Þjóðviljinn - 08.05.1975, Blaðsíða 13

Fimmtudagur 8. mai 1975. ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 13
Kristján Pétursson, Skriðnafelli, Barðaströnd:
Herfilegt ólag er á
vetrarsamgöngum
I vetrarsamgöngumálum okkar
baröstrendinga rikir herfilegt
ástand. Fyrir kemur að bændur
hér á Baröaströnd veröa aö hella
mjólkinni niður vegna samgöngu-
leysis og Ibúar á Patreksfirði þá
aö vera mjólkurlausir.
Akveöið var i haust, að Kleifa-
heiöi skyldi mokuð tvisvar i viku,
á þriöjudögum og laugardögum,
en sú ákvörðun hefur engan
veginn staðist. í vetur kom fyrir
að meira en vika liði á milli
mjólkurferða með þeim afleið-
ingum, er ég gat um hér að
framan. — Það virtist jafnvel
vera regla hjá ráðamanni Vega-
gerðarinnar á Patreksfirði, að
byrja helst mokstur á Kleifaheiði
i mestu hriðarbyljunum, svo að
öruggt væri, að barðstrendingar
gætu sem minnst notfært sér
opnun vegarins.
Nú þann 15. april er komin heil
vika siðan mjólk hefur verið sótt
á Barðaströnd, þótt vegir séu svo
til auðir. Mjólkurstöðin á
Patreksfirði hefur reyndar boðist
til að greiða kostnað við mokstur
að þessu sinni, ef vegaverkstjór-
inn Bragi Thoroddsen vildi lána
tækin, sem til þarf, en þvi hefur
hann einnig neitað. Ég tel, að ekki
verði hjá komist að varpa hér
fram þeirri spurningu hvort þessi
starfsmaður Vegagerðarinnar sé
ekki hreinlega að misnota sitt
vald með svona framkomu. Bragi
Thoroddsen þyrfti að skilja að
tæki Vegagerðarinnar eru ekki
hans einkaeign, heldur eign
rikisins — það eru ég og þú, sem
þessi tæki eigum, en verkstjór-
anum hafa aðeins verið afhent
þau til þjónustu við fólkið.Hann á
ekki að vera herra, heldur þjónn.
Þegar beiðni mjólkurstöðvar-
innar um snjómokstur á Kleifa-
heiöi var neitað að þessu sinni,
stóðu tvær jarðýtur aðgerðar-
lausar vestanvert við heiðina, svo
ekki sé minnst á önnur tæki.
Snjórinn, sem lokaði veginum,
var hins vegar ekki nema tveir
smáskaflar i svokallaðri Hjalla-
dalsá og smáskafl fyrir ofan Sjón-
arhól. Um þetta get ég auðveld-
lega borið, þvi sjálfur fór ég á
smáfólksbil frá Patreksfirði
suður á heiðina þennan sama dag.
Sé mjólk sótt til Barðastrandar
annan hvem dag, eins og á að
gera, þegar leiðin er opin, þá mun
mjólkurmagnið i hverri ferð nú
sem stendur vera 2500—2700 litr-
ar, en breytilegt eftir árstimum.
Verðmæti 2700 litra til bænda
mun vera um 113.400,- krónur,
miðað við að mjólkin sé sótt ann-
an hvern dag. Ef við gerum nú
k ráð fyrir að veghefill hefði verið
4—5 klukkutima að ryðja heiðina
þann dag, sem hér um ræðir, þá
veit ég að visu ekki, hvað slikt
verk kostar. — En sé gert ráð
fyrir, að hefillinn kosti 2500,- kr.
timann voru þetta 12.500,- kr.
miðað við að verkið henði tekið 5
tima, sem ég tel hámark.
Hér var engum tækjaskorti til
að dreifa, heldur aðeins furðu-
legri þvermóðsku þess manns,
sem trúað var fyrir tækjunum.
Barðstrendingar hafa um skeið
verið hafðir eins konar hornreka
varðandi snjómoksturinn, og er
mál að þvi ástandi linni.
Það er ekki nóg fyrir einn emb-
ættismann að sitja bara I sinum
stól og beita sínu valdi. Launin fá
menn fyrir að láta fólki i té þá
þjónustu, sem skyldug er. Þó eru
mjólkurflutningarnir máske ekki
stórmál hjá hinu, þegar neitað er
að moka vegna sjúkraflutninga,
eins og hér skeði fyrir tveimur
árum, en þá var um að ræða
sjúkling, sem komast þurfti á
Patreksfjörð til að ná I flugvél til
Reykjavikur vegna beinbrots. Ég
hygg reyndar, að ef þessi sjúkl-
ingur hefði verið af heldri manna
stéttum, þá hefði ekki staðið á
mokstri. En það virðist stundum
ekki vera sama hver maðurinn
er, og virðist lengi ætla að loða
við, að menn gleymi þeirri stað-
reynd, að við endalokin verða þó
allir jafnir, svo gervikóngar sem
ölmusumenn/
Ég lýk þessum orðum með þvi
að skora á alla þingmenn Vest-
fjarðakjördæmis og samgöngu-
ráðherra að sjá til þess, aö barð-
strendingar verði ekki beittir þvi
ofriki, sem hér hefur verið lýst,
hvað vetrarsamgöngur snertir.
Skrifað 15. april 1975.
Kristján Pétursson
Agnar Guðnason
Eru búin of lítil?
Vegna athugasemda minna við
grein Björns Bjarnasonar, sem
birtar voru i Þjóðviljanum 12.
apríl heldur Björn áfram I Þjóð-
viljanum 16. april. Ég vona fast-
lega, að þetta verði ekki til þess
að við förum að skrifast á I gegn-
um Þjóðviljann. Bæði er það, að
lesendur blaðsins gætu fengið leið
á okkur báðum og svo yrði það
slæmt til afspurnar, ef fyrir okkur
yrði hreinlega lokað af ritstjórn
blaðsins. Ýmsar staðhæfingar
eru I grein Björns, sem ekki er
hægt að láta ósvarað. Nokkur at-
riði, sem Björn gerir sérstaklega
að umræðuefni, tek ég orðrétt
upp. Þau eru millifyrirsagnirnar,
feitletraðar:
...létta þeirri skyldu af bóndan-
um, að hann yrði að reka bú sitt
skynsamlega...”
Þetta finnst mér nú fulllangt
gengið, að bændur séu slikir
furðufuglar, að þótt verðlagning
landbúnaðarafurða sé með þeim
hætti, sem nú er, þá komi það I
veg fyrir, að þeir gæti hagsýni I
búrekstri. Afkoma bænda eins og
annarra, er reka sjálfstæðan at-
vinnurekstur, byggist auðvitað
fyrst og fremst á eigin dugnaði og
útsjónarsemi ásamt góðri sam-
vinnu fjölskyldu og óskyldra.
Flestir bændur stefna að þvi, að
hver gripur i hjörðinni gefi sem
mestar og bestar afurðir. Þeim
eru auðvitað mislagðar hendur
eins og gengur og gerist i öllum
stéttum.
...meðalbúið er svo litið, að af-
rakstur þess verður að reikna á ó-
hæfilega háu verði”
Þetta er ekki nýtt að sjá á
prenti né heyra, að meðalbúið sé
svo óskaplega lltið hér á landi.
Við hvað er miðað? Hveitiræktar-
bændur I Bandaríkjunum eða *
sauðfjárbændur i Ástralíu, sem
eiga nokkur þúsund fjár? Ef það
er gert, þá er Islenska meðalbúið
ósköp umkomulltið, en ef við mið-
um við venjulegan, blandaðan
búrekstur, eins og hann gerist I
Evrópu, Asiu eða Afriku, eins og
flestir bændur jarðarinnar
stunda, þá held ég, að meðalbúið
islenska sé nokkuð stórt. Verð-
lagsgrundvallarbúið er 10 árskýr,
3 geldneyti og 180 fjár. A fram-
leiðslusvæði mjólkurbúsins i
Borgarnesi er meðal kúabúið 12,4
mjólkurkýr, á svæði mjólkurbús
Flóamanna 14,34 kýr en hjá Ey-
firðingum 22,4 kýr. 1 Danmörku
er meðalstærð kúabúa 15 kýr, i
Svlþjóð 11 i Noregi 8 og I Finn-
landi 7 kýr.
Nú veit ég, að erfitt er að gera
samanburð á bústærð, því þar er
svo ólíku saman að jafna, en ef
miðað væri eingöngu við fjölda
búfjár, þá hygg ég, að islenska
verðlagsgrundvallarbúið sé
nokkuð stórt, þegar miðað er við
meðal bústærð i hinum ýmsu
löndum. Ekki trúi ég þvi, að það
sé almennt ætlast til þess, að
bændur vinni lengri tima en aðrar
stéttir til að ná sambærilegum
tekjum. Samkvæmt niðurstöðum
búreikninga var heildarvinnu-
magn á meðalbúinu 5.055 karl-
mannsstundir, en I verðlags-
grundvellinum er heildarvinnan
um 4000 karl.st. Meðalbúreikn-
inabúið er um 24% stærra en
verðlagsgrundvallarbúið. Þannig
að vinnan er mjög áþekk. Ef
landbúnaðarafurðir ættu að
lækka i verði með stækkun bú-
anna, þá þýðir það einfaldlega, að
bændur fengju lægra timakaup en
þeim er ætlað samkvæmt verð-
lagsgrundvellinum.
„...stærri búin hafa rakað til sin
gróða...”
Það er staðreynd, að afkoma
bænda er ákaflega misjöfn. En
það fer ekki eingöngu eftir bú-
stærð. Þeir bændur, sem byggt
hafa yfir fjölskyldur sínar og bú-
stofn fyrir nokkrum árum og
þurfa ekki að leggja i mikla fjár-
festingu, eru með gott meðalbú og
afurðagott búfé. Þeir komast
sæmilega af. í nóvemberhefti
Hagtíðinda er birt yfirlit um
brúttótekjur i öllum atvinnu-
greinum fyrir árið 1973. Aðeins 1
1/2% af kvæntum bændum ná
1.400 þús. kr. árstekjum, en 4,8%
ná þessari upphæð og meira af
viðmiðunarstéttunum. Það eru
aðeins 44 bændur, sem höfðu
þetta miklar brúttótekjur árið
1973. Fjölskyldutekjur á vinnu
stund voru að meðaltali á bú-
reikningabúunum árið 1973 kr.
159, en I verðlagsgrundvellinum
er áætlað, að fjölskyldutekjur séu
53,7% af brúttótekjum búsins, en
samkvæmt búreikningum eru
þær aðeins 45%, þannig að I verð
lagsgrundvellinum er gert ráð
fyrir mun hærri launum en bænd-
ur og þeirra fólk nær, miðað við
þessa bústærð. Ábending Björns
um að fletta fasteignaskrá
Reykjavikur og kanna hvað
margir bændur hafi fjárfest hér i
Reykjavík, hefi ég ekki gert, en ef
svo væri, að bændur hafi frekar
viljað fjárfesta i húseign hér i
Reykjavik, en stækka búin, þá
bendir það ótvirætt til þess, að
steinsteypan sé arðvænlegri hér i
höfuðborginni en stórbúskapur
inn úti á landsbyggðinni.
„...rekstrarvörur bænda hafa
komið inn i verðlagið jafnóð-
um..."
Þvi miður hefur það ekki verið
reynslan. Kauphækkanir eða
Framhald á 14. siðu
Byggingarfélag
alþýðu, Reykjavík
Þriggja herbergja ibúð i 1. byggingaflokki
til sölu.
Umsóknum sé skilað til skrifstofu félags-
ins, Bræðraborgarstig 47, fyrir kl. 19,
föstudaginn 16. þ.m.
Stjórnin.
*w
/ 111 -V

Innréttingar
Tilboð óskast I smiði innréttinga I kennslustofu Héraðs-
skólans i Reykjanesi við tsafjarðardjúp.
Útboðsgagna skai vitja á skrifstofu vora, gegn skilatrygg-
ingu kr. 2.000.- Tilboö verða opnuð á sama stað þriðjudag-
inn 20. mai n.k., kl. 11:00 f.h.
INNKAUPASTOFNUN RIKISINS
BORGARTUNI 7 SIMI 26844
® ÚTBOÐ
Tilboð óskast i götuljósabúnað fyrir Rafmagnsveitu
Reykjavlkur.
Útboðsgögn eru afhent á skrifstofu vorri Frikirkjuvegi 3.
Tilboöin verða opnuð á sama stað þriðjudaginn 3. júnl kl.
11.00 f.h.
INNKAUPASTOFNUN REYKJAVIKURBORGAR
Fríkirkjuvegi 3 — Sírrti 25800
Stjórnendur gaffal-,
lyftara og veghefla
Frá 1. júli 1975 verða allir sem stjórna
gaffallyfturum og vegheflum að hafa rétt-
indi samkvæmt reglugerð nr. 121/1967 um
réttindi til vinnu og meðferðar á vinnuvél-
um.
öryggiseftirlit rikisins gefur út og veitir
ofangreind réttindi skv. 4. gr. þessarar
reglugerðar.
Öryggismálastjóri
Norrænt
kennaranámskeið
verður haldið að Hótel Loftleiðum dagana
26. júli til 1. ágúst n.k. Umsóknir um þátt-
töku sendist skrifstofu undirritaðra kenn-
arasamtaka fyrir 1. júni n.k. Sjá nánar
fréttatilkynningu i blaðinu.
Samband islenskra barnakennara.
Landssamband framhaldsskólakennara.
TILBOÐ
Járnblendifélagið h.f. óskar eftir tilboðum
i jarðvegsskipti og undirbúning lóðar
járnblendiverksmiðjunnar að Grundar-
tanga i Hvalfirði. Tilboðsgögn verða af-
hent á skrifstofu Almennu verkfræðistof-
unnar h.f. að Fellsmúla 26, Reykjavik,
gegn 5000 króna skilatryggingu.