Þjóðviljinn - 31.08.1973, Síða 7

Föstudagur 31. ágúst 1973. ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 7
Finn Gustavsen, formaöur SF;
nýr sósialistaflokkur upp úr kosn-
ingabandaiagi?
Trygve Bratteli; reynir aö snúa
sig út úr EBE-málinu.
Samkvæmt nýlegum
Gallup-skoðanakönnunum
er líklegt að í væntanlegum
kosningum fái Verka-
mannaflokkurinn norski 73
þingmenn og Kosninga-
bandalag sósíalista
(SF-kommúnista og óháðra
sósíalista) 10 þingmenn. En
þess má geta, að þessi
vinstrifylking er bjartsýnni
og stílar upp á 12—13 þing-
menn. Borgaralegu flokk-
arnir mundu fá samtals 69
og hér við gætu bætzt 3
þingmenn flokks Anders
Lange, skattaandstæðings.
baö bendir þvi flest til augljóss
sigurs sósialdemókrata og sósial-
ista. Verkamannaflokkurinn er
þegar farinn aö búa sig undir að
þurfa aö byggja eitthvað á sam-
vinnu til vinstri meö þvi aö tala
um „sósialiska samstööu”. Þar
með liggur beint viö aö leita til
danskra hliöstæöna, þar sem
sósialdemókratar hafa oftar en
einu sinni stjórnaö meö hálfgerö-
um stuöningieöa hlutleysi danska
Sósialiska alþýðuflokksins, SF.
En á hitt er aö lita. aö Kosninga-
bandalagiö sósialiska i Noregi er
allmiklu haröskeyttara og kröfu-
haröara en SF i Danmörku — i þvi
eru bæöi kommúnistar og þeir
sem hafa hrakizt úr Verka-
mannaflokknum, en i danska SF
voru upphaflega forvigismenn
sem höföu yfirgefiö Kommúnista-
flokkinn.
Ef aö borgaraflokkarnir sigra
— sem mjög er óliklegt — mun
Lars Korvald reyna að halda
áfram með þá stjórn sem hann
KOSNINGAR
í NOREGI:
myndaöi eftir þjóðaratkvæöa-
greiösluna um Efnahagsbanda-
lagiö. 1 henni voru þrir borgara-
legir flokkar sem voru nokkuð svo
andvigir EBE — Kristilegi þjóð-
flokkurinn, Miöflokkurinn og
hluti Vinstri flokksins. En eins og
fyrr segir er þetta mjög vafasamt
og hér kemur EBE-draugurinn
aftur til skjalanna.
EBE-málið aftur?
Siöustu skoöanakannanir i Nor-
egi benda til þess, að hinn þungi
áróður helztu blaöa i þágu Efna-
hagsbandalagsins er loksins far-
inn aö hafa áhrif. Siðustu tölur frá
Gallup sýna, aö meirihluti Norö-
manna væri nú fylgjandi aöild aö
EBE eöa 53%. Til þessa liggja
ýmsar ástæöur, t.d. sú aö Norska
Lange, hefur aö þvi leyti náð
árangri i áróöri sinum gegn skött-
um, aö svo til allir flokkar veifa
loforöum um minni skatta i kosn-
ingastefnuskrám sinum. Anders
Lange gengur lengst sjálfur, en
ýmsir aörir flokkar gefa honum
litiö eftir.
Anders Lange vildi veöja viö
blaðamenn fyrir skömmu um
það, hvort hann fengi ekki meira
en þau 5,8 atkvæöa sem Gallup
spáir honum nú. Veöja átti um
kassa af ódýru hvitvini og þetta
atvik gefur nokkra hugmynd um
spil hins norska Glistrups með
grófan alþýðleika. 1 Noregi veöja
menn ekki um viski, heldur um
hvitvin, ef aö menn vilja vera
„eins og almúginn”. Templarar
eru sterkir þar.
Þessi teikning á að sýna stööu hins norska „meöalkjósanda” i kosn-
ingabaráttunni.
Verkalýðsflokkarnir
eiga vísan meirihluta
alþýðuhreyfingin gegn EBE hef-
ur misst nokkurn vind úr seglum
eftir atkvæöagreiðsluna i lok
september. En nokkuð breytt af-
staða veröur fyrst og fremst rak-
in til þess, aö stuöningsmenn
EBE, sem hafa mjög sterka að-
stöðu i fjölmiölum, hafa veriö
mjög iðnir viö aö sverta sem mest
viðskiptasamning þann sem
Norömenn fengu viö Efnahags-
bandalagiö. Þetta rutl á borgara-
legum kjósendum hefur leitt til
þess aö bæði Hægrimenn og Þjóö-
flokkurinn nýi (EBE-sinnar sem
áöur voru i Vinstri flokknum) á-
skilja sér i kosningastefnuskrám
sinum rétt til að taka upp aftur
Efnahagsbandalagsmáliö um leiö
og „þörf krefur”.
Klofningur
borgaraflokkanna
En sú staöreynd aö EBE-máliö
er hvorki geymt né gleymt hefur
skapað klofning meöal borgara-
legra afla, sem er það djúpstæð-
ur, aö þeir geta ekki oröiö raun-
verulegur valkostur viö stjórn
undir sósialdemókratiskri for-
ystu. Vinstri flokkurinn hefur
klofnaö i andstæöinga EBE, sem
hafa haldiö flokksnafninu, og
stuöningsmenn sem eru saman-
komnir i Nýja þjóöflokknum.
Þetta þýöir að þeim 13 þingsætum
sem Vinstri fengu 1969 fækkar i
fimm eöa sex — mundi þá Nýi
þjóðflokkurinn fá tvo, og gamlir
Vinstrimenn þrjá eða fjóra. Hér
er ekki aöeins um atkvæöatap aö
ræöa, heldur fyrst og fremst
norska kosningalöggjöf, sem ekki
þekkir uppbótarsæti. Þingmenn
Stórþingsins eru valdir i hlutfalls-
kosningum i hverju kjördæmi, og
þeir sem ekki komast inn hafa
„eytt” atkvæðum.
Hinn borgaralegi armur Stór-
þingsins er þvi þegar fyrirfram
lasnari en áður vegna mismun-
andi afstööu til EBE.
Blessaðir skattarnir
Þess i staö hafa menn snúiö sér
aö sköttunum, en um þá er hæst
haft i kosningabaráttunni. Lars
Korvald hefur lofað þvi, aö ef
borgaralegu flokkarnir vinna þá
muni þeir aliir fimm setjast niöur
og létta skattabyrði Norömanna.
Hinn norski Glistrup, Anders
Tvær blakkir
Atvik þetta er nefnt til skemmt-
unar, þvi aö i raun og veru sýnist
flokkur Lange ekki aö vera sllk
hrelling stjórnmálamönnum i
Noregi sem skattleysisflokkur
Glistrups i Danmörku. Norsku
kosningarnar þann niunda og ti-
unda september verða fyrst og
fremst slagur milli verklýðs-
flokkanna og borgaraflokkanna.
Og borgararnir hafa þegar tapað.
1 nýlegu viötali viö Lars Kor-
vald setur hann vonir sinar ekki
hærra en aö mynda enn eina
minnihlutastjórn eins og þá sem
hann nú stjórnar — en hún veröur
aö njóta velvildar bæöi Hægri-
manna og Nýja þjóðarflokksins.
Vinstri meirihluti
Hins vegar er þar tómt mál um
aö tala vegna þess hve sterkar
eru likurnar á meirihluta Verka-
mannaflokksins og Kpsninga-
bandalags sósialista — en i þvi
eru sem fyrr segir, SF, kommún-
istar, og menn sem hafa nýlega
sagt skiliö viö Verkamannaflokk-
inn. Samkvæmt Galluptölum,
sem nýlega birtust i Aftenposten
getur þessi meirihluti sveiflazt
frá ellefu til þriggja þingsæta i
hlutföllunum 83 gegn 72 eöa 79
gegn 76. Tvær ástæöur ráða
mestu um aö þessi meirihluti
veröi allstór. önnur er sá klofn-
ingur i liði borgaranna sem áöur
var nefndur. Hinn er — og sú er
þyngri á metum — aö öflin lengst
til vinstri hafa sameinazt, og
njóta góðs af þvi bæöi i fylgi og
gagnvart þeirri kjördæmaskipun,
sem hefur áöur haldiö bæöi SF og
Kommúnistum utan þings. For-
stööumenn bandalags þessa hafa
boðað, og siðar eigi aö nota þetta
bandalag til að skapa nýjan
sósialistaflokk.
Staöa verka-
mannaflokksins.
Kosningarnar veröa ekki i
eiginlegum skilningi um afstöð-
una til Efnahagsbandalagsins, en
EBE-máliö verður alls staðar ná-
lægt. Þaö er EBE-málið sem hef-
ur ööru fremur skapaö forsendur
fyrir sameiningu allra vinstri-
sinna (nema maóista i Kommún-
istafiokki verkamanna) i eitt
bandalag, og þeir leggja mikla á-
herzlu á aö bandalagiö verði að fá
sem öflugastan stuöning til aö
hressa upp á meira en litið lélega
samvizku Verkamannaflokksins i
þvi máli. Verkamannaflokkurinn
hefur reynt aö snúa sig út úr
EBE-málinu meö klókindum.
Lætur flokkurinn sem hann láti
úrslit þjóöaratkvæöagreiðslunnar
i fyrra héöan i frá ráða afstöðu
hans til EBE i framtiðinni. Ef að
Verkamannaflokkurinn hefði
haldiö áfram áöur yfirlýstri
stefnu um aö hann víldi ganga i
EBE, þá heföi hann klofnaö aö
endiiöngu (reyndar er atkvæða-
fylgi hans nú 10—15% fyrir neðan
þaö sem það var 1969 — mis-
munurinn er kominn i Kosninga-
bandalag sósialista). Til að
bjarga þvi sem bjargaö yrði hefur
flokkurinn nú lofað að vinna á
grundvelli þess verzlunarsamn-
ings sem geröur hefur verið viö
Efnahagsbandalagiö. Og með þvi
móti, og einnig vegna þess aö
þingmönnum Stórþingsins hefur
veriö fjölgað úr 150 i 155, mun
flokkurinn halda stöðu sinni
nokkurn veginn.
(Byggt á Information. AB)
Ath. i kosningunum 1969 fékk
Verkamannaflokkurinn 74 þing-
sæti, llægri 29, Miöflokkurinn 20,
Kristilegi þjóöflokkurinn 14 og
Vinstri 13.
ÍTALIR DREKKA MJÖG STÍFT
Ein miljón
alkóhólista
Maður sem hafði veriö 40 ár
á italiu haföi aöeins tvisvar
séö þar fulla menn. Þeir voru
báöir sænskir. Þaö er almenn
trú, aö italir séu fóik sein
kunna vel meö áfengi aö fara
— þeir taki svona rétt glas
með matnum. Og siöan sér
ferðamaðurinn þá syngja úti á
götu og tekur heim mcö sér
huggulega mynd úr suörinu
þar sem fólkiö er ekki eins
þung.á sér og noröurfrá. En
einmitt i þessum söng og glað-
værö birtist ölvun italans — aö
baki er kannski þungur harin-
leikur.
Þaöer gert ráð fyrir þvi, að
á Italiu séu um miljón áfengis-
sjúklingar. Og neyzlan fer
hraðvaxandi —ekki einu sinni
bindindishreyfing er til staðar
til að hringja aövörunarbjöll-
um. Arið 1941 drakk hvert
mannsbarn á ítaliu 63 litra af
vini á ári, 2 litra af bjór og 0,3
litra af sterkum drykkjum.
Árið 1961, 120 litra af vini, 6 af
öli og 1,6 af sterku. Arið 1971
175 litra af vini, niu litra af
bjór og 1,9 litra af sterku. Þeg-
ar öll þessi neyzla er saman-
lögö eru Italir i þriöja sæti i
heiminum, að þvi er drykkju
varöar, á eftir Frakklandi og
Portúgal. Lönd eins og Banda-
rikin og Bretland, sem teljast
þó nokkuð „blaut” koma all-
langt á eftir.
30% af þeim sem lagðir eru
á geösjúkrahús á Italiu eiga
við áfengisvandamál að
striða. Annaöhvert bilslys
verður rakið til ölvunar. A ári
hverju deyja um tiu þúsund
ítalir úr lifrarsjúkdómum sem
eru raktir til þess, aö i raun og
veru drekka þeir ekki „glas
með matnum” heldur miklu,
miklu meira. Og enn i dag
þykir það góður siður viða til
sveita að kenna ungbörnum aö
drekka vin sem allra fyrst.