Þjóðviljinn - 06.05.1975, Page 7

Þriöjudagur 6. mai 1975. ÞJ6ÐVILJINN — SÍÐA '7
Jón M. Pétursson, frá Hafnardal:
„Ogenn kvað
legra lygavisinda og rakalausrar
trúarheimspekilegrar þvælu og ó-
geðslegrar sefjunar af lágreistri
og ómennskri gerð”, maðurinn,
sem ekki skirrist við að fullyrða
að Hafsteinn Björnsson, sé geð-
bilaður, sem beri að hýða opin-
berlega, og koma þeim sem að-
hyllast sömu skoðanir og hann Ut
á kaldan klaka!
Það er engu likara en að rektor-
inn hafi aldrei heyrt minnst á það,
sem kallað er meiðyrðalöggjöf,
og væri þvi ekki úr vegi að hann
kynnti sér hana, með tilliti til
þess, að hann þyrfti kannske að
standa við þessi ummæli sin á
viðeigandi stað, ef hann er þá
maður til þess, sem ég dreg stór-
lega i efa!
Að endingu þetta: Ég lýsi á-
byrgð á hendur þeim mennta-
málaráðherra sem stuðlað hefur
að þvi, að þetta steinblinda, of-
stækisfulla og ómennska nátt-
tröll, skuli hafa verið gert að
rektor lýðháskólans i Skálholti,
þar, sem honum gefst gott tæki-
færi til að meðhöndla og upplýsa
litt þroskaðar sálir þeirra ung-
menna, sem honum er með þess-
um hætti trúað til að uppfræða i
andlegum og veraldlegum efnum,
að eigin geðþótta.
Miklu happi mega islensk
kirkjuyfirvöld hrósa yfir þvi, að
þessi prestlærði formyrkvaði
miðaldahugsandi preláti skuli
ekki standa alskrýddur fyrir
altari og i prédikunarstóli hvern
messudag, þar sem hann hefði þó
unnið samfélaginu miklu minni
skaða en i þvi embætti, sem hann
nú gegnir. Þvi hefði svo verið, þá
hefðu hvergi sannast betur ljóð-
linur þjóðskáldsins Daviðs
Stefánssonar, þar sem hann i
kvæðinu „Skriftamálum gamla
prestsins” lætur prestinn lita yfir
farinn veg og hugleiða gerðir sin-
ar, og segir þar meðal annars:
„Ég var hræsnin vafin i hempu
svarta.
Ég var hégóminn klæddur i
rikkilin.
Með lygi á vörum og iygi I
hjarta
lokkaði ég söfnuðinn inn til min.
Svo ruddi ég úr mér ritningar-
greinum.
Þeim rigndi yfir söfnuðinn jafnt
og þétt.
Dýrðina gaf ég þeim guði einum,
sem gæfi þeim frið, er breyttu
rétt.
En hvað værirétt — það reyndi ég
ekki
að ræða né skýra á nokkurn hátt.
Ég skotraði augum um skipaða
bekki.
Ég skildi litið og vissi fátt,
en lést geta frelsað lönd og álfur
og lýðnum eiiifa sælu veitt.
Ég boðaði trú, en var trúlaus
sjálfur,
og talaði sveittur — um ekki
neitt
Dr. Marcel R. de Quervain, for-
stjóri snjó- og snjóflóðarann-
sóknastofnunar svissneska rikis-
ins, I Davos I Svisslandi, heldur
fyrirlestur á vegum Almanna-
varna rikisins, Verkfræði- og
raunvlsindadeildar Háskóla Is-
lands og Raunvisindastofnunar
Hvað afrekar sá, sem vigslu velur
og vinnur i sama anda og ég?
Hann saurgar aitarið, stöðunni
stelur,
er stigamaðdr við helgan veg.
Hann læðist og felur og lygina
selur
og launin sin telur er skyggja
fer,
sakleysið kvelur og syndina elur.
Hann svivirðir ailt, sem heilagt
er.
Hann á að vekja — en söfnuðinn
svæfir
með sofandi orðum og böðuls ró.
Hann á að styrkja — en kjarkinn
kæfir.
Af kveifarskap finnst honum
aldrei nóg.
Hann á að knýja þá seku tii
sagnar,
láta sannieikans elda hreinsa þá.
Hann á að lýsa — en myrkrið
magnar.
Hann er mestur i þvi: að skyggja
á,
Hans vald — er að fylla hið vigða
sæti,
hans von — að biinda þá gömiu
fyrst,
iðjuleysið — hans eftirlæti,
atvinna hans — að svikja Krist.”
Ekki víðlesið
• — guði sé lof
Og i öðru kvæði, sem Davið
kallar „Rússneskur prestur”, eru
einnig ljóðlinur, sem ættu ekki
siður við, ef þessi ofstækisrektor
væri þjónandi klerkur:
„Hann er eins og lygi frá
iiðinni öld,
sem lifir i fólksins munni,
finnst hann hafa sin fornu völd,
sem fortiðin Iaut og unni,
vill krefja alla um kirkjugjöid,
þó kirkjan sé rifin að grunni.
Hann blessar aðeins hið blinda
vald,
sem börnunum ljósið hylur,
vill kyssa harðstjrans
klæðafald,
ann kirkju, sem ekkert skilur.
Hann er hið deyjandi afturhald,
sem andvana bænir þylur.
Við kirkjurústirnar kveinar
hátt
hin kaþólska afturganga!”
Að lokum vil ég lýsa ábyrgð á
hendur þeim mönnum, sem tekið
hafa ritsmið þessa til birtingar i
timariti, sem — guði sé lof — er
ekki mjög viðlesið, þó ég búist
ekki við að slikt hafi mikla þýð-
ingu þar sem þeir munu allir
vera sama sinnis og margum-
ræddur rektor.
Háskólans um snjóflóð og snjó-
flóðavarnir I ölpunum i Norræna
húsinu þriðjudaginn 6. mai 1975
kl. 17.00. Eftir fyrirlesturinn
verður sýnd kvikmynd um snjó-
flóð og snjóflóðavarnir.
öllum er heimill aðgangur.
Ég held það sé nú þriðja greinin
sem ég hef séð nú i Þjóðviljanum
11. april, eftir Játvarð á Miðja-
nesi. All-viða hefur nú maðurinn
komið við i greinum sinum, en
mérvirðistaflitlum kunnugleika,
jafnt i nánd sinna heimahaga sem
annarsstaðar. Það sem mest
bögglast fyrir brjósti Játvarðar
er vegur milli Breiðafjarðar og
tsafjarðardjúps og þá sérstak-
lega Þorskafjarðarvegur. Ég hef
þó nokkrum sinnum farið þennan
veg, en aðeins að sumarlagi. Þá
er farið upp Bröttubrekku, sem er
um 500 metra há og vestan við
Gedduvatn. Var þar hlemmiveg-
ur suður að gamla sæluhúsi en
þaðan liggur leiðin niður i Fjall-
dal og Þorgeirsdal. Þessir dalir
munu oftast snjófullir að vetrar-
lagi. Engum vörðum man ég eftir
á þessum vegi. Hinn raunverulegi
vetrarvegur var sem næst þvi
sem hann nú er og er hann þar
sem hæst er 460—470 m. Minnir
mig að þar um slóðir séu einhver
vörðubrot. Farið var svo yfir á
Kollabúðafjall og niður tagl að
Kollabúðum. Vegna þess hve góð-
ur vegur var vestan Gedduvatns
var hann alltaf farinn, og niður
Þorgeirsdal þegar hægt var
vegna snjóa, og svo yfir vöðin ef
fært var vegna sjávarfalla og isa.
Þetta hef ég eftir Jóhannesi, sem
var póstur á þessari leið og suður
i Hjarðarholt, þar til lögð var nið-
ur sú póstleið rétt um 1920. Þá tók
við póstferðum Sigurður Þor-
grimsson og þá var póstleiðin
norður yfir Steingrimsfjarðar-
heiði, ég held að Hólmavik. Stein-
grimsfjarðarheiði er hæst um
Sótavörðuhæð 456 m. Flókatung-
ur hræðilega brattar og erfiðar
eftir þvi sem kunnugir hafa sagt
mér. Það voru þær sem mest
stóðu i vegi þegar talað var um
veg yfir Steingrimsfjarðarheiði,
sem er miklu styttri en Þorska-
fjarðarheiði.
Óskadraumur
Játvarðar
Leitt er að fá ekkert að heyra
frá Magnúsi Ingimundarsyni
vegavinnuverkstjóra, sem mun
allra manna kunnugastur á þess-
um slóðum. Ég hélt hann væri ef
til vill látinn, en ég sé i nýju sima-
skránni að hann er enn talinn
bóndi á Kletti. Ef hann er sæmi-
lega hress mun hann brosa fint
eins og faðir hans gerði stundum.
Þá er nú komið að óskadraumi
Játvarðar, sem er brú af Reykja-
nesi og i Skálanes og leiðin þaðan
vestur i Kollafjörð og þaðan yfir
Kollafjarðarheiði. Mikið er ég
hræddur um að litið verði eftir af
holdi og beinum okkar Játvarðar
þegarþessi brúardraumur rætist.
Mér kemur i hug gömul kona á
Isafirði. Hún fylgdi til grafar
fiestum sem þar voru jarðsettir á
timabili. Eitt sinn vatt hún sér að
einum aðstandenda og ætlaði að
segja „Ég samhryggist”, en varð
mismæli og sagði, „til lukku með
likið”. Ekki get ég samhryggst
Játvarði þó brúardraumur hans
rætist ekki, en vegna þess að mér
þykir gaman að mörgum draum-
sýnum get ég án mismæla óskað
honum innilega til lukku með lik-
ið.
Snjóþungur held ég að Lauga-
bólsdalur reynist og litið um gott
vegastæði og ofaniburð. Svo þarf
brú á Kambsá. Þá er það Neðri-
kambur, hann er æði brattur þó
ekki séhann nema 348 metra hár.
Svo er það Efrikambur sem er 462
metrar á hæð eða nálægt þvi að
vera um 10 metrum lægri en
Þorskafjarðarheiðarvegur þar
sem hann er hæst yfir sjó. Rétt
mun vera að kambahryggurinn
milli Húsadals og Geitdals sé
snjóléttur þar til fer að halla suð-
Jón M. Pétursson
uraf og komið er á Hundaháls,
sem er mergð jökulruðnings-hóla.
Fjalldalur og Fjarðarhornsdalur
eru þröngir og munu vera snjó-
þungir. Ekki veit ég hvort þarna
muni þurfa að brúa nokkra á.
Einu sinni elti ég i leitum fjárhóp
suður i Fjalldal. Lengra hef ég
ekki farið þessa leið. Ofaniburð er
hvergi að finna á heiðinni nema ef
nothæfur reynist i aurhólum þeim
sem ég áður nefndi. Hætti ég svo
öllu draumaveea-brasi.
„Ó, þið dýrðlegu
Vestfirðir"
Ekki get ég skilið svo við mina
hjartfólgnu heimahaga, blessað
Isafjarðardjúp og Vestfirði yfir-
leitt án þess að lita viðar yfir. „Ó
þið dýrðlegu Vestfirðir”, varð Sig-
urði Péturssyni á Gullfossi að orði
eitt sinn er hann sigldi með fram
Vestfjörðum. Já, vist eru þeir
dýrðlegir á börtum og fögrum
sumardögum, skjólrikir og tign-
arlegir, en samt harðbýlir. Sann-
ast þar að, „oft finnst oss vort
land eins og helgrimmdarhjarn,
en hart er það aðeins sem móðir
við barn”. Já þar hafa alist upp
margir harðsnúnir og heitfengir
menn og svo mun enn verða, þvi
þar verður ætið hörð lifsbarátta
til lands og sjávar. Tign fjalla,
ilmur og þýðleiki skjólrikra dala,
skapa fjölbreytta og stórbrotna
skapgerð.
Vorfegurð yndisleg vestfirskra
dala
viðkvæma strengi hrærir innst
i lund
lindir við blágresið heyri ég
hjala,
hvislandi blæinn fara um ás og
grund.
Indæit vestfirskt vor
vekur táp og þor.
Elda sem loga að hinstu æfi-
stund.
hann”
Svo varð mér eitt sinn ljóð á
munni.
Þegar Eggert Ólafsson fór um
Vestfirði voru skógar i hverjum
fjarðarbotni við ísafjarðardjúp
og stærstu tré sem þá uxu á Is-
landi voru i Hestfirði við tsafjarð-
ardjúp. Nú eru ekki viða eftir leif-
ar af skógi. Björn Jórsalafari arf-
leiddi Vatnsfjarðarkirkju að
skógarhöggi eftir þörfum i tsa-
fjarðarbotni. Nú er þar hvergi
hrislu að finna. Svo er það einnig
um Kirkjutungu milli Arn-
gerðareyrar og Laugabóls. Eftir
sögusögn Halldórs sem lengi bjó á
Rauðamýri, fóru vatnsfirðingar
með hestalest inn i ísafjörð að
sækja skóg þegar hann var ungur
að alast upp á Laugabóli. Nú er
þar eins og sviðið með járni.
Vestfirðingar hafa smánarlega
litið sinnt skógrækt hér til. Þar
eru þó tilvaldir staðir til slikra
hluta lausir við sunnlenska skað-
ræðis-blota. Nú er svo nefndur
Tunguskógur, sem var býsna
snotur, orðinn litils virði vegna
sumarbústaðakofa og átroðnings.
Væri nú tilvalið fyrir Stór-lsa-
fjörð að velja sér sumarland i
Fremri-Arnardal til skógræktar
og sumaryndis. Þetta er skjólrik-
ur, gróðursæll og fagur staður.
Inndjúpsmenn ættu að velja sér
Heydal i Mjóafirði og barð-
strendingar Vatnsfjörð til skóg-
ræktar og góðrar umhirðu. Þeir
hafa þegar byggt þar myndarlegt
sumarhús. Ég trúi þeim best til
forgöngu i gróðurvernd og ræktun
i þeim anda sem virtist rikja á
Þingvöllum i sumar á ellefu-
hundruð ára minningarhátið um
byggð landsins.
I staðinn fyrir að flækjast suður
á Spánarstrendur eða annað út
um fjarlæg lönd, mættu vestfirð-
ingar gjarnan njóta meir en þeir
gera sinna dásamlegu fjalla og
töfrandi útsýnis.
Vilmundur og Hagalín
gengu yfir Glámu
Vilmundur læknir og
Guðmundur Ragalin gengu eitt
sinn úr Isaf jarðarbotni yfir
Glámu og i Geirþjófsfjörð. I ann-
að sinn gengu þeir frá Skjaldfönn
yfir Ðrangajökul. Þá fór Gunnar
Andrew úr Kaldalóni og upp. á
Hrollleifsborg. Ég hef eitt sinn
farið yfir Drangajökul. Þaðan er
fagurt útsýni, 925 m. yfir sjó, en
þokugjarnt eftir að kemur fram
um miðjan júni. Sama gildir um
Ófeigsfjarðarheiði sem er 528 m á
Borg, en heiðin sjálf er lægð alla
leið suður i Steingrimsfjörð. Af
Borg og Rauðanúpshæðum blasa
við sjónum manns hin tignarlegu
Strandafjöll við vestanverðan
Húnaflóa, Búrfell, Glifsa,
Lambatindur, Kálfatindur, o.fl.
Þessari dásamlegu fjallasýn er
ekki hægt að gleyma. Hæsta fjall
á Vestfjörðum er Kaldbakur 998
m á hæð, á fjallgarðinum milli
Dýrafjarðar og Arnarfjarðar.
Þaðan sést yfir alla Glámu, sem
er 920 metrar og norður á
Strandafjöll við Húnaflóa, sem
Jökull Jakobsson hélt vera norður
á Skaga þegar hann lýsti ferð
sinni upp á Kaldbak. Þaðan hlýt-
ur enn fremur að sjást suður á
Reiphólsfjöll, sem eru 907 metra
há. Mikið skammast ég min fyrir
Frh. á bls. 15
Frh. á bls. 15
F yrirlestur
um snjóflóð
Dregiö /1. flokki kl. 5.30 ídag.
Örfáir lausir miðar enn fáanlegir i aðalumboðinu
Vesturveri.