Þjóðviljinn - 07.11.1974, Blaðsíða 9

Fta«Mag«r 7. ■évember l»74. ÞJÓDVILJINN — SIÐA »
Henry Ki**inger, ntanrikis-
rá&herra Bandarikjanna meö
meiru: M.OM dollarar.
Edward Logue: 176.000 dollarar.
Wliliam J. Ronan, formaftur
hafnarráðs New York og New
Jersey: 625.000 doUarar.
L. Judson Morhouse, fyrrum
formaöur fiokks repúblikana i
New York: 86.000 dollarar.
aft ég hafi mikift vald f efnahags-
málum.”
„Þetta hleftst npp...” Varla liftur
svo dagur aft ekki bætist eitthvaft
ofan á hneykslahrúguna hjá
Rockefeller.
Hafi einhverjir verið svo
barnalegir að halda að
hneykslin kringum Nixon
væru einstakt og nánast
óskiljanlegt fyrirbæri,
fara augu þeirra væntan-
lega að opnast með þeirri
skriðu af hneykslum, sem
nú ryðjast fram til
viðbótar. Það kemur sífellt
betur í Ijós að afbrot
Nixons og kumpána hans
eru óhjákvæmileg afleið-
ing kerfis auðvalds-
heimsins — þess kerfis
sem útilokar að aðrir
komist til áhrifa í stjórn-
málum en þeir, sem hafa
peningana á bakvið sig.
er alveg ákveöiö ekki hvaö sist af
völdum þessara keppinauta i
fjármálaheiminum, sem leyndar-
mál Rockefellers ryðjast nú fram
i dagsljósið.
Rokkamafian
Það er einkum tvennt, sem
Rockefeller er boriö á brýn:
skattsvik og „gjafmildi”, og
viröist það siöartalda ætla aö
veröa honum mestur þrándur I
götu. Um Nixon komst upp að
hann heföi veriö dálitið veikur
fyrir þvi að þiggja gjafir, sem
réttar voru aö honum i von um
smágreiöa, sem maöur i hans
stööu átti auðvelt meö aö gera, en
Rockefeller má nú þvert á móti
sanna á sjálfum sér aö þaö er ekki
alltaf sælia aö gefa en þiggja.
Gjafir Rockefellers (stundum
voru þetta að visu lán, en i þeim
/ fe //An1 / h,
- 1 —ij'nirnnin 1
1
„Þetta er skftakaup sem ég hef, en til ailrar guöslukku eru sumir
örlátir á þjórfé...” Kissinger I gervi þjóns hvislar þessu aö Ford
f gervi kokksins, en hinn viröulegi gestur, sem ailt snýst um, er auö-
vitaö Rockefeller.
Áður var það Nixon —
nú er það Rockefeller
Fyrir skömmu var hér i blaðinu
drepift á fjármálahneyksli sem
komift er upp i Japan og forsætis-
ráftherra þessa þriöja mesta iön-
veldis heimsins er margflæktur i,
og bent á þaö sem dæmi þeirrar
skriöu af uppljóstrunum á viö-
kvæmustu leyndarmáium stjórn-
máiamanna og auömanna sem
hlaut að ryöjast fram þcgar þaö
sýndi sig aö fjölmiölum gat liöist
aft opinbera hneyksli eins og þau,
sem hvert barnið þekkir undir
heitunum Watergate, ITT og
Pentagon-skjöl. Þessi skriöa
ryftst aö sjálfsögöu ekki sfst fram
i Bandarikjunum sjálfum og sér
enginn fyrir endi á henni. Eftir-
hreyturnar af Watergate-málum
Nixons og hans kumpána eru
aft visu siöur en svo um garö
gengnar enn, en engu aö siöur er
þaö ekki Nixon, hálfdauöur,
fyririitinn og jafnvel aumkvaöur,
sem nú er i sviðsljósinu I þeim
darraöardansi heldur aöalstjarna
fiokks repúblikana aö honum
frágengnum, einn áhrifamesti
einstaklingurinn i kerfi fjöl-
þjóölegu auöhringanna sem
halda i spottana á efnahagsneti
heimsins utan sóslalisku land-
anna, afspringur ættar, sem
Hklega átti öllum öörum drýgri
þátt I aö grundvalla Bandarlkin
sem voidugasta riki heims i
stjórn- og fjármálum, maöur sem
fyrir skemmstu sá innan
seiiingarfæris þann draum sinn
aft kóróna feril ættar sinnar meö
setu á forsetastóli Bandrikjanna:
Nelson Rockefeiier.
Rockefeller hefur lengi reynt að
gefa sig út sem talsmann frjáls-
lyndari viðhorfa í rööum repú-
blikana og mörgum þótti þvi sem
tækifæriö væri komið fyrir hann
þegar Nixon, stjarna þess graut-
fúla ihalds sem kennt er við
„þögla meirihlutann”, var búinn
aö vera. Þegar Ford útnefndi
Rockefeller sem varaforseta
sinn, gengu margir aö þvi sem
gefnu aö næsta skrefið hjá Nelson
yröi inn i Hvita húsiö sjálft. En
eftir allt Watergate-standiö er sá
mórall ríkjandi hjá miklum hluta
bandarikjamanna, að hver og
einn, sem ætlar sér hátt I stjórn-
málum, veröi áður aö sýna og
sanna aö hann hafi hreint mjöl i
pokanum, og á þá strengi slá
blööin og margir þingmenn, sem
þreyttir eru orðnir á ráðriki
framkvæmdavaldsins, svo og
ákveðin fjármálaöfl, sem hafa hið
raunverulega vald i sinum
höndum á bak við tjöldin og tefla
stjórnmálamönnunum fram.
Nixon tötrið varð fórnarlambið i
glimu tveggja fylkinga, sem
bandariska auðvaldið skiptist i
(Cowboys og Yankees), og það
segir sig sjálft aö ráöamenn
þeirra auðhringa, sem eiga i
samkeppni við fyrirtæki Rocke-
feller-ættarinnar, eru ekkert
hrifin af uppgangi Nelsons. Það
tilfellum var Rokki vægur i inn-
heimtum eða hreinlega gaf
„lánin” eftir) voru undantekn-
ingarlaust réttar hð
áhrifamiklum stjórnmála- og
e m b æ 11 i s m ö n n u m eða
einhverjum hliöstæðum
persónum, sem ótvirætt höfðu —
og hafa — aðstöðu til að gera gef-
andanum á móti þesskonar
greiða, er liklegt er að honum
komi vel, það er að segja að verða
honum til framdráttar á fram-
abraut hans I stjórn- og fjár-
málum. Eitt bandariska blaðið
kallaði þiggjendahópinn „Rokka-
mafiuna” (The Rocky Mafia).
Mörgun gef ég
góðan bita..."
Rockefeller fullyrðir auðvitað
sjálfur að gjafir hans hafi allar
verið gefnar eingöngu I vináttu-
skyni, af fölskvalausum
náunganskærleika eða með það
fyrir augum að lyfta undir menn,
sem gætu orðið alþjóð til heilla.
En i Bandarikjunum er það vitað
mál sem annarsstaðar að æ sér
gjöf til gjalda. Af gjafaþegunum
ber fyrst að nefna Henry
Kissinger, sem nú er vegna upp-
ljóstrananna i sambandi við CIA
á hraðri leiö frá þvi að vera
frægur til þess að verða
alræmdur. Kissinger þessi var
sem sé i vinnu hjá Rockefeller I
fimmtán ár og hlaut gjöf sina
(50.000 dollara) 1969, er hann tók
upp störf hjá nýjum vinnuveit-
anda — Nixon i Hvita húsi.
Liklega hefur Rockefeller þó ekki
haft ýkja mikla trúa á Kissinger,
þvi að hann hefur verið margfald-
lega örlátari við suma aðra. Einn
þeirra er William J. Ronan,
formaður hafnarráðs New York
og New Jersey og áður formaður
flutningamálaráðs New York.
Hann þáði að gjöf frá Rockefeller
litla 115.000 dollara og sex lán að
upphæð 510.000 dollara, og voru
þau öll siðan gefin eftir. Þess má
geta að Ronan þessi er i senn
launaður ráðunautur Rockefeller-
ættarinnar og formaöur i stjórn
voldugrar stofnunar, sem hefur
mikil viðskipti við Chase
Manhattan Bank, þar sem David
Rockefeller, bróðir Nelsons,
hefur tögl og hagldir.
Æ sér gjöf
til gjalda
L. Judson Morhouse heitir
maður, sem fékk 100.000 dollara
að láni hjá Rockefeller og fékk
það siðan að mestu leyti gefið
eftir. Þessum aurum varði
Morhouse siðan til fjárfestinga i
fasteignum, sem hann hefur
væntanlega ekki tapað á. Siðar
komst upp um hann spilling i
sambandi við leyfi til áfengissölu.
Hann hlaut dóm fyrir, en 1970 var
hann náðaður af rikisstjóranum i
New York, sem þá var Nelson
Rockefeller. Siðareglunefnd
öldungadeilar þingsins var
sérstaklega hlessa og hneyksluð á
vinsemd Nelsons við skúrk eins
og Morhouse, en hana grunar að
skýringin liggi i þvi að Morhouse
var formaöur flokks repúblikana
i New York þegar Rokki náði þar
fyrst kjöri sem rikisstjóri 1958. í
stöðu sinni þá hefur Morhouse
væntanlega haft aðstöðu til þess
að greiða litilsháttar fyrir kjöri
gjafara sins. Svo er það Edward
Logue, maður sem hefur mikið
orð á sér fyrir snilld við skipu-
lagningu þéttbýlis. Hann fékk alls
um 176.000 dollara að gjöf og sem
lán frá Rockefeller, og leikur
grunur á að þessi efnahagsaöstoð
hafi hjálpað Logue til að taka
ákvörðun um að hætta fyrra
starfi og ráðast i staðinn til
formennsku i einu fyrirtækja
Rockefellers. Þetta mál hleypti
sérstaklega illu blóði i siðareglu-
nefndina vegna þess að það kom
upp á diskinn tveimur dögum
eftir að einkaritari Rockefellers
hafði svarið og sárt við lagt að
hann væri þegar búinn að gefa
upp nöfn allra, sem orðið hefðu
örlætis hans aðnjótandi. Siöast en
ekki sist má nefna Nixon sjálfan,
en Rockefeller sletti 200.000
dollurum i kosningasjóð hans
1972. Nixon var siðan tryggilega
kominn I forsetastól, var hann svo
elskulegur að veita leyfi til sam-
bræðslu flugfélaga, þar sem
Laurance bróðir Nelsons átti
mikilla hagsmuna að gæta.
Bókaútgáfa
ættarinnar
Þá hefur komið I ljós — og
Rockefeller játað það sjálfur —
að skattaframtöl hans hafa ekki
verið ábyggilegri en gengur og
gerist um athafnamenn. En
skattayfirvöldin eru þeirrar
meiningar að undandráttur
Rockefellers þar sé margfaldl.
meiri en hann sjálfur hefur viljað
kannast við. Hann hefur raunar
reynt að skýra þann ótrúlega háa
skattafrádrátt, sem hann hefur
orðið aðnjótandi, með gjafmildi
sinni, en i Bandarikjunum fá
menn það, sem þeir gefa til guðs-
þakka, frádregið til skatts.
„Þetta hleðstupp”, sagði Jacob
Javits, öldungadeildarþingmaður
fyrir New York og gamall
góðkunningi Rockefellers. „Það
má vel vera að það eigi eftir að
koma á daginn að skattarnir og
allt hitt sökkvi honum.” Meðal
„alls hins” er ákveðin grein
bókaútgáfu, sem Rockefeller-
ættin hefur fengist við i
hjáverkum. Maður er nefndur
Arthur Goldberg, lögmaður i
hæstarétti Bandarikjanna, og
keppti hann við Nelson Rccke-
feller um rikisstjóraembættið i
New York 1970. Rétt fyrir þær
kosningar kom út bók um Gold-
berg og átti að heita ævisaga
hans, en var litið annað en liði-
legur rógur um þann sjálfsagt
mæta mann. Höfundur var Victor
nokkur Lasky, en nú hefur komið
i ljós að sá sem kostaöi útgáfuna
og launaði höfundi skrifin (með
60.000 dollurum) var enginn
annar en nýnefndur Laurance
Rockefeller. Nelson segist að visu
ekkert hafa vitaö um þessa
útgáfustarfsemi bróður sins og
lýsti yfir hneykslan sinni á
skrifunum, en I sambandi við
þetta rifjaðist upp fyrir mönnum
önnur bók um annan keppinaut
Rockefellers, þann fræga mann
Barry Goldwater. Sú bók var
skrifuð 1964 af Edward Paul
Mattar III, hjálparmanni Nelsons
i kosningaherferðum fyrr og
siðar. Varla þarf að taka fram að
skrudda þessi er ekkert hól um
Goldwater, og spyrja nú margir
hver hafi greitt Mattar útgáfu-
kostnað og ritlaun
Og þetta er
bara byrjunin
Greinilegt er á umsögnum
einstaklinga og fjölmiðla vestan-
hafs að Rockefeller-málin eru
ennþá ekki nema rétt að byrja.
„Það verður deginum’.jósara með
hverjum degi sem liður,”
sagði Edward Mezvinsky,
demókrataþingmaður frálowa,
„að við verðum ekki einungis að
rannsaka fjármál og gjafir
Nelsons Rockefellers sjálfs,
heldur og fjölskyldu hans, og auk
þess taka til fyllstu athugunar
stjórnmálaleg og efnahagsleg
itök Rockefeller-ættarinnar.”
Það verður sem sagt greinilega
biö á þvi að siðareglunefnd
öldungadeildarinnr leggi blessun
sina yfir útnefningu Rockefellers
sem varaforseta. Cannon,
formaður nefndarinnnar, hefur
upplýst að frekari yfirheyrslur i
málinu hefjist 13. þ.m.
Auðvald og lýðræði
geta ekki
farið saman
Rockefeller-málin og fleiri slik
mál hafa auk annars opnað augu
-ýmissa, sem kannski voru svo
barnalegir að halda að henykslin
viðvikjandi Nixon, Agnew,
Mitchell og allri þeirri hjörð væru
eitthvaö sérstakt eða alger
undantekning. Nú reyna ýmsir
formælendur „vestræns
lýðræðis” að láta lita svo út að
vissulega séu Nixon og kumpánar
hans illir dólgar, en aðrir eins
menn hafi aldrei áður komist i
valdastóla Bandarikjanna og að
bandarikjamenn muni vissulega
sjá til þess aö slikir menn komist
þar ekki jafnhátt oftar. Svo
einfalt er málið að sjálfsögðu
ekki. Hæpið er að Nixon og
gæðingar hans hafi verið verri
Framhald á 11. siöu.