihiver sem hringdi
kvöldið áður. Rétt fyrir klulkk-
an tólf á föstudaglsfcvöldið, þá
var hringt. Ég . . . ég ímyndaði
mér að það hefði verið Gillis
Nilson, en það þarf ekiki að
vera . . .
— Hvað sagði hann?
— Bkki neitt. Ekfci nokkum
sfcapaðan hilut. Ég hrópaði auð-
vitað haUó hvað efttr annað, en
hann sem var í hinum endan
urn þagði eins og fisfcur.
— Hann. Eða hún.
— Já, auðvitað. Það hefði eins
getað verið bvenmaður.
Athugasemd Christers getur
þýtt sitt af hverjui:
— Hmmmm.
Loks vill hamm fá staðfestingu
á því sem Erk og starfsmenn
héraðslögreglunnar hafa þegar
rannsakað.
— Hvenær komstu eiginlega
heim frá Salen kvöldið eftir?
— Undir morgun. Rétt fyrir
klufckan hálffimm. Ég fór úr
skónum og lagddist upp stigann
svo að ekki brakaði í þrepunum.
Svo tók ég eftir því að kveikt
var á lampanum í hornstofunni
og hugsaði með mér að Eva Mari
og Berit sætu kannski enn á
kjaftaþingi. Ég fór aftur í
skóna . . . og . . . og fór inn .
— Þökk fyrir. Þetta er nóg í
dag. Þú virðist hafa fjarvistar-
sönnun í lagi. Og þú hefur gefið
mér nýtt umhuigsunarefni. Alveg
nýtt.
Hákon æðir niður stigahn og
Erk Berggren tautar óvenju
önuglegur:
Ef þessi náungi hefur í
alvöru læðzt inn í húsið aðfara-
nótt sunnudags í stað þess að
djöflast eins og vamalega, hefur
hann svei mér haft eitthvað
ðhreint í pokahorninu. Og hvers
vegna hefur hann þagað þangað
til núna um þetta leyndardóms-
fulla bréf og hringingar? Stein-
þaigað og látið ofckur vaða í
villu og svíma?
■ Hvers vegna? Það er upp-
gjafarblær á brosi Christers. —
Jú ég er kominn á þá skoðun
að það hljóti að vera eins konar
eðlishvöt hjá næstum öllu fólki
að ljúga og gera lögreglunni erf-
itt fyrir. Ég á ekki aðeins við
þann sem er sefcur í morðmáli,
hann á reyndar í baráttu við
okfcur, og við vitum það bæði
þú og ég að ef hann þegir og
lýgur nógu lengí og dyggilega,
þá er það hann sem sigrar í
þeirri baráttu. En hinir sem hafa
engan drepið? Af hverju vinna
þeir gegn okfcur, af hverju leyna
þeir öllu sem hægt er að leyna,
af hverju leysa þeir efcki frá
skjóðunni fyrr en við segjum:
„Það kom bréf, hvað stóð £ því?“
Ég held að margir séu hræddir
eða með einhvers konar hömlur
eða feimni, vilji eiga einkalíf
sitt í friði og veigri sér við að
þvo óhreinustu blettina á fcropp
sínum opinlberlega. Ég veit ekki
hvorum flokknum Hákon Hesser
tilheyrir . . . efcki enniþá.
— Tja, hann er að minnsta
kosti eklki einn af þeim sem er
þrúgaður af hömlum og feimni,
það er eitt sem vfet er. Ég trúi
honum eklki nema mátulega.
Ég . . .
— Þú ert með eitfhvað í
sigti? Hvað er það?
Bamslega Má augun í Erk
verða hörkuleg.
- Ég ætla að gera enn eina
tilraun . . . til að eyðileggja
fjarvistarsönniun hans. Vissulega
• . vissulega var hann í Salen
og þangað er enginn skotvegur
og einn af sfórlöxum bæjarins,
herra Perenius plastforstjóri full-
yrðir að þeir hafi komið til hæj-
arins eftir klufckan fjögur um
morguninn . . . en þama eru
einhverjir maðkar í mysunni, og
ef ég get bara . . .
Og þar sem hann á fri á
þriðjudaginn gefcur lögreglufor.
inginn ekki séð neina ástæðu
til að meina honum að gera það
sem hann langar til.
Christer Wijk bjástrar við
margt þessa dagana. Það er samt
af tilviljun að hann kemst tvf-
vegis í samhand við þá per-
sónu í harmleiknum sem fellur
bezt inn í kenningu hans sjálfs
um fcvíðandi og feimin vitni.
I nfetingsköldu síðdegfehúminu
er hann á leið niður Baðhús-
brefcku þegar hann tekur eftir
snotrum sýni ngarglugganum í
ritfangaverzlup Marfcs. Siðan
hann man eftir sér hefur verzl-
unin verið þama beint á móti
hakaríi Jacobsons, í óásjálegu
einnar hæðar húsi sem liggiur
utaní bnekkunni. Og síðan hann
man cftir sér hafa gluggaimir
tveir verið jafn óhrjálega
skreyttir. Eklki einu sinini á út-
útvarpið
Föstudagtn- 29. októbcr.
7,00 Mongunútvarp. Veðurfiregn-
ir M. 7,00. 8,30 og 10,10.
Fréttir kl. 7,30, 8,15 (og for-
ustuigr. dagbl.), 9,00 og 10,00.
Morgunlbæn kl. 7,45. Spjallað
við bændur kl. 8,25. Morgun-
stund bamanna fcl. 8,45: Guð-
rún Guðlaugsdóttir les áfram
söguna „Pípuihattur galdra-
karlsins" eftir Tove Jansson
(5). Húsmæðnaþáttur kl. 9.15
(endurt. þáttur Dagrúnar
Kristjénsdlótfcur). Tilkynning-
ar fcl. 9,30. Þingfréttir kl.
9,45. Létt liög milli liða. Tón-
listarsaga kl. 10,25 (emdurt.
þáttur Atla Heimis Sveins-
sonar). Fréttir fcl. 11,00. Tón-
list eftir Tsjafkovský: Sinfón-
íufcljómisveit Lundúna leikur
Mars þrælanna op. 39; Ge-
oirge Weldon stj. — La Sca’.a
hljómsvedtin í Mflatnó leikur
Sinfóníu nr. 5 í e-moll; Gu-
ido CantelII stj.
12,00 Dagskráin. Tónleikar. Tiil-
kynningar.
12,25 Fréttir og veðurfregnir.
Tilkynningar. Tónleikar.
13.30 Þáttur um uppeldfemál
(endurt. báttur Margrétar
Margeirsdóttur).
13,45 Við vimmuma: Tónleikar.
14.30 Síðdegissagan: „Bak við
byrgða glugga“ eftlr Grétu
Siglfúsdóttur. Vilborg Dag-
bjairtsdöttir les (3).
15,00 Fréttir og tilkynningar.
15.15 Miðdietgistónleikar: Tónlfet
eftir Maurice Ravel. Hljóm-
svedt Tónil teta-rháskólans í
París leikur Spænska raipsó-
díu; André Cluytens stj.
Wemer Haas leifcur mokkur
píanólög.
16.15 Veðurfregnir. Á bóka-
marfcaðinum. Andrés Björns-
son útvarpsstjóri stjómar
útvarpsþættinum.
17,00 Fréttir og tónleiikar.
17,40 Otvairpssaiga bamanna:
„Sveinn og Litli-Sómur“ eftir
Þórodd Guömundsson. Ösfcar
Halldórsson les (3).
18,00 Létt lög. Tilkynningar.
18,45 Veðurfregnir og dagskrá-
in.
19,00 Fréttir og tiilkymimngar.
19.30 Þáttur um verkalýðsmál.
Umsjónarmenn: Sighvafcur
Björgivinsson og Ólafur Ein-
arsson.
20,00 Kvöldvafca. a. Tvfsöngsflög
eftir Jón Laxdal. Þorsteinn
Hammiesson og Guðmiundiur
Jónsson syngja tvö lög úr
lajgaflokknum „Gunnari á
Hlíðarenda“, Fritz Wedssappel
leikur á píanó. b. Þæfctir úr
sögu höfuðbóls. Eiríkur Silg-
urðsson rithöflundur á Atour-
eyri segir flrá Möðruivöllum í
Eyjafirði. c. Or vingarðimum.
Sigríður Schiöth les Ijóð eftir
Kristján frá Djúpailæik. d,
Minningar rikisstjóraritara.
Pétur Bggierz sendaherra les
fcafla úr niýrri bók sinnd. e
Binsömgur. Guðmumda Elías-
dlóittir syngur lög eftír Björg-
vin Guðmundsson og Jórunni
Viðar; Fritz Wedsshappel og
Jórunn Viðar leifca unddr. f.
Om íslenzfca þjóðhætti .Árni
Bjömsson camd. mag. filyfur
þáttinn.
21.30 Otvarpssagan: „Vildviafci“
eftir Gumnar Gunnarsson.
Gísli Haflldörssom ledfcari les.
(2).
22,00 Fréfctír.
22.15 Veðurtregmiæ, Kvöldsag:
an: „Or emdurmiinmingum
ævintýramanns" eftir Jón
Ólafsson. Einar Laixness cand.
maig. les (2).
22.40 KvöQdhljómleikar. Simfón-
ía nr. 8 op. 56 „Sinfomda Bor-
eale“ eftír Vagn Holmlboe.
Konunglega dansfca hljórni-
sveitin leifcur; Jerzy Semfcow
stj.
23.15 Fréttir í stuittu máli. Dag-
skrárlok.
ýv/Xv/M
ÍiSiÍ-SrSrÍÍ :::::5i;:5:5:
sjónvarpið
Föstudagur 29. október.
20,00 Fréttir.
20.25 Veður og auiglýsingiar.
20,30 Sorpmengun. Bandartek
mynd um mengun af völdum
úrgangs af ýrnsu tagi og nýj-
umgar í eyðingu og nýtíngu
sorps. Þýðandi og þulur: Gylfi
Pálsson.
21,00 Lefldð á celló. Hafliði
Hallgrímsson leifcur svítu nr.
1 í G-dúr eftír Jóhann Se-
bastían Bach.
21,20 Guilræningj arndr. Brezk-
ur framhaldsmyndafloklkur
um eltimgialeik lögreglumanns
við ófyrirleitinn ræningja-
fllotak. 10. þáttur. Herbragð.
Aðalhlutverk: Patrick Allen
og Peter Vaughan. Þýðtmdi:
Ellert Siguribjömssion. fefni 9.
þátbar. Gjaldkeri gullrænimgj-
anna, Harold Oscroft, á í
fjáriiagsörðugleilkium, og gefcur
ekki staðið í skilum gaigmvart
Lardner, einum úr flokloium.
Hann gengiur hart eftir sín-
um Htut. og fregnir 'jm að
Oscroft sé beitbur einihvers
konar fjárkúgun berast Car-
dock til eyrna. Oscroft leitar
á náðir Andersoms,. en Cra-
dock tekur hann til yfir-
heyrslu og væmtir þess að fá
þannig einhverja vitneslkju
um Wut Andersons x máiinu,
og hvort hann gæti hugsan-
legia veríð „Sá stóri“.
22,10 Erlend máleftrtí. Umsjón-
armaður Jón H. Magnússon.
22,40 Dagsikráriofc.
BILASKOÐUN & STILLING
Skúlaóoiu 32
MÓTORSTILLINGAR
i IJÖSflSTIlUNGftfl
Latiö sfillo t tima. Æ
Fliát og örugg þjórmsta. 1
13-10 0
RUSKINNSUKI
Sendum sýnishom um allt land.
RúskinnslíTri i sjö Iitum á kT. 640,00 pr meter.
Krumplakk i 16 fc'tnm verð kr 480 pr. meter.
LITLI-SKÓGUR
Snorrabrfnrt 22 - Sími 25644.