Þjóðviljinn - 31.08.1973, Qupperneq 6

6 SÍÐA — ÞJÓDVILJINN Föstudagur 31. ágúst 1973.
af erlendum vettvangi
KISSINGER ER IJTANRÍKISRÁÐHERRA:
Erindreki andbyltingarinnar
tvíefldur
Kissinger, Kogcrs og Nixon —tveir þeirra vissu alltaf meira en sá þriöji.
Henry Kissinger sen
nú hefur . gengið sig
inn í utanríkisráðuneyti
Bandaríkjanna sem
æðsti maður þess hefur
ekki haft hingað til mik-
ið álit á þeirri stofnun.
Hann hefur sagt á þessa
leið: ,,Ásókn í öryggi er
ær og kýr skriffinnsku-
báknsins. Það mælir
árangur heldur eftir þvi,
hve margar yfirsjónir
hef ur tekizt að forðast en
eftir því, hvaða mark-
miðum er í raun og veru
náð. Það hrósar sjálfu
sér fyrir hlutlægni, sem
er í sjálfu sér afneitun
þeirrar neyðsynjar að
menn sjái vítt og breitt".
Og nú er Kissinger oröinn
hluti af þessu skriffinnsku-
bákni sem hann hafur alltaf
talið standa i vegi fyrir fram-
kvæmd stórra áforma. Nú er
spurt aö þvi, hvort hinn nýi
utanrikisráðherra Banda-
rikjanna muni halda áfram
þeirri þróun i átt til þess aö á-
kvarðanir séu teknar af örfá-
um útvöldum á „æðstu stöð-
um”, sem hefur i raun og veru
ráöið ferðinni allt siðan Henry
Kissinger hélt innreið sina i
Hvita húsið sem sérlegur ráö-
gjafi Nixons I öryggismálum.
Það er einmitt hann sem hefur
öörum fremur komið þvi til
leiðar að bandarlska utan-
rikisráöuneytiö hefur verið
gert að máttlausri stofnun
undir stjórn vonsvikins ráð-
herra sem alltaf var gengið
fram hjá.
Spurt er, hvort að slik á-
kvaröanatekt færist yfir i hiö
nýja embætti með Kissinger
og hvort þar með megi tala
um enn frekari samdrátt
valds i Bandarikjunum.
Svo gæti virzt aö sjálf staða
hans væri andhverf slikri þró-
un, vegna þess að utanrikis-
ráöherrann á i öllum gjörðum
sínum að bera ábyrgö fyrir
þinginu — en þvi hefur Kiss-
inger getað komið sér hjá
hingað til með skirskotun til
sérstöðu sinnar sem einkaráð-
gjafi forsetans. En það er vert
að taka eftir þvi, að um leiö og
hann annast stööu utanrikis-
ráöherra heldur hann stööu
sinni sem sérlegur ráðgjafi og
yfirmaöur öryggismálaráðs
landsins, NSC. En i þvi sitja
einmitt margir þeirra manna
sem Kissinger hefur þegar
tekiö frá utanrikisráðuneytinu
og þar með veikt stöðu þess
sem sliks. Nixon sagði i yfir-
lýsingu sinni um ráöherra-
skiptin, að þetta tvöfalda hlut-
verk Kissingers ætti að verða
til þess að skapa meira sam-
ræmi milli hinna ýmsu stofn-
ana og um leiö styrkja utan-
rikisstefnuna. En i þessu felst
engin trygging fyrir þvi, að
nokkuð veröi hlustaö á kröfur
andstæðinga Nixons á þingi
um minna pukur og leynibrall
— en þær hafa gerzt háværar
jafnt I sambandi við Water-
gate sem og afhjúpun leyni-
legra loftárása á Kambodju
(sem Kissinger vissi reyndar
allt um sem hann sjálfur
vildi).
Margir gagnrýnendur
Nixonstjórnarinnar gera sér
mætavel grein fyrir þvi, að
mikiö af þvi leynibruggi sem
hefur átt sér stað, er einmitt
tengt hugmyndum Kissingers
um það hvernig reka eigi
utanrikispólitik. Auk þess vita
þeir, að einmitt þessi maður
hefur um margt kunnað aö
hvisla þvi að forsetanum,
hvernig bezt sé að beita þving-
unum i ihaldsátt innávið.
Enginn frýr Kissinger vits,
en hann hefur og unnið sér
hatur fyrir þaö að eiga mikinn
þátt i þeim „skorti á trausti”
milli þeirra sem stjórna og
þeirra sem stjórnað er, sem
menn barma sér mjög yfir i
USA.
Gamlir draumar
Meö embættisveitingu þess-
ari hefur einn af gömlum
draumum Kissingers rætzt.
Hann hefur i senn athafna-
frelsi sem ráðgjafi og „leyni-
legur sendimaður”
Bandarikjaforseta, og hann
getur jafnframt rætt við full-
trúa annarra rikja með þunga
meiri áhrifavalds. Hann mun
i rikari mæli en áður geta fylgt
eftir sinum eigin hugmyndum
um utanrikismál og byggt upp
það net af samskiptum, sem
hann telur nauösynlegt til aö
halda uppi traustlegu „jafn-
vægi” i heimsmálum. Sumt af
áhugamálum hans er aö verða
að veruleika einkum fyrir sak-
ir gjörbreyttrar afstöðu
Bandarikjanna til Sovétrikj-
anna og Kina. Meö henni hefur
hin pólitiska heymsmynd þró-
azt frá þvi tveggja risavelda-
kerfi til fleiri valdamiðstöðva,
sem að dómi Kissingers er
auðveldara að „stjórna”.
Næsta verkefni hans mun að
snúa sér að Evrópu. Hann er
talinn liklegur til að vilja aö
samrunatilhneigingar i
Vestur-Evrópu, bæöi i efna-
hagsmálum og varnarmálum,
gangi sem greiðast — og um
leið vill hann að sjálfsögðu
koma hinu nýja vestur-
epvrópska stórveldi I sem öfl-
ugust tengsl við Bandarikin.
Ótti við byltingar
Hér er ekki staður né stund
til að velta fyrir sér „valda-
fikn” Kissingers eða leggja út
af þvi, að hann mun beinlinis
sannfærður um að það sé köll-
un hans að koma á „jafnvægi”
i heiminum. Allt starf hans
hefur boriö vitni um djúpstæð-
an ótta við byltingar i þess
orðs breiðri merkingu. Hann
er andvigur eða a.m.k. mjög
vantrúaður á hugmyndafræði,
og það diplomatiska net sem
hann hefur reynt að spinna um
heiminn er fyrst og fremst
tæki til að kveða niður þann
byltingarmann, sem reynir að
rjúfa kerfið.
Það er enginn vafi á þvi að
með þvi að útnefna Kissinger
utanrikisráðherra er forsetinn
enn einu sinni að reyna að
kistuleggja Watergate-
hneykslið og bjarga sinu
skinni úr þeirri kreppu sem
hann hefur I setið. 1 þessu
skyni hefur orðið aö fórna
Roger utanrikisráðherra — og
nýleg ummæli hans um hætt-
una af þvi að flækjast um of i
öryggismál innanlands og þar
með að lenda i tráss við lög
landsins má lita á sem beisk-
lega athugasemd um hina ó-
hjákvæmilegu afsögn. Um-
mæli Rogers má einnig taka
sem aðvörun um að sá maður,
sem leysir hann af hólmi, svif-
ist einskis til að ná markmið-
um sinum.
Byggtá Information.
Falskenningar
Lon Nols
og ástandið í
Kambodju
Hin gjaldþrota herforingja-
stjórn Lon Nols i Phnom Penh
reynir að fleyta sér áfram á ýms-
um hæpnum kenningum. Ein er
sú, að hún eigi ekki i höggi viö
eigin landa i Þjóðfrelsisherjum,
þeim sem nú hafa mestallt landið
á valdi sinu, heldúr fyrst og
fremst hermenn frá Norður-Viet-
nam.
Það er mjög i tengslum við
þessa kenningu, að Lon Nol og
hans menn hafa lýst þaö lygimál
að Sihanouk prins er þeir hröktu
úr valdastóli fyrir þrem árum og
hefur verið i Peking lengst af sið-
an, hafi heimsótt frelsuöu svæðin
I Kambodju i marz i ár. Þegar svo
Sihanouk og stjórn hans sendu frá
sér kvikmynd um heimsókn þessa
fyrir skömmu, fundu þeir i
Phnom Penh ekki annað ráð
betra en að lýsa myndina fölsun
sem gerö væri i Noröur-Vietnam.
Þessi ásökun gerir ráð fyrir þvi
m.a. að Norður-VIetnamar hafi
reist fyrir Sihanouk risastórar
eftirlikingar af hinu fræga must-
eri Angkor Wat, sem er einskonar
þjóðartákn Kambodju.
Ein kenning herforingjaklik-
unnar hefur verið sú, aö Kieu
Samphan, Hou Youn og Hu
Nim, sem um árabil hafa verið
Ieiðtogar hinnar róttæku skæru-
liöahreyfingar Khmer Rouge, séu
i raun og veru dauöir fyrir löngu.
Þessir menn stjórna hernumdu
svæðunum i náinni samvinnu viö
útlagastjórn Sihanouks i Peking
— en Lon Nol liðið heldur þvi
Sihanouk viö Agnkor Wat: Þetta væru mestu leiktjöld kvikmyndanna

-■—
■■•*■■■ -■■ ■'^sr
—
** ■ ■ !IU
1 |
. -v. m
f*
■ #g

. '*£ •• '
fram að Sihanouk hafi látiö drepa
þá 1967.
Rétt var það að visu að þessir
þrir menh, franskmenntaðir og
róttækir vel, voru flæmdir úr póli-
tisku lifi höfuöborgarinnar meðan
Sihanouk var enn þjóöhöfðingi.
En það gerðist vegna þrýstings
frá hægri öflum I landinu og Lon
Nol þáverandi forsætisráðherra,
sem óttaðist mjög áhrif þessara
einu róttæku manna á þingi
landsins. Sihanouk haföi ætlaö
þeim nokkurt hlutverk i hlut-
leysiskerfi sinu og stjórnsýslu, en
hann var borinn ofurliði. Eftir að
hann var sjálfur hrakinn frá völd-
um, hefur hann tekið upp náiö
samstarf við Khmer Rouge og
báðir notiö góös af. Sihanouk mun
sjálfur telja Khmer Rouge of rót-
tæka fyrir sinn smekk — hins veg-
ar hefur hann nægilegt raunsæi til
að bera til aö skilja og sam-
þykkja, að leiðtogar þeirrar
hreyfingar munu ráða mestu I
landinu að sigri unnum. 1 mynd
þeirri sem stjórn Sihanouks hefur
gert koma áðurnefndir þrir leiö-
togar fram, eftir að þeir höföu um
alllanga hrið forðazt ljósmynda-
vélar i anda lögmála skæruhern-
aðarins.