Þjóðviljinn - 07.12.1972, Page 6

6 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 7. desember 1972
MOÐVIUINN
malgagn sósíalisma,
VERKALÝÐSHREYFINGAR
OG ÞJÓÐFRELSIS
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóöviljans
Kramkvæmdastjóri: Eióur Bergmann
Ritstjórar: Kjartan Ólafsson
Svavar Gestsson (áb.)
Auglýsingastjóri: Heimir Ingimarsson
Ritstjórn, afgreiösla, auglýsingar:
Skólav.st. 19. Simi 17500 (5 linur).
Askriftarverö kr. 225.00 á mánuöi.
Lausasöluverð kr. 15.00.
Prentun: Blaöaprent h.f.
LÆRDÓMSRÍK SAMÞYKKT SAMEINUÐU ÞJÓÐANNA
Samþykktin á ailsherjarþingi
Sameinuðu þjóðanna um hafréttarmál
hefur að vonum vakið mikla athygli hér á
Islandi. 1 samþykktinni er þvi slegið föstu,
að strandriki skuli eiga auðlindir i hafs-
botni og á, svo langt sem unnt er að vinna
verðmæti á botninum. Hér er ekki aðeins
um að ræða auðlindir eins og málma og
oliu i botninum, heldur einnig fisk og
aðrar lifverur i sjónum, allt að 200 milum
frá ströndinni.
Þegar samþykktin var gerð um rétt
strandrikjanna fundu íslendingar hverjir
eru i raun og veru bandamenn okkar i
landhelgismálinu. Bandarikjamenn,
Sigurður Lindal er einn af kunnustu lög-
fræðingum þessa lands. Hann starfaði um
árabil sem hæstaréttarritari en er nú
prófessor við lagadeild Háskóla íslands.
Hann er þvi gjörkunnugur öllu islenzka
réttarkerfinu og segir óhikað á þvi kost og
löst. Á ráðstefnu sem herstöðvaand-
stæðingar efndu til um siðustu helgi flutti
Sigurður ræðu sem hlýtur að verða þeim
er á hlýddi sérstaklega eftirminnileg.
Þar lýsti Sigurður hinum lokaða hring
islenzks réttarkerfis. Taldi hann að sjón-
varpsmálið sýndi mjög i hnotskurn
hvernig réttarkerfið starfaði og útilokaði
,,að almenningur gæti hindrað þau lög-
brot, sem allir sjá að viðgangast.”
Þjóðviljinn vill i forustugrein birta orð-
rétt nokkur ummæli Sigurðar Lindals til
þess að leggja áherzlu á nauðsyn þess að
hér verði bætt úr tafarlaust: Sigurður
sagði m.a. er hann hafði sýnt fram á að
forusturiki hernaðarbandalagsins, sem
ísland er aðili að, — reyndu að bregða fæti
fyrir tillöguna. Helztu viðskipta- og
nágrannariki okkar voru íslendingum
einnig andsnúin i þessu máli; aðeins eitt
riki i Vestur-Evrópu studdi tillöguna at-
kvæði — Irland, og Irar eru ekki i NATO.
Bandamenn Islendinga i landhelgis-
málinu á vettvangi Sameinuðu þjóðanna
reyndust vera i Afriku, Asiu, Suður-
Ameriku. Klúbbur þeirra riku i Evrópu og
Norður-Ameriku var andsnúinn okkur og
málstað þriðja heimsins. Af þessum stað-
reyndum eiga fslendingar að sjálfsögðu
að draga viðeigandi lærdóm og mætti fara
rekstur sjónvarpsstöðvar Bandarikjahers
væri ólöglegur: ,,Mjög mikið af stjórn-
sýslu landsins er þannig háttað að hún fer
i raun og veru fram i lokuðum hring
embættismanna, sem almenningur nær
ekki til — og stjórnmálamenn hafa
kannski ekki endilega áhuga á að ná til.
Innan þessa hrings eru „réttir aðilar”,
þannig að það má benda á mörg lagabrot,
sem enginn venjulegur borgari fær rönd
við reist. Þarna verður lýðræðislegt
stjórnarfar óvirkt.” Og enn sagði Sigurður
Lindal um „lokaða hringinn”: „Við sjáum
þennan lokaða hring i sjónvarpsmálinu.
Við getum gert upphlaup hér eða niðri I
bæ, getum farið i blysför og jafnvel kveikt
i Bernhöftstorfunni til áréttingar máli
okkar, en hringurinn stenzt eftir sem áður
og það gerist ekki neitt. Þannig er þjóð-
félagið i dag. Annars vegar þetta lokaða
kerfi, sem enginn nær til, hins vegar eru
um það mörgum orðum. Það verður ekki
gert að sinni að öðru leyti en þvi að á það
skal lögð áherzla að við sýnum banda-
mönnum okkar i þriðja heiminum raun-
verulegan hug okkar með þvi að auka
framlög okkar til aðstoðar við svonefnd
þróunarlönd, og að við að minnsta kosti
hættum sjálfir að hirða fé úr sjóðum sem
Sameinuðu þjóðirnar vilja nota til
uppbyggingar þriðja heimsins.
Það var stuðningur þjóða þriðja
heimsins, sem réð úrslitum um hafréttar-
tillöguna á allsherjarþingi Sameinuðu
þjóðanna. Þá staðreynd eigum við að
muna og taka afstöðu samkvæmt þvi til
þeirra mála.
upphlaup á götunum, einhverjar
„óspektir” unglinga eða fullorðinna, sem
hafa ekki minnstu áhrif. Sjónvarpið sýnir
okkur alveg nákvæmlega þessa þróun i
hnotskurn. Þannig að ég sé enga leið,úr
þvi að „réttir aðilar” halda að sér hönd-
um.” Sigurður minnti að visu á það i ræðu
sinni, að þessi stjórnarfarslegi annmarki
væri ekkert sérislenzkt fyrirbrigði. En það
breytir ekki þvi að stjórnarvöld á íslandi,
þ.e.a.s. stjórnmálamenn, en ekki aðeins
embættismennirnir i innsta hringnum,
verða að taka mál þessi til athugunar og
þessu ástandi verður að breyta. Nú-
verandi ástand er óþolandi og það væri
einnig óverjandi ef ummæli Sigurðar, sem
hér hefur verið vitnað til, verða ekki
gaumgæfð sérstaklega. Verði ummæli
prófessorsins látin liggja milli hluta og
ekkert aðhafztmunþaðstaðfesta að stjórn-
málamennirnir geti heldur ekki komizt að
hringnum, hvað þá að kjarna hans. Jafn-
vel þeim sé múr embættismannakerfisins
of hár og þvi ókleifur.
UMMÆLI LAGAPRÓFE SSORS
r -- ^
þingsjá þjóðviljans
L____________________ ^
Þangvinnsla á Reykhólum
á næsta leiti
Lagt hefur verið fram stjórnarfrumvarp um
þörungavinnslu á Reykhólum við Breiðafjörð og er
ráðgert að reisa þar þangmjölsverksmiðju.
Stofna skal hlutafélag til undirbúnings og verði
meirihluti hlutafjár i eigu islenzka rikisins. Gert er
ráð fyrir að stofnkostnaður við fyrsta áfanga verk-
smiðjunnar verði 128 miljónir og er þá miðað við
4000 tonna ársframleiðslu, en stefnt verður að 10.000
tonna ársframleiðslu siðar. Markaður er talinn
öruggur fyrir þangmjöl og öll skilyrði til vinnslu
hagstæð.
Talið er að mengun fylgi ekki verksmiðju af þessu
tagi.
Magnús Kjartansson iðnaðar-
ráðherra mælti i gær fyrir nýju
stjórnarfrumvarpi i efri deild
alþingis og fjállar það um
byggingu þangmjölsverksmiðju
að Reykhólum við Breiðafjörð.
Iðnaðarráðherra flutti itarlega
framsöguræðu i málinu og
munum við birta hana i
Þjóðviljanum á laugardag.
Helztu efnisatriði frumvarpsins
eru þessi. Rikisstjórnin skal beita
sér fyrir stofnun hlutafélags til
undirbúnings þess, að sliku fyrir-
tæki verði komið á fót. 51% hluta-
fjár að minnsta kosti verði i eigu
islenzka rikisins, og stjórn hluta-
félagsins skipuð fulltrúum
rikisins að meirihluta. Hluta-
félagið skal athuga þær
rannsóknir, sem fyrir liggja,
halda áfram frekari rannsóknum
og undirbúa byggingu og rekstur.
Hlutafélagi þessu er þó eingöngu
ætlað að annast undir-
búningsstörf, en siðan taki við nýr
aöili, þegar rekstur hefst. Sam-
kvæmt frumvarpinu verður
rikisstjórninni heimilað að leggja
fram 10 miljónir króna sem hluta-
fé og að veita rikisábyrgð fyrir
láni allt að 10 miljónum króna.
Magnús sagði, að ástæðurnar
fyrir þvi, að frumvarpið væri lagt
fram nú og óskað eftir skjótri af-
greiðslu, væru þær, að fyrir lægi
tilboð um kaup á 4000 tonnum af
þvegnu, þurrkuöu og möluðu
þangmjöli strax á árinu 1974. Til-
boð þetta væri frá skozku fyrir-
tæki, Alginate Industries, sem
væri einn stærsti aðili i heimi á
þessu sviði. Þetta skozka fyrir-
tæki hefði áhuga á að kaupa á
næstu árum allt að 10.000 tonnum
árlega, en framleiöslugeta verk-
smiðjunnar yrði þar um bil.
Ráðherrann rakti forsögu
málsins, en rannsóknir hafa
staðið yfir i full 20 ár. Kostnaður
við vegagerð, bryggjusmið,
raflinu og þvi um likt er áætlaður
60 miljónir króna en beinn stofn-
kostnaður i byrjun miðað við
4000 tonna ársframleiðslu er
áætlaður 128 miljónir.
Athuganir hafa sýnt, að vinnsla
þangmjöls er nú mun hag-
kvæmari en þaravinnsla, sem
rannsóknir miðuðust hins vegar
lengi vel við.
Að lokinni ræðu iðnaðarráð-
herra töluðu Steingrimur Her-
mannsson, borvaldur Garðar
Kristjánsson og Jón Armann
Héðinsson, sem allir lýstu fylgi
við frumvarpið.
Jólasöfnun Mæðrastyrks-
nefndar
Mæðrastyrksnefnd hefur hafið
undirbúningsstarf sitt i sambandi
við jólasöfnunina eins og undan-
farin ár. Hefur nefndin sent út
söfnunarlista til vinnustaða og
fyrirtækja, sem styrkt hafa starf-
semi nefndarinnar með drjúgum
framlögum og gert henni kleift að
styrkja þá, sem til hennar hafa
leitað um glaðning fyrir jólin. Við
Hækkun
ekki synjað
Kristján Gislason verð-
lagsstjóri hefur beðið blaðið fyrir
eftirfarandi athugasemd vegna
vcr61agsákvarða n a fyrir
leiguakstur:
„Vegna blaðaskrifa undanfarið
um gjaldskrá leigubifreiða bið ég
blað yðar að birta eftirfarandi:
1.1 febrúar á þessu ári hækkaði
gjaldskrá leigubifreiða um 8%.
2. 1 sambandi við almenna
'styttingu dagvinnutima var
leigubifreiðastjórum i marz s.l.
heimilað að reikna næturvinnu-
taxta til kl. 8 hvern morgun i stað
kl. 7, eins og áður hafði verið gert.
3. Hinn 24. maí s.l. óskuðu
leigubifreiðastjórar hækkunar á
gjaldskrá sinni um 24,1%, auk
verulegrar styttingar á dag-
vinnutima, umfram það sem áður
var getið. Þessari beiðni hefur
ekki verið synjað, eins og rang-
lega er frá skýrt. Hún er hins-
vegar óafgreidd ásamt ýmsum
fleiri málum, sem lögð hafa verið
fyrir verðlagsnefnd með ekki
ólikum rökstuðningi.”
treystum á stuðning þessara vina
okkar nú sem undanfarið.
Þeim, sem leita aðstoðar
nefndarinnar, er bent á aö
umsóknir frá fyrri árum eru ekki
i gildi, þess vegna þarf að endur-
nýja umsóknir og hafa sem allra
fyrst samband við skrifstofu
Mæðrastyrksnefndar að Njáls-
götu 3, simi 14349. — Frá 5.
desember verður skrifstofan opin
alla virka daga frá kl. 10 f.h. til kl.
6 e.h. — Ncfndin
Okkur vantar
fólk til að bera
út blaðið
Blaöburðarfólk óskast i
eftirtalin hverfi:
Hjaröarhaga
Skjol
Seltjarnarnes 1
Miöbæ
Breiöholt
Nökkvavog
DJODVIUINN
simi 17500