Þjóðviljinn - 13.06.1972, Blaðsíða 6

6.SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN— Þriftjudagur 13. juni 1972.j
UODVIUINN
MÁLGAGN SÓSÍALISMA,
VERKALÝÐSHREYFINGAR
OG ÞJÓÐFRELSIS
Útgefandi: Útgáfufélag ÞJóðviljane.
Framkvæmdastjórl: Eiður Bergmann.
Ritstjórar: Sigurður Guðmundsson,
Svavar Gestsson (áb.).
Auglýsingastjóri: Heimir Ingímarsson.
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar:
Skólav.st. 19. Simi 17500 (5 línur).
Áskriftarverð kr. 225.00 á mánuðf.
Lausasöluverð kr. 15.00.
Prentun: Blaðaprent h.f.
Þróttmikil barátta
gegn hernum
Það var þróttmikill fjöldi, einkum ungs
fólks, er lagði leið sina frá Hafnarfirði til
Reykjavikur i göngu herstöðva-andstæð-
inga á sunnudagskvöldið. Með göng-
unni úr Hafnarfirði sýndi þetta fólk, að
það vill leggja nokkuð á sig til að fylgja
eftir kröfum sinum um herstöðva-laust
ísland og raunverulega þjóðhátið 1974 i
sjálfstæðu landi. Hinn fjölmenni útifundur
við Miðbæjarskólann i fyrrakvöld sýndi,að
nú hefur á nýjan leik tekizt að fylkja liði
herstöðvaandstæðinga i eina órofa heild,
— þar sem hver einstaklingur lætur
ágreining um veigaminni atriði vikja fyrir
þeirri hugsjón, að hér skuli aldrei framar
verða erlendur her og minna þannig
stjórnvöld á gefin fyrirheit að standa við
loforðið um brottför hersins.
Einn ræðumannanna á útifundinum,
Kjartan ólafsson, benti i ræðu sinni á, að
nú væri lag fyrir herstöðvaandstæðinga
„til að breyta i veruleika vonum allra
góðra íslendinga um herlaust land — full-
valda þjóð”. Minnti hann á þvi til sönn-
unar, að nú liti friðvænlegar út i Evrópu,
og sagði:
,,Nú er lag vegna þess, að islenzkur
æskulýður, unga fólkið, sem ekki man
herlaust ísland, hefur að yfirgnæfandi
meirihluta fylkt sér undir merki hernáms-
andstæðinga og mun eigi þaðan vikja. Og
siðast en ekki sizt er nú lag vegna þess, —
að með alþingiskosningunum fyrir rettu
ári siðan, var lyft til valda rikisstjórn,
sem sett hefur sér það markmið, að herinn
fari á kjörtimabilinu.”
Ársafmæli
kosningasigursins
í dag er eitt ár liðið frá þeim kjördegi, er
kjósendur veittu núverandi þingmeiri-
hluta brautargengi til myndunar rikis-
stjórnar, er m.a. hefur mótað islenzka
utanrikisstefnu og þar með leyst af hólmi
rúmlega áratugs utanrikisstefnu, sem nær
aldrei var annað en bergmál vestrænna
valdhafa. Þann 13. júni 1971 féll óþjóðholl
rikisstj., sem við stjórn innanlandsmála
einkenndist i verki af vantrú á islenzka at-
vinnuvegi, en lagði sitt traust og hald á er-
lent fjármagn, en skildi þannig við
þjóðarbúið, að togaraflotinn var að mestu
úr sér genginn. Þáttur hinna nauðsynleg-
ustu þjóðfélagslegu framkvæmda og mál-
efna var vanræktur og skilið þannig við
efnahagsvandamálin, að hleðslugarðar
verðstöðvunar voru aðeins byggðir til að
standa fram yfir kjördag. Fyrir ári siðan,
sá þjóðin i gegnum þennan blekkingavef
óþjóðhollra stjórnvalda. Nú hefur vinstri
stjórnin haft tæpt ár til að móta og hefja
framkvæmdir við nýja stjórnarstefnu, er
hefur að megin markmiði að treysta sjálf-
stæði þjóðarinnar. í fyrsta lagi i utanrikis-
málum, með sjálfstæðri utanrikisstefnu, i
öðru lagi með þvi að efla efnahagslegt
sjálfstæði þjóðarinnar, treysta islenzka
atvinnuþróun, en stöðva hömlulausa er-
lenda fjárfestingu. Sitt bezta verk til þessa
hefur þó vinstri stjórnin unnið i land-
helgismálinu, sem i raun er spumingin
umþað, hvort takist að varðveita náttúru-
auðlindirnar, sem eru undirstaða lifsaf-
komu þjóðarinnar. 13. júni i fyrra markaði
timamót i islenzkri stjórnmálasögu —
dagur sem vann bug á hinum óþjóðhollu
öflum, en leggur grundvöll að styrku sjálf-
stæði islenzkrar þjóðar.
Rœða Tryggva Þórs Aðalsteinssonar á útifundinum í Lœkjargötu
Rök gegn herstöðvum
einnig rök gegn NATO
Frá sjónarhóli bandariskra
stjórnvalda hefur tilgangur
bandariskra herstöftva á Islandi
alltaf verift sá sami, þ.e.
þýftingarmikill liftur i aft varft-
veita itök þeirra og fylgirikja
þeirra i miklum hluta heimsins,
hernaftarleg, efnahagsleg og
stjórnmálaleg itök. Ekki fyrst og
fremst vegna hættu frá Rússum,
heldur vegna hættunnar á þvi, aft
þær þjóftir, þar sem efnahagsleg
itök þeirra eru, risi upp og krefj-
ist eigna sinna. tsland hefur
hernaöarlegt gildi fyrir Banda-
rikin vegna siglingaleiöa á
Atlanzhafinu t.d. getum vift
hugsaft okkur vegna birgftaflutn-
inga frá Hvitahafinu til einhverra
sem þeir ættu i höggi vift sunnar i
heiminum.
Allt talift um hina yfirvofandi
hættu frá Rússum var afteins til
aö villa almenningi sýn, svo aft
hann sætti sig betur vift her-
stöftvarnar. Á siftari árum hefur
þaft svo gerzt, aft hinn raunveru-
legi tilgangur Bandarikjanna og
fylgirikja þeirra meft herstöftvum
sinum hefur afhjúpazt, afhjúpazt
frammi fyrir almenningi, jafnvel
þótt margir neiti enn að viöur-
kenna, aft þaft sem þeir sjá geti
verift satt. Þessi afhjúpun hefur
farið fram i Vietnam, Suöur-
Ameriku, portúgölsku nýlendun-
um i AfrflíU, Grikklandi og viftar.
Frá sjónarhóli íslendinga er
þýfting herstöðvanna talsvert
mismunandi. Stór hópur atvinnu-
rekenda og „bissness-manna”
hefur beinan hagnaft af veru her-
stöftvanna. Hinir bandarisku
hagsmunir standa þvi vifta
traustum fótum i islenzku efna-
hagskerfi. Margir fleiri sem fara
með auft og völd hafa óbeinan hag
af herstöftvunum og finnst mikift
traust I veru þeirra og vináttu
bandariska auftvaldsins aft bak-
hjarli I baráttu sinni gegn islenzk-
um verkalýft. Málin hafa þvi
þróazt þannig, aft á sama tlma
og raunverulegt eftli hinnar
bandarisku heimsvaldastefnu hef
ur afhjúpazt frammi fyrir fleiri
og fleiri, eignast hún hér á Islandi
stöftugt stærri hóp fjársterkra
stuftningsmanna, sem eru reiftu-
búnir aft leggja talsvert á sig til
aö tryggja áframhald hersetunn-
ar. Þaft leiftir svo augljóslega af
þvi, aft vera herstöftvanna bætir
stöftu auftvaldsins gagnvart
islenzkum verkalýft, aft her-
stöftvarnar eru andstæftar hags-
munum verkalýftsins og reyndar
meginhluta þjóftarinnar, hvort
sem vift litum til dagsins i dag, en
þó sérstaklega þegar vift litum til
framtiöar stöftugt aukinnar
efnahagslegrar innlimunar.
Einangruð islenzk auftvaldsstétt
er auöveldari mótherji islenzkrar
verkalýftsstéttar en heimsauft-
valdift. Þaft er því ekkert eftli-
legra en, aft verkalýðshreyfingin
geri afnám herstöftvanna aft
baráttumáli sinu. Þaö er skylda
þeirra, sem vilja hafa forystu i
hagsmuna- og réttindabaráttu
verkalýftssins aft hafa forystu
innan verkalýftshreyfingarinnar
um baráttu gegn herstöövum.
Þaö er skylda okkar allra, sem
höfum vitundina um þessa hluti,
aö gera þá aft umræöu og baráttu-
máli innan verkalýftsfélaganna
og reyndar i öllum fjöldasamtök-
um fólksins, á vinnustöftum og i
skólum. Vift fögnum samþykkt
félagsfundar i Dagsbrún nýlega,
sem beindist gegn hersetunni og
NATO. Vift hörmum, að þetta
mikla hagsmunamál verkalýös-
ins skyldi ekki vera umræftuefni á
siftasta Verkamannasambands-
þingi. Vift vonum, aft Alþýftusam-
bandsþing i haust taki ákveftna
afstöðu i málinu i samræmi viö
hagsmuni verkafólks.
Rikisstjórnin sem hefur i mál-
efnasamningi sinum klausu um,
aft herinn skuli úr landinu á kjör-
timabilinu hefur nú setift hér á
valdastól i næstum eitt ár. Hún
hefur enn ekki krafizt endurskoft-
unar hernámssamningsins, en viö
vitum, aö brottför hersins yrfti i
allra fyrsta lagi 1 1/2 ári eftir aft
slik krafa um endurskoftun kæmi
fram. Viftskulum ekki gera okkur
neinar gyllivonir um, aft rikis-
stjórnin út af fyrir sig komi her-
stöövunum úr landi. Afstaöa
rikisstjórnarinnar i ýmsum
utanrikismálum er langt frá þvi
aft vera i samræmi vift þaft, sem
eftlilegt má telja af rikisstjórn,
sem vill brottflutning banda-
riskra herstöftva. Samningarnir
um flugbrautarlenginguna á
Keflavlkurflugveili vekja sannar-
lega ugg. Viö skulum bara lita
raunsætt á málin: Þaft eru svo
sterkir hagsmunir i hættu ef til
brottreksturs herstöftvanna kem-
ur, að ekkert nema allsherjarbar-
átta og samstillt átak meginhluta
þjóöarinnar getur valdift þvi hlut-
verki. Sú mikla samstaöa sem
náftst hefur i þessari nýju hreyf-
ingu og sá mikli fjöldi, sem er á
þessum fundi ber vitni um þaö> aö
fleiri en ég hafa þennan skilning á
málinu. Mótun þessarar nýju vift-
feftmu hreyfingar og hinum
fyrstu farsælu skrefum hennar
fagnar af heilum hug þaft unga
fólk, sem tiltölulega fámennt hef-
ur haldift uppi merki baráttunnar
fyrir brottför herstöftvanna á
undanförnum árum.
Hreyfingin hefur brottflutning
herstöftvanna áö sameiginlegum
grundvelli, en sé þaft skilyrfti upp-
fyllt eiga öll sjónarmift aft rúmast
innar hreyfingarinnar, m.a. af-
staftan til NATO. Eg er sannfærft-
ur um þaft, aft alger brottflutning-
ur herstöftva og úrsögn úr NATO
eru i reyndinni tvö óaftskiljanieg
mál. Hins vegar veit ég þaft lika,
aft gagnvart afar mörgum er
NATO allt of fjarlægt til aft þeim
þyki ástæöa til aft berjast gegn
þvi á sama hátt og gegn herstöftv-
unum. I augum margra er NATO
orftift einhvers konar góftgerfta-
stofnun, sem veitir hrjáftum og
fátækum visindamönnum styrki.
Ég er ekki i nokkrum vafa um
þaft, aft þann dag, sem vift höfum
fundift þau rök og þá
baráttuhæfni, aft sameina megin-
hluta þjóöarinnar i virkri baráttu
gegn herstöftvum, þann dag höf-
um vift einnig fundift þau rök og
þá baráttuhæfni, sem nægir til aft
sameina meginhluta þjóftarinnar
i andstöftu vift NATO. Þau rök
gegn herstöftvunum sem standast
eru nefnilega nákvæmlega þau
sömu og rökin gegn veru tslands i
NATO.
Fremsti hluti göngunnar aft koma á áningarstaft á Öskjuhlift um 10-leytift. A spjöidunum má m.a. sjá
heiztu kröfur herstöftvaandstæftinga: Herstöftin burt. Lokum Kanasjónvarpinu. Herlaust land 1974. Á-
berandi var i göngunni hve ungt fólk fylkti sér undir merki herstöftvaandstæftinga.