Þjóðviljinn - 14.01.1973, Page 6

6 StÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 14. janúar 1973
MÚÐVIUINN
MÁLGAGN SÓSIALISMA,
VERKALÝÐSHREYFINGAR
OG ÞJÓÐFRELSIS
Ctgefandi: Útgáfufélag Þjóöviljans
Kramkvæmdastjóri: Eiftur Bergmann
Ritstjórar: Kjartan ólafsson
SvavarGestsson (ál>.)
Auglýsingast jóri: Heimir Ingimarsson
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar:
Skölav.st. 19. Simi 17300 (3 linur).
Askriftarverð kr. 223.00 á mánuði.
Lausasöluverð kr. 13.00.
Prentun: Blaðaprent h.f.
FRIÐLÝSING
Á nokkrum næst liðnum árum hafa þau
ánægjulegu umskipti orðið i alþjóðamál-
um, að hinar hlutlausu þjóðir hafa í æ rík-
ari mæli tekið forystu á vettvangi Samein-
uðu þjóðanna og i öðrum þeim stofnunum
þar sem flest eða öll riki heims eiga aðild.
En hlutlaus i átökum stórveldanna — þ.e.
utan hernaðarbandalaga þeirra — er mik-
ill meirihluti af sjálfstæðum rikjum
heims.
Þetta hefur allverulega dregið úr þvi
áhrifavaldi sem stórveldin áður höfðu
óskorað, og i þessu er fólgið eitt sterkasta
aflið til alheimsfriðar.
Hlutlausu rikin eru flest fátæk og at-
vinnulega vanþróuð, og friður er þeim þvi
forsenda til alhliða framsóknar til fegurra
og betra lifs. En þau þurfa ekki aðeins
frið, heldur og sjálfstæði, og þess vegna
keppa þau að þvi að halda sig sem fjærst
stórveldabandalögum og átökum þeirra.
Samhliða þeim skrefum til stórvelda-
samkomulags, sem tekin hafa verið að
undanförnu, hefur farið viðleitni hlutlausu
rikjanna til raunhæfra aðgerða til trygg-
ingar friði. Stórveldin hafa uppi tal um
minnkandi spennu sin i milli og samdrátt i
vigbúnaði, og hlutlausu rikin hafa hugsað
sér að taka þau á orðinu og þrengja at-
hafnasvæði þeirra til vigbúnaðarkapp-
hlaups.
1 þessu ljósi ber að skoða tillögu Sri
Lanka og nær 30 annarra rikja um friðlýs-
ingu Indlandshafs, en hún hefur verið
samþykkt tvivegis á allsherjarþingi Sam-
einuðu þjóðanna, i siðara sinn nú i desem-
ber með 96 atkvæðum. Bæði Bandarikin
og Sovétrikin hafa beitt sér gegn sam-
þykkt tillögunnar, vegna þess að þau sjá
hernaðarlega hagsmuni sina skerta af
árangursrikri friðlýsingu, en þau hafa
samt ekki treyst sér til að safna atkvæðum
á móti henni. Þau hafa þvi tekið þann kost
að sitja hjá með þeim falsrökum að ekki
megi skerða siglingafrelsið! En þeirra
flokk fylla aðeins 32 riki.
Friðlýsing Indlandshafs nýtur þvi fylgis
3ja rikja af hverjum fjórum hjá Samein-
uðu þjóðunum, og hún hefur svo mikið að-
dráttarafl, að fjölmörg riki styðja hana
þótt þau ella séu höll undir annað hvort
risaveldið, i vestri eða austri. En af þeim
rikjum sem ánetjazt hafa hernaðarbanda-
lögunum sem kennd eru við Atlanzhaf og
Varsjá hafa Island og Rúmenia tekið sig
út úr og greitt friðlýsingunni atkvæði i
óþökk forysturikjanna. Og hafa bæði haft
sæmd af.
í nefnd sem skipuð var á allsherjarþing-
inu og á að stuðla að framgangi friðlýsing-
arinnar, tóku bæði Japan og Kina sæti,
auk flestra rikja við Indlandshaf sjálft, og
talar það sinu máli um raunsæi hugmynd-
arinnar.
En friðlýsingarhugmyndin hefur náð
lengra en þetta hjá Sameinuðu þjóðunum.
1 ályktun um öryggismál sem samþykkt
var af 113 rikjum um daginn er talað um
„friðlýsingu belta” sem æskilega og eðli-
lega aðgerð i öryggismálum þjóðanna.
Bandarikin voru vitanlega á móti þessu,
eins og öðru sem takmarkar athafnasvæði
þeirra, en þau höfðu aðeins 10 riki með sér
i hjásetu. öll Norðurlönd greiddu atkvæði
með þessu orðalagi tillögunnar, þ.á.m.
NATO-rikin Danmörk og Noregur.
Það er þvi svo komið að meirihluti
þeirra rikja sem eiga lönd að Norður-
Atlanzhafi hafa jákvæða afstöðu til frið-
lýsingar. Svo hraðbyri fara hugmyndir
hlutlausu rikjanna um friðaraðgerðir um
heiminn. En munu ekki framkvæmdir á
eftir fara, i þessum heimshluta eins og við
Indlandshaf?
UMBIJÐASÝMNG í
NORRÆNA HÚSINU
i gær Kófst í Norræna húsinu
sýning á vegum I'élags islenzkra
iftnrckcnda á tillögum sem bárust
til samkeppni um umbúftir sem
féiagift efndi nú til i þriftja sinn.
Alis barst 51 tegund umbúða.
Af þeim hlutu niu viðurkenningu
dómnefndar. Formaður dóm-
nefndar Stefán Snæbjörnsson
sagði i ávarpi sinu að gæðastaðall
aðsendra umbúða hefði hækkað
og til marks um þaö væri að um-
búðum sem viðurkenningu hlutu
hefði fjölgað úr fimm i niu frá
siðustu samkeppni.
A sýningu þessari eru einnig
sýndar tillögur að merki FII.
Sýningin er opin frá kl. 2 til 6
dagana 13. til 16. janúar.
Barnaheimilisþörf
póst- og símamanna
Það gera fleiri athuganir á
barnaheimilisþörf en kennarar.
Frá þvi er sagt i jólablaði Sima-
blaðsins, að Félag islenzkra
simamanna hafi gert könnun á
þvi hvernig háttað væri þörf
starfsfólks Pósts og sima fyrir
dagvistunarheimili handa
um sinum.
Frásögn af könnuninni og
niðurstöður fara hér á eftir.
1 september 1972 var gerö
könnun á vegum F.I.S. af starfs-
hópi um barnaheimilismál.
Markmiöið var að kanna þörf
fyrir og viðhorf til slikra stofnana
fyrir starfsfólk Landssimans i
Reykjavik. Spurt var um fjölda
barna, hvort viðkomandi vildi
setja börn sin á vöggustofu, dag-
heimili eða skóladagheimili,
hvort viðkomandi vildi notfæra
Gefið
til öryrkja
Hallur Pálsson, Hátúni 10,
Reykjavik, hefir gefið öryrkja-
bandalagi Islands eitt hundrað
þúsund krónur til minningar um
konu sina Kristinu Sigtryggsdótt-
ur frá Framnesi i Skagafirði.
Bandalagið þakkar þessa höfö-
inglegu gjöf.
sér slikar stofnanir fyrir börn, er
hann hugsanlega myndi eignast i
framtiðinni. Þá var einnig beint
þeirri spurningu til eiginkvenna,
sem ekki vinna utan heimilis,
hvort þær vildu vinna úti, ef þær
ættu aögang að öruggri gæzlu
Dreift var 897 bréfum. Svör
bárust frá 136 aðilum, þ.e.a.s.
tæplega 15,2 prósent. Af þeim
eiga 78 manns börn á aldrinum 0-
12 ára. Þetta voru 52 konur og 26
karlar. Fjöldi barna á aldrinum 0
til 12 ára er 110 og skiptist eftir
aldri:
0- 1 árs 17
2- 6 ára 58
7-12 ára 35
Öskað var eftir gæzlu fyrir
samtals 80 börn.
Skipting var þannig:
Vöggustofu 7 börn.
Dagheimili 48 börn.
Skóladagheimili 25 börn.
Fjöldi þeirra manna, er vildu
notfæra sér barnaheimili fyrir sin
ótilkomnubörn voru 110. Þeir sem
það vildu ekki voru alls 3.
Eiginkonur, sem vilja vinna úti,
ef þær fá örugga gæzlu fyrir börn
sin, voru 18. Þær, sem það vildu
ekki, voru 3.
börn- fyrir börn sin. Einnig var rúm
fyrir athugasemdir, ef einhverjir
vildu láta i ljós slikar.
A myndinni sjást umbúöirnar niu
sem vifturkenningu hlutu.
Flugfélagið iðið
við landkynningu
Flugfélag islands hefur nú um
tólf ára skeift gefift út veglegt
lamlky nningarrit. Nú er tólfti
árgangur kominn út og er það 100
siftur aft stærft og prýtt fjöida
fegurstu litmynda, sem flestar
cru teknar af Mats Wibe Lund.
Innihald ritsins er, að öðru leyti
en tekur til auglýsinga og mynda, .
greinar um hin ýmsu mál sem
snerta landið og gætu vakið
áhuga útlendinga. Þar eru helztar
grein eftir Lúðvik Jósepsson ráð-
herra sem fjallar um landhelgis-
málið, pistill eftir danska
grinistann Willy Breinholst sem
heitir „tslendingar eru lika fólk”
grein um veðurfar og loftslag
eftir Markús Á. Einarsson veður-
fræðing og ferða- og laxveiðisaga
eftir þann fræga söngfugl Bing
Crosby.
Rit þetta er gefið út i þrjátiu
þúsund eintökum og dreifir flug-
félagið þvi viðs vegar um heim.
Símavandinn
í Breiðholti
leysist í
marzmánuði
Bæjarsimstjórinn I Reykjavik,
Bjarni Forberg, ritar i siftasta
liefti Simablaðsins a 11 ýtarlega
grein i tilefni 40 ára starfs sjálf-
virku simstöftvarinnar i Reykja-
vik, og þróun Bæjarsimans.
Þar segir um simaþörfina i
dag:
1 dag er langur biðtimi og
númeraskortur, en i marzmánuði
tekur til starfa hin nýja simstöð i
Breiðholtshverfi með 2000 sima-
númerum og lagast þá ástandið
mikið. Nú þegar er búið að panta
4000 númer i viðauka við Breið-
holt, en þau númer munu komast
i samband seinni hluta ársins
1974. En fyrri hluta ársins 1974
verða tekin i notkun i miðbæjar-
simstöðinni 2000númer (R 3), en
um leið stendur til að flytja all-
mikið af númerum i hinum elztu
stöðvum bæjarsimans (R 1 og R
2) til hinna nýju númera (R 3).
Innan nokkurra ára er svo
ætlunin að flytja 24 volta stöðina
frá Akureyri til Reykjavikur, 2000
númer, en af þeim verða uppsett
1500 númer i Grensássimstöftina,
að likindum 1975.
Nýr
BÚR-togari
á heimleið
Upp úr hádegi á fimmtudag
lagði skuttogarinn Bjarni Bene-
diktsson af stað heimleiðis frá
San Sebastian á Spáni og er gert
ráð fyrir að heimsigling taki
fimm til sex daga hingað til
Reykjavikur. Hér á ferðinni
þúsund tonna skuttogari eign
Bæjarútgerðar Reykjavikur.