Þjóðviljinn - 23.03.1974, Blaðsíða 6

6 StÐA — ÞJÓÐVILJINN Laugadagur 23 marz 1974.
UÚBVIUINN
MÁLGAGN SÓSÍALISMA
VERKALYÐSHREYFINGAR
OG ÞJÓÐFRELSIS.
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóöviljans
Framkvæmdastjóri: Eiöur Bergmann
Ritstjórar: Kjartan ólafsson
Svavar Gestsson (áb)
Fréttastióri: Evsteinn Þorvaldsson
Ritstjórn, afgreiösla, auglýsingar:
Skólav.st. 19. Simi 17500 (5 linur)
Prentun: Blaöaprent h.f.
SIGURDAGUR I SJONMALI
Mikilvægur áfangi hefur náðst:
Stjórnarflokkarnir þrir hafa náð sam-
komulagi um hvernig brottför bandariska
hersins skuli háttað. Framkvæmd þessa
samkomulags mun valda þáttaskilum i
sögu islensku þjóðarinnar.
Samkomulag þetta er fólgið i eftirfar-
andi meginatriðum:
Það er fastmælum bundið að herinn fari
i fjórum áföngum á tveggja ára timabili.
Fyrirsti áfangi fyrir árslok 1974, annar á-
fangi fyrir mitt ár 1975, þ.e. fyrir lok kjör-
timabilsins, 3. áfangi fyrir árslok 1975 og
fjórði áfangi fyrir mitt ár 1976. í stjórnar-
sáttmálanum var talað um að stefnt
skyldi að þvi að herinn færi á kjörtimabil-
inu, þar sem samstarfsflokkar Alþýðu-
bandalagsins vildu ekki fallast á, að þvi
væri slegið föstu að herinn færi á kjör-
timabilinu, — áfangaskiptin á brottför
hersins eru þvi i samræmi við þau fyrir-
heit sem gefin hafa verið. Herinn fer á
tveimur árum.
Þetta atriði, um brottför hersins, er
meginatriði samkomulagsins sem náðist i
rikisstjórninni. Hins vegar fylgdi það, að
samstarfsflokkar Alþýðubandalagsins
lögðu alltaf áherslu á, að skuldbindingum
gagnvart NATO yrði fullnægt með ein-
hverjum hætti. Alþýðubandalagið hafði
fallist á það við myndun stjórnarinnar að
aðildin að NATO stæði óbreytt, enda þótt
þvi væri lýst yfir að flokkurinn mundi á-
fram sem slikur berjast gegn aðild Islands
að þessu hernaðarbandalagi. Kröfum
samstarfsflokkanna i rikisstjórn um að
uppfylla bæri skuldbindingarnar við
NATO var svarað með þvi að þær yrði að
túlka gjörsamlega innan ramma fyrirvar-
ans frá 1949 um að hér væri ekki erlendur
herstöðvar. Á þetta sjónarmið var fallist.
Þvi er i samkomulagi stjórnarflokkanna
um að ræða þessi meginatriði að þvi er
varðar aðildina að NATO:
— Flugvélar á vegum NATO hafi
lendingarleyfi á Keflavikurflugvelli þegar
þurfa þykir að mati islenskra stjórnvalda.
Hér er um að ræða svonefndar eftirlits-
flugvélar.þannig að heimildin nær ekki til
sprengju- eða árásarflugvéla. Hér skal
ekki vera föst bækistöð flugvéla,og ekki er
gert ráð fyrir reglubundnum skiptiflug-
sveitum.
— Gert er ráð fyrir að vegna slikra
lendinga hafi NATO leyfi til að hafa á
Keflavikurflugvelli hóp manna, 100—200
manns, til þess að sjá um eftirlit með flug-
vélum þessum.
— Þá er það tekið fram að íslendingar
skuli, verði þess óskað, starfrækja radar-
stöðvar á Suðurnesjum og i Hornafirði.
Þetta voru þau þrjú meginatriði i sam-
komulaginu sem beinlinis snerta NATO.
En siðan er i tillögunum til Bandarikja-
stjórnar til þess ætlast að löggæsla á
Keflavikurflugvelli verði gjörsamlega i
islenskum höndum, enda væri að sjálf-
sögðu óeðlilegt að eini alþjóðlegi flugvöll-
ur sjálfstæðrar þjóðar vðeri i gæslu útlend-
inga. Auk samkomulagsins um þessa
málsmeðferð gagnvart Bandarikjamönn-
um gerðu stjórnarflokkarnir um það sam-
komulag sin á milli að Keflavikurflugvöll-
ur skyldi heyra undir islensk ráðuneyti
eftir þvi sem við ætti hverju sinni,þannig
að hér verði algerlega um islenskt land-
svæði að ræða.
Þá ákváðu stjórnarflokkarnir að þegar i
stað skyldu gerðar ráðstafanir til þess að
takmarka Keflavikursjónvarpið við völl-
inn einan, en að þvi verði lokað alveg á
miðju næsta ári þegar helmingur liðsins
er farinn.
Hér hafa stórtiðindi gerst. Herstöðva-
andstæðingar hafa unnið stóran áfanga-
stigur. Á næstunni hefjast viðræður við
Bandarikjamenn um þær tillögur sem lýst
var hér á undan. Náist þá ekki samkomu-
lag verður lögð fyrir alþingi það er nú sit-
ur tillaga um uppsögn herstöðvasamn-
ingsins. Þannig munu úrslit þessa máls
ráðast á næstunni.
Um leið og bundist er fastmælum um
það hvernig herinn skuli fara mun hefjast
mikið ramakvein úr herbúðum stjórnar-
andstæðinga og þá sérstaklega auðvitað
Sjálfstæðisflokksins. VL-mönnum tókst
með næsta vafasömum hætti að ná i 55.000
undirskriftir undir plagg sem kallað hefur
verið Votergeitvixill. Kjósendur á kjör-
skrá eru nú um 126.000 i landinu þannig að
undirskrifendur eru enginn meirihluti
kjósenda eins og sagt hefur verið. Hins
vegar er alveg ljóst að herstöðvasinnar
munu á næstu vikum fara hamförum gegn
rikisstjórninni i herstöðvamálinu. Þá
verða herstöðvaandstæðingar að gera sér
ljóst, að þvi aðeins verða þær tillögur
framkvæmdar sem nú hefur náðst sam-
komulag um að þeir veiti stjórninni og
stefnu hennar fyllsta stuðning.
Vafalaust heföi niðurstaða herstöðva-
málsins orðið með öðrum hætti ef Alþýðu-
bandalagið hefði fengið eitt ráðið. En Al-
þýðubandalagsmenn um land allt munu
gera sér ljóst að nú er mikið i húfi og þeir
munu sem fyrr veita þessari rikistjórn allt
það atfylgi sem þeir geta til þess að tillög-
urnar um brottflutning hersins verði
framkvæmdar.
21. mars náðist samkomulag stjórnar-
flokkanna i herstöðvamálinu. Það er stór
dagur, en stærri verður þó sá dagur er ís-
land hefur verið hreinsað af smán herset-
unnar. Sá dagur er i sjónmáli i fyrsta sinn
i sjálfstæðisbaráttu þjóðarinnar eftir
striðið. Sá dagur mun er hann rennur upp
marka timamót i íslandssögunni: — þeg-
ar íslendingar hafa hreinsað land sitt af
erlendum herstöðvum, mun það verða
öðrum smáþjóðum, sem eiga i höggi við
stórveldi og hernaðarbandalög, lýsandi
fordæmi, sem eftir verður tekið i miklu
rikara mæli en nokkurn getur órað fyrir i
dag.
Rœtt við Alfreð Guðnason, hreppsnefndarfulltrúa
Alþýðubandalagsins á Eskifirði
Kaupstaður eða
kaupstaður ekki
Eskif jarðarhreppur er
einn þejrra kauptúna-
hreppa, sem kosið verður i
26. maí í vor, en íbúar voru
samkvæmt bráðabirgða-
tölum Hagstofunnar 1. des.
'73 964.
Við síðustu kosningar
fékk Alþýðubandalagið tvo
menn kjörna í hreppsnefnd
Eskifjarðar og 117 at-
kvæði, sem nægðu til þess
að það er nú annar stærsti
flokkurinn í bænum, fékk
fjórum atkvæðum færra
en Sjálf stæðisf lokkurinn.
Annar tveggja hreppsnefndar-
fulltrúa Alþýðubandalagsins á
Eskifirði þetta kjörtimabil er Al-
freð Guðnason.
Þjóðviljinn hafði tal af honum i
vikunni og spurði hann fyrst
hvaða mál hefðu borið hæst i
hreppsnefndinni siðasta kjör-
timabil.
— Það er litið um að vera hjá
okkur, sagöi Alfreð. Aðallega höf-
um við verið að hugsa um skóla-
byggingu, en barnaskólinn hér er
siðan 1972, og gatnagerð.
— Hvernig er meirihluti
hreppsnefndar saman settur?
— I meirihlutanum er annar
tveggja fulltrúa Framsóknar-
flokksins, einn krati og tveir
sjálfstæðismenn.
— Hvað hafa verið helstu á-
greiningsefnin i hreppsnefndinni
siðastliðið kjörtimabil?
— Það má segja, að i sveitar-
stjórnum, sem samansettar eru
sem þessi, sé yfirleitt ekki bein-
linis ágreiningur um málefni. Það
gæti verið ágreiningur um fram-
kvæmdaatriði, en ég verð að
segja eins og er, að i hrepps-
nefndinni hér hefur verið ágætt
samstarf þetta kjörtimabil. Við
höfum staðið i þannig málum,
verið i vantnsveituframkvæmd-
um og gatnagerð og framkvæmd-
um varðandi byggingu iþrótta-
húss, málum sem yfirleitt er ekki
ágreiningur um.
— Eruð þið farnir að hugsa til
kosninga af einhverri alvöru?
— Það er vist meiningin að fara
að reyna það, og ég held að staða
okkar verði nokkuð góð ef sæmi-
lega tekst til með uppstillingu á
listann.
— Hvað er af atvinnulifi i
hreppnum að segja?
— Atvinnullf er með ágætum
hér. Þaö er aðallega byggt upp af
sjósókn og sjávarútvegi. Við er-
um með tvo togara, eða réttara
sagt einn og hálfan, þvi við eigum
Alfreiö Guönason
Hólmanes á móti Reyðfiröingum,
en svo erum við með Hólmatind.
Héðan er gerður út einn 300 tonna
bátur og annar 180 tonna og um
100 tonna leigubátur þessa stund-
ina. Þegar fer að vora koma
margir smábátar inn i dæmiö, 10
til 12 tonna bátar.
— En trillubátaútgerð?
— Við eigum erfitt með sjósókn
þvi fjörðurinn er svo langur að
erfitt er að róa héðan á minni bát-
um en svo sem 10 tonna.
— Af landvinnu annarrri en
fiskvinnu, hvað mætti nefna?
— Ja, það er þá helst bygg-
ingarvinna og framkvæmda-
vinna.
— Hreppsnefnd Eskifjarðar
hefursóttum kaupstaðarréttindi.
Telurðu að þetta sé alvörumál
fyrir bæjarbúa?
— Við hööfum ekki neina
borgarafundarsamþykkt um
málið, og sveitarstjórnin var alls
ekki einhuga um málið.
Það er þvi erfitt að segja um
hvort þetta sé alvörumál eða
ekki. Kannski er það bara óska-
draumur okkar þessara gömlu
karla, að við fáum aftur þau
kaupstaðarréttindi sem einu sinni
voru af okkur tekin, en við feng-
um kaupstaðarréttindi um leið og
Reykjavik, svo við þykjumst ef til
vill aðeins vera að. endurheimta
fornan rétt.
— Telur þú persónulega að hag-
kvæmara sé fyrir Eskifjörö að
vera kaupstaður en hreppur?
— Já, þaö er hagstæðara. Til
dæmis er áróðurslegur ávinning-
ur talsvert mikill, þvi ef þú lest
einhvers staðar fréttir eða, ein-
hvers staðar eitthvað á blaði, þá
er alltaf byrjað að telja upp bæ-
ina, siðan koma i mesta lagi sýsl-
urnar.
Yfirleitt held ég lika að betra sé
að koma fram málum fyrir
bæjarfélag heldur en hrepp.
Nú, svo álit ég að enginn vinn-
ingur sé að þvi að vera i kaup-
túnahreppi.
— Telur þú, að Alþýðubanda-
lagið haldi sinum tveimur
hreppsnefndarfulltrúum við
kosningarnar i vor?
— Ég er sannfærður um það.
—úþ